|
2004
|
|
|
|
Hizkuntza
sexista saihesteko
|
|
|
Sexismorik gabeko hizkuntza normalizatzeko eta hedatzeko programa horretan ikasitakoak jende gehiagoren eskuetara iristea interesgarri delakoan plazaratua da Generoen ikuspegia komunikazioan eta irudi korporatiboan, gazteleraz eta euskaraz dagoen liburua. Gaien artean,
|
hizkuntza
sexista eta androzentrikoa, publizitate mezuak eta emakumea, emakumezkoek eta gizonezkoek sozializatzerakoan besteekin komunikatzeko ikasitako estrategia bereiziak...
|
|
|
Ez dakigu zein izango den hizkuntzak etorkizunean hartuko duen bidea baina bai guk hartu genituzkeen irizpide edo jarrerak:
|
hizkuntza
sexista, kontzientziazio maila eta anbiguotasun semantikoa kontuan hartu genituzke eta ikuspegi kritikoa, autozuzenketa eta autoanalisia egin gure hizkuntzaren erabileran. Hori bai, lan honek sistematikoa eta egokia izan du aurrera egin behar badu.
|
|
|
ALVAREZ, Amaia; Euskara
|
hizkuntza
sexista al da. IN www. erabili. co m, 2004ko martxoaren 8an.
|
|
|
Ekin Emakumeak Elkartea;
|
Hizkuntza
sexistaren ikuspegi ezberdinak. Emakume Abertzaleon Topaketa Feministak.
|
|
2005
|
|
|
Besteak beste, aipatzekoa da iragarki sexistaz inguratuta bizi garela (Juaristi, 1997). Hau da, usteztertu egiten dira
|
hizkuntza
sexistaren bidez. Alegia, hijo, niño, chico... salmentak handitzeko helburuarekin, iragarki askotan emakumeak baz
|
|
2009
|
|
|
" Gure egitekoa ikasgeletan erne egotea da, gazteen artean sentsibilitatea garatzea eta behaketaren bitartez jasotzen duguna Hezkidetza batzordean aztertzea". Ildo horretatik, ahalegin berezia egiten dute hizkuntzaren erabileran
|
hizkuntza
sexista ekidinez, ikasgeletan adibideak jartzerakoan emakumeen adibideak jarriz eta alor jakin batzuekin lotzea saihestuz eta eduki egokiak hautatzerakoan berdintasunera zuzenduz. Ikasgeletatik kanpo ere berdintasuna lortzeko saiakerak izan du bere isla; nesken zaletasunak sustatu nahi izan dituzte horiei ikastolan leku eginez.
|
|
2012
|
|
|
5.4.5
|
Hizkuntza
sexistarik ez erabiltzea
|
|
|
Ezer baino lehen, aditzera eman behar da
|
hizkuntza
sexista gaztelaniazko testuei dagokiela euskarazkoei baino neurri handiagoan, euskaraz, oro har, izenek eta izenondoek termino bakarra baitute; alegia, ez dute termino bat maskulinorako eta beste bat femeninorako.
|
|
|
|
Hizkuntza
sexista erabilita, sexu bat bestea baino goragoko mailakotzat hartzen duen pentsaera erakusten da.
|
|
|
5.4.5
|
Hizkuntza
sexistarik ez erabiltzea 118
|
|
2013
|
|
|
Bordak
|
hizkuntza
sexistaren erabilpena salatzen du esaldi horien bidez, eta aipatzekoa da hizkuntzaren etenik gabeko erabilpen pluralean: dela hizkuntza ugarien erabilpenean, dela euskalkien eta ahozkoaren erregistroetan, erabilpen sexistarik ez da kausitu obra guztian.
|
|
|
Eta hori oso gogorra da. Oso gogorra da emakumeak zure ondoan izatea, adibidez,
|
hizkuntza
sexista. Zenbat molestatzen die asanbleatan, emakumezkoak erderaz hitz egiten dugunean hizkuntza ez sexista erabiltzea?
