|
2023
|
|
|
Delituaren zantzuak antzemateko, Tributu administrazioaren mendeko ikuskapenaren langileek egiaztapeneta ikerketa prozeduraren barruanaurretiaz egiaztatu behar dute ea betebeharpekoak bere egoera erregularizatu duen. Horiek horrela, TFAOen 250 artikuluko borondatezko erregularizazioaren kontzeptua aplikatuko dute; kontzeptu
|
hori
bat dator Zigor Kodearen 305.4 artikuluak ezarritakoarekin, hau da, tributu zorra erabat onartuta eta zorraren osagai guztiak (kuota, errekarguak eta interesak, autolikidazioa aurkeztu zen unetik aurrera sortutakoak) ordainduta egon behar dira. Aitorpenaren kasuan, aitorpenaren ondoriozko likidazioa ordaindu behar da tributu arauak ezarritako epean.
|
|
|
Ildo horretatik, organo legegileak zuzenean zaintzen dute aurrekontuaren betearazpena, Gobernua kontrolatzeko ohiko tekniken bitartez. Kontrol
|
hori
batez ere politikoa da, eta beraren osagairik garrantzitsuena Kontu Orokorra da. Kontu hori agiri oso konplexua da; bertara, aurrekontuaren betearazpena xehetasunez jaso eta, oro har, sektore publikoaren jarduera finantzario ekonomikoa zehazten duten kontuen multzoa biltzen dira.
|
|
|
Horren erakusgarri dugu, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga. Istanteko zergetan, ordea, zerga egitatea, bere izaeragatik, epealdi jakin batean agortzen da; horrek ez du esan nahi egitate
|
hori
bat batekoa izan behar denik, baizik eta ez dela etenik gabe luzatzen (adibide moduan aipa daiteke ogia erostean ordaintzen dugun Balio Erantsiaren gaineko Zerga).
|
|
|
Ez dago jarduteko gaitasun berezirik Tributu zuzenbidean. Beraz, jarduteko gaitasun orokorra aplikatzen da, Kode Zibilak araututakoa13 Jarduteko gaitasun orokor
|
hori
bat dator Tributu zuzenbideko jarduteko gaitasunarekin. Ikus ditzagun, bada, nortzuk diren gai tributuen arloan ondorio juridikoak dakartzaten egintzak burutzeko.
|
|
|
16 Zenbatespen objektiboko metodoa zerga oinarria zenbatzeko metodo bakarra erabiltzean, ez dagoen ekonomia ahalbidea zergapetu daitekeenez eta zuzeneko zenbatespena zehazteko aukerarik ematen ez denez, ekonomia ahalbidearen konstituzio printzipioaren kontrakoa da (urriaren 26ko 182/ 2021 KAE). batzuk erabiltzen dira (energiaren kontsumoa, instalazioen luze zabalera, langileak), zenbatekoa kalkulatzeko. Zenbateko hori jarduera alor
|
horretako
batez bestekoa izan behar da (moduluak artez egin badira), baina ez dator bat benetako etekinarekin. Ildo horretatik, errenta fiskal deritzo moduluen arabera kalkulatutako zenbatekotik benetako etekinera bitarteko aldeari.
|
|
|
Hitzarmen kolektibo bidez, eta ekoizpen jardueraren sektoreko edo enpresako lanbide osaera aintzat hartuta, osaera
|
horrekin
bat datorren hautesleku berri bat ezar daiteke. Halakoetan, jarraian azalduko diren hauteskunde arauak hautesleku kopuru horretara egokituko dira.
|
|
|
Edozein kasutan ere, dela akordio dela negoziazio kolektibo bidez, mailaketa
|
horrekin
bat etorriz ezarritako eskuordeen kopurua gehi daiteke, enpresako edo, hala denean, lantokiko plantillaren arabera enpresa edo lantokiari dagokion eskuordeen kopurua kontuan hartuta.
|
|
|
Gaueko lanaren arauketa LELTBren 36 artikuluan jaso da. Bada, arauketa
|
horrekin
bat etorriz, gaueko lana da gaueko 10etatik goizeko 6etara egiten dena. Eta gaueko langilea da ohikotasunez bere eguneroko lanaldiaren 3 ordu baino gehiago gauez egiten duena, bai eta urteko lanaldiaren herena baino gehiago gauez egin dezakeena ere.
|
|
|
Langileak eskubidea du oporrak oso osoan izateko aldez aurretik ezarritako alditik kanpo, aldi
|
horrek
bat egiten duenean aldi baterako ezgaitasun egoerarekin. Esangura horretan, LELTBren 38.3 artikuluaren 3 idatz zatiaren arabera, oporraldiak bat egiten duenean haurdunaldiaz, erditzeaz edo edoskialdi naturalaz besteko aldi baterako ezgaitasunarekin, eta ezgaitasun horrek langileari eragozten dionean, oso osoan edo zati batean, oporrak izatea, halakoei dagokien urtean, orduan langileak oporrak izan ditzake aldi baterako ezgaitasuna amaitu ostean, betiere, oporrak sortu diren urtea amaitu direnetik 18 hilabete baino gehiago igaro ez badira.
