Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 27

2003
‎Eta adostuta207 koetatik abiatuta beharrezkoa da ederrarekin batera hilezkortasuna ere desiratzea, ona betiko bereganatzearen maitasuna bada behintzat. Horrela arrazonamendu horretatik abiatuta beharrezkoa da hilezkortasunaren maitasuna izatea ere.
‎2 Adiskidetasunaren izaera hori dela kontuan hartuta, azpimarratu behar da adiskidetasuna dela bi pertsonak elkarrekin duten lotura. Definizio horretatik abiatuta, adiskidetasuna argiro argiro bereiz daiteke bigarren legeak agindutako maitasunetik. Bigarren legeak baztertu egiten du elkarrekikotasuna, eta guztiok behartzen gaitu guztiok maitatzera, bai maite gaituztenak, bai gorrotatzen gaituztenak.
2006
‎Eta zati horietako bat alderatzen baldin bada bi gehi hirurekin, orduan zati horrek zenbaki konposatuak adina unitate edukiko ditu. Alabaina, horretatik abiatuz, erlazio moralekiko erkaketa egiten duzunean, aitortu behar dut zu ulertzeko noraezean nabilela. Ekintza morala —hala nola, eskergabetasuna bezalako bidegabekeria— objektu konplexua da.
‎Ekintza horiek bat egiten duten zirkunstantzia guztiak hartzen ditugu aintzat. Horretatik abiatuz, sentimendu horiei dagokien ondorio orokorren bat ateratzen ahalegintzen gara. Horri metafisika esaten badiozu, eta kontu horretan korapilatsua den ezer aurkitzen baduzu, orduan zure pentsaera zientzia moraletarako ez dela batere egokia ondorioztatu duzu.
‎Baina aipatu bi kasu horien arteko itxurazko antzekotasuna dagoen arren, sakonean badago haien arteko alde nabarmena. Triangeluei eta zirkuluei buruz arrazoitzen duenak kontuan hartzen ditu figura horien zatien arteko erlazio ezagun batzuk eta, horretatik abiatuz, erlazio horien mendekoa den erlazio ezezagunen bat ondorioztatzen du. Haatik, hausnarketa moraletan, objektu guztiak eta horien arteko erlazio guztiak ezagutu behar ditugu aldez aurretik; eta, osotasunaren konparaketan oinarrituz, gure aukera edo onespena finkatzen dugu.
‎Horrelako erabakiren bat hartzen saiatu aurretik, objektuari eta ekintzari dagokien guztia ezagutu eta baieztatu behar dugu. Orduan, gure aldetik gaitzespen edo onespen sentimenduren bat sumatzea da falta zaigun bakarra, eta, horretatik abiatuz, ekintza bidegabekeria edo bertutetsua dela aldarrikatuko dugu.
‎Edertasun natural oro zatien proportzio, erlazio eta kokapenaren mendekoa da. Hala eta guztiz ere, horretatik abiatuz, edertasuna hautematea erlazioak hautematean datzala (arazo geometrikoetako egia hautematea izango balitz bezala), eta hautemate hura adimenaren edo buru ahalmenen eginkizuna baino ez dela pentsatzea absurdoa litzateke. Zientzia guztietan gure gogamenak erlazio ezagunetatik abiatuz ezezaguna dena ikertzen du.
‎Alabaina, gustuaren edo kanpo edertasunaren erabakietan, erlazio guztiak aldez aurretik begi aurrean dauzkagu modu nabarian. Hala, horretatik abiatuz, atsegin edo atsekabe sentimendu bat sumatuko dugu, objektuaren zerizanaren eta gure organoen jaiduraren arabera.
‎Ezagunak edo uste izatekoak diren zirkunstantzietatik eta erlazioetatik abiatuz, arrazoimenak estalia eta ezezaguna dena aurkitzera eramaten gaitu. Zirkunstantzia eta erlazio guztiak gure begi aurrean daudela, gustuak, osotasun horretatik abiatuz, gaitzespen edo onespen sentimendu berri bat sentiarazten digu. Baten araua —gauzen zerizanean oinarri duena— betierekoa eta irmoa da, baita Izaki Gorenaren borondatearentzat ere.20 Bestearen araua animalien barne egituratik eta osaeratik sortzen da, 21 eta Borondate Gorenarengandik eratortzen da azken buruan, azken horrek izaki bakoitzari berezko zerizana egokitu baitzion eta existentziaren kategoriak eta ordenak antolatu baitzituen.
