|
2000
|
|
|
Jakin bedi, abertzaletasunak berez ez duela eramaten herri bat bere burujabetzaren alde borrokatzera, inperialista erako beste aberri batek
|
horretara
behartzen ez badu.
|
|
2004
|
|
|
Labur bezain trinko: gizalegezkoa izan behar luke, euskaltzale den edonorentzat, euskara erabiltzeko estrategiak sustatzea, sustapen
|
horretan
behartze kontuak euskaldun izateko nahitaezkoak baldin badira bederen. Edota, gure euskaltzaleak zer maite du, erabiltzen ez den euskara kuttuna?
|
|
|
Bai, jauna! Zer balio du
|
horren aldean
behartutako euskaltasunak! Hutsa eta putza.
|
|
2005
|
|
|
Ni gezurretan sinetsita edukitzera. Ez zeunden
|
horretara
behartuta...
|
|
2006
|
|
|
Amari bizitza osoan esan ez dizkion gauza guztiengatik, amaren egoeraz ohartu ez zelako lehenago. Harri bana daramate bi emakumeek gainean, eta harri
|
horrek
behartzen ditu goizean beste inor baino lehenago altxatzera ospitalera ahalik eta lasterren heltzeko, eta harri horrek eragiten die negargura Luisa izara zurien artean bere irribarrean galduta ikusten dutenean.
|
|
2009
|
|
|
zuretzat ere mirari bat izan al da, Nazario?, eta Nazario burua goitik behera mugitzera mugatzen zen, ezetz ere adieraz zezakeèn keinuan, hain zen konplimendu hutsezkoa; baina Nazariok pentsatu ere ez zuen pentsatzen, beharbada, shock estetiko baten eraginpean zegoelako; izan ere, bera eskuindarra zen, ez bakarrik interes hutsagatik, txikitan eta nerabezaroan ere halako ikuspegi bat jaso zuelako baizik, bere estetika propioaren oinarri bilakatu zena eta azken judizioko irudiak ongi baino hobeto laburbil zezakeena, onak eskuinean, gaiztoak ezkerrean? Jainkoa Eiffel dorrearen gainean betiere;
|
horregatik
behartu zuten Domingo, ume umetatik, eskuinarekin aitaren egitera; eta, aurrerago, fraideek Domingo eskuinarekin idaztera behartu zutenean ere, ezkerra zelako, Nazario ez zen aurka agertu; aitzitik: berak ere zigortu izan zuen mutila behin edo behin hargatik; orain, baina, Domingok eskuina galdu zuen, eta semea galduta ikusi zuen une batez; Nazario, beraz, pozik zegoen, egongo ez zen, bada, pozik, semeak bizia salbatu bazuen!?, baina ezin ekidin zuen gertatutakoaren balorazio estetiko bat, bere pozaren zeru urdinean laino beltz bat sartu balitzaio bezala, nork daki?
|
|
|
atzetik; sei gizon haien artean, Nazario eta Teofilo Mariaz gain, bazegoen beste arrain neurri dexenteko bat. EAJren inguruko enpresaria?; beste hirurak, baina, arrain txikitxoak ziren, ez goi burgesiakoak, alegia?, eta haietako bi errepublikano moderatuak, gainera: esan nahi baita hura ez zela arrantzarik egokiena, komunistek zituztèn harremanen ikuspuntutik begiratuta, Frente Popularrean sartuta baitzeuden eta
|
horrek
behartzen baitzituen errepublikanoekin eta nazionalistekin maila bateko zein besteko harremanak eta konpromisoak edukitzera; kontua, baina, zera zen, militarrak Afrikan jaiki zirenetik, halako desorientazio eta halako noragabetasun bat nagusitu zela han eta hemen egoera berri bezain larriaren aurrean, ezusteko ez hain ezustekoak, giroan usaintzen baitzen zerbait (ezin zehaztuzko zerbait, halere) ... eraginda; eta kontua zen kontrolgunearen buru zenak, estalinista erretxinak?, egoeraz baliatuta edo, bere eskuduntzen muga gainditu zuela.
