2000
|
|
– Sikiera ETAkoa balitz! –sumindu zen– Baina, antza denez, ezta
|
hori
be! Zoratuta zagoze danok!
|
|
– Egokia da, bai,
|
hori
be gogoratzea. Eta, bide batez esanda, Arantxa Iturbe eta Luis Haranburu Altuna be ez doguz urrinekoak.
|
2002
|
|
Ordurarte bat eginda gengozanak bijotzan arantza zorrotz bat geyago gendubala batzuk batera ta bestiak bestera, ardi galdubak lez banatu gintzazan; buruban baña, auxe eukagun: gixon
|
ori
be, ezta betiko...
|
|
Ikusleen bildurra eta izua! Mutillok errez jausiko dira, ol estu
|
ori
be, austen bajake. Orixe uste eban jenteak orduan.
|
|
Tira, zeozer da
|
ori
be!
|
|
Eta bide batez, lapikokoa eta abarrak be, zaindu eta egiten eutsazan. Emakume
|
horrek
be, bere albistak ekarten zituan. Dendatara be bialtzen eban, bera etxean geratzen zan egunetan.
|
|
Arimen mesedea lortu guran gehien gehienetan, baiña batzuk, ganera alkarpide dan elementu hori, euskerea hain zuzen, egokituago, apaiñagotu nahirik.
|
Horretan
be, lan egin izan dabe. Lan hori, batzuk bide zentzunezkoz egin dabe; beste batzuk saraketa zorangea, jorra trauskila besterik ez dabe egin.
|
|
Guzti honegaitik, Lea kai ti o hitzorkune
|
hori
be, lilurazkoa da. Beste alde batetik, hasierako Lek daben berba mordoa be hor da, Lekarotz, Lekanda, Lekerika eta honenantzeko Legendika, Leku (b) e, Lekunberri, Lekuona, etab.
|
|
Erbestekoa urruneko izan ala auzokoagoa,
|
horretan
be, mailak egoten dira. Ikuspegi ez bardinak.
|
|
Kontuz ezpa' gabiltz, geuri be, urte asko barik beste orrenbeste jazoko yaku, urrian. Españarrak" patriotismo" esaten dabenian barre egiten dogu,
|
ori
be guzurra dabela esanaz. Geure abertzaletasuna be, oraindik aize ta uts bigurtuko ez ete dan... eztakit.
|
2003
|
|
Bai. Normalki txapelketan tematika serioa gehiago agertzen da, eta diskurtsoaren barruan arrazoiketak pisu gehiago hartzen du, eta
|
hori
be lantzera jotzen dugu. Jendea horren zain dago, eta hori demostratzeko leku bakarrenetakoa da.
|
|
|
Hori
be Asmodeoren esakera bat da?
|
|
Ahal danik eta argien, errezen, egiten ahaleginduko jaku, baina sekula santan euskeraren jatortasunari kalterik egin barik. (Eta Santos Rekalde
|
horrek
be euskeraz argitaratu euskun urte batzuk geroago bere nobela bakarra (Deunor), Ameriketako artzain euskaldunen ganean euskera hutsean egin dan bakarra, nire ustez. Egileak berak autortu eustan, orain dala hamabosten bat egun, bera orain bizi dan Granadan, Erkiagak emon eutsala azken orrazketa on bat bere nobela bitxi horri!)
|
|
Esan dagidan antzertia be landu izan dauala Eusebiok eta, hoba ez,
|
horretan
be sari ederrak jaso: hor doguz horren lekuko Kanpaien atsekabez (1959) eta Sinisgogorra (1951).
|
|
Lantegi horretan euskaldunak asko ziran, baina erdaldunak be ez gitxi; eta gure aita zanak erderaz be polito ikasi eban, bere anaiarik gehienak baino hobeto. Soldadutza Bilbon egin ei eban, San Frantzisko kaleko kuartelean, eta
|
horrek
be emon eutsan erderea ikasteko erea.
|
|
Bai,
|
hori
be egia da eta gogoan hartu beharrekoa. Orduan eta gaur ez doguz gauzak begi bardinez ikusten...
|
|
Ez, ez dot uste. Oraingo erdal moda barriak lehengo ohitura asko iruntsi egin deuskuez, eta goian esandako
|
hori
be bai.