|
|
|
Urteko oporraldi ordainduetan gertatzen denean aldi baterako ezgaitasun egoera, langileak eskubidea du geroago izateko urteko oporrak, aldi baterako ezgaitasun egoera
|
horrekin
bat egin dutenak (ikusi 2012ko ekainaren 21eko EBAE, C/ 11 gaia).
|
|
|
Sistema Berezi
|
horrekin
bat etorriz, enplegatzaileak gauzatu behar ditu kokatze egintzak (afiliazioa, altak eta bajak). Eta langileak familia etxe desberdinetan zerbitzuak emanez gero, betebehar hori izango du enplegatzaile desberdin bakoitzak.
|
|
|
Garai
|
horrek
bat egin zuen Primo de Riveraren diktadurarekin. Garai horretan aurreko garaietako lan arloko arautegia sendotu zen.
|
|
|
Lege horren arabera, Lan Ministerioak bakarrik zuen eskumena lan arloko legeak onetsi, aplikatu eta ikuskatzeko (Zioen Azalpena). Gainera,
|
horrek
bat egiten zuen sindikatu askatasuna eta negoziazio kolektiboa ukatzearekin. Bestela esanda, hitzarmen kolektiboei ateak zarratzen zitzaizkien, lan harremanak arautzeko iturri gisa.
|
|
|
Borondatezkotasunak esan nahi du lanak oinarri duela langileak askatasunez emandako adostasuna. Ideia
|
hori
bat dator lan egiteko askatasunaren printzipioarekin; printzipio hori Konstituzioak sendotu du eta lan kontratua sortzeko alderdien artean behar den loturari datxekio. Gainera, borondatezkotasuna ez da mugatzen kontratua egiteko unera.
|
|
|
Manu horretan estatuaren eta gizartearen arteko elkarrekintza antzematen da. Gainera,
|
horrek
bat egiten du sindikatuek eta enpresaburuen elkarteek gizartean izan behar duten egitekoarekin, 7 artikuluaren ildotik.
|
|
|
O SCtipulatio: betebeharrak formula sinplea zen; izan ere, hizpaketa gauzatzeko nahikoa zen hartzekodun izango zenak galdera bat egitea, eta, jarraian, zordunak galdera
|
horrekin
bat zetorren erantzuna ematea.
|
|
|
(b) Konstituzio Auzitegiak" lan" kontzeptuari esangura zehatza eta mugatua eratxiki dio; bada, esangura
|
hori
bat dator kontzeptu horren ohiko erabilerarekin, hots, inorentzako lanarekin. Horrenbestez, Konstituzio Auzitegiak ulertu du lan legeria dela arautzen dituena lan harremanak, hau da, ordaindutako zerbitzuak inorentzat ematen dituzten langileen eta enpresaburuen arteko harremanak.
|
|
|
Labur zurrean esanda, halakoak dira legeen eta hitzarmen kolektiboen arteko harremanak edo hitzarmen kolektiboen eta lan kontratuen arteko harremanak. Horrenbestez, printzipio
|
horrekin
bat etorriz, lan zuzenbidean baliteke hurrengo printzipio orokor hau iraultzea: hierarkian gorago dagoen arauak beherago dagoenari begira lehentasuna duela dioen printzipioa; hurrean ere, beheragoko arauek goragoko arauen edukia hobetzen badute, beheragoko arauek izango dute lehentasuna.
|
|
|
Egiatan, epaileari zuzendutako interpretazio irizpidea da, eta aplikagarri da epaileak lan zuzenbideko manu arauemaile baten gainean interpretazio desberdinak egin ditzakeenean. Horrela, printzipio
|
horrekin
bat etorriz, halako kasuetan, aplikagarri izango da langilearentzat onura gehien dakarren interpretazioa. Antzeman daitekeenez, lan zuzenbidearen izaera babeslean oinarritutako printzipioa da berau, ez baita ahaztu behar historian zehar izaera hori izan dela lan zuzenbidearen ezaugarri nagusia langileari begira.
|
|
|
(h) Lan arautegia betetzen dela kontrolatzea. Egiteko
|
hori
batik bat Lan Ikuskatzailetzak gauzatu ohi du, hurrengo atalean ikusiko den moduan.
|
|
|
Horregatik, 25 artikuluan zehazten ziren Estatuak eta autonomia erkidegoek udalei eman behar zizkieten gaien zerrenda, zerrenda irekia zen; horrekin batera, artikulu horren lehenengo paragrafoan klausula orokor bat ezartzen zen udalen alde euren interesekoak ziren gai guztiak jorratzeko aukera zabalduz.
|
Horrekin
bat zetorren gaitasun orokorreko klausula indartzen zuen 28 artikuluak. Bestetik 26 artikuluak ezartzen zituen udalek gutxienez eman beharreko zerbitzu publikoak, euren populazioaren gaineko sailkapen bat eginez.
|
|
|
Gainera, alderdi politikoen hautetsiak izaten dira eta alderdiek berezkoa duten ideologiaren arabera jarduten dute.
|
Horregatik
bat egiten dugu Martin MATEOk esandakoarekin.
