|
2000
|
|
|
Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira. Izan ere, behin eta berriz ikusten ari gara nolako esfortzuak egiten diren estatu espainol etafrantsesetik, esaterako, beren nortasun nazionala finkatzeko, eta
|
horrekin
batera euskalnortasuna desagerrarazteko. Era berean ez dira txikiagoak Euskal Herritik nortasunpropioari eusteko eta, neurri berean, ezarri nahi zaizkigunak desegiteko egiten direnahaleginak.
|
|
|
Are gehiago, irratiek eta telebistek telekomunikazioekin bat egitera jotzen dute gero eta indar handiagoz. Testuinguru berri honetan ekimen publikoaren zeregina ez da lehen bezalakoa.Eutsi egiten dio irrati eta telebista sistemaren atal baten eragile zuzena izateari, sistema publikoarena, alegia, nahiz eta, orain, enpresa pribatuekin lehian?, baina,
|
horrekin
batera, gero eta garrantzi handiagoarekin, sektorearen bilakaera, bereosotasunean, eta ez bakarrik sistema publikoarena, bideratuko duten joko arauakezartzean datza bere zeregina.
|
|
|
komunikazio askatasunaren ingurukoa. Lege berri honeksistemaren liberalizazioaren bigarren fasea zabaldu zuen (TF kate publikoaren pribatizazioa eta katepribatu estatal berrien zabalkuntza. M6 eta LaCinq?), eta,
|
horrekin
batera, azken hamabost urteotanFrantziako irrati eta telebistaren funtzionamendua ordenatu duen oinarrizko marko juridikoa eta instituzionala ezarri zuen. Lerro hauek idazten ari garen unean, marko horren eraldaketa prozesu sakon etaluzea amaitu berria da.
|
|
|
Komunikazioaren askatasunaren gaineko legean finkatzen diren eskakizunakorokorrak dira gehienetan, nahiz eta, arlo batzuei dagokienean, gehienezko eta gutxienezko mugak ere finkatzen dituzten (programen produkzioari eta edukiei dagozkioneanbezala); alde honetatik, betebehar gehienak, kontzentrazioari dagozkionak izanezik? Gobernuaren dekretuz garatu eta zehaztu beharrekoak dira, zerbitzu kategoriabakoitzerako espreski eginiko arauen bidez. Gainera, edo
|
horrekin
batera, bai sistemapublikoaren sozietateek baita baimena lortzen duten sozietate pribatu eta elkarteek ere, cahier de charges edo hitzarmenak sinatu behar dituzte, hurrenez hurren, CSArekin, non aipatutako eskakizun horiek guztiak modu indibidualean egokitutako betebeharbilakatuko diren23.
|
|
|
Egunkari honetan, batez ere, agenda atala da euskaldunena;
|
horrekin
batera, kultur atala. Erdaldunena, ostera, kiroletakoa, bertan, batez beste, albisteen %8, 8besterik ez baita argitaratzen hizkuntza horretan.
|
|
|
Euskarak metahizkuntza egiteko baliodu, batez ere, egunkarian. Erabilpenik eskasena kiroletan; eta,
|
horrekin
batera, politika eta ekonomia gaietan.
|
|
|
Hierarkiak ezaguna zuen Monarkiarekiko menpeko tasuna (urteetako Diozesi Buletina irakurri besterik ez dago hori jakiteko), bainabeti ere eliz sistemari bere eguneroko oinezko autonomia ukatzen ez zitzaion bitartean.Mz. Anido k hizkuntz debekua ezarri nahi zuelarik, botere autonomiaren lege horihautsi egin zen, eta, kolpe txar
|
horrekin
batera, herrian eta apaiz artean ongi errotutakohizkuntz tradizio errespetagarria ere, hots, elizgizonen herriarenganainoko zubi naturala. Hizkuntzaren auziak ozpindu egin zituen harmonia onean zebiltzan agintarienharremanak une batez, eta ez dirudi 1940an (testuak bestelakorik iradoki nahi duenarren) adostasun zinez onartura iritsi zirenik.
|
|
|
Testu baten irakurketan egiten diren etenaldietariko batzuk ez dira testuan preseski adierazita egoten puntuazio marken bidez. Diskurtsoan etenak egiteari, idazlearenestiloak nola hiztunarenak ere eragiten diote. Koma gabeko esaldi luzeak aurkitzekoaukera kontuan hartu behar da, eta
|
horrekin
batera, puntu egokiak aurkitzea horiekegiteko, zeren diskurtso jarraituaren sintesiak, eten barik, antinaturala ez ezik, entzulearen baitan itolarria ere eragiten baitu.
|
|
|
Gaztelaniaz baliatzen zenmunduak hainbat urrats eginak zituenez, hizkuntz arloan bertan sorraraziko zuenetenketarik nabarmenena etxe eta familia askotako transmisio hizkuntza bestelakatzenhastean. Baina
|
horrekin
batera, aramaioarren irudimen mundua ere gero eta, aberastu, ago agertuko zen. Sistema espainiarraren asmo uniformizatzaileekin batera, kultura, sinbolismoa eta herri imajinario orokorra bera larriki zauriturik geratuko ziren16.
|
|
|
Objektibotasuna: oreka edukitzeaz gain, eta
|
horrekin
batera, albisteak neutrala izan behar du. Objektibotasun maila gora iristea garrantzitsua da oso.
|
|
2001
|
|
|
Aldaketa dinastikoaz gain9 (Enekotarrek lehentasuna galdu zuten), gertaera horrek funtsezko aldaketa adierazten du: Nafarroako, edo hobeto esanda, Iruñeko monarkiarensorrera, eta,
|
horrekin
batera, botere politikoaren garapena eta finkapena. Hauxe dairitzirik zabalduena, Nafarroako Unibertsitateko historialarien artean behintzat.Beste batzuen aburuz, ordea, Iruñeko erregetzaren sorrera zaharxeagoa izan liteke.Arazoa argitzeke dago10 Hala ere, ukaezina da dinastia berriak era erabakigarrianbultzatu zuela Iruñeko erresumaren garapena.
|
|
|
«Ziurtasun bakarra daukat, eta bera aski da luze joango den zerahau idatz dezadan: zuekin bizi den emakumeari mama deitzen badiozue, nirekikooroitzapena lapurtu dizuetelako da, eta
|
horrekin
batera, zuen ume garaia eta, agian, euskera bera».