‎Zirkunstantzia eta erlazio guztiak gure begi aurrean daudela, gustuak, osotasun horretatik abiatuz, gaitzespen edo onespen sentimendu berri bat sentiarazten digu. (SM 21)
‎Humeren kezkak bestelakoak dira. Humek bertuteak eta bizioak nola identifikatzen ditugun eta, horretatik abiatuz, moralerako araua nola eraikitzen dugun deskribatzen du (Taylor 2006, 276).
2008
‎Aristotelesen deskribapenaren arabera, aporia sortzen da gai jakin bati buruz indar berdineko arrazoibide kontrakoak garatzen direnean. Oinarrizko ideia horretatik abiatuta, filosofoak aporiaren baliagarritasun metodologikoa garatuko du. Izan ere, III liburuan, gehienbat Joniako filosofoen eta platonikoen doktrinez baliaturik, Aristotelesek aporia metafisikoak eraikitzen ditu, beti egitura berbera erabiliz:
2009
‎ez da lehendik eta denbora luzean prestatua izan denaren ezinbesteko irtenbidea; indarrak elkarren aurrean eta elkarren aurka aritzen diren eszena bera da, eta indarrak hor garaile atera edota konfiskatuak izan daitezke. [...] Ez da historiaren filosofia batean funtsatu behar, sortu duen horretatik abiatuz puskatan jarri baizik: historiaren jabe bihurtu behar da beraren erabilera genealogikoa, hau da, erabilera zehazki antiplatonikoa egiteko.
‎XIX. mendeko auzia, historialarien aszetismo herrikoiarekin Platonek Sokratesekin egin zuena ez egitea da. Ez da historiaren filosofia batean funtsatu behar, sortu duen horretatik abiatuz puskatan jarri baizik: historiaren jabe bihurtu behar da beraren erabilera genealogikoa, hau da, erabilera zehazki antiplatonikoa egiteko.
‎Gizakiaren gizakiarekiko harreman berehalakoa, naturala eta beharrezkoa gizon emakumearen arteko harremana da... Harreman horretatik abiaturik, epaitu daiteke, bada, gizakiaren kultur maila. Harreman horren ezaugarriaren arabera atzeman dezakegu zer neurritan gizakia bihurtu den berarentzat generiko, gizaki, eta horrela balioetsia den; gizon emakumeen arteko harremana gizakien arteko harremanik naturalena da...
‎Schopenhauerrek, beraz, existentziaren azken helburu baten demanda dagoela erakusten du; baina aldi berean eskaera hori asetzeko ezina. Eta paradigma horretatik abiatuko da Nietzscheren pentsamendua. Baina bien artean Darwin dago.
‎" Fue Nietzsche el primero en sugerir expKcitamente la exclusion de la idea de ‘conocer la verdad’". 31 Richard Rortyren esaldi horretatik abiatu nintzen Nietzscheri buruzko baieztapen hori osatzeko asmoz. Eta, noski, Nietzscheren testura jo nuen zuzenean; bere testu batean, Gizatiarra, gizatiarregia liburuan, horrekin zerikusi askorik ez zuen baina interesanteagoa zen bertze hau aurkitu nuen:
‎Hori izango zen, agian, Platonen ikuspegia. Eta horretara abiatu zen: mundu berri bat eraiki zuen, asmatu zuen, bere ideia horiek, beti hor daudenak, beharrezkoak zaizkigunak, derrigorrezkoak, ezagutzeko... kokatzeko.
2010
‎21 Bereizketa horretatik abiatuz, baieztatu behar dugu giza legeak erkidego perfektuetan aplika daitezkeela bete betean, baina ez ez perfektuetan.