|
|
Beste modu batera esanda, literatura kultura baten espilu zan, eta haren bidez gramatikak emon eikean baino mundu askoz zabalagoa erakusteko erea egoan. Hizkuntza bere egitura gordinean ikastea
|
hori
be zan baina ez zan nahikoa. Aditz paradigmak, deklinabidea, joskera, idazkera eta enpaidukoak beharrezkoak ziran izatez, baina bazan alderdi bat, gizakiaren barne gogoari joakona hatan be, gramatikeaz haruntzago egoana.
|
|
Hatan horretan, neuk gitxien uste nebanean, Euskaltzaindiak bere" urgazle" edo laguntzaile izendatu ninduan, eta
|
hori
be bide ona izan jatan euskaltzale barriak ezagutzeko. 1964 urtean izan zala uste dot.
|
|
Eta
|
horretarako
be Kerexetarena hartu eta kito, ezta?
|
|
Agur, Aran, Zer, Euskerazaintza, Kardaberaz, Alkartasuna Concordia, Goiz Argi, Bermeo, Saski Naski eta beste aldizkari batzuetan dagoz sakabanatuta, ia beti Bizkaiko euskera jator, garbi ta argian idatziak. Aran, Arratiako aldizkaria, berak sortu eta zuzendu eban, Zeanurin abade egoala; Zer aldizkariaren zuzendari bera da hainbat urtetan; eta Mungiako Alkartasuna Concordia
|
horrena
be bai. Eta ez daiguzan ahaztuta itxi Bilboko Eleizearentzat egin izan dituan itzulpen ugariak, batez be Eleizbarrutiak eratutako Batzar Nagusi haren urte luzeetan.
|
|
Baina kanpaina horrek euskal sena ta zaletasuna asko bizkortu zituan gure artean. Gure Montiano aurrelari sutsu izan genduan ekitaldi
|
horretan
be.
|
|
Alkartu danok deritxo liburu horri.
|
Horretan
be, Euskerazaleak eta Montiano ez dira lan gitxi egindakoak.
|
|
Hobe dogu kinitoan jokatzen hastea...
|
Hori
be ezagutuko dozu, seguru Unaxek irribarre egin zuen.
|
|
Puf, nik ez daukat umorerik ez pazientziarik. Lehenengo aukera erabili ohi dut, kalera botatzea, alegia, baina azkenean
|
horrekin
be aspertu egiten zara. Armarik eraginkorrena gurasoen mehatxua da, baina ezin zara ibili gurasoekin hitz egingo duzula esaka beti; hori etsita zaudenerako gorde behar duzu, eta gurasoak ezagutu, jakina; ikasle txarrenen gurasoak dira euren umetxo maitagarriak gehien babesten dituztenak eta Unaxek eskua luzatu eta Arantxarena hartu zuen, samurkiro.
|
2004
|
|
Burua apur bat makurtuta be begiratzen eban pantaillara. " Ze, aitte –erasoten eutsan gure koiñatuak–,
|
ori
be libre da ala?". " Zer ba?
|
2005
|
|
Eguna eta gaua bereizten, aldi bakotxari egokona egiten, horixe izan zan gehien kostau izan jatana,
|
hori
be geroxeago kontau deustienez. Antza egunez nituen egiten jaterik bako lotaldirik luzeenak eta gauez jatan etorten olgetarako gogoa, eta etxekoen ikusi eitekean etsipena egunetik egunera handituz joian.
|
|
Ama izan zan
|
horrezaz
be konturatzen eta horri erremedioa jartzen lehena. Konturatu zanetik aurrera, gauero, besotan ama legez hartu eta kulunkatu egiten ninduan.
|
|
Ontziaren kulunka apurka apurka gorputz osora hedatuko jako, lo kantarena egingo deutso harik eta hotz uzkurdura batek lozorro antzean murgilduko dauan. Lozorro
|
horretan
be zain dauka Senegal. Han, zer esanik ez Salyn, bere herrian, bero beroa izaten da abendua, lehortearen sasoi betea.
|
|
Letra txiki bihurriok adierazoten dabena edo adierazo nahiko leukiena, barriz, ez jako hain ezaguna egiten.
|
Hori
be bere ahiztarena ete?
|
|
Eroan. Sagarminagak bayuk
|
hori
be, osua.
|
2006
|
|
Baina ez,
|
hori
be ezinezkoa da. Jokinen amak ez eban egundo tulezko jantzirik izan eta logelan ez dago ispilurik, komunean dago.
|
|
Baina
|
hori
be ezin leiteke izan. Miriamen alabea hilda jaio zan.
|
|
Adierazpena amaitu ondoren, instrukzio epaileak lekukoari jakinaraziko dio berriro agertu dela auzitegi eskudunean adierazpenak egiteko, horretarako zitazioa egiten zaionean. Bestalde, aipatu instrukzio epaileari jakinaraziko dizkio lekukoak ahozko epaiketara agertzeko zitazioa jaso arte egindako egoitza aldaketak;
|
hori
be tetzen ez badu, 200 eurotik 1 000 eurorainoko isuna ezar dakiokeela ohartaraziko zaio, salbu eta faltaren ondorioz erantzukizun kriminala duenean.
|
2007
|
|
Aldi berean, Rion uste baino luzaroago geratu naz eta nahiko garestia da. Bigarren arrazoi
|
hori
be nahiko garrantzitsua da, kontuan izanda lau hilebeteko dirua seigarrena bete arte luzatu gura dodala. Momentuz miraririk ez dakit egiten, eta daukadan diruagaz moldatu dot.
|
|
Eta jatekoa.
|
Horretan
be batek badauka non eta zer aukeratu: Asiakoa, Brasilekoa, Afrikakoa.
|
|
Horrenbestez, erabaki da testu arau-emaile bakarrean jasotzea elkartzeko eskubidearekin edo eskubide hori askatasunean egikaritzearekin zerikusia duten alde guztien arauketa oso eta orokorra. Horrela, bazterrean utzi da beste aukera, alegia, bi lege testutan bereiztea, batetik, eskubide horren oinarrizkodorenez, lege organiko bidez arautu beharrekoak, eta, bestetik, izaera hori ez izateagatik, tresna arau-emaile
|
hori
be gunea eratzen duten aldeak eta, onhar ez duten aldeak.
|
|
Eta nagusia zaintzen dauan pertsona
|
horri
be atseden txiki bat emoten deutsazue.
|
|
Politak dira eta beste pizti batzuk baino erakargarritasun handiagoa daukei, ganean ibili leitekezalako. Karraka egiten dau… Aurpegian igartzen jake umeei zaldiaz gozatzen dabela, eta
|
horrek
be gozamena emoten deust niri.
|
2008
|
|
Izerditan blai lanean ziharduenei edaria eskintze
|
hori
be ez ei zan bardina izaten, beste etxe batzuetara joaten ziran anaiei entzun neutsienez. Baserri batzuetan ederto zerbitzen eben baina auzoko etxe bateko emakume zeken batek edaritan gitxi gastatzeko modu egokia asmau ei eban:
|
|
Altza
|
hori
be Oleta aldean jente askok dau ikusi, milagrua zan ordubetean pottian ez bazan jausi; egon banintzan alboko aldean hark kantauko eban itsusi; txapel haundia eskuan hartuta laster joango zan ihesi.
|
|
Bai, gizona! Laster egingo jueu
|
hori
be.
|
|
Trankil Joseba!
|
Horrek
be bajeukek atzeko laakue.
|
|
bat, Aitorren telefonoan Lidiaren mezua erregistrau daiten; bi, Ertzaintzak, hilketaren lekuan azaltzean, Mendikoborda izena ikusi dagian eta bertara joan daiten? Sute txiki
|
hori
be beste erreklamo bat izan leiteke, eta beharbada beste trikimailuren bat erabiliko eben behar izanez gero, batek daki!
|
|
Eta zer nahi duzu, egun osoan etxezuloan eduki?
|
Hori
be ez da irtenbidea.
|
|
NEKANE.
|
Hori
be hartu dut, ez pentsa!
|
2009
|
|
Eta nire gustuen barruan liburu hori dagoela ondo idatzita edo ez. Uste dut behar dela
|
horretan
be trebakuntza bat; lehenengo kritiketan galdu egiten zara, baina orain gutxiago.
|
|
"
|
Hori
be bai. Horreek be ezer jan barik?".
|
|
Ez ardurarik izan, mutilak! Ikusiko dozue Bartolo
|
hori
be beste edozein bestean bildurtia danentz.