|
|
|
Bukatu zen esperientzia hura, hil zen Franco, eta,
|
horrekin
batera, Frantziatikemakumetasuna eta literatura modu berri batez uztartzen zituen pentsakizunarenoihartzunak heldu zitzaizkidan.
|
|
|
Eta argitaratzekoa, eta saltzekoa... eta ni ere idazlenaizela aldarrikatzekoa. Eta
|
horrekin
batera, nagia sartzen zait... ze, idazten badut, berriro esplikatu dut, emakume modura zergatik idazten dudan, eta zergatikdiren nire pertsonaiak emakumeak eta zergatik irakurtzen duten emakumeekgizonezkoek baino gehiago... Nik ez dakit hori guztiaz.
|
|
|
Bariantzaren %15.5a azaltzen duen 2 FAKTOREAn orientazio instrumentaledo pragmatikoari dagozkion itemak sailkatzen dira (p= 0.79): euskara lanpostuhobea edo lanpostu bat lortzeko ikasten du subjektuak, eta,
|
horrekin
batera, euskaraetorkizuneko ikasketetan lagunduko dion zerbait bezala eta geroago beste hizkuntza batzuk ikasten lagunduko dion zerbait bezala ikusten dute.
|
|
|
Jarrerek edozein jarrerazko erreakziori egiten diote erreferentzia, bestehizkuntz komunitatearekikoa, eta
|
horrekin
batera joera ez etnozentrikoak.
|
|
|
Jantzigintzaren arloko new look delakoa, Dior ek 1947an bere jantzien lehenengo bilduma aurkeztu zuzenean erabili omen zen lehendabiziko aldiz; eta
|
horrekin
batera, Miss Dior deituriko perfumea plazaratu zuen. Garaiko jostunen perfumegintzaren gaineko isla izan zen horren usaina.
|
|
2002
|
|
|
Interes militar eta autarkikoa zuten industrien sustapena, dirulaguntzenbitartez eta lehengaiez eta energia iturriez hornituz;
|
horrekin
batera, inbertsio industrialen kontrola, nahitaezko baimenen bitartez. Lehentasuna ematen zitzaien, betiere, interes militarreko industriei eta inbertsio ondasunak nahiz ondasun energetikoak ekoiztea bideratzen zituztenei, kontsumoko ondasunen industria alde batera utzirik.
|
|
|
Zentzu horretan, 1982an, EEEko Estatu kideen arteko urte askotako eztabaidaeta desadostasun sakonak gaindituz, Arrantzako Politika Bateratua (APB PPC) jarri zuten indarrean. Politika horren helburu nagusi eta orokorren artean arrain kopurua eta espezieak gehiegizko ustiaketatik babestea zegoen, eta
|
horrekin
batera, arrantzaleen bizimodu duina ziurtatzea eta kontsumitzaileentzat zein industriaeraldatzailearentzat arrainaren salneurri arrazoizkoa lortzea.
|
|
|
Zerbitzuen hedapen kuantitatibo
|
horrekin
batera, jarduera horien garapenarekin lotutako beste aldaketa estruktural batzuk ere suertatu dira mendebaldeko ekonomietan. Arreta merezi dutenen artean, aipatzekoa da jardueren dinamikotasunaren arteko desberdintasunak:
|
|
|
Oraingoz dibulgazioa da erronka nagusia, eta
|
horrekin
batera terminologiarenfinkatze prozesua. Ekimen politak martxan daude, baina ahalegin horietanunibertsitateak ez du lukeen protagonismoa eduki.
|
|
|
1999ko martxoan II. Euskararen plana onartu zen eta plangintza horrek, Medikuntzañ dagokionez, B mailakoa izendatu zuen karrera hori, hots, bost urterenburuan, lehenengo zikloko halabeharrezko irakasgaiak euskaraz izatea eta bigarrenzikloko halabeharrezko irakasgaien %60 euskaraz jartzea. Plangintzan idatzitadagoen moduan, helburua ezartzerakoan aintzat hartu behar dira hiru kontu.Batetik, ikasketa horien iraupen luzea (6 urte) eta,
|
horrekin
batera, halabeharrezkoirakasgaien proportzio handia. Bestalde, Medikuntzako ikasketetan garrantzihandia dute ospitaletan ematen diren bigarren zikloko praktika klinikoek.
|
|
|
gizartearen garapen sozioekonomikorako oinarrizko baldintza delanabarmentzen da. Baina,
|
horrekin
batera, heziketa maila eta heziketaren luzapenaksortzen duen hutsune edo arrisku berria gogorazi behar da: analfabetismo teknologikoa.
|
|
|
Hizkuntza kohesiorako organoak. zentro guztietan daude sortuta, zentroakaipatzen ditudanean, fakultateak eta eskolak adierazi nahi ditut?, eta horien egikera euskararen normalizazio planaren segimendua egitea da. Ez bakarrik segimendua, baizik eta antolaketa eta,
|
horrekin
batera, suspertzea eta jarraipena ereegitea. Eginkizunekin lotuz, euskaraz eman beharreko irakaskuntza lerroa zehazteazen organo horien egitekoa.
|
|
|
Hizkuntza ereduen aplikazio horretan hiru eredu ezarri genituen: a) euskarazko lerroa karrera osoan, b) irakasgai bat maila bakoitzean, eta c) irakasgai bat maila bakoitzean, eta
|
horrekin
batera, bigarren ereduan bezala, irakurgaiak, zuzendutako lanak, ikerkuntza eta abar zaintzea. Desberdintasuna da, karrera osoaneuskarazko lerro osoan enborrezko eta derrigorrezko irakasgaiak hartzea helburumodura, edo euskaraz emateko eta hemen berriz derrigorrezkoak eta aukerazkoak.Egia esateko, batez ere ikasleen kopuruak baldintzatu gaitu.
|
|
|
Gainera, erabakiguneak kontrolatzen dituzten euskaraz ez dakiten irakasleek, ongia eta gaizkia? ezarriko dute; eta
|
horrekin
batera, baita irakasleonak zein diren eta irakasle txarrak zein diren ebaluatzeko irizpideak.Euskararen eta herriaren kalterako den unibertsitate eredua birsortuz.