|
|
|
Toki erakundeen jardunaren gaineko kontrolak egotea legezkotasun nozioen berezkoa da, eta, ildo horretan, antolamendu deszentralizatuko zuzenbideko estatu guztiek arautzen dituzte euren ordenamendu juridikoan toki erakundeen jarduna kontrolatzeko mekanismoak. Gure ordenamendu juridikoak ere hala egiten du, eta
|
hori
bat dator EKn dagoen toki autonomiaren diseinuarekin. Horri dagokionez, UTRILLA FERNANDEZ BERMEJOk ezartzen du une eta leku bakoitzean indarrean dagoen kontrol ereduaren azterketak tokiko autonomiaren azken mugak zehazteko balio duela.
|
|
|
Azkenean, ETELren 115.3 artikuluari jarraituz, zorpetzearen, aurrekontuaren eta kontabilitatearen araubidea zehazteko eskumena lurralde historikoak dauka eta araubide horren mende jartzen da finantza zaintzako organo eskudunen funtzioen egikaritza. Erabaki
|
horrek
bat egiten du 2001eko Aurrekontu egonkortasunari eta Finantza jasangarritasunari buruzko Legeaz geroztik printzipio horiek zehaztu dituzten arau guztiekin (AEFJLO barne). 2002ko Ekonomia Itunak ere logika berdinean idatzi zela esan daiteke, azken finean aurrekontu egonkortasunaren eta finantza jasangarritasunaren gaineko kontrol tekniken egikaritza lurralde historikoen eskuetan uzten zen.
|
|
|
Finantza zaintza zaintza egoera
|
horretatik
batetik hasten zen eta egoera hori Administrazioarekiko Auzibideko Probintzia Auzitegiak adierazi behar zuen, ebazpen baten bidez. Hortaz, zaintza espedientea judizializatzea zekarren. Zaintza espedientea Ogasun Delegatuak hasten zuen, egoeraren berri zuenean, udalaren hartzekodunen batek salatzen zuenean edo herritar batek salatzen zuenean.
|
|
|
Beste autore batzuek, ordea, GRAJAL CABALLERO bezala, ez dira iritzi honetakoak532 Horien iritziz, ez da AEFJLOn likidazioa edo ekitaldia ixtea, aipatzen eta edozein aurrekontu egonkortasunaren helburuen ebaluazioaren ondorioz ez betetzea gauzatzean EFP egiteko betebeharra sortuko da. Iritzi
|
hori
bat egiten du 1463/ 2007 Errege Dekretuaren 19 artikuluak adierazitakoarekin eta logika ere badu: neurri zuzentzaileak zenbat eta arinago hartu, lehenengo konponduko da arau fiskalen urratzea eta, gainera, bat egiten du AEFJLOren 18 artikuluak adierazitako prebentzio neurriekin.
|
|
|
Horretarako, TAAJLk erabilitako bidea, TAOLaren aldaketarekin, bikoitza da: ...era konkretu batzuetan finantza zaintzako organo eskudunaren zuzeneko esku hartzea eskatzen du, aurretiazko txostenaren teknika erabilita (batzutan loteslea eta bestetetan loteslea ez dena); eta bestetik, Galán Vioquek lehen aipatutako hitzak erabilita, aurrekontu egonkortasunaren eta finantza jasangarritasunaren printzipioetara egokitzeko" obsesioarekin", finantza zaintzari AEFJLOk eta
|
horrekin
bat datozen arauek ezartzen dituzten kontrolak jarrita.
|
|
|
Bestetik, EAEko Estatutuaren 3 artikuluak beren beregi adierazten du lurralde historikoek berezkoak dituzten autogobernu antolakuntza eta erakundeak aratzeko, berrezartzeko eta eguneratzeko aukera izango dutela.
|
Horrekin
bat egiten du Estatutuaren 24.2 artikuluak eta 37 artikuluak lurralde historiko bakoitzak berezkoa duen antolaketarako eta foru organoen antolaketarako berezko foru araubidea garatuko duela. EAEko araubideaz gain, TAOLk ere berezitasun hori adierazten du eta 2 xedapen gehiarriaren 1 atalean adierazten denez, EKren 1 xedapen gehigarriarekin eta EAEko Estatutuaren 3, 24.2 eta 37 artikuluekin bat eginez, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurralde historikoek berezkoak dituzten erakundeak askatasunez antolatuko dituzte.
|
|
|
Baina, SPKLren 4 artikuluak legearen aplikagarritasuna beste era batera bideratzen du: salbuetsitako negozio juridiko horiek berezkoak dituzten lege berezietan oinarrituko dira (gure kasuan TOLTBk eta
|
horrekin
bat datozenak) eta, lege berezi horietan hutsuneak egonez gero, SPKLren printzipioak aplikatuko dira461 PLEITE GUADAMIYASek Kataluñako Generalitatearen Administrazio Kontratazioari buruzko Batzorde Aholkulariaren otsailaren 27ko 5/ 2014 txostena komentatzean aipatzen duen bezala, gogoan izan behar da kontratazio publikoa gidatu behar duten printzipioak errespetatu behar direla, eskaintza onenak ...
|