|
|
2014
|
|
|
Ikusi nahi da funtzio gramatikaletan indarkeria nola aurkeztenden. Bestetik, indarkeriaren alderdi semantikoa neurtu nahi izan da eta horretarakoindarkeria sinbolikoaren sorrera neurtuko da
|
hizkuntza
sexista aztertuz. Era berean, ikuspegi semantiko horretatik gorputza nola irudikatzen den behatu nahi izan da.
|
|
|
Ondoriozta daiteke idazleek
|
hizkuntza
sexista batik bat gizonezkoen ahotanedota kaleetako txutxu mutxuetan jartzen dutela, eta ez hainbeste pertsonaiafemenino protagonistak hitz egiteko orduan. Ahotsa, narratzailea edo fokuagizonengan dagoenean gertatzen da hizkuntza sexista, beraz.
|
|
|
Ondoriozta daiteke idazleek hizkuntza sexista batik bat gizonezkoen ahotanedota kaleetako txutxu mutxuetan jartzen dutela, eta ez hainbeste pertsonaiafemenino protagonistak hitz egiteko orduan. Ahotsa, narratzailea edo fokuagizonengan dagoenean gertatzen da
|
hizkuntza
sexista, beraz.
|
|
|
|
Hizkuntza
sexistaren erraietarajoateko, nahitaezkoa da indarkeria sinbolikoarenhainbat alderdi ikustea. Indarkeria sinbolikoa hizkuntzaren funtsean dagoela kontuanizanik, xehetasun gehiago emango ditugu jarraian.
|
|
|
Robin Lakoff ek (1981: 85)
|
hizkuntza
sexista ikergai zue la, kortesia, emakumeengaineko hizkuntza, eta emakumeen hizkuntzaren arteko harremanez jardun zuen. Etaberak zioen hizkuntza irakasteko garaian, fonologiaz, sintaxiaz eta semantikaz gain, hizkuntzaren alderdi soziala irakatsi behar zela.
|
|
|
Azken horretan gizonezkoenmundu bati egiten zaio erreferentzia, gizonezkoena soilik den mundu bati. (AJ) eleberrian, gizonezkoak ez dira ia mintzo, eta
|
hizkuntza
sexistarik ez da ia azaltzen.Emakumeen ahotan azaltzen dena garbiro da gizonezkoen mundu bat dagoela: «Aldehortik zokomirona!
|
|
|
Ondoriozta daiteke, beraz, idazleek
|
hizkuntza
sexista batik bat gizonezkoenahotan edota kaleetako txutxu mutxuetan jartzen dutela. Mintegiren (Bb) eleberrian, igeltseroak obran azaltzen dira, mintzagaia sexua dute.
|
|
|
(Bb) eleberrian, indarkeria sinbolikoarekin edota emakumeen gutxiestearekinlotua azaltzen da
|
hizkuntza
sexista; (TU) eleberrian, berriz, indarkeria fisikoarekikoeta erdararekiko lotura nabariagoa da: «Virginia, baja esa puta musica!» (TU, 8); «Tu hija es una puta(...) jpues que tu hija esta preñada y ademas de un golfo...» (TU, 41); «Una puta!
|
|
|
Ildo horretatik, hizkuntzaren eta sexismoaren arteko harremanari buruzko eztabaidan, euskal izendegia osatzeko genero mozioa erabiltzeko, eta, oro har, emakume izenak a amaieraren bidez sortzeko hautuak frogatuko luke sexismoa edo hizkuntzek genero mendekotasuna transmititzea ez dagoela hizkuntzaren baitan. Hau da, ez dagoela
|
hizkuntza
sexista edo ez sexistarik, baizik eta erabilerak direla sexistak. Edo beste era batera esanda, jendarteko genero harremanak mendekotasunezkoak badira, horrek ezinbestean isla duela hizkuntzan, eta hiztun eta erabiltzaileen esku dagoela sexismoa saihesteko aukerak egitea.