|
|
|
Nolanahi den, aurreko puntua aipatzean, horren atzean dagoen beste elementubaten inguruko eztabaida alboratu da orain arte, euskal unibertsitate horretanlanean jardungo duten irakasleen antolakuntzarako egitura, hain zuzen; zeren, gureiritziz, euskararen onarpen
|
horrekin
batera, euskara hori erabiliko duten irakasleeneta ikertzaileen izaera baitago. Eta unibertsitateko irakasleen betebeharra bi arlotan, irakaskuntzan eta ikerkuntzan?
|
|
|
Aurreko ereduaren akatsak eta Euskal Herriari dagokionez jartzen dituen oztopoakkontuan izanik, bistakoa da Euskal Herriaren zerbitzurako eraiki nahi den EuskalUnibertsitatearen sistema propioaren funtsetako bat irakasle egitura propioa izanbehar dela. Zer esanik ez, hori ez da oinarri bakarra, zeren,
|
horrekin
batera, osoardura handiz finkatu baitira euskal curriculumaren definizioa eta osaketa, finantzaketa bideak, autonomia unibertsitarioarekin batera legebiltzarretikofinantzaketaren kontrolerako bideak eta abar. Dena den, gure komunikazioarenhelburua irakasle egituraren inguruko hausnarketa egitea denez, ez gara besteoinarriez arduratuko, eta zuzen zuzenean aipatuko ditugu guk azpimarratu nahiditugun puntuak.
|
|
|
formulazioarekin aurpegi desberdineko ereduaadierazi nahi dugu. Alde batetik, gaur egungO konkrezioan autonomia unibertsitariotik eta erkidego autonomoaren gaitasun legegiletik abiatuz, forma kontraktualberria esan nahi du, eta zer esanik ez,
|
horrekin
batera joango den erregimen juridiko laboralaren definizioa, funtzionaritza sistema estatala, eta autonomikoa, gaindituz, berdinen arteko kontratu forma izango duena, mota desberdinetakoeskubideak bermatuz eta errespetatuz, hala nola egonkortasuna, eskubideekonomikoak, laboralak eta sindikalak, negoziazio kolektiborako eskubidea, etabeste. Baina beste aldetik, formulazio hori ez da mugatzen konkrezio horretara, etahorregatik, oraingo akatsak gainditzera zuzenduko den unibertsitate berri bateneraikuntzarako prozesua buruan dugula, ezaugarri kualitatibo batzuk ere adierazinahi ditugu.
|
|
|
Hori ahal den neurrian ekiditeko, irakasle tutoreak beste ikasleekiko harremanak sortzea bultzatu behar luke, eta,
|
horrekin
batera, mota guztietakoinplikazioak: ikasleen artean antolatutako posta zerrendan harpidetzeragonbidatuz, proposatzen diren chat saioetan parte hartzera animatuz, telefonoz aritzeko proposatuz, eta abar.
|
|
|
Aldi berean edo, hobeto esanda, pixka bat geroago, legenda eta historiakritikoaren arteko bereizketa nabarmendu zen. Historialari positibista eta enpirikoizan nahi zutenak beren ikerlanak idazten saiatu ziren, eta
|
horrekin
batera euskalhistoriaren eskolaren oinarriak jartzen ari ziren. Arturo Campion, KarmeloEtxegarai, Fidel Sagarminaga edo Jaurgainen ikerlanak beste tankera batekoakdira; historiari estatus zientifikoa ematen saiatu ziren, hau da, historia disziplinazientifikoaren estatusaren baitan sartzen.
|
|
|
La Gaceta del Norte egunkariak Bizkaiko irrati kluba bultzatu eta lagundu zuen T.S.H. izeneko ataletik. Bien arteko lankidetzak urrutirago jo zuen, eta egunkariak bere egoitza eskaini zion elkarteari; horren truke, klubak antolatzen zituen ekitaldien berri ematen zion kazetari, eta,
|
horrekin
batera, publizitatea bereganatzen zuen egunkariak. Irrati klubaren helburuak asko ziren arren, sortu berria zen komunikabideak irratizaleen artean piztutako grinari erantzutea zen xede nagusia, horretarako ekitaldi desberdinak antolatuz.
|
|
|
Horrek aldaketa batzuk ekarri zituen emandegira 1999an. Baimena eskuratu berri zutela, egoitza inauguratu zuten Elizondon, eta
|
horrekin
batera Lesakan estudio berri bat irekitzeko beharra sortu zen, lizentziaren baldintzek behartuta. Bi egoitza horietatik Baztan, Malerreka, Bertizarana eta Bortzietarako berrogei bat herritara heltzen da emisoraren seinalea eta eragina.
|
|
|
Eredugarria izan da Gasteizko Hala Bedi emisoraren birmoldaketa. Bertako informatikariak egindako programa batean oinarrituta, ordenagailu bidezko errealizazioa egiten dute emisoran, eta,
|
horrekin
batera, egunean zehar emititzeko aukera, baita emisio pauten aurretiko planifikazioa ere. Beraz, profesionalizatu gabe, aske izaera galdu gabe?, emanaldien kalitatea hobetzea lortu dute.
|
|
|
Eskizofrenia horrek ez zuen arrakastarik erdietsi, eta 1994an gaztelaniazko irratsaioak bertan behera utzi zituzten irrati arduradunek. Euskarazko irrati formula musikal gazte bakarra bilakatu zen orduan Euskadi Gaztea, eta,
|
horrekin
batera, besteekiko ezberdintasuna eta arrakasta lortu zuen. Hizkuntza eta hurbiltasuna ziren beste Top zerrendek eskaintzen ez zutena, eta horrek erakarri zuen 16 eta 20 urte bitarteko gazte multzo euskaldun bat, ez euskaldunen artean ere zaleak lortuz, oso erraz jarraitu ahal duten taxuera baita.
