|
2007
|
|
|
Hala ere, ikerketa baten arabera, hori gertatu baino lehen ere izango dira gertakizun larriak: Esne Bideak eta Andromeda galaxiak talka egingo dute, eta litekeena da
|
horrekin
batera Eguzkiaren jabetza aldatzea.
|
|
|
Fisikan momentu angeluarra deritzo inertzia horri, eta, lege unibertsal baten arabera, kontserbatu egiten da. Horrek esan nahi du biratze abiadura kontserbatzen dela, eta
|
horrekin
batera, ardatzaren orientazioa ere bai. Inertzia horren kontra eragin dezakeen bakarra kanpoko indar bat da (mundu errealean frikzioa izaten da askotan).
|
|
|
Denbora tarte horretan, dinosauroak eta amoniteak, eta foraminifero gehienak... desagertzen joan ziren. Gero, pixkanaka, atmosfera garbitzen joan zen, eta,
|
horrekin
batera, espezie berriak agertzen hasi ziren. Hala, Tertziarioko lehen geruzetan, biziberritzearen froga argiak daude.
|
|
|
Gaur egun, X kromosomarekin lotutako gaixotasun bat dutenek, edo horren eramaileak direnek, badakite horren berri, normalean behintzat. Jakitun dira era naturalean geldituz gero haurdun gaixotasuna garatuko duten semeak izan ditzaketela;
|
horrekin
batera, ordea, beste aukera bat daukatela jakinarazten zaie: lagundutako ernalkuntza erabili eta haurraren sexua aukeratzea haurdunaldiaren aurretik.
|
|
2008
|
|
|
Leioara itzuli zen tesia egitera, geometria diferentzialaren esparruan (kalkulu diferentziala, geometriari aplikatua). Gerora ere arlo horretan bertan egin du ikerketa, eta,
|
horrekin
batera, matematikaren dibulgazioan aritzen da. Divulgamat web gunearen arduraduna da, eta, astero, matematikari buruzko atal bat egiten du Radio Euskadiko Graffiti irratsaioan.
|
|
|
murturluzea zegoen, izokina ere bai... Urtegiak, ordea, goitik behera aldatu zuen errekaren berezko erregimena, eta
|
horrekin
batera, muturluzea, izokina eta abar desagertu egin ziren. Harrezkero, inork ez du horrelakorik ikusi Endara errekan.
|
|
|
Horrek ispilu horien erabilera mugatzen du. Eta,
|
horrekin
batera, ispiluaren tamaina ere muga bat da. Teorian, 15 metro arteko ispilu likidoak lor daitezke, oraindik neurri horietara iritsi ez diren arren.
|
|
2009
|
|
|
Oilasko izterra jatean azaltzen da, adibidez: hezur lodi bat du, eta,
|
horrekin
batera, oso hezur fin bat.
|
|
|
Gure lana ere horixe da. Adibidez, hitz batetik abiatu, eta hitz
|
horrekin
batera testuinguru berean azaltzen diren hitzak bilatzen ditugu.
|
|
|
Kontsumoa erregulatzeak aukera emango du gainerako erregulazio sistemak gutxiago erabili behar izateko, eta,
|
horrekin
batera, kontsumo puntak saihestuko dira. Ikerketa asko egiten ari dira horren inguruan, eta lehenago edo geroago hasiko gara gure inguruan ikusten.
|
|
|
Horietako bat da Catch Me a Colobus izenekoa (Atrápame ese mono). Zoologikoan bertan gertatutakoak kontatzen ditu, eta,
|
horrekin
batera, animalien bila egindako bidaia batzuetan gertatutakoak ere bai. Lehoinabarrak eta koloboak harrapatzera Sierra Leonara egindako bidaia bat deskribatzen du; Mexikon teporin untxiaren bila joan zireneko beste bat eta abar.
|
|
|
Edo, ondo pentsatuta, zergatik ez Matematika Bizitzarako? Anumerismo soziala txikitzen lagunduko luke, eta,
|
horrekin
batera, estatistikaren erabilera txarren aurrean erne egoten lagunduko liguke. Izan ere, gogora dezagun, zenbakiek gezurrik esaten ez duten arren, gezurtiak hamaika dira.
|
|
|
Hain zuzen, estratosferan aerosolak injektatzeak eta espazioan argi babeskiak jartzeak emango lukete emaitza onena: atmosferako karbono dioxidoaren kontzentrazioa industria iraultza baino lehenagokoaren parekoa izango litzateke 2050 urterako, baldin eta
|
horrekin
batera karbono dioxidoaren isuriak gutxituko balira.
|
|
2010
|
|
|
Horrela, Garesko (Nafarroa) hirigunean argiztapen publikoa berritzeko benetako esperientzia bat egin da, azterketa hauetan erabili diren irizpideei jarraiki. Kaleetako argiztapena arrazionalizatu daitekeela egiaztatu da, eta,
|
horrekin
batera, energiaren eraginkortasuna hobetu eta gastua asko murrizten dela.
|
|
|
Uribelarrearen esanean, horrek guztiak sustatu zuen meatzaritza garatzea, eta,
|
horrekin
batera, sekulako aldaketak gertatu ziren gizartean eta politikan. Hasteko, azpiegiturak eta garraiobideak egin ziren; ordukoa da hemendik, Trapagarandik, igarotzen den trena.
|
|
|
Baina asko dago jokoan Telefónicak bere nahia egin edo ez horretan: sarearen neutraltasuna arriskuan legoke, eta,
|
horrekin
batera, Internetek gaur egun ezagutzen duguna izaten jarraitzea.
|
|
|
Liburu hau idatzi zuenean, ikergaia matematikako formulaziorik erabili gabe azaltzea zuen helburuetako bat, hain zuzen ere. Eta,
|
horrekin
batera, kosmologiaren eremuan sartzen da. Sunday Times egunkariak argitaratu zuen kritika baten arabera, Stephen Hawking en Denboraren historia liburua argitaratu ondoren arreta gehien jaso duen liburua da hau.
|
|
|
Lehenengoa zientziaz beteta dago, eta bigarrena filosofiaz. Eta bi zati horien bitartez, egileak dibulgazio lana egiten du, eta,
|
horrekin
batera, animalien etikari buruzko iritzia ematen du.
|
|
2011
|
|
|
atun gorriak duen merkurioa pertsona batzuentzat arriskutsua izan daitekeela ohartarazi zen, eta jendeak hegaluzea jateari ere utzi dio. Beraz, garrantzitsua da ondo azaltzea zer espeziek duten arriskua, eta,
|
horrekin
batera, arrain urdinaren onurei buruz informatzea, kontsumitzaileak onurak eta arriskuak ezagutu ondoren erabaki dezan. Zaila da oreka lortzea, eta komunikazioan asmatzea.
|
|
|
Nahastearen propietateak oso kaskarrak izaten dira, eta ez da erraza izaten birziklatzea. Gainera, polimero guztiak erreakzio kimikoak jasaten dituzte, eta, horren ondorioz, poliki poliki degradatuz joaten dira, eta,
|
horrekin
batera, propietateak galtzen. Hori dela eta, birziklatzen diren polimeroak erabili gabekoarekin nahasten dira, paperarekin gertatzen den antzera.
|
|
|
Goma elastiko bat tenkatzean bezala, ordea, tentsioa ezin da mugagabe pilatu. Eta, orduan, krak, haustura gertatzen da, eta,
|
horrekin
batera, lurrikara, metatutako energia guztia bat batean askatzen baita.
|
|
|
Hirigintza planek zehazten dute zer erabilera izango dituen hiri batek, zer zerbitzu, zer dimentsio izango duen bakoitzak, zer dentsitate eta abar. Hala, halakorik ez dagoen lekuetan, hiriak askoz organismo libreagoak dira, eta,
|
horrekin
batera, askoz azkarrago hazten dira, askoz ere modu nahasiagoan, askoz kaotikoagoak dira eta abar, dio Bajok.