|
|
|
Handik ordubete pasatxora, zuzendaritzatik beste agindu batzuk jaso zituztelako edo, komunistek kontrolgunea kendu, taketak eta langa kamioi batean kargatu, gauez atxilotutakoak –sei gizon guztira– kamioiaren kutxara igoarazi, eta hiriko komunisten egoitzarantz abiatu ziren, kamioia aurretik eta automobil errekisatuak –hiru– atzetik; sei gizon haien artean, Nazario eta Teofilo Mariaz gain, bazegoen beste arrain neurri dexenteko bat –EAJren inguruko enpresaria–; beste hirurak, baina, arrain txikitxoak ziren –ez goi burgesiakoak, alegia–, eta haietako bi errepublikano moderatuak, gainera: esan nahi baita hura ez zela arrantzarik egokiena, komunistek zituztèn harremanen ikuspuntutik begiratuta, Frente Popularrean sartuta baitzeuden eta
|
horrek
behartzen baitzituen errepublikanoekin eta nazionalistekin maila bateko zein besteko harremanak eta konpromisoak edukitzera; kontua, baina, zera zen, militarrak Afrikan jaiki zirenetik, halako desorientazio eta halako noragabetasun bat nagusitu zela han eta hemen egoera berri bezain larriaren aurrean, ezusteko ez hain ezustekoak –giroan usaintzen baitzen zerbait (ezin zehaztuzko zerbait, hal... Ez zen harritzekoa:
|
|
|
zuretzat ere mirari bat izan al da, Nazario?, eta Nazario burua goitik behera mugitzera mugatzen zen, ezetz ere adieraz zezakeèn keinuan, hain zen konplimendu hutsezkoa; baina Nazariok pentsatu ere ez zuen pentsatzen, beharbada, shock estetiko baten eraginpean zegoelako; izan ere, bera eskuindarra zen, ez bakarrik interes hutsagatik, txikitan eta nerabezaroan ere halako ikuspegi bat jaso zuelako baizik, bere estetika propioaren oinarri bilakatu zena eta azken judizioko irudiak ongi baino hobeto laburbil zezakeena, onak eskuinean, gaiztoak ezkerrean... Jainkoa Eiffel dorrearen gainean betiere;
|
horregatik
behartu zuten Domingo, ume umetatik, eskuinarekin aitaren egitera; eta, aurrerago, fraideek Domingo eskuinarekin idaztera behartu zutenean ere, ezkerra zelako, Nazario ez zen aurka agertu; aitzitik: berak ere zigortu izan zuen mutila behin edo behin hargatik; orain, baina, Domingok eskuina galdu zuen, eta semea galduta ikusi zuen une batez; Nazario, beraz, pozik zegoen –egongo ez zen, bada, pozik, semeak bizia salbatu bazuen! –, baina ezin ekidin zuen gertatutakoaren balorazio estetiko bat, bere pozaren zeru urdinean laino beltz bat sartu balitzaio bezala, nork daki...
|
|
2012
|
|
|
Agian, etsipena behin behineko sentipena da, luzaroan iraun ordez bilakatu egiten dena. Eta bazirudien Amak bilakaera horretan aurrera egin zuela, bere bizitzan konstantea zen gertakari
|
horrek
behartuta. Baina nik, neurekoi, faltan bota nuen Amaren tristezia hura, nire erabakien egokitasuna berresteko bazen ere.
|
|
|
Ziur aski, Carteret, Swiften laguna, izango da. 1724an, Walpolek Irlandako Lotinant izendatu zuen Carteret, eta kargu
|
horretan
behartua aurkitu zuen bere burua 300 liberako saria eskaintzera The Drapier, s Letters gutun sorta kritikoa nork idatzi zuen aurkitzeko, hemen Reldresal behartua dagoen bezalaxe Gulliver zigortzeko metodo bat proposatzera. Gutun horiek Swiftek idatzi zituen.
|
|
2013
|
|
|
Vladimir Ilitx Ulianov leihora atera zen unez batez atseden hartzera. Idazten ari zen testu zail eta garrantzitsu hark
|
horretara
behartzen zuen. 1914ko udaberri hura epel eta eguzkitsu ari zen suertatzen Suitzako lurraldean.
|
|
|
Eta hara non nire zaldiak ferra bat galdu zuen. Ferra galdu
|
horrek
behartu ninduen hirian sartzera. Ferratzaileak bere lana egin orduko hetsiak ziren hiriko ateak eta ilun bazterrak.