|
|
|
Alvarez Uria, Amaia: ‘Euskara
|
hizkuntza
sexista al da? ’ Erabili.com, 2004.
|
|
2016
|
|
|
Ikasleekin izandako elkarrizketetan, honelakoak entzun zituzten: "' Edertasunarekin exijentzia handia dago',' mutilak baino hobeak garela demostratu beharra dugu','
|
hizkuntza
sexista erabiltzen da',' neska guztiak zaku berean sartzen gaituzte',' ez gara trebeak sentitzen',' taldeak egitean, azken aukeratuak izaten gara', baloirik ez digute pasatzen'...".
|
|
2017
|
|
|
Eta bide horretan," gure kezkak eta proposamenak adierazteko", gai hauek identifikatu eta zehaztu dituzte: " umore sexista,
|
hizkuntza
sexista, mespretxua, botere harremanak eta pribilejioak, egunerokotasunean gertatzen diren desorekak, mota guztietako indarkeriak, beldurraren kultura, zaintzekiko ardura falta, maitasun erromantikoa, errespetuz faltako sexualitatea, biktimak ez sinistea, eta abar".
|
|
|
Hizkuntzaren eta generoaren arteko intersekzioa, orokorrean, kontuan hartzen ez den alderdi bat da, galegoaren kasurako Xose Mosquera Carregalek koordinaturiko Lingua e xenero liburuko ekarpen interesgarriek demostratu zuten bezala.4
|
Hizkuntza
sexista aztertzen bada ere hizkuntza hegemonikoetatik hartutako adibideekin egin ohi da, ez baitira beti beste hizkuntzatan aplikagarriak, ez da aztertzen hizkuntz hegemoniaren eta derrigorrezko elebakartasunaren eta generoaren arteko intersekzioak nola bultzatzen dituen emakumeak komunitate askotan beren berezko hizkuntza alde batera uztera. Galegoaren kasuan, argi dago hizkuntzaren estereotipoak hizkuntza ‘basatia’, ‘landugabea’emakumeak beren hizkuntza uztera presionatzen dituen aliantza bat eragiten duela; izan ere, emakume horiek ‘finak’ izan daitezen espero da, eta gizonek baino zigor handiagoa pairatzen dute hizkuntza hori hitz egiten badute.
|
|
2019
|
|
|
Lan hitzarmenaren edukia 2019ra egokitu nahi dute, azken negoziaziotik hona izan den edozein eskubide hobekuntza aintzat hartuta. Era berean,
|
hizkuntza
sexistarik gabeko lan ituna nahi dute.
|
|
|
Hizkuntza mota bastante sexista iruitze zat. (Xa, mutila, toka noka[]) hitanoak oinarri oinarrian du genero bereizketa binarioa solaskidearen generoaren arabera modu batera edo bestera jokatzen direlako aditzak. Auzo hizkuntzekin alderatuta, maiz esan ohi da euskara ez dela
|
hizkuntza
sexista, baina euskararen barnean ere badaude erabilera sexistak (Barquin, 2008, 13 or.)" euskararen hezurduran badira han hemen sexismoaren gainezkabideak, matxismoari erakargarriak egiten zaizkion talaiak, hitanoa bereziki". (Lertxundi, 2018). hitanoan genero bereizketa hiru modutan islatzen da:
|
|
|
Hitzarmenaren edukia 2019 urtera egokitu, azken negoziaziotik hona izan den edozein eskubide hobekuntzat aintzat hartuz.
|
Hizkuntza
sexista zuzendu.
|
|
2021
|
|
|
Ibargurenek (2010) dioenez, zenbait hizkuntzatan gai batzuen inguruko terminologia eraiki gabe dago oraindik.
|
Hizkuntza
sexista denez, errealitate batzuk ez dira izendatzen eta, ondorioz, ez dira ikusarazten. Hori dela eta, oraindik hiztegi oso bat dago eratzeko emakumeon errealitate askoren inguruan; gure sexualitatearen inguruan, kasurako.
|