|
|
|
Liburu honek jende horren guztiaren historia kontatzen du, fosilzaleena geologoena eta zoologoena. Dinosauroen aztarnak aurkitzeko eta ia harrapatzeko lasterketa bat jarri zen martxan, eta,
|
horrekin
batera, fosilen interpretazioa egitekoa ere bai.
|
|
2012
|
|
|
Elikagai produktuetan gehien ikusten dugun esloganetako bat da «Kontserbagarririk eta koloragarririk gabea», eta, maiz, beste hauek ere agertzen dira
|
horrekin
batera: «Naturala, besterik ez» edo «% 100 naturala».
|
|
|
Oso handia da, eta, hala ere, etengabe ari da masa galtzen, nahiz eta kometak, asteroideak eta beste astro batzuk irensten dituen. Segundoko milioika tona material kanporatzen ditu Eguzkiak, eta,
|
horrekin
batera, argia eta erradiazioa argiaren eta erradiazioaren jatorria ere masaren desintegrazioa da.
|
|
|
Ezin da bata kontatu besteari begiratu gabe. Alde horretatik, Bigarren Mundu Gerrako eta ondorengo urteetako Ingalaterra aurkezteko ahalegina egiten du Hodgesen liburuak, eta,
|
horrekin
batera, baita konputazioaren historiaren testuingurua ere. 1986an, biografia horretan oinarritu zen Hugh Whitemore ingelesa Breaking The Code filmaren gidoia idazteko.
|
|
|
Kirolari, entrenatzaile, federazioetako zuzendari, politikari eta enpresa askoren ametsak eta/ edo helburuak lortzeko unea iritsi da. Eta, une
|
horrekin
batera, ametsa arrakasta bihurtzea ala porrota izatea. Baina porrot horrekin ez doaz pikutara ametsak bakarrik:
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko eta Doñanako Estazio Biologikoko adituek otso iberikoaren populazioak XX. mende osoan zehar izan duen gainbehera aztertu dute, eta,
|
horrekin
batera, gaurko otso taldeen azterketa genetikoak egin dituzte. Haien arabera, otsoaren egoera uste baino okerragoa izan zen 60ko eta 70eko hamarkadetan, eta horregatik dute gaur egun dibertsitate genetiko oso txikia.
|
|
2013
|
|
|
Zubiek ere badute zeresana uholde eragile gisa kasu askotan. Izan ere, hainbatetan gertatu da zubi jakin baten egitura aldatzea, eta
|
horrekin
batera desagertzea inguru horretan behin eta berriz izan ohi zituzten uholdeak. Diezen lantaldeak horixe ikusi zuen Nerbioi ibaian Mercabilbao inguruan egindako errestaurazio proiektuan:
|
|
|
Medikuntzan gertatzen den genero bereizketaren kasu adierazgarriak, kezka sakonak eta egoera aldatzeko proposamen zehatzak jaso ditugu zenbaki honetan, gaiari eskainitako bi artikuluetan. Eta,
|
horrekin
batera, barruko orrietan hitza hartzen duten ikertzaileek transmititu diguten ikusezintasuna, eta ikusgai bilakatzeko beharra.
|
|
2014
|
|
|
Ikerketa horren egileen arabera, antibiotikoen eragina hesteetako mikroorganismoen ekosisteman eta norbanakoaren metabolismoan lehen uste zena baino handiagoa da, baina,
|
horrekin
batera, ondorio horiek itzulgarriak izan daitezkeela iradoki dute. Batzuetan, baina, kaltea luzarorako izan daitekeela dirudi; hain zuzen, Basarasen esanean," txikitan edo gaztetan antibiotiko asko hartzea gaixotasun autoimmune batzuk izateko arriskuarekin erlazionatuta dagoela ikusi dute zenbait ikerketatan".