|
|
2014
|
|
|
Armairura atzera itzul nendin lortu du, erabaki eskasa inondik ere, apartamentura iritsi naizenean, amorru itsuak ikustea galarazi didan zerbait deskubritu baitut, alegia, hustu berri dudana zela gelditzen zitzaigun17 azken ginebra botila, espero izatekoa ere bazen, Z k gehienbat rona edaten du, sarriegi ez bada ere, baina lagun gehienak whiskizaleak dira eta
|
horrek
behartzen gaitu alkoholaren ranking ean egurrezkoak 1 postuan sailkatzera; edonola ere, badirudi egunero edaten genuela asko gisako artsenal bat izatera behartuta bageunden, eta ez da erabat horrela, kontua da normalean seiko kartoizko kaxa bat erosi ohi genuela eta bazirudiela hark betiko iraungo zigula, kasu: gaur iluntzerako alkoholik behar al dugu?/ Ez, duela aste batzuk super eskaintza bat egin zuten Lidl en eta hor erositako beefeater ak ditugu/ Ados, eta orduan beefeater aren bila joaten zinen, limoia zatituta, izotza antolatuta eta zu zeu gintonic horren behar gorrian zeundelarik, eta hara non Lidl eko super eskaintzako beefeater kaxak behar zuen tokian hondakinak baino ez zenituen aurkitzen.
|
|
|
Polemikari berea emanez ere, sinesgaitza da honelako ondorioak bere (inoren!) egiazko pentsamendutzat har litezkeenik uste izatea. Eta Renan bera ohartzen zen, bere ideiek, estu hartuta, naziogabetasunera eta azkenean kaosera eramango luketela(, l? émiettement des nations?) 1670
|
Horrek
behartu du behin eta berriro, formulazio konkretuaren momentuan, erretorika beroak utzi eta hitzak arretatsu neurtzera. Tonuak tonu,, en pareille matière aucun principe ne doit être poussé à l, excès.
|
|
2015
|
|
|
Aita hilda, anaia Ingalaterran, amari bisita egitea eta nola zegoen galdetzea tokatzen zitzaion. Gainera, emakumea izanda, gizarteak
|
horretara
behartzen zuen, nolabait. Ostiral goizean, amari deitu zion lantegiko bulegotik, igande eguerdian elkarrekin etxe familiarrean bazkaltzea proposatzeko, baina amak nahiago zuen jatetxe batera joan, eta horretan gelditu ziren.
|
|
|
–Bai, aitonak eskua galdutako langilea lanean mantendu zinan 30 edo 40 urtetan, nahiz eta
|
horretara
behartuta ez egon. Etxean leienda modukoa dun.
|
|
|
–Konforme, eman duzu azkenean amore?, baldin eta gai horri buruz nik orain arte esandakoa zehatz mehatz jasotzen baduzu, hau da, ez dudala sekula pistolarik eraman, ez dudala
|
horretara
behartzen nauen ardura politikorik, ez nagoela indarkeriarekin ados, eta elastikoa, azkenik, errefuxiatu politikoek Baionan daukagun komuna batean hartu nuela.
|
|
|
Estu dabilela dio eta nola edo hala maketaren zatirik handiena gabonetarako bukatua ikusi nahiko lukeela. Badaezpada ere, argi gera dadila familiako inork ez duela
|
horretara
behartzen. Bere buruari egindako desafio zentzugabea baino ez da.
|
|
|
Baina kalitate handia lortzea, lehen munduan dutenaren modukoa, esaterako, oso zaila zaigu. Horretara iristeko asko falta dugu, eta
|
horrek
behartzen gaitu guzti guztiok oraindik ere gehiago sakrifikatzera?.
|
|
|
–(...) nahiz eta frantsesezko egunkaria izan, euskarak izanen du bere tokia. Ipar Euskal Herrian, maleruski, gehiengo handi batek hizkuntza idatzi bezala frantsesa du, eta
|
horrek
behartu gaitu horretara. Baina euskararekiko atxikimendua berdin berdin mantentzen dugu.
