|
2007
|
|
|
Goranzko joera
|
hori
bat dator Euskal Herri mailan antzematen denarekin, baina Arabako zein Gasteizko aldaketatxoek nagikeriak jota dirudite, Euskal Herriko datuak gorantz bizkorrago egiten du-eta. Horrek ez gaitu harritu behar, inondik inora, izan ere, Araba eta Gasteizen gertatzen den bezala, gehienbat erdaraz bizi den gizarte bateko harreman sareak euskalduntzea zeregin motela bezain lan zama mardula da.
|
|
2008
|
|
|
Identitateari buruz —baita motari buruz ere— teorizazio berri xamarrak sortzen ari dira. Teorizazio horietan zentralitatea —edo gunea— identitate pertsonalaren mailan jartzen da, eta ez taldeartekoan —edo analisi eta aplikazio maila nagusiagoan—
|
Hori
bat dator, bestalde, egungo gizabanako mailaren aldeko joera indibidualista nagusiarekin, edo globalizazioarekin zabaltzen ari den indibidualizazioaren aldeko ideologiarekin. Joera hori hainbat modutan adierazten da:
|
|
2009
|
|
|
Konstituzioko 3.1 art.ak gaztelera jakiteko betebehar orokorra ezartzen du, gaztelania Estatuko hizkuntza ofiziala delako. Hain zuzen, betebehar
|
hori
bat dator honakoa aitortzen duten Konstituzioko beste xedapen batzuekin: espainiar orok hizkuntza komunik baduela eta, ondorioz, hizkuntza hori jakintzat jotzen dela egoitza edo auzotasun faktoreak alde batera utziaz.
|
|
2011
|
|
|
Labur bilduz: ...eskaini digu Alan hudson ek, 2002ko bere saioan. ordura arte, Britto ren 1986ko tesi lan ezaguna alde batera uzten bada, inoiz pareko neurrian egin gabekoa, nire ustez. zer ikasia ugari dago hudson en saio horretan eta, batez ere, hemengo datu soziolinguistikoak zerekin konparatu jakiteko mundu zabaleko balio indarra duten elementu ugari eskaini digu bertan. hudson en" benetako diglosia"
|
hori
bat dator ia erabat, baina ez osorik, Ferguson-en diglosia klasikoarekin. puntu batean dauka aldea: maisuarentzat diglosiaren ezaugarri definitzaile irmo den egonkortasuna, hizkuntza egoera berezi horren mendeetako iraupen indarra, erabat
|
|
|
Alan Hudson irakaslea (irlandarra jatorriz, Fishman-en ikasle hurbil eta kuttun izandakoa) errepaso moduko bat egiten eta kontzeptua anabasa girotik ateratzen laguntzeko teoria modu bat proposatzen saiatu zen 2002an. kamusturik ageri da hudson en formulazioan151 era berean, hudsonen" benetako diglosia"
|
hori
bat dator ia erabat, baina ez osorik, Fishman-en diglosia prototipikoarekin. egonkortasuneko desberdintasunaz gainera152 puntu batean dauka aldea: erlazio genetikoa bai/ ez atalean, eta etiologia monokulturala monogenetikoarekin nahaste kontuan, aldentzen da ia soilik, ikusia baitugu diglosiaren (are" benetako diglosia" ren) rLSrako balioa espresuki aldezten eta azpimarratzen duela bukaerako bere erantzun txostenean.
|
|
|
diglosiarik gabe gelditu gara ia. gero eta diglosia txikiagoa dugu etxean. garrantzitsua da puntu hori. gotzon garateren 2000ko artikulu zirraragarria, eta haren pareko beste asko, gogoan hartzen badira aldaketa nabarmena dago hor: 180 graduko aldaketa ere bai, gure artean zenbait urtez entzun eta irakurri diren baieztapen borobilak kontuan izanik. ziaboga
|
horretan
bat etorri gara guztiok, antza, oraingoan. poztekoa da hori:
|
|
2012
|
|
|
Iruritako haurrek, oro har, euskaraz egiten ohi dute.
|
horretan
bat datoz nire behaketak eta gurasoen iritziak. eskolako maisu maistrei ere hala iruditzen zaie: " Argi dago haurren hizkuntza naturala euskara dela, beraien artekoa" (M111). halere," batzuetan erdaraz aritzeko joera dute, batzuk beste batzuk baino gehiago" (ibid.).
|
|
|
Aditu honek uste du, hala ere," kasu gehienetan dezente gehiago enpatizatuko litzatekeela".
|
Horrekin
bat dator Gemma Sanginés: " gutxiengoaren gehiengoarekin" funtzionatzen duela uste du.
|
|
2013
|
|
|
Interes
|
horretan
bat etorri zen, esate baterako, gorago aipaturiko 2013ko Jardunaldian partaide izan genuen Jeroen Darquennes irakaslea, Belgikako Namur unibertsitatekoa. Berarekin lankidetzan ondua dugu argitaratze bidean den artikulu bat, ereduko ikasleen erabileraren nondik norakoak aztergai dituena (Mart� nez de Luna et al. 2014, argitaratze bidean), eta neurri batean 2012an zabaldu genuen txostenean eginiko lanari jarraipena ematen diona.
|
|
|
Arrue proiektuan (Arrue ED2011, 2012) ateratako ondorioetako bat izan da ikasleen arteko eskolako hizkuntza erabileran eragiten duen aldagairik eraginkorrenetako bat ikasle horiek eskolatik kanpo bizi duten errealitate linguistikoa dela. Gure kasuan, eskolatik kanpo bizi duten errealitate linguistikoa erabat euskalduna da, eta
|
hori
bat dator Arrue proiektuan ateratako ondorioarekin.