‎Oraingoan ez dugu jorratuko lehenengo arazoa; hala ere, ikuspegi horretatik abiatu arren, ezin baiezta daiteke halako legea txarra edo ez zuzena dela berez, batzuetan arrazoi zuzena egon daitekeelako, betebehar jakina erkidegoaren sektore bati bakarrik ezartzeko, eta ez besteei; halako arrazoiak izan daitezke lurralde arrazoiak, besteak beste, estatuak zerbitzu batzuk behar izatea toki zehatzetan, edota arrazoi pertsonalak, lege fiskaletan gertatzen den bezala....
‎bizitza honetan, nolabaiteko zoriontasuna lor daiteke, edo, hobeto esanda, baldintza egokiak izan daitezke, bakean eta justizian bizi ahal izateko. Legeen gaiari heldu zioten filosofoek, aldi baterako ikuspuntu edo helburu horretatik abiatuta. Hori dela eta, lege naturala eta giza legea bakarrik bereizi zituzten.
‎Suarezena, esan gabe doa, agortezina gerta dakioke edonori, bere baitan baititu hark lan ugari bezain mamitsu. Gure hautuak, ostera, helburu zehatzak izan ditu eta, bide horretatik abiatuta, haren obra esanguratsuenaren kapitulu batzuk euskaratu dira, horiek funtsezkoenak baitira, gure iritziz, legearen zehaztapena eskuratzeko.
‎Ildo horretatik abiatuz gero, ondorioak ere berehala iristen dira, legeak zer esan nahi duen hori ere kezkagarria baita Suarezentzat. Etimologiari helduta, bateko eta besteko idazleek ematen diote bidea, legearen kontzeptua azaltzeko aukera.
2012
‎Amodioaren funtsa honako galdera honetan jaso daiteke: prest al daude bien arteko ezberdintasuna onartu eta ezberdintasun horretatik abiatuta zerbait berria sortzeko. Politikan, galdera da ea gauza diren berdintasuna sortzeko.
‎" Arazoaren gakoa hauxe ulertzea da: gertaerari izena ematen dion puntu supranumerario horretatik abiatuta, leialtasun prozesu batek jada emana dagoen ezagutza zeharkatzen duen modua" (Badiou 1988b, 36). Egia bat honela hasten da, gertatzen dena benetan gertaera bat denaren ala ez denaren inguruko" funtsatu gabeko erabaki" batekin; beraz," egiaren axioma" baten aurrean gaude (Badiou 2005, 62).
2022
‎Beste askoren artean, Wang Hui filosofo txinatarrak, Pentsamendu txinatar modernoaren sorrera obra ikaragarriaren egileak, berragertu egiten diren jatorrizko modernitateen ideia defendatzen du, munduko hainbat lekutan eta eskema lineal orotatik kanpora, gaur egungo mundua garatzeko modua eta pentsamendua ulertzea ahalbidetzen duten modernitatearen trazuak arakatzeari ekiteko funtsezko nozio gisa. Hori horrela izanik, mundua jada ez da ulertzen gizadiaren historia unibertsaletik, eite historizista eta hegeliarreko horretatik abiatuta; aitzitik," munduaren mugimendua prozesu bat da, zeinaren arabera askotariko munduak elkarren artean komunikatzen eta borrokatzen diren, elkar zeharkatzen eta elkar eraikitzen duten". 19 Nola ulertu, beraz, Europaren azken mendeetako nagusitasuna. Beste pentsalari batek, Jack Goody britainiarrak kasu honetan, beste eredu bat proposatzen du.
‎unibertsotik gizakia, kulturatik zientzia eta gizartetik zientzialarien komunitatea. xx. mendean fisikak izan duen garapena dela-eta, gizakiak berriz deskubritu du inguruarekin eta egiaren bilaketarekin duen erlazioa kokatua dela eta, beraz, eragilea. Zientziak ere, ondorioz, aurkitu ditu bere erlazioak pentsatzeko eta begiratzeko beste modu batzuk eta kokatu du bere burua konplexu kultural baten parte bezala; horretatik abiatuta ahalegintzen da belaunaldiro gizadia koherentzia intelektual motaren bat aurkitzen.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia