|
2000
|
|
|
Adibide soil bat jartzekotan, ni konforme nengokeela gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela euskara. Baina
|
horretarako
Frantziak bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu beharra duela eta era beran Espainiakoak bere 3 artikulua, horrela izan ezik gure euskararen ukapena zelako eta aldi berean baita ONUren adierazpenarena ere.
|
|
2003
|
|
|
Demografiaren aldetik ordea, aldaketa ikaragarria gertatu zaigu azken bi mendeetan, eta
|
hori
Frantziaren menpe dagoen Iparraldearen kaltetan: XIX. mendean alabaina, ekonomiaren beherakadak eraman gaitu jendetzearen erdia galtzera, eta XX. mendean ez dugu jakin herriaren odolustea geldiarazten, ez aterabide berriak asmatzen.
|
|
2007
|
|
|
Guretzat, arrazazko ikuspegia historiaren interpretazioan nola sartu eta nagusitu den da oroz gain hemen erremarkatzekoa.
|
Hori
Frantziako Iraultzaren haizutasunaren inguruko polemikek eragin dute. Napoleon desterratu eta 1814an Frantzian Luis XVIII. Bourbonaz?, le Desiré??
|
|
2009
|
|
|
10 bat legoako bidea da Paristik Saint Germaina. Oihanez inguraturiko bazter
|
hori
Frantziako erregeen ohiko bizitegia zen Frantzisko I.az geroztik. Karlos IX.a bera eta Margarita ere hantxe sortuak ziren.
|
|
|
–Erranen dizut zer helduko den ez baduzu nahi: zu place de Grèvrera joanen zara eta zure erresumaño kaka
|
hori
Frantziaren bazka izanen da.
|
|
|
Nik ere duda bera nuen: zer irabaziko genuen naturaren oker
|
hori
Frantziako errege bilakatuta. Henrikek aurreikusia zuen galdera.
|
|
|
Condé zen, bertzalde, Borboi etxekoa.
|
Horrek
Frantziako nobleziaren gailurraren sabaian atxikitzen zuen eta hango erregeren lehengusua egiten. Nafarroako erregerena ere bai; izen beraren jabe izanik, Nafarroakoa bezain Henrike eta Nafarroakoa bezain Borboi.
|
|
2011
|
|
|
–Hemen, Euskal Herrian, hori ez da posible, nola egingo duzu?
|
Hori
Frantzian, Ameriketan. Baina hemen?!?.
|
|
2012
|
|
|
Urrun zegoen ederra izatetik; baina, edertasunari dagokionez ere, neure iritziak ditut. Dena dela, arraza onekoa zen... eta zaldietan bezala, emakumeetan ere garrantzi handia du arraza onekoa izateak; aurkikuntza
|
hori
Frantzia Berriari zor diogu. Hori, arraza alegia, ez Frantzia Berria, ibilerak, eskuek eta oinek erakusten dute gehienetan; bereziki, sudurra oso adierazgarria da.
|
|
2013
|
|
|
Asko dira. Zenbateraino zegoen sartuta sare
|
horretan
Frantzia eta bere estatu tresneria, eta, horrekin batera, banakoek sare horretan eduki zuten esku hartzearen tamaina. Beste galdera garrantzitsu bat da Felipe Gonzalez izan ote zen GALen buruzagia edo egiten utzi zien.
|
|
|
Poliziak kontrol zorrotzak egin zituen mugan, eta ez zuten utzi auto bakar bat pasa zedin, ezta Hegoaldetik joandako Galdeanoren senideen autoa ere. Egun
|
horretan
Frantziako Poliziak ez zuen batere atxiloketarik egin. Bai, ordea, handik hamabost egunera.
|
|
|
Eta GALen atentatuak gelditu ziren.
|
Horretarako
Frantziaren konplizitatea zenbaterainokoa izan zen ez badakigu ere, erran dezakegu gutxienez gerla zikin hori egiten utzi zuela, nolazpait interes bat ikusten zuelako errefuxiatuen kontrako bere politika martxan emateko.
|
|
2014
|
|
|
–Qu, est ce qu, une nation? Un corps d, associés vivant sous une loi commune et représentés par la même législature? 694 Definizio horrek eta baiespen
|
horrek
Frantziaren erdibiketa bi arrazatan eta bi zuzenbidetan eta, beraz, bi naziotan ukatzen du (herria galiarra bada, noble frankoak, euren estatus juridiko eta politiko diferenteekin,, faisant un ordre à part, une nation choisie dans la nation?, ingelesak bezain arrotzak dira frantsesentzat); eta hori egiten du nobleen, arrazaren, pribilegioak ukatuz695 Nobleak, euren pribilegioekin, arrotzak ez ezik, askatasuna gose duen herri frantsesaren etsaiak bilakatzen baitira:
|
|
|
–
|
hori
Frantziari erreserbatua dago apika), garrantzi kulturala galdu egingo du.
|
|
|
–la République française ne doit avoir pour borne que le Rhin? 942 Merlin de Thionvillentzat Errepublikaren frontera Rhinen ezartzea, l, object le plus important qui ait jamais été traité relativement à la banlieu de notre patrie? da943, etab. Abbé Grégoirek Savoiaren anexioa naturaltzat dauka, Alpe mendiek berek herrialde
|
hori
Frantziara botatzen omen baitute: –Sans cesse les Alpes repoussent celle ci dans les domaines de la France, et l, ordre de la nature serait contrarié si leur gouvernement n? était pas identique? 944 Belgikaren anexioaren atarian Dantonek honela adierazi du 1793ko urtarrilaren 31n nolabait Errepublikaren atzerri politikako programa:
|
|
|
idoloa izan da. Beharbada modu
|
horretan
Frantzian bakarrik ema (te) n den intelektual mandarinaren paradigma. –(Renan) connaît une vogue qui fait de lui, avec V. Hugo, le représentant le plus illustre de l, intelligence française?, irakurtzen diogu J. Pommierri, Souvenirs en editore kritikoa, testu horren aurkezpen bikainean.