|
|
|
zuntzek norabide edo kokapen nahiko homogeneoa izatea, kuantitatiboki edo kualitatiboki ugariak izatea, eta zuntzen arteko zubien erresistentzia eta oparotasuna. Gainera, garrantzitsua da jakitea ezen, nahiz eta zuntzen arteko zubietan eragina duten faktoreak horien ezaugarri fisiko eta kimikoen menpe dauden (batez ere, hemizelulosa eta lignina) eta,
|
horrekin
batera, landarean duten kokapenaren araberakoak diren (Atchison & McGovern, 1987), ondoren gauzatzen diren prozesuek (zuritzea, fintzea, hezetasunean prentsatzea, kalandratzea edo gehigarriak gehitzea, besteak beste) lortzen den paperaren ezaugarriei eragiten dietela (Jarman 1998).
|
|
|
" Hiesaren aurrean ez itxi begiak. Gizonetik gizonera, preserbatiboa erabili ezazu" izan zen kanpainaren lelo, eta,
|
horrekin
batera, talde horri zuzendutako on line kontsulta jarri zen martxan. Kontsulta horrek abian jarraitzen du, eta, bertan, informazioa jasotzeaz eta zalantzak argitzeaz gain, GIBaren eta sifiliaren analisiak egitera joateko aukera dute.
|
|
2015
|
|
|
Hitz gutxitan azalduta, SYR geneak aktibatzen du barrabilen garapena. Hala, SYR genea espresatzen denean, gandor horietatik barrabilak garatzen dira, eta,
|
horrekin
batera, Falopioren tronpen eta umetokiaren aurrekari diren hodiak atrofiatzen dira. Bestalde, barrabilek testosterona ekoizten dute, eta, hormona horren eraginez, gizonezkoen barne genitalen hoditeria garatzen da, eta kanpo genitalen garapena ere bideratzen da.
|
|
2016
|
|
|
Adibidez, Vincent Van Goghek, pianoa jotzen ikasten hasi zenean, notak kolore jakinekin lotzen zituen; haren irakasleak erotzat hartu, eta bota egin zuen. Pertzepzio sinestesikoa erakusten du pasadizo horrek, baina,
|
horrekin
batera, izaera bipolarra zuen, krisi psikotikoak eta alkoholarekiko mendekotasuna, besteak beste. Agian horrelako kasuengatik pentsatzen dute batzuek sinestesia nahaste bat dela.
|
|
2020
|
|
|
Mendeetako ondarea txundigarria bada ere, azken hamarkadetako iraultza teknologikoak txiki utzi du langa hori. Datu biltegi eta tresna digitalen garapenek (hots, app ak, GPSak, smartphoneak) informazio bilketa masiboa lortzea ahalbidetu dute, eta,
|
horrekin
batera, biodibertsitatearen katalogazioaren demokratizazioa bera lortu da. Egun, espezieen banaketa datu gehienak boluntarioek jasotzen dituzte, arestian ez bezalako neurrian.
|
|
|
Hesirik gabeko kudeaketaAlde batetik, uste dugu konektibitatean oinarritutako eraldaketa honek posible egingo duela lan automatikoa eta autonomoa. Produktuak zerbitzu bihurtuko dira eta,
|
horrekin
batera, trazabilitatea eta kontrola handitu egingo ditugu. Kudeaketan, halaber, nabaria izango da aldaketa, mugikorretik eta kilometro askotara agindu ahal izango baititugu askotariko ekintzak.
|
|
|
Esate baterako, 2017an amaitutako CANTOS izeneko entsegu klinikoak frogatu zuen eraginkortasun handia zuela sindrome koronario akutua duten pazienteetan. Entsegu hartan, kanakinumab izeneko antigorputza erabili zen, zeinak hantura murrizten duen, eta
|
horrekin
batera gertaera kardiobaskularrak. Baina infekzio hilgarrien intzidentzia handiagoa izan zen kanakinumabez tratatutako taldean plazebo taldearekin konparatuta, eta tratamendua baztertu behar izan zen.
|