|
|
|
Anaitasun giroaren erakusle dugu baita, 1977ko urtarrilean Anaitasuna, Berriak, Enbata, Garaia, Goiz Argi, Herria, Punto y Hora eta Zeruko Argiak batera atera zuten editoriala. Giroak berak ere
|
horretara
behartzen zuen, prentsa askatasuna nabar men mugatzen zuten gertaerak ari baitziren jazotzen. Hona testutxo bat, horren adierazgarri (Anaitasuna, 332 zenbakia, I):
|
|
2016
|
|
|
ARROLA, RUFINO. Arrola Mungiako Andrakas auzoan jaio zen. Mutikotan ikasi zuen soinua jotzen eta 14 urterako plazak egiten zituen, baina lanak
|
horretara
beharturik, antza, jotzeari utzi zion. 58 urte zituela, auzoko jaietan trikitilari bati begira egon zen luzaz.
|
|
|
Nik neuk ez ditut ikusi irudi horiek, epaitegitik zuzenean ziegara ekarri bainaute, baina antzerkiak iraun duen ordu horietan zehar zirrara eragin dit idazlearen itxura eroriak, bere literatura miresgarria izateaz gainera bera pertsona atsegina iruditu izan baitzait beti. Ahots apalez hitz egiten zuen eta inork
|
horretara
behartu gabe kontatu du nik aldez aurretik nekiena edo sumatzen nuena, alegia, adiskide batek emanik nire testua irakurri zuenean hunkitu egin zela, eleberria galtzeko beldurraren berri berak baitzuen beste inork baino hobeto, loa galarazteraino torturatzen zuelako, hitz hori erabili du epailearen aurrean, eta berari hain gogoko zaizkion digresioetako bat eginez, esan du horixe dela literatura on... Nire testuko protagonistak bezalaxe gorde zituela, erantsi du, kopiak han hemenka eta joan zela Gorbeiako gailurreraino bere semearekin eta langelako mahaiaren gainean utzi zuela gordelekuen planoa, emazteak hala eskaturik, bera hain despistatua izanik, beldur baitzen kopiak non utzi zituen ahaztuko ote zitzaion, eta lapurrak etxera sartu zirenean planoa aurkituko zutela, horretaz seguru dago, papera desagertu egin baitzen langelako mahaitik.
|
|
|
EDERTASUN ezaren baitan edertasuna bilatzen saiatzen nintzen,
|
horretara
behartzen baininduen hiri horrek, edo hiri horretako auzo dexentek. Industrialismoaren edertasunik ez zeukan, industriarik ez zegoelako; beste garaietako urbanismoaren zalantzazko edertasuna ere ez zen aipagarri; ezta eraikitze kaotikoan agian topa zitekeena ere.
|
|
|
Labur zurrean, Ibarzabalek bortxaren planteamenduan aitzindari ez zela izan ETA, baizik eta gerran batailoiak gidatu zituen EAJ, Euzko Naia eta besterekin. Txillardegik, aldiz, EAJk ez zuela zerikusirik izan ETA erakundean adar militarra sortzearekin, beren kideen arteko eztabaidatik etorri zela erabaki hori hartzea; batzuk gandhizaleak zirela eta, kosta bazen ere erabakia hartzea, behin hartutakoan ez zela gehiago eztabaidarik izan, eta adar militar
|
horrek
behartu zituela Eusko Gaztedi utzi eta erakunde berria sortzera.
|
|
|
batzuetan abantaila bezainbat oztopo izan daitekeela hurrengo belaunaldi literarioentzat, historia horren zamak norberaren tradizioarekiko hartu eman autarkikoetara muga baitezake literatur jarduna, atzerrian, oxigenatzeko? premia handirik sortu gabe; puntako idazle portugaldarrengan, ordea, kosmopolitismorako joera handiago bat sumatzen dela esango nuke, literatura txikiago eta kasik menpeko batek
|
horretara
behartuko balitu bezala: Eça de Queirosengan pentsatzen ari naiz, noski, baina baita Fernando Pessoarengan ere, esate baterako.
|
|
|
LABeko kideak dio antolaketak berak zailtzen duela erabilera handitzea: «Atal gehienetan nahasian daude langile elebidunak eta elebakar erdaldunak, eta
|
horrek
behartzen zaitu lana gaztelaniaz egitera». Egoera horrekin kritiko mintzo da ELA sindikatuko ordezkari Jonjo Agirre:
|
|
2017
|
|
|
Hain estua zen emakumearen eta haren baratzea zaintzen zuen espirituaren arteko harremana, ezen hura hiltzen zenean, haren baratzea horretara egokitzen zelarik, beste emakume batek ez baitzuen ausartu behar berak hasi gabeko harreman hartan sartzen, hildakoaren alaba ezkongabea ez bazen?. Gizonei zegokienez,?
