|
2000
|
|
|
Gaietan trebe direlako; jakituriak eta argiak dituzte eta etengabe ari dira besteei aholku eskatzen.
|
Horretara
behartzen dute euren burua. Zaila da ulertzen zientzia eta arrazoimen ohitura horrek zenbatean leundu eta arautzen duen boterea.
|
|
2001
|
|
|
Arrazoimen praktikoak gu gidatzeko eskubidea duen heinean, ekintzak ez ditugu behartuak bezala ikusiko Jainkoaren manamenduak direlako, aitzitik, Jainkoaren manamendutzat hartuko ditugu gure barnetik
|
horretara
behartuak garelako (A819/ B847 (E591)).
|
|
2003
|
|
|
Hitzaldien gainerakoez ez zela gogoratzen esan zuen Aristodemok, ez zelako hasieratik egon eta erdi d lo zegoelako, baina mamia zen Sokratesek gizon berak komedia eta tragedia egiten jakin behar duela aitortzera behartu zituela eta trebetasunez tragediagile dena komediagile dela ere. Berauek
|
horretara
behartuta zeuden bitartean eta berari gehiegi jarraitu gabe, erdi lo zeuden. Eta lehenik Aristofanes hartu omen zuen loak, jada egun argitan Agaton.
|
|
|
Mutilak ez maitatzeko lee gea ere egon luke lehia handia zalantzazko emaitzarako alferrik gal ez zedin, mutilen azken garapena ez baitago garbi arima eta gorputzeko gaiztakerian ala bertutean noraino iritsiko den. Gizon onek beren buruei ezartzen diete lege hori gogo onez, eta maitale arrunt horiek ere
|
horretara
behartu lirateke, ahal dugun heinean emakume libreak ez maitatzera behartzen ditugun bezala; horiek sortu baitute ospe txarra, batzuk maitaleei atse182 gin ematea lotsagarri dela esatera ausartzeraino. Baina horiei begira esaten dute, beren desegokitasun eta gaiztakeria ikusita, txukun eta legez egindako ezerk ez bailuke noski merezita gaitzespenik jasoko.
|
|
|
Izan ere, Jainkoak gizartean jarri ditu gizakiak, horien elkarrenganako maitasunaren bitartez batu daitezen. Alabaina, gizaki bakoitzak bere maitasun sentimenduak erakuts diezazkioke berak nahi duenari, kasuan kasuko inguruabarrek
|
horretara
behartzen badute behintzat. Horregatik, beste eginbehar mota batzuk ezarri behar izan dira edozein motatako pertsonak harremanetan jartzeko eta, are gehiago, guztiz arrotz direnak harremanetan jartzeko.
|
|
|
8 Gizartea gizabanako guztien bilera denez gero, gizarte ordenarekin zerikusia duen guztiak betebeharra eratzen du gizabanako bakoitzarengan; horregatik, gizabanakoak ez badu betebehar hori borondatez betetzen, agintaritza zibilak
|
horretara
behartu dezake. Hala nola, norbait alkate edo erregidore izendatuz gero, edo norbaiti bestelako komisiorik emanez gero, horrek kontzeju zamak bete behar ditu.
|
|
|
Ez da hona ekarri behar harako azalpena, erlijioak erakusten dizkigun egiena, berorietan dela Jainkoak nola bideratzen eta jasotzen duen gizakia, xede hori erdiets dezan. Aski da gizartearen egitasmoa zirriborratzeko, haiek finkatutzat eman eta jarraian so egitea Jainkoak gizakiari nola eman dion mundu honetako bizitza, soil soilean, bi lege horien jarduketan aritzeko; halaber, ikusteko duen oro, dela bere buruan, dela beste izakiengan ere,
|
horretarako
behartzen duten objektuak dira. Lehen legeari dagokionez, eurak ikusi eta euren erabilerei aplikatzean, nahitaezko zaio gizakiari hauxe begitaratzea:
|
|
2004
|
|
|
Hastapen egokia, ezinbestekoa, izango da batura hori natura arrazoimenaren legeetara murrizteko, bere ikuspegitik ezinezkoa baita naturan ematen den higidura berez azaltzea, eta Jainkoa du bertan ematen diren higidura mekaniko guztien arrazoi emateko.
|
Horrek
behartzen du Descartes gauzak horrela nahastera, baina, bestalde, marra garbia trazatuko du errealitate fisikoaren eta errealitate espiritualaren izatearen artean.
|
|
2005
|
|
|
1 Bada zuzenbidearen hirugarren esangura, legearena, hori edukirik zabalenean ulertzen bada, alegia, ekintza moralaren erregela, zuzen den
|
horretara
behartzen duena. Betebeharra galdatzen dugu, aholkuak eta bestelako gomendioak, benetan egokiak izanagatik ere, lege ez baitira.
|
|
2008
|
|
|
Esakune filosofikoak, esakunea delako, subjektuaren eta predikatuaren arteko erlazio ohikoaren eta jakitearen jokabide ohikoaren iritzia iratzartzen ditu. Jokabide horrek eta horretaz dugun iritziak haren eduki filosofikoa suntsitzen du; iritziak esperimentatzen du esan nahi zuena ez beste zerbait esan nahi dela, eta haren iritziaren zuzenketa
|
horrek
behartzen du jakitea esakunera itzultzera eta hura beste era batera ulertzera.
|
|
2010
|
|
|
14 Horrekin lotuta zailtasun hau agertzen da: nagusiak mendeko batek zerbait egitea nahi izan arren, ezin du
|
horretara
behartu, bere borondatearen berri ematen ez badio. Baina bada zailtasun horrentzako irtenbidea:
|
|
|
Gabrielek, ordea, argiro azaltzen du tesi hori: kanpoko legea —mendekoaren gain ematen dena— benetako zeinua da, adimendun gizakiari legegilearen arrazoi zuzena ezagutarazteko zeinua, edo gizaki
|
hori
behartzen duen zeinua...; jarraian, Gabrielek dio" legea eman"," behartu" eta halako hitzek hauxe adierazten dutela: agintzen duenaren arrazoi zuzena eta borondatea dira, mendekoarentzako betebeharraren oinarri, hots, arrazoi eta borondate horiek behartzen dute mendekoa.
|