|
|
|
Irrati publiko frantsesa 1963an hasi zen Baionatik emititzen, turistei zuzendutako emanaldia zen bereziki, eta euskarazko meza ere eskaintzen zen tartean. Dena dela, 1967ra bitartean ez zen bertako egoitza finkatu, baina
|
horrekin
batera euskarazko emanaldiak hasi ziren, Maite Barnetxe esataria zela. Horrekin batera, Ramuntxo Kanblong, Gexan Lantziri, Jakes Etxeberri, Janbattit Dirassar eta Pierre Narbaitz esatariek zuten bost minutuko euskarazko irratsaioa egiteko ardura, eguerdiko 12: 15etan; igandeetan ordutegia luzatzen zuten, eta ordu erdiko elkarrizketak eskaintzen zituzten36.
|
|
|
Mola jeneralak berak hitz egin zuen emandegitik. Gerra egoera aldarrikatu zuen, eta,
|
horrekin
batera, grebak, manifestazioak eta alderdien ekitaldi guztiak debekatu zituen (Albillo eta Sánchez Aranda, 1995: 51).
|
|
|
Italiako FIAT etxea da La Stanpa Turingo egunkariaren jabe, aspalditik. 1985 urtean FIATek bere egin zuen Milango Corriere della Sera, eta egunkari
|
horrekin
batera FIATek beste 23 egunkari kontrolatzen ditu Italian.
|
|
2003
|
|
|
Pentsamendu sozialean, subjektu modernoa izan da erdigunean egon den elementua eta,
|
horrekin
batera, gizarte sistema edo egitura. Horrela, ikuspegi teorikobatzuen arabera, subjektua heteronomoa da, gizartearen instituzioek eta egiturekdeterminatzen dute (normatiboki funtzionalismo eta pentsamendu sistemikoan; materialki marxismoan).
|
|
|
Etxean daukagu bada, enpresa energetiko erraldoi bat, orain arte merkatuelektrikoaren sasimonopolioa eduki duena eta liberalizazioaren aroan kanpoko etabertoko bazkideak topatu behar dituela merkatuaren kontrola izaten jarraitzeko.Gasteizko zein Iruñeko gobernuen laguntzarekin, horixe lortu egin du. Gas etaelektrizitatearen hornitzaile nagusia izango da datozen urteetan baina
|
horrekin
batera Euskal Herriak energiaren gainprodukzioa eta kontsumoaren gorakada izangoditu eta modu honetan EAE eta Nafarroako planetan markatzen ziren helmugak, aurrezkitze eta eraginkortasunean, berotegi efektuaren inguruan, autohorniketaneta produkzioan, merkatuaren eragileen planengatik gaindituta izango dira etahorrek ondorio ekosozial latzak ekarriko ditu datozen urteetan. Beraz, gure kasuanmerkataritzaren globalizazioaren eta liberalizazioaren garaian, politika energetikoaren eragile nagusiak ez datoz atzerritik, askok pentsa lezakeen legez, gureetxean ditugu, berton jaio zirelako.
|
|
|
Dena den, Bakaikoak ez zuen uste zuzendaritza berriak aldaketa asko ekarriko zuenik, hasieran behintzat. Haren esanetan, UEUren arazorik larriena egoera eko nomikoa zen eta,
|
horrekin
batera, kolokan zeuden sailak indartzea eta berriak sortzea. UEUren betebeharrak, aldiz, EHUko irakasleria euskalduntzea eta prestatzea ziren, era berean, Euskal Kulturarekin lotuta zeuden gaiak lantzea, unibertsitate ofizialak egiten ez zuena, antzerkilaritza, bertsolaritza eta musika adibidez?, eta ez errepikatzea unibertsitate ofizialen programak.
|
|
2004
|
|
|
lehena.Enpresaren etorkizunari buruzko ardura, ez alarmista? barneratu nahi da langileengan14 Kezka edo urduritasuna sortzen duen ardatz
|
horrekin
batera, beste biardatz baikorragoak ere badira. Edozein pertsonak balioa sortzeko duen ahalmenabata, eta sistema parte hartzailea konpetentziarako hoberena izatea bestea.
|
|
|
delako sentimendu hori argien eta sakonen sentitzendugu, sarri, sexuzko bikotekideekin (esan beharrik ez dago, nahiz sexu desberdinekoak nahiz berdinekoak izan). Kasu horretan, pertsona
|
horrekin
batera pasatu nahiditugu orduak; eta ordu horien portzentaia nabarmen bat bere gorputzaren kontaktuzuzenean igaro nahi dugu, sakontasun handiagoko edo gutxiagoko sexu harremanbatean. Zer da, azken batean, une horietan sentitzen duguna?
|
|
|
Beraz, Aro Modernoko irakasgaiak irakasten emandako urteei eta ikerketakemandako esperientziari esker, liburuan aztertzen den garaia, esan bezala, ondo ezagutzen zuen Inaziok eta,
|
horrekin
batera, ulergam egiten zuen irakasle on guztiekbezala, ez baita nahikoa asko jakitea, honelako liburuetan ezagupena transmititzeko edo komunikatzcko gaitasuna izan behar da. Gainera aukeraketa eta sintesiahalmena ere ezinbestekoak dira eskuliburuak idazteko memcntoan eta, nire ustez, liburu honek lortu du gure artean gutxitan lortzen den maila intelektual handiareneta dibulgaziorako gaitasunaren arteko oreka.
|
|
|
Liburuaren lehenengo atala, atal entziklopedikoa da. Hor, adituek gai zehatzeiburuzko sarrera testuak landu dituzte eta,
|
horrekin
batera, alor horretan funtsezko iruditzenzaizkicn liburuak gomendatu dizkigute (10 liburu oinarrizko, batez beste).
|
|
|
zer egin politika arloan Atenasen? Kontuan izan behar dugu.Espartak inposatuta zeukan Hogeita Hamarren gobernuak ez zuela gehiegi iraungo, etademokraziak Platoni ez ziola konfiantza izateko argudio handirik ematen, batik bat harenmaisua eta,
|
horrekin
batera, justizia, kondenatu zituelako.
|
|
|
Gaur egungo ekonomiek ekoizteko era malguak behar dituzte; alde batetik, teknologiak hori posible egiten duelako, eta, bestetik, eskariak hala exijitzen duelako. Beraz, herrialde garatuetan lehengo produkzio kateak albo batera utzi dira, eta,
|
horrekin
batera, lana antolatzeko era zurrunak desagertu egin dira.