|
|
|
Hori
be esan behar! Ezkerrekotik, mutil, ezkerrekotik.
|
|
Baina
|
hori barik
be etorriko jako Peru Abarka pentsua emotera. Pentsua, gero!
|
|
Eta Peruk ona ete zan, gero!
|
hori
be emon.
|
|
Handik lasterrera umotu zan asmoori eta ebatzi be arintxu egin zan harribitxizko ipuin liburu hau atzera ezagun eragitekoa.
|
Hori
be, ezer izatekotan, herriko ondarea genduan eta. Euskeraz idazte askotzarik euki ez dauen herria izan Morga, bat euki aspaldi aspaldirik, eta beraren gomutea eta emaitza bertan behera galtzen itxi?
|
|
Kar karka hasi zan, kar karka gozatsuan. Eta halako baten, eum!, barre algareaz batera, hazur zorioneko
|
hori
be bota eban. Bai, hazur denganinoa be bota!
|
|
Bidaia bitartean kapitainak badaki bere banderaren kontrako kortsario edotral hurbilenean sartu da, ontzi ustiatzaile edo zamatzaileei
|
horren
be gerra-ontziak agertu direla, portu neurri emango die, eta itxaron du, beste ontzi batzuekin batera elkar gordeta nabigatzeko abagunea heldu arte, arriskua igaro arte edota ontzi ustiatzaile edo zamatzaileen agindu eztabaidaezinak jaso arte.
|
|
NEKANE. Lan kontuek aztoratuta ibili naiz, baina gaindituko dugu
|
hori
be.
|
|
HAIZEA: Bai,
|
hori
be egia da.
|
|
NEKANE. Ez,
|
hori
be egia da.
|
2010
|
|
NEKANE. Auzitegi medikuaren (forensearen) bulegoan sartu zara, sarraila bortxatuta,
|
hori
be jakin dut.
|
|
ANDONI. Ez,
|
hori
be ez. Frogak argiak dituk.
|
|
KOLDO: Bueno,
|
hori
be...
|
|
Latinoamerika, hizkuntzagaitik eta historiagaitik, hurragokoa da guretzat. Kontinente
|
horretan
be, gizarte eta erlejino eupadak latzak dira. Alderdi batetik, berez alkartea, taldea dabe maite, eta alkarlanerako jokerea eta poza erakusten dabe.
|
|
Ez dakigu gorputzaren sortze berezi ori zelan aitu bear dan; eta Idazteuneko" lurreko buztiñez" esaera horrek ez dau esan nai Jainkoak berak bitarteko barik egiña danik. Giza gorputza tankeratu al izateko izadiko billaka indar
|
ori
be Jainkoarena litzake, eta ori aitortu ezkero, ezin esan giza gorputza billakaeraz sortua dala esatea galazota dagoanik. Are gitxiago, baldin gogoa ta gorputza alkartzerakoan Jainkoak gorputzari bere eskualditxoren bat ipiñi eutsala esan badaigu".
|
|
Ala ez ote dago
|
hori
be/ wonderbra/ zure titiak legez
|
|
APOSTOLUTZAREN SEKRETUA ESKURATU DUZUE, ETA
|
HORI
BERA GALDEGIN ZENUTENA DA.
|
2011
|
|
Bai, itxogiñe datorren e..., euridxe indde ure datorren serien. Ni an bisi nintxen bestaldeko andriek, jaidxo yakon semetxu bet ildde edo, eta antxe itxogiñen, ure datorren sertxuen enterra" ben;
|
ori
be bai, ikusitxe be banau, ori antxe".
|
|
Zelako kastiguak ziran? Ba para olan beluniko, ta olan eskuek... liburuk iminitxe,
|
ori
be bai, da gero iguel, eskue imiñi olanik da reglia, pum! Oin jo oingo umiei!
|
|
eta Gabon gaua sano antzera ospatzen ziran. Goizez behar egiten zan, baina egun
|
horretan
be ez zan behar gogorrik hartzen. Eguneko ardurarik handiena afaria prestetea izaten zan.
|
|
" Hilaren bederatzian Harraren eguna egiten zenduen? Bai,
|
ori
be bai. Ori artuek eta eraitteko eukitten daula inportantzidxe bai.