|
|
2015
|
|
|
Gehiegizko baikortasun batek eraginda akaso, uste izan genuen euskara indartsu zegoen eremuetan atzera egiterik ez zegoela, eta lehentasun osoa eman genion praktikan euskararentzat eremu geografiko berriak irabazteari. Hautemate
|
horretan
bat etorriko ziren, ziurrenik, garaiko agintari, euskaltzale eta euskaldun gehien gehienak, guztiak ez esateagatik.
|
|
|
Poztekoa iruditzen zait lau egileak sintonia baikor
|
horretan
bat etortzen ikustea. Lortutakoa baloratu eta egiteko dagoenera ausartuko den euskalgintza garaikide baten zeinu izan daiteke.•
|
|
2016
|
|
|
Indize
|
hori
bat dator EAEko administrazioan lanpostuen hizkuntza eskakizuna erabakitzeko erabili ohi den derrigortasun indizearekin. GaiMikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera.
|
|
2017
|
|
|
|
Horrekin
bat gatoz. Lankidetza egonkor eta sakona defendatzen dugu, eta horretarako borondatea dagoen neurrian, formula legal eta administratiboek ezin dute traba izan.
|
|
|
2.1 Eskolako hizkuntza eta hizkuntzak eskolan etxeak gehienetan elebakarrak izanik, pertsona batzuentzat haurtzaindegia eta eskola dira lehenengo inguruneak non" beste hizkuntzarekin" eguneroko kontaktua izaten duten eta hura ikasteko prozesua hasten duten; gehienetan, oroimenean galduta gelditzen da. ...alana (batez ere kataluniaren barnealdeko herri edo hiribilduetan) hitz egiten zuelako azalpenak. ondorioz, elkarrizketatuek azaltzen dute haur guztiek lagunekin auzoko edo herriko hizkuntza soilik hitz egiten zutela, eskolako hizkuntza edozein izanik ere. horren ondorioa da, baita ere, jatorriz katalan hiztunak diren askorentzat, lehen aldiz gaztelaniarekin ohiko kontaktua beranduagokoa dela, eta
|
hori
bat dator lehen hezkuntzako bigarren zikloan gaztelania ikasgaia hasten den unearekin.
|
|
|
Muda linguistikoak gauzatu dituena, hortaz, ibili ohi da ingurune sozial batean zeinak, hein batean, islatzen duen linguistikoki iragana eta orainaldia aldi berean. lagunen arteko hizkuntza, horrenbestez, alda daiteke, baina ez da hain ohikoa bat bateko aldaketak izatea, zenbait pertsonak unibertsitatean edo lanean bizitzen dituztenen modukoak. Seguruenez, horrek azaltzen du zergatik erakusten duen lagunen arteko hizkuntzak aurrerapenik moderatuena jatorrizko hizkuntzarekin lotuta. nolanahi ere, eremu horretan bi hizkuntzak erabiltzen dituztenak dira nagusi gutxigatik, nahiz eta aniztasun
|
hori
bat etor daitekeen edo ez, espazioan eta denboran:
|
|
2018
|
|
|
Euskarazko etengabeko prestakuntzarako ikastaro korporatiboak eskaintza osoaren% 38 izatera iritsi dira; ehuneko
|
hori
bat dator langile elebidunenarekin. Hala eta guztiz ere, ikastaro gehienak hobekuntzari eta trebakuntzari begirakoak dira, hau da, ez da prestakuntzarik ematen gai profesionalei buruz, eta litzateke hori aldatzea.
|
|
2019
|
|
|
Iturria: eva obermüller," warum Sprachen verschwinden". science.orF.at (2017ko martxoaren 14an argitara emana). ahuldutako hizkuntza eskola bidez bizirik eusteko edo indarberritzeko saioen emaitza ahularen ondorio etsi
|
hori
bat dator, orobat, mintzaldaketari buruzko teorizazio saio landuenekin. Ikus horretaz, besteak beste, Fishman-ek eskolaren eragin mugatuari buruz behin eta berriro esandakoak:
|
|
2022
|
|
|
Baina zein da bilakaera? Udalerririk euskaldunenetan beherakadatxo bat nabari da 2017tik 2021era; ez handia, lau urteko tartea izanik, baina jaitsiera
|
hori
bat dator arestian ikusi diren joera negatiboekin. Hiru puntu jaitsi da euskararen erabilera euskararen ezagutza% 80tik gorakoa duten herrietan.
|
|
|
Jaitsiera orokortua da, gainera: herriz herriko erabilera orokorra eta heldu nagusien erabilera alderatuta, ia herri guztietan daude batez besteko erabileraren azpitik, bai arnasguneetan, bai gainerako udalerri euskaldunetan —horietan handiagoa da jaitsiera, eta heldu nagusien artean da gaztelania da hizkuntza nagusia— Gutxi asko,
|
hori
bat dator etxeko erabilerarekin, adin talde horretan behera egiten baitu euskararen erabilerak.
|
|
2023
|
|
|
– Sexuaren araberako erabilera datuei dagokionez, aipagarria da, era berean, neskek mutilek baino gehiago egitea euskaraz. Gertakari
|
hori
bat dator Euskal Herriko neurketetan jaso ohi den joera orokorrarekin, alegia, adin tarte guztietan erabilera handiagoa izatea nesken artean, adinekoetan izan ezik:
|