|
|
|
Horregatik, paradigma neoklasikoaren ibilbidea eta emaitzak ikusita, gero etaahots gehiago entzuten da, eta esparru ezberdinetatik, paradigma berri baten beharrizanaz mintzatzen. Autore ugarik adierazi dute euren desadostasuna paradigmaortodoxoarekin, eta,
|
horrekin
batera, ekonomia beste modu batera aztertzekonahia5.
|
|
|
Paradigma neoklasikoak jasandako kritikak ez dira oraingoak soilik, bainaazken hamarkadetan ugaldu egin dira, eta,
|
horrekin
batera, paradigma berri batenbeharrizanaz inoiz baino ozenago hitz egiten da. Paradigma berri horrek bi ardatznagusi, behintzat, izan lituzke:
|
|
|
Are gehiago, izaera erreibindikatzaile horrek lankidetzaren printzipioak guztizezerez ditzake, eta,
|
horrekin
batera, enpresaren etorkizun ekonomikoa kolokan jarri.Izatez, kooperatiba elkartearen arrakasta bermatzen duen elementua lankidetza da, dudarik gabe: langileen eta zuzendarien arteko harreman egokiek enpresa aurreraateratzeko oinarriak ezartzen dituzte, autoeraketaren sustraiak finkatuz.
|
|
2005
|
|
|
Ohitura faltak ere zerikusia du. Indibidualismoak talde lana izugarri oztopatzen du, eta,
|
horrekin
batera, erakundea berritzeko eta hobetzeko aukeraere bai.
|
|
|
Irratiaren lengoaiaren osagarriak zeintzuk diren orain arte esan ez badugu ere, bi dira: soinua (hitza, musika, soinu efektuak eta giro soinuak) eta,
|
horrekin
batera, isiltasuna.
|
|
|
Goi mantuko peridotita mota arruntenari lherzolita deritzo. Peridotita guztietan bezala, olibinoa da osagai nagusia, eta
|
horrekin
batera beste bi silikato, zehazkiago bi piroxeno ezberdin agertzen dira(% 30etik behera). Bata enstatita izeneko ortopiroxenoa da eta olibinoaren konposizio bera du, baina silizio portzentaje altuagoarekin.
|
|
|
Azken hori da arruntena, zeren habitat eramangarritasun ekologikoa oszilatzen baita ere denboran zehar. Kasurako, janari gertutasuna urtaroen arabera aldatzen da eta
|
horrekin
batera populazioaren dentsitatea. Orduan, naturan aurkituko ditugun hazkunde ereduak honelakoak izango dira:
|
|
|
Gastrulazioa bukatutakoan, itxuratuta dago animalia helduaren gorputz plan orokorra, organoen hasikinak izango direnak zirriborratuta daude, eta enbrioia prest dago organoen eraketan aritzeko, hau da, organogenesian. Esan gabe doa,
|
horrekin
batera edo aurretik ehunen diferentziazioa burutu behar da, alegia, histogenesia.
|
|
|
Azaltzen ari garen konplexutasun emendioranzko logika
|
horrekin
batera ulertu behar ditugu orri blastodermikoak, hau da, ektodermo, endodermo eta mesodermoa edukitzearen potentzialitate ebolutiboa; halaber, logika berean koka ditzakegu maila monoblastikoa, diploblastikoa eta triploblastikoa. Ez da harritzekoa, beraz, ikustea animalia triploblastikoak izan direla gorputz plan sofistikatuenak garatu dituztenak; izan ere, enbrioi triploblastiko batek diploblastiko batek baino material mota gehiago baititu, eraiketarako?.
|
|
|
Kolonia eratzen duten aleak ez daude guztiz bananduta, baizik eta beraien gorputzen luzakinen bidez edo jariatzen duten materialaren bidez lotuta daude. Koloniak eratzeak onura batzuk dakarzkio animaliari; hasteko, tamaina funtzionala asko emendatzen da, eta
|
horrekin
batera, elikadura efizientzia emendatzen da, janari maneiua erraztu, eta kolonia barruko aleen espezializazioa bideratu.
|
|
2006
|
|
|
Lagunizoztuan, nahiz eta Sarrionandiarenean gatazkak baino gehiago gatazkarenondorioa den erbesteak hezurmamitzen duen eleberria. Baina, zernahi gisaz, Igorretakoak gatazkaren gaiari zirrikitu bat ireki diola da hemen azpimarratzekoa, eta
|
horrekin
batera bere bizipenekin lotutako errealitateari ere zabaldu diela atea, ordura arteko narrazio bildumetan guztiz bestelakoa baitzen hark hautatu bidea.Izan ere, Narrazioak, Atabala eta euria eta Ifar aldeko orduak bildumetan bizkarraeman zion errealitate horri, bertako narrazioak errealitate horretatik urrun kokatuz: bai espazioan, bai denboran ere (iraganean, alegia). Gainera, leku eta denboraurrun horiek lausoturik agertzen ziren, zehaztu gabe, kronotopo indeterminatuazelarik nagusi.
|
|
|
Kontzeptuaren lurraldetasunaren inguruan ikus G. Martínez Díez (1976: II. alea, 15) mapa; eta
|
horrekin
batera, ikusi liburu bereko 19 orrialdeen artean urtez urte kofradiaren mugak. Bestalde, ikus J. L. Orella (1974:
|
|
|
zein, infantzoi?) batera agertzen zaizkigu dokumentazioan sinonimo legez. XIII. mendean, ordea, hidalgo hitza infantzoi ordezkatzen hasi zen; eta ordezkatze
|
horrekin
batera, izena bestelako gizarte taldeetan, orokortzen, joan zen, infantzoiak ez zirenetan, alegia, hots, koroari arma zerbitzuak prestatzearen bitartez hidalgo bilakatu zirenetan.
|
|
|
Erregearen boterea adierazten duen kargua da, errege lurraldeko irudia, hain zuzen ere. Hiribilduen jurisdikziotik kanpo, epaile lanak egiten zituen, eta
|
horrekin
batera justizia administratzaile gisa jokatzeko boterea zuen, betiere, erregearen izenean.