|
|
Urteko ospakizun nagusien bezperan edo aurreko egunetan, auzoko beste etxeetako neskatilek laguntzen eutsien andra horri hango beharrak egiten. Behinola Amerikarantz izan zan joakera ugariak
|
horretan
be hutsuneak sortu zituan, eta Bareziko ermitan garbitasunaren ardurea Erdikotzeko andreak hartu behar izan eban. Ermitako giltzak auzoko guztien eskuetan dagoz, eta domekaro mezea egon daiten be guztien artean ordaintzen dabe diru bat.
|
|
San Juan egunez, San Juan kargillie (San Juan kargagilea) ipinten dabe atarteko zutabean edo etxeko balkoian.
|
Hori
be etxea babesteko erritua da.
|
|
Ikastaro horreek barik be joaten ginan, lehenengo urteetan. Baina hiru urtetan jarraian, aste guztia euripean izan ginala (bada
|
hori
be gero!) eta ez gara joan gehiago, egun baterako izan ezik.
|
|
Anaia
|
horrek
be, don Eduardo Rianek hain zuzen, zintzo zintzo jarrita eukan sinadura eta ez zan izan anaia, beste epaile bat baino, galderak egin eutsazana.
|
|
Dana dala, handiak bertsolariak! Zelako etekina atera eutsen jarraian Jonen bertso
|
horri
be. Eurei entzunaz, gaixoak be osatu!
|
|
metro bi ur gainean joan nok urperatu barik; uger egiten ikasi joat".
|
Horretan
be giza mailak egozan. Lehenengo mailakoek presatik behera jauzi edo salto egiten eben, beheko ur sakonetara.
|
|
|
Hori
be badok ba! Biokin etorteko izan da bion lagun handia dan Iñaki Franco hori.
|
|
Badirudi Euskal Herri inguruan kirolariak izaten dirala ezagunenak.
|
Horretan
be Elorrio eta Atxondo ez dira izan atzean geratzekoak.
|
|
" Datorren martitzenean izango da azterketa". Danak, bidezkoa zanez, haserre bizian, zer egin ez ekiela, lur jota, urduri, amorratuta... eta heldu da hurrengo martitzen
|
hori
be.
|
|
Halanda be, Eskola Laboralaren arduradunek beste bide batzuetatik ikusten eben gazteen etorkizuna; lanbide ikasketa burutu eta lantegirako lanpostu kualifikatua eskuratzeko baldintzak izatetik, pelotarien ustezko diru errazetik baino gehiago.
|
Horrezaz
be mintzo jaku Juan Bizente.
|
|
NEKANE. (buruarekin baietz)
|
Hori
be bai?
|
|
Baina hori martxan jarri behar da, eta baliatu eta profitatu geinke,
|
hori
be aurrerakuntza da guretzat.
|
|
Kurtze hori Larrazain (larresi, eko basoa) izeneko basoan egoan eta horregaitik Larrazaineko kurtzea (larresi, eko kurtzie) esaten ekion. Kurtze
|
hori
be beste bien anterakoa zan eta aitatutako basoan galdutako burdibide baten ondoko munearen ganean egoan, San Pelaioko herri bidetik paraje, beronen ezkerrean egoan burdibidean, gorantza joanda. Burdibide hori Azeretxogoitia (asitxogoitxi) basetxetik San Pelaioko eleizaginokoa zan.
|
2012
|
|
NEKANE:
|
Horretan
be oker zabiltza! Badakit Paularen hurbileko norbait izan dela, froga garrantzitsu bat daukagu?
|
|
NEKANE: Badakit,
|
horregatik
be deitu dizut. Jabetzen naiz zure ama eta zeu be urduri ibili zaretela.
|
|
NEKANE:
|
Hori
be ez da oso bidezkoa?
|
|
NEKANE: Ez da
|
hori
be. Kasua ikertzen gabiltza oindino.
|
|
|
Horretan
be batasuna eta elkartasuna bultzatu nahirik ebilen Juanito. Iurretako kofradi auzunean eten bakoa ei zan ezpata dantzarien tradizioa:
|
|
Nik uste dut etorkizuna hori begiratzeko antzera egin behar dugula eta ikusten dugu egunkaria ez dala izan lehenengoa aurretik egin egunkaria eta egin irratia itxi zituzten eta ardi belza be itxi zuten. Orduan, holako aurrekoak ikusita etorkizunean ere agian
|
hori
be gerta daiteke hamaitik hamar urtera edo berriro guztia gertatzea. Hala eta guztiz be, nik uste dut esaterako euskaldunon egunkariaren kasuan, herritaren laguntza eta herritaren babesa handia izan da, otsailaren 22an egin zan manifestazioan ikusi zan moduan.