|
horretara
behartuz gero, inola ere ez dira gai haien emazteak ordezkatzeko[?] Gizon batek baratzea landu eta janaria prestatuko dion emakumerik (ama, emaztea, arreba edo alaba) ez duenean, bere aukera bakarra bere burua hiltzea da? (Descola 1994:
|
|
|
Aurreneko nota aditu zen, neurtua eta lasaia, barea eta behin betikoa, isiltasun presa gabea hustuz hurrengo notari tokia egiteko eta hori da jendeak tankera horretan bata bestearen tokian jartzerik baleuka betiko sugar harrotu bat bezala une batez gailendu eta gero garbiro iluntasun hotzean betiko itzali han etzanda gelditu ordez hamakaz ez gogoratzeko ahaleginak egiten azkenean zedro guztiek Benjyk hainbeste gorrotatzen zuen perfume usain hil bizi hura hartzen zuten arte. ...tzen gezurretan ari ez nintzen gezurretan ari eta hark gizonak berezkoa duen erotasunaren parte bat horrore bihurtzeraino sublimatu nahi zenuen gero egiaren bitartez exortzizatzeko eta nik caddy mundu zalapartatsu horretatik isolatzeagatik zen mundua guri bizkarra ematera behartzeagatik eta orduan haren hotsa halakorik sekula existitu ez balitz bezala izango zen eta hark sekula saiatu al zara bera
|
horretara
behartzen eta nik beldurra ematen zidan beldurra ematen zidan berak beharbada eta orduan ez zuen ezertarako balioko baina nik zuri hura egin genuela esaten banizun izan egingo zen eta orduan besteak desberdinak izango ziren eta orduan mundua zalaparta batean urrunduko zen eta hark eta orain beste kontu hori orain ere ez zara gezurretan ari baina oraindik ez duzu ikusten zeure baitan dagoena egia ...
|
|
|
Neskak, beraz, ezin zuen ezer esan, ahoa beteta zuelako. Bestela, zerbait esango zidala pentsatu dut, gisa horretako egoeretan beti ematen dira azalpenak,
|
horretara
behartu dutela esan zezakeen, edo nahi gabe aurkitu dela trantze horretan. Halakorik egin izan balu, gertatuari buruzko arrazoiren bat eman eta arren baino arren barkatzeko eskatu izan balit, bihotza samurtuko zidakeen, baina ez da saiatu ere egin.
|
|
|
Beste hizkuntzaren batean mintzo naizenean, behartuta mintzo naiz: egoerak
|
horretara
behartuta eta nire plastikozko erdarek behartutako molde zurrunean: beste pertsona bat naiz, tonu bakarreko eta ñabardurarik gabekoa.
|
|
|
Beste hizkuntzaren batean mintzo naizenean, behartuta mintzo naiz: egoerak
|
horretara
behartuta eta nire plastikozko erdarek behartutako molde zurrunetan: beste pertsona bat naiz, tonu bakarrekoa eta ñabardurarik gabekoa.
|
|
|
Ez dut konprenitzen idatziarekiko distantzia ezarri behar hori, ez dut konprenitzen poesiazaleon irakurketa librea eragozteko seta hori. Ez dut konprenitzen" Azkenik, argitaratzaileen baldintzek
|
horretara
beharturik" esanez bere burua zuritu nahi izatea, krimen poetiko batera behartu balute bezala. " Hor uzten dizkizuet direlako bertso saritu hoiek, eta nekaturik noa lotara, gauerdia aspaldi iragana baita".
|
|
2018
|
|
|
Hautu mota bat baino ez da orduan «eraikuntza» hori? Beauvoirrek argi dio bat «egin» egiten dela emakume, baina betiere kulturak
|
horretara
beharturik. Eta, zalantzarik gabe, betebeharra ez dator «sexutik».
|
|
|
ohapean luzatu, zoru zakarrera ekandu, horma kontrara ahalik gehien baztertu, eta eutsi gauari! Somier kirrinkariaren sabelak ere
|
horretara
behartzen nau. Gainekoa saiatzen da geldi egoten eta hegalerantz kokatzen, baina malguki sare uhartuak ez du isildu nahi.
|
|
|
Estimado idatzi behar omen zen, estimurik txikiena izan ez arren, barkatzeko eragindako eragozpenengatik, droga adikzioak harrapatuta egotearen desgrazia izan zela lapurtzera bultzatu zuena, ikasia zuela eskarmentua eta hemendik aurrera gaixotasunetik erabat sendatuta dagoen pertsona dezentea izatera bideratuko zituela ahalegin guztiak. Zenbat gezur, ene bada, lehenengo pertsonan idaztera behartuak, ezertaz ezagutzen ez zuen ministro bati, amak
|
horretara
behartzen zuelako.
|
|
|
Bjorn ez da ikasgelara joan. Ez dio falta bezala apuntatu dena dela, eskolaren arauek
|
horretara
behartzen dute berez?, gaurkoagatik barkatu egin diola erabaki du.
|
|
2019
|
|
|
Kontu hau ez nuke atera nahi, ez nuke atera behar, baina barkatuko dit berorrek esaten badiot ezen, bere maiestatearen ganberakoen aginduengatik balitz, honezkero goseak hilik nengokeela etxeko guztiekin batera, ezin bainaiz airetik bizi, kameleoia bezala.
|
Horregatik
behartu naiz, bere maiestatearen ohorea zaintze aldera, hark agindutako taula astronomikoak landu ordez, inolako loriarik ekarriko ez didaten pronostikoak eta hutsa balio duten egutegiak burutzera. Baina horiekin mantendu gara neu eta etxekoak, eta noski, hobe da hori, egunero egunero bere maiestatea gogaitaraztea baino erregu, kexa eta protestaka.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin ...okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen,
|
horrekin
behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, ... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut, Historia bizitza erreala izan zela, esan nahi dut, Ez ezazu duda izpirik eduki, Beharrik deleaturrik badagoen, esan zuen zuzentzaileak, hasperenka.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut ...okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen,
|
horrekin
behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, ...
|
|
|
Baina Raimundo Silva goren graduan asaldatu zuena izan zen emakumeak esan zuela, larderiaz esan ere, baina tonua gehiegi azpimarratu gabe, Ez iezadazu huts egin, zalantzarik gabe ez zen ari bere gaitasun profesionalari buruz, nola ariko zen horretaz, baldin eta bizitza osoa lanean jardun eta gero, eta barkatu errepikatzea, baina bestela ahaztu egiten da, baldin eta bizitza osoa lanean jardun eta gero oker bakar bat baizik ez bazuen egin, eta hura atzemanda, aitortua eta, zorionez, barkatua. Orain, izaera intimoagoa eduki lezaketen zioak, noski, alde batera utzirik, elkarren arteko harremanen nolakoa aintzat hartzera lehenengo eta behin bazter utzi beharrekoak izanik, gelditzen dena da probabilitatea, handia gainera, esandakoa berak Lisboako Setioaren Historia, Berria, idatz zezan eginiko iradokizun famatuaren zeharkako aipamena izatea, eta orduan ikusi zuen bere burua
|
horretara
behartua, bat batean, eta bi bider behartuta gainera, ez bakarrik lana hasia zuelako, baizik eta, besteak erabilitako bezainbesteko seriotasunez, erantzun baitzion, Ez dizut huts egingo, eta une hartan ez zekien zer esaten ari zen.
|
|
2020
|
|
|
Patxi Zabaletak Madrilgo telebista kate bati egindako adierazpenetan oso garbi esan zuen familiaren bertsioa guztiz ezberdina zela: bere borondatez sartu zela Mikel Lejarza ETAn, eta ondoren, torturak saihesteko, beldurrak
|
horretara
behartuta edo diru eskaintzak egin zizkiotelako, hasi zela informazio zerbitzuekin kolaboratzen. Hain da ahula eta sinesgarritasun urrikoa poliziaren eta Madrilgo komunikabide handienen bertsioa, alegia Mikel gaztea osaba karlista baten bidez bereganatu zuela SECEDek, non Miguel Cortoisek zuzendu zuen El Lobo filmean ere bertsio hori baztertu egin zuten.
|
|
|
Bulegoko espazioa digitalizatzeak eta automatizatzeak langile askoz gehiago kaleratzea ahalbidetuko die. Lehiatik eratorritako kostuak murrizteko presioek eta zorpetze maila handiek
|
horretara
behartuko dituzte. 70eko eta 80ko hamarkadetan mendebaldeko herrialdeek langileria tradizionala txikitu zuten teknologia eta off shoring konbinazio baten bidez. 2020ko hamarkadan klase ertain berriaren txanda izan daiteke.
|
|
|
Gauza asko. Funtsean, Espainiak ez duela aplikatzen eta betetzen nazioarteko zuzenbide penala giza eskubideei dagokienez, nahiz eta NBEk behin eta berriz gogorarazi
|
horretara
behartuta dagoela, izenpetu dituen (NBEko kide izateko izenpetu behar izan dituen) itun asko direla-eta. Amnistiaren legea indargabetu behar dela, ez delako bateragarria nazioarteko legediarekin.
|
|
2021
|
|
|
Ate ondotik begira egon ondoren bere besaulki tapizatu koloregabetuan eseri da Telletxea jauna. Bizkarrezurraren higadurak
|
horretara
behartzen du tarteka. Habanos puru bat piztu du eta ke ahokada luze bat bidali dio leihotik sartzen den argi txintari.
|
|
|
Magia dirudi baina pertsonaia batzuk menderaezinak dira, dituzue edozer egitera edo esatera behartu, ez dizuete utziko. Ez diote edozein aginduri jarraituko, bortxatutako hitzekin
|
horretara
behartzen badituzue bizkarrezurrik gabeko panpina bihurtuko dira. Idazten jarraitzen baduzue errebelatu egingo dira, erresistentziak nabarituko dituzue, desintegrazioaren seinaleak agertuko dira72 Esaldiak bata bestearen atzean sentitzeari utziko diozue, lehen etorrian zetorrena sikatu egingo da.
|
|
|
Egoera gatazkatsu askotan egon gara, menderakuntzaren historian borroka asko galdu ditugu.
|
Horrek
behartu du jende asko gogorra eta adoretsua izatera. Erresilientzia garatu behar izan dugu, egoskorrak izaten ikasi dugu, gotortu gara, oskoldu gara... burdinaren eta harriaren langileak izan gara, ekonomikoki eman digu horrek emaitza bat baino gehiago, kultura bat ere bai.
|
|
|
" Gaur mezatik irtetean herri honetako neska mutilak, orain artekoan beti euskaraz hitz egiten aditu ditudanak eurak, erdaraz hitz egiten aditu ditut, hau da, eurena ez den hizkuntzan. Orain dela egun batzuk ezagutu egin nuenez
|
horretara
behartzeko berorrek erabiltzen duen prozedura, galde egin diet gaztetxoei eurotako zeinek daukan eraztuna, eta halaxe esan didate nork, eta erakusteko esan diot mutikoari, eta eskuetan harturik tresna zitala, nire bizi guztian lehenengoz hartu ere, mutiko gaixoari esan diot esateko berorri neuk kendu diodala. Mutikoa negar batean joan da, eta orduan nik haren amari txakur batzuk [txikiak ala handiak, ez dio] eman dizkiot, semeari emateko, euskaraz egiteagatik eman ere, ordain horrekin ordezkatuz berorrek ezartzea pentsatuta zeukan zigorra".
|
|
|
" Ez dauka berorrek, maisu jauna, eskumenik kalean umeak hizkuntza jakin batean hitz egitera behartzeko. Badauzka berorrek eskolan gaztelania irakasteko, eta
|
horretara
beharturik dago berori, baina ez, inondik ere, herri kultuez hitz egingo bagenu horren gorrotagarri eta ez duintzat joko genituzkeen bideak erabiliz, ezpada pedagogiak eduki badituen bide zibilizatuagoak eta azken batean eraginkorragoak izan litezkeenak erabiliz.
|
|
|
Esku zurbilaz leihoko uhalarekin jolasean jardun zen tarte batean. Berriro irakurtzen hasteko prestatu nintzen, eta
|
horrek
behartu zuen, antza, beste oharpen bat egitera. Aurrerantz makurtu zen, ia ni ukitzeraino.
|
|
2022
|
|
|
jendea heroien faltan zegoen. Eta zirkunstantziek
|
horretara
behartuz gero, gai ziren ezelako merezimendurik egin gabeko txakal kirten bat santu bihurtzeko. Horra, aleluiaka egote horren arrazoia:
|
|
|
Ausarta izan da. Gainera datozkion tramiteei aurre egin behar badie, hobe da bera izatea pausoa eman duena, inork
|
horretara
behartu gabe.