|
|
|
Nekazari tresnerian aurrerapausoak emanik, eta, basoaren erroturazioarekin, nekazaritzaren garapena gauzatu zen IX. X. mendetik aurrera. Prozesu ekonomiko eta politiko
|
horrekin
batera, prozesu soziala ere artikulatu zen. Horrela, nekazari unitate familiarren artean kohesioa eta elkarlana gauzatu ziren, baina betiere, jaun baten boterearen pean, jaun laikoa edo eliz jaun baten boterearen menpe, alegia.
|
|
|
Jakina da pobreziaren eta eskekotasunaren gaineko ideia horiek Ingalaterrako eta beste herrialde batzuetako legedietan aldaketa handiak eragin zituztela. Ordura arte, erregimen monarkiko askoren printzipioetako bat pobreen babes ofiziala zen, eta
|
horrekin
batera, langabeei lana ematea. Erdi Aroko etikak eskekotasuna baimentzeaz gain, goratu ere egin zuen.
|
|
|
Arrazionaltasun formala hedatzearen ondorioz, gizakiok gaitasun tekniko itzela lortu dugu, eta horrek naturarekiko dependentziatik askatu gaitu. Eta, aldi berean, hedatze horrek munduaren gaineko irudi metafisiko erlijiosoak kritikatzeko tresnak eskaini dizkigu, eta
|
horrekin
batera, tradizionalismotik askatzeko aukera erreala. Mundu sozial eta naturalaren gaineko jakintza egokiagoa eta, errealagoa?
|
|
|
Emantzipazioaren aldeko giza interesak kontuan hartu du menderatzearen aldeko interesa hortxe dagoela; zientziak eta teknikak berezkoa dute interes hori eta beti hor izango da. Baina,
|
horrekin
batera, gizakiek akordiora eta beraien arteko ulermenera heltzeko duten interes praktikoa ere hortxe dago.
|
|
|
Proposizioen egiazkotasunaz eta bitartekoen eraginkortasunaz kezkatzen den arrazionaltasuna da hori. Baina, arrazionaltasun
|
horrekin
batera, berez ekintza komunikatiboari dagokion arrazionaltasuna dugu; hau da, gutxienez bi aktorek egin eta elkar ulertzea helmuga duen ekintza sozial horri dagokiona. Hemen ere bada egiaren, baieztapenen edukiaren?
|
|
|
interbentzionismo politikoa prozesu ekonomikoan (Ongizate Estatu gisa ezagutzen duguna da horren adibidea). Bilkaera
|
horrekin
batera, dagoeneko ez da azpisistema ekonomikoa izango dominazioa legitimatuko duena. Ekintza arrazional teleologikoan oinarritzen diren bi azpisistemak izango dira, ekonomikoa eta politikoa?
|
|
|
Asko eta asko hilobira joango dira jakinik enpresa kooperatiboan betetako funtzioak beste nonbait bete izan balituzte, aspaldi aberastuta leudekeela; eta jakinik, beraz, euren bizitza irizpide etikoez gidatu izanak bide hori moztu diela. Horregatik, nago Arrasateko kooperatibismoak bestelako etika molde bat gorpuzten duela, salbamen pertsonala barik, edo akaso,
|
horrekin
batera, ongizate komunitarioa ardatz duena.
|
|
|
Mundu ikuskera bakarrak agintzen zuen mundua desagertu da, eta horren ordez polizentrismoa dugu nagusi. Eta
|
horrekin
batera gatazkak ditugu nagusi: interesen artekoak, mundu ikuskera ezberdinen artekoak, talde ez berdinen artekoak, mundu pribatuaren eta publikoaren artekoak, banako bakoitzaren barrukoak...
|
|
|
arrazionalizazioaren eta modernizazioaren ezinbesteko baldintzak dira, eta baita lorpen kognitibo garrantzitsuak ere. Egitura kognitibo berriek ahalbidetuko dute arrazionaltasun modernoa sortzea eta garatzea, eta
|
horrekin
batera, zientzia garatzea, legea arrazionalizatzea, eta artea kanpoko loturetatik askatzea. Ez dezagun ahaztu, gainera, Modernitateak balio iraultza bat dakarrela aurreko garaiekin alderatuz gero:
|
|
|
Beraz, historiaren ibilbide luzean bizitzaren munduaren arrazionalizazioa gertatu da eta, prozesu
|
horrekin
batera, arrazoiaren potentzial komunikatiboaren askatze hazkorra ere gertatu da. Horrela, modernitatearekin batera munduaren gaineko irudi uniformeak bertan behera geratu dira eta errealitatearekin harreman erreflexiboa ahalbidetuko duten kontzeptu formal eta abstraktuak sortu dira.
|
|
|
Izan ere, gaiak badu bere garrantzia: gai horrek gizakiaren aspektu irrazionalen aurrean jartzen gaitu eta,
|
horrekin
batera, gizarte bizitzaren dimentsio irrazionalen aurrean. Gizarte eta kultura modernoak giza bizitza antolatzeko modu jakin bat islatzen du, arrazionaltasunaren printzipio jakinetan oinarritua eta zenbait aspektu irrazionalek gidatua.
|
|
|
munduari, bizitzari eta giza ekintzari zentzua atxikitzeko ahalmena, esaterako. Eta
|
horrekin
batera, jada aurreratu duguna: Weber-en diagnostikoaren arabera, gizakiak bere bizitza autogidatzeko duen ahalmena ere kolokan jarrita dago.
|
|
|
Beste modu batera azalduko dugu. Weber-ek arrazoi ilustratuaren gainbehera diagnostikatzen du eta,
|
horrekin
batera, subjektu subiranoarena. Baina, diagnostiko ilun horren aurrean Weber-en proposamena erresistentziaren aldekoa da:
|
|
|
Weber-ek kategorikoki baztertuko du produkzio bideak sozializatu eta planifikazioan oinarrituko den ekonomiaren alternatiba (garaiko marxismoak aldarrikatzen zuen ekonomia planifikatua). Gure autorearen ustean, alternatiba horrek arrazionaltasun formalaren hedapen oraindik biziagora eramango gintuzke, burokrazia estatalaren bidez. Puntu honetan badirudi Weber-ek historiari aurrea hartu ziola, aurretiaz sumatu baitzuen sozialismo errealeko gizarteek nozitu zuten burokratizazioa, eta
|
horrekin
batera, arrazionaltasun formalaren hedapen izugarria: «sozializazio hazkorrak, ezinbestean, burokratizazio hazkorra esan nahi du egun», aurreratu zigun Weber-ek (1992:
|
|
|
Irudian, Lurretik ikusita Ilargiaren posizio erlatiboak erakusten dira Eguzkiarekiko, eta
|
horrekin
batera kasu bakoitzean ikus daitekeen Ilargiaren fasea. Lurra irudiaren erdian dago, eta eguzki izpiak eskumatik datozela suposatu behar da:
|
|
|
Unibertsoko astro guztien higidura indar grabitatorioari oso estuki lotuta dagoela ikasi dute astronomoek. Newton-ek Grabitazioaren Lege Unibertsala aurkitu zuen; eta,
|
horrekin
batera, zeruko mekanikari inoiz eman zaion bulkadarik handiena eman zion. Ordura arteko eredu kosmologiko guztiek ez bezala, Grabitazioaren Legeak erloju baten zehaztasuna ematen zien astro guztien higidurei.