|
2013
|
|
Atsaldien egitten da gehixau euskeraz eta gabien erderara joten dogu, tontekerixia edo, baiña nik ja normaltzat jotzen dot erdarara aldatzia, da un euskañol, ez dust txoketan. Dana erderaz bada bai, baiña
|
hori
be ez da emuten gure artien".
|
|
Eta telebisiñua be bai, deportia ikusterakuan eta. ETBn oso gutxi emuten daue, eta Cuatron eta halakuetan kriston deporte pilo bat, luziak eta ondo esanda, eta
|
horrek
be afektau leike. Baiña ez dot ikusten eskusa moduan.
|
|
Hasierea edozein dala be, argi dago noiz amaitzen diran, Hausterre egunean, Garizumea hasten danean.
|
Hori
be, dana dala, gaur egun ez da hain zorrotza. Izan be, herri batzuetan hurrengo astegoienean ospatzen dabez alboko herrietakoakaz bat ez egitearren; edo Zuberoako maskaradek eurak ikusten dogu maiatzera arte irauten dabena.
|
|
Inauteria bera erre egiten da azkenengo egunean, dala irudizko pertsonaia baten bitartez, dala sua eginez.
|
Horrek
be espiritu txarrak eta kalteginak uxatzeko zentzuna hartzen dau. Bilbon sardinea erreten dabe, baina beste herri inauteri batzuetan, Zanpantzart, Markitos edo lekuan lekuko pertsonaia erreten da, behin epaitu eta gero.
|
|
Kandelario egunaren hurrengoa da San Blas. Egun
|
horretan
be bedeinkazino bereziak egiten dira. Eleiza eta ermita batzuen inguruetan, jakinekoak diran hari eta dominez gainera, gozoki, fruta, erroskila eta opilak saltzen dabez, horretarako berenberegi ipinitako dendatxuetan.
|
|
Jenteak jantzi zarpilduak ipinten ditu; zapi, lasto, zaku eta antzekoak dira jantzi gaiak.
|
Horretan
be, dana dala, gero
|
|
Lehengoari heltzeak norberaren nortasuna, herri jakin bateko izaera sendotzea dakar. Herri baten eta kultura baten barruan sentitzeko preminea asetzeko bidea dan aldetik,
|
horrek
be pisu handia euki dau ibilbide honetan. Globalizazinoaren garaian bizi garan honetan, norberaren ezaugarri bereziak izatea asko estimatzen da.
|
|
NEKANE: Bai,.. orain ADNa eduki arte itxaron behar! Tira,
|
hori
be tramitea da, ze jakin badakigu Jessi dela, ezta? (erdi negarrez) Oinetako hori, arropak...
|
|
GARBIÑE: Ez arduratu, hartuko dugu denpora
|
horretarako
be?
|
|
Ez, ez, ez, ez, da aber// gu hasten gare// materia da// gertuagotik dagoen/ osea ikasleengandik gertuago egon ahal dan// ba hezkuntza sistema batetik/ bizi izan duten hezkuntza sistema horretatik abiatzen gare/ bai?/ aldi berean eh? ez da bakarrik bizi izan dutela baizik eta aurreko materia baten
|
horretaz
be hitz egin dute euskeraz, ordun/ gu lehenengoko sekuentzian egiten duguna da// hori berrartu ingelesez?
|
2014
|
|
Handik 43 urtera barriro batu ziran orduko protagonista batzuk, 2002ko ekainaren 9an. Jakina, euskal meza nagusia izan zan egun
|
horretan
be jaialdi horren ardatza; horren ostean, orduko argazkien erakusketa eta pelikularen emonaldia; gero, oroitarria jartzea. Marmolean grabaturiko oroitarriak hau dino:
|
2015
|
|
Zamudion nengoan denporan mezea latinez emoten zan, altarara begira.
|
Horretaz
be gero ikasi dot gehiago. " Lehen abadeak mezan herriari lepoa emon".
|