|
|
|
Badirudi mundu honetan lana eta arrakasta izatea nahikoa arrazoi dela zoriontsu izateko. Ez hori bakarrik, baizik eta sekula ezertaz ez kexatzeko, eta
|
horretara
behartzen zaituzte krudelki. Gogoratzen naiz, lanak gain hartuta nenbilela, inguruan esaten nuela:
|
|
|
Badakit emakume batzuek erabaki gabe egiten dutela, ez dutelako horren kontra egiteko aukerarik, modurik. Baina ume bat ekartzea hautu libre bat izan daiteke, inork ez zaitu
|
horretara
behartzen, esplizituki bederen.
|
|
|
Neronek ere, batzuetan, hori pentsatu izan dut bertzeei buruz. Politikoki jakin arren ez dela hala, ez gaudela
|
horretara
behartuak, hain dugu barneratua emakume batek umea izan behar duela. Batzuek galdetu ere egiten didate:
|
|
|
Mahaira hurbildu zen alboetara begira. Pindarrak zerizkion haren ibilerari, jarduera handiko animalia bailitzan, bere biologiak
|
horretara
behartuta. Eider zutitu eta izen bat esan zuen.
|
|
|
makuluek huts eginez gero besoetan heltzeko prest. Zin hipokratikoa eginda zeukala eta
|
horretara
behartzen zuela zirudien.
|
|
|
Beso euskarriarekin borrokan ibiltzeko arimarik ez du, baina mahuka zabal zabaleko jaka izan daiteke nolabaiteko konponbidea. Hiru lau minutu joan zaizkio besoa pasabide
|
horretara
behartzen. Ahaleginak unaturik, bere baitan bilatu ditu neskaren bihotza berotzeko hitz doiak.
|
|
|
Urari berotzeko denborarik eman gabe dutxa epela hartu dut. Jabi trapuak laztantzen du gutxienez, baina ni belakiak baino ez nau ukitzen, eta nire eskua
|
horretara
behartzen dudalako.
|
|
2023
|
|
|
aginte arrotza erdaraz mintzo da, aginte arrotzarekin lotura duen bertako klase buruzagiak erdara erabili beharra du agintari arrotzarekin, nahiz euskaraz egin herriko jende xehearekin, beren neskame eta morroi diren horiekin; bertako klase buruzagiak gero eta maiteagoa du aginte arrotzaren mundua: han dago aberastasuna, han modernotasuna, han gora egiteko aukera; pixkanaka, gero eta arrotzago joango da bihurtzen bera ere barrutik; aldi berean, bertako herri xeheak ere erdara ikasi nahi du, batetik arrotzak
|
horretara
behartzen duelako, eta bestetik neskame morroi jendeak ere apur bat gorago igo nahi duelako ahal dela, eta horretarako badaki ezinbestekoa duela erdara; behekoak erdara ikasita, erdikoak ez dauka harekin euskara erabili beharrik, eta pixkanaka ahaztu egingo du euskara, edozertarako erdara erabilita; hurrengo pausoa, hizkuntzaren akabera bermatuko duena, behekoak ere euskaraz egiteari uztea da.... Ez da politologo trebea izan beharrik zapalkuntza nazionala eta zapalkuntza soziala gure herrian eskutik joan direla ikusteko.
|
|
|
Denek barre egin dute mahaiaren bueltan. Neure buruari galdetu diot ea barre
|
hori
behartua den eta gainditu ote dudan haien artean onartua izateko proba.
|
|
|
Garrantzitsua da azpimarratzea interbentzio horretan ez dela inondik ere aintzat hartzen osasun publikoaren ikuspegia. Benetan kezkatuko balira praktika
|
horretara
behartzen dituzten neskato adingabeekin, erakunde egoki baten esku utziko lukete afera; esate baterako, Osasun eta Giza Zerbitzuen esku, eta ez Immigrazio eta Aduana Zerbitzuen esku. Alegia, herrialde jakin batzuetako immigranteak beste batzuen gainetik arraza aldetik sailkatzeko eta deabrutzeko oinarri bilakatzen da EMGaren praktika.
|