|
|
2007
|
|
|
Berakezarritako helburu edo asmoez harago joaten saiatzen garela. Zerbitzu etakalitaterik onena eskaintzen diogula, eta,
|
horrekin
batera, marka indartsu bat; gure sektorean erreferentzia dena.
|
|
|
Gardentasuna gauzatzen ahalegintzen gara nahizeta hori prozesu luze bat bezala ikusi behar den. Newsletter bat ere badugujendeak barruan gertatzen diren gauza txikiak nahiz garrantzitsuak ezagutuditzan eta
|
horrekin
batera, urtean behin, bulegoan sartzen diren pertsonaguztiak elkartzen ditugu hiru egunez elkar ezagutu, CUATRECASASen filosofiaz jardun eta bulegoaren aniztasunaz jabe daitezen.
|
|
|
Baina, inkestan, azken finean, zuk prestatzen dituzugalderak eta erantzunak itxiak dira. Beraz,
|
horrekin
batera, elkarrizketa faseajarri behar da martxan, azken diagnostikoa egiteko. Elkarrizketetako galderakirekiak dira, eta elkarrizketatua inolako mugarik gabe ari daiteke hutsuneak nondauden edo enpresaren gune indartsuak zeintzuk diren adierazten.
|
|
|
Hiru milioi horiek zati ditzakezu hiru milioi talde desberdinetara iristeraino, pertsona oro baita diferentea. Baina
|
horrekin
batera, gure helburua, bai irratianeta bai telebistan, programazio generalista bat egitea da. Saiatzen gara ETB 1 enprogramazio generalista egiten, baita ETB 2 an ere; Euskadi Irratian irratirako, eta baita Radio Euskadin ere.
|
|
|
Hortaz, identitate korporatibo berria proposatu genuen, eta
|
horrekin
batera, garrantzitsuena, komunikazio estrategikoa. Honakoa esan genuen:
|
|
|
XVI. mendean, berriz, humanismo izeneko pentsaera korrontea gizakia bereosotasunean hartzen hasi zen eta,
|
horrekin
batera, naturarekiko lokarria bizkortzen.Bilakaera horrengatik eta merkantilismoaren zabaltzearekin, gizartea emeki emekiGizarte Zientzietan oinarrituz doa, nahiz eta filosofia jakin batez zuzentzen saiatu.
|
|
|
Kulturan, gure bigarren naturan?, aldiz, eutsi egiten diogu jaiotzetikgenoman bideratuta datorkigun gako biologikoari;
|
horrekin
batera, baina, jasotzen ditugun sentsazioak eta hauek bidalitako mezuen ezagutzakmetatzeari ekiten diogu (biltzeko kutxa). Lan egin behar du gure gorputzak, garunak azken finean, barnekoa betetzeko.
|
|
|
Giza ezagutzakbarne hartzen ditu, ez horren erudituak, baina bai garrantzitsuak jendartean gizafuntzionamendua ulertzeko. Baina,
|
horrekin
batera, ildo honek nahiago du etnienaraberako kulturetara hurbildu, bazter utzi nahi duelako frantziar eratorriko bestealdaera horek dakarren arriskua: lurgabeko kultura orokorraren eskema irrealeankokatuta geratzearena.
|
|
|
kategoriaren barruan sailkatzen dira. Interesgarria da, beraz, lehenbizi, ikerketa zentroendefinizioari begiratzea (gogoratu behar da unibertsitate zentroei ez zaiela izaerahori ematen, ez eta izaera
|
horrekin
batera joan ohi den finantzaketa maila ere).
|
|
|
Etorkizuneko erronken artean, beraz, gizartegintzan kapital sozialaren hobekuntza eta
|
horrekin
batera kapital instituzionalarena leudeke. Kapital sozialarengarapenerako baldintza da erakundeek eragile ekonomikoak ez ezik aktore sozialakere aintzat hartzea, ezagutzaren aurrerapenerako eta hedapenerako interfazeetaneta erakundeetan haien parte hartzea bermatuz.
|
|
|
Des kubrimenduak azpimarratzendu, duda barik, aurkikuntzaren unea non begirada garden batek esaten digun zerdagoen lehen ezezaguna zen lekuan. Des kubrimenduak garrantzia ematen die, beraz, aurkikuntzaren uneari eta,
|
horrekin
batera, aurkikuntzaren errelatoari. Bainades kubrimendua bilakaera bat da, bilakaera kontingente eta polemologikoa (Woolgar, 1988), eta bilakaera horretatik aurkitutakoaren izaera ekoitziko da.Epistemologia positibistak epistemologia konstruktibista bati bere lekua uzten dio; objektua eta objektuaren arteko erlazioak aldakorrak izango dira.
|
|
|
Arretaz aztertuz gero, ikusiko genuke nola elementurik garrantzitsuena baliabide genetikoak lorbideizatean datzan; beste era batean esanda, baliabide genetikoak eskura izan behardira, lortzeko, manipulatzeko, patentatzeko, etekina ateratzeko. Eskura izatea damunduan zehar egindako bioprospekziaren helburu nagusia, eta baliabide genetikoak eskura izateko egon ahal diren oztopo guztiak ezabatu egin dira.Nazioarteko ekimenetan, biodibertsitatearen defentsak bioprospekzioaren proiektuasendotu egin du eta
|
horrekin
batera biopirateriaren posibilitatea (Shiva, 1997).