|
|
|
Nola tradizio guztian nazioa eta hizkuntza identifikatu izan den, eta Frantziak hizkuntza nazional bakarra ez zuen, egin duena da inposatu hizkuntza bat bakarra eta bestelako hizkuntzak oro ilunperatu. Hala ze orain Frantziak dauka, son clair et pur langage, et la langue sera toujours la plus infaillible formule d, une nation?, irakurtzen diogu Balzaci1984, beste hamaikari legez, Ernazimentuaz gero guztian sineste
|
hori
Frantzian ez baita inola ere Alemanian baino batere gutxiago izan, bai askoz gehiago, teoria eta praxi nazionala1985 Hasi Villers Cotterêtseko ordenantzekin, Richelieuren arrazoiekin Akademia Frantsesa sortzeko hizkuntza nazional noble eta garbia lantzeko xedeaz (hizkuntza instituzio nazional deklaratua eta hala arautua, gerizatua, eta literaturan, zineman nahiz musika eta abesti, frantsesetan?
|
|
|
Ez da, beraz, Bretainiaren historia eta errealitatea Frantzian ez duela ezagutzen. Humboldtengan ere irakurria zukeen, nola Estatu moderno nazioanitz eta eleanitzetan, nazio bat eta hizkuntza bat nagusiarazi eta hizkuntza eta nazio txikiagoak zanpatuak geratzen ari ziren, desagertzeko arriskuan; Humboldtek
|
hori
Frantzian ikusten zuen. Arazoak Humboldt sakonki kezkatzen zuen, eta hizkuntza menderatuok nola salbatu arduratzen zen2444 Renanek, aldiz, Humboldt bere maisu aitortzen duenak, tutik ez dio Parisen politika linguistiko aspaldidanikoaz.
|
|
|
1860 urtean agertu da Du Principe des nationalités liburua, autorea M. Deloche, Bonaparteren armadako ofizial baten seme, Parisen Ministerio ezberdinetan kargudun, Renan bezala Idazkunen eta Letra Ederren Akademiako kide. Bitartean atzerri politika frantsesa biziki aldatu baita. Napoleon III.ak nazionalitateen printzipioa bere ikurtzat hartu dizu?, printzipio
|
horrek
Frantzian gerra franko prusiarra baino lehen arrunt zuen zentzuaren eta garrantziaren azalpen entusiastikoa da. Nazionalitateen printzipioa, dio autoreak, XIX. mendeko gertakari historiko nagusiak gobernatzen ari den, lege orokorra?, Antzinako Erregimeneko konkistaren eskubidea ordeztu duen herrien askatasunaren printzipioa da, indarraren bidezko dominazioaren legearen tokian askatasunaren printzipioa1026; edozein arrazak sentitzen duen ezein arraza arrotzi subordinatua ez egoteko beharrarena1027, nazio guztien eskubidearena, pour vivre selon leurs instincts naturels ou leurs traditions historiques? 1028.
|
|
|
Hein
|
horretan
Frantzia Israel berria da, munduari ideia salbatzailea errebelatzearren bere burua sakrifizioaren aldarean opaldu duena2567 Renanek egiten duen Israelen historiaren interpretazioa hori da, eta hori aplikatzen dio gero Frantziari. Israelek ideia bat errepresentatzen du, ideia handi eder bat (kasu honetan monoteismoa), ideia horrekin identifikatu da; eta identifikazioa hain totala da, ezinezkoa bilakatu baitzaio politika nazionalean garaitzeko ezinbestekoa den egoismoa.
|
|
2016
|
|
|
Hala, Dover-eko zalgurdian leku hartu nuen; izan ere, pakeboteak hurrengo goizeko bederatzietan itsasoratu behar zuen; hiruretarako jada jesarrita nengoen oilasko erregosi baten aurrean, eta
|
hori
Frantzian hain eztabaidaezina da, non, gau hartan indigestio batek jota hil banintz, inortxok ere ez baitzituzkeen droits d, aubaine bertan behera utziko. Nire alkandora, zetazko galtza motz pare beltza, maleta eta gainerako guztia Frantziako erregearen eskuetara joango ziren, bai eta aspaldion aldean eraman dudan erretratu maitea ere, zeinez hainbestetan esan baitizut, Eliza, nirekin eramango nuela hilobira?
|
|
2017
|
|
|
Etxeberrik esan du Le Roux eta Cazeneuve jendaurrean mintzatu zirenerako Bakegileek erabakita zutela inbentarioa eta kokalekuen txostena azkenean Frantziako autoritate batek jaso behar zuela. . Le Monde koa baino lehenago argi genuen guk txostena nazioarteko autoritate bati emango geniola, horrek NEBi eta
|
horrek
Frantziako autoritate bati?. Ondoren zehaztu zituzten zehaztu beharrekoak.
|
|
2020
|
|
|
Zergen bide
|
horretan
Frantzian izan den esperientziak, baina, erakusten du gauzak tentuz egin behar direla. Emmanuel Macron presidenteak gasolioaren gaineko zerga bat ezarri nahi zuen 2019an trantsizio ekologikoa finantzatzeko, baina atzera egin zuen iragarpen horrek eragin zituen protestak zirela-eta.
|
|
2023
|
|
|
" Gazte alfer, gosetu eta familia tradizionalekiko harremana moztu duten horiei eskaini behar diegu lurretik aberastasuna ateratzeko bidea. Eta modernizatze
|
hori
Frantziako kapitalei esker baizik ez dezakete egin".
|