|
|
|
Aho aroa, jaiotzatik 12 hilabeteraarte garatzen da, gutxi gorabehera. Garai horretan eta hurrengoan, Nia garatzen da, eta,
|
horrekin
batera, moralitatearen lehen urratsak egiten dira, ongiaren etagaizkiaren lehen kontzientzia agertzen da-eta. Ongia ama eta aita pozten dituenhori da.
|
|
|
16 urtekoek, berriz, uste zutenIrlandak balio handia zuela bakarra (ez hobea) zelako. Kontuan izan adin horretan,
|
horrekin
batera, Irlandari buruzko deskribapenak nabarmen aldatzen direla (ikusaurreko atala).
|
|
|
Giza eskubideen hezkuntzari buruzko baliabideak delako materialaren oinarrizkohelburua da DBHko eta Batxilergoko ikasleen artean zenbait balio etiko hedatzea.Horretarako, egileek oinarritzat hartu dute 1948ko abenduaren 10ean egin zenGiza Eskubideen Adierazpen Unibertsala. Oinarrizko helburu
|
horrekin
batera, materialak ikasleen parte hartze aktiboa bultzatu nahi du.
|
|
|
Fenomenoen munduan kausa eta efektu katean lotua ageri den guztiaren azpian eta funtsean, «munduko joan etorrien ibileran bere barneko sakon eta betetasunetik duen izpirituaren indarra da printzipio zinez kreatzailea gizadiaren garapen bide estari eta nolabait misteriozkoan»386, izpiritu egiptoarra bilakatuz arkitektura egiptoarrean, izpiritu grekoa arte eta erlijio grekoan edo izpiritu indiarra Indiako poesia eta filosofian, giza izpiritu bera denetan. Izpiritu hau ez da pentsatu behar denborazko hastapen momentu batean bakarrik, hizkuntza kreatzen, ezpada hizkuntza azken finean izpiritu horren gorputza edo bezala da beti eta une oro, izpiritu horixe da eta
|
horrekin
batera eboluzionatzen du: giza hizkuntzaren garapena eta eboluzioa, giza izpirituaren garapena eta eboluzioa da.
|
|
|
Hori ere ez da oraindik arazoa. Baina arazo izan liteke,
|
horrekin
batera Whorf-ek baiesten badu, a) gizabanakook mundua ulertu, hots, kontzeptutan antolatu (1), hein handi batean (2), mintzo garen hizkuntza partikularraren arabera (3), zeinetakoak garen komunitateko kideak, egin ohi (4) dugula; zenbakitu dugun puntu bakoitzari arta emanez.
|
|
|
Galdegaiaren kasuan, Gramatika batzordeak argi du badela arau orokor bat, baina,
|
horrekin
batera, baita arau hori aplikatzeko malgutasun bat ere. Horrekin esan nahi duguna da, erabilerarik erabilera, ez dagoela zertan arauari bete betean lotzen ez zaion adibidea arbuiatu edo gaitzetsi
|
|
2008
|
|
|
–Bergarako Besarkada? eta,
|
horrekin
batera, gerratearen bukaera bideratu zuen programaren funtsetatik bat, Foruen iraupena izan zen. Azkenik, matxinadari atxikitzeko, Penintsulako nazio desberdinetatik eskuratuko erantzun diferentea ere, adierazgarri zaigu:
|
|
|
Izan ere, euskal probintzietan, altxamendu karlistaren zergatia gizarte mugimendu desberdinen arteko elkarketaren bidez adieraz daiteke (zeinak bere balio eta motibazio bereziekin). Funtsez, nekazariek osaturiko herri matxinadari lotu zitzaizkion hiriko biztanleriaren behe mailako sektoreak;
|
horrekin
batera, beren boterearen tradiziozko oinarriak arriskutan jartzen zituen erregimen liberalaren aurka, nekazal buruzagi edo aitzindariak eta apezeria orobat, altxa egin ziren. Hauek bat eginik, Espainiako tronora D. Carlos eraman nahi izan zuten absolutista konspiratzaileekin.
|
|
|
1835eko otsailean Gaspar Jauregik aginduta, Elgoibar, Deba, Mutriku, Markina, Xemein eta Ziortza barne hartzen zituen barrutiko batzorde militarra eratu zen745, Julian Kortesena, Francisco Ibarzabal, Pedro Atristain eta Jose Maria Alberdik osatuta746 Barruti militarreko burua Eibar izan zenez, gerratean zehar berak aurreratu behar izaten zituen gainerako herrien hutsegiteak, eta
|
horrekin
batera, Eibarko milizia arduratzen zen herriz herri joanda anoa horiek biltzeaz. Eginkizun hori istilu ugariren iturri bihurtu zen Eibarko miliziarentzat, horien artean ezagunenaso hartuta Eibarrera eraman zituzten, Ziortzak ez zuelako ordaindu elizaurreari zegokion anoa kopurua.
|
|
|
Teoria horretan, garapenaren psikologiak jasotako zenbait ideia aurki daitezke: ...an da gizakia tximinoaren antzeko espezie baten ondorengoa dela; horrez gain, giza izaerak jatorri biologikoa duten ezaugarriak dituela ere onartu da; gainera, garapenaren psikologiak ere onartzen du denboraren poderioz espezieetan aldaketa filogenetikoak gertatzen direla; halaber, aldaketa filogenetikoak onartzeaz gain, espezieetako kideengan gertatzen diren aldaketa ontogenetikoak onartzen dira;
|
horrekin
batera, onartzen da aldaketa filogenetikoen eta ontogenetikoen artean harremana dagoela; azkenik, gure diziplinak, Darwinek bezala, nabarmentzen du garapena aztertzeko metodo sistematikoak beharrezkoak direla.
|
|
|
haurrak nolabaiteko iniziatiba eduki behar du, eta, aldi berean, besteen eskubide eta helmugak errespetatzen ikasi behar du. Adibidez, haurrari bere jostailuekin arduratsua izatea eskatzen zaio eta,
|
horrekin
batera, iniziatiba gaitasuna handitzen da. Errua edo kulpa sentimendua haurra arduratsua ez denean edo herstura handiegia duenean agertuko da.
|