|
2005
|
|
|
Hizkuntza handiak dira aro modernoarekin hatera etorri diren teknologiaz, medikuntzaz, zientziaz, eta abarrez mintzatzeko erabilgarri diren bakarrak. Azkenik, mendekotasun kulturalari dagokionez, aipatu beharrekoa da hizkuntza txikiek testu idatzirik edota literaturarik ez izateak ezinez koa egiten duela hizkuntzen iraupena eta, jakina, eskolan
|
hizkuntza
menderatzailea erabil tzeak erabateko garrantzia du hizkuntza menderatuaren galtzean, horrelako heziketa jaso duten hiztunek, idazteko, irakurtzeko eta oro har kultur eginkizunetarako askoz ere hobe to menderatzen baitute hizkuntza handia txikia baino. Azkenean, hizkuntza txikia bizitza modernoaren esparruetarako erabilgarria ez dela pentsatzera heltzen dira hiztunak eta hiz kuntza menderatzaileaz baliatzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Aztertze eta aplikazio maila artean ere badago zer argitua, izan ere taldea askotan, eta komunitatea batzuetan, menderatu den hizkuntza eta hizkuntza komunitatea izendatzeko erabiltzen baita, baina menderatzailearentzat gehienetan hizkuntzamenderatzailea edo gehiengo
|
hizkuntza
menderatzailea erabiltzen da, baina ez estatu menderatzailea, behar lukeen moduan; gure ustez, oro har, harreman asimetrikoak maila desberdinen artekoak dira, menderatzaile— eta menderatu egoerak posible egiteko, eta ez demografia neurri edo tamaina desberdinen artean geratzen direnen artekoak.
|
|
|
Exogamiak edo hizkuntza desberdinak hitz egiten dituzten senar emazteen indizeak hizkuntza gutxiengoen bizindarrari eragiten dio. Izan ere, guraso horiek, askotan, seme alabekin hitz egiterakoan beren eskualdeko
|
hizkuntza
menderatzailea erabiltzeko joera izatean dute, eta hizkuntza hori hautatzen dute seme alaben ikasketetarako ere (Landry, 2003). Esaterako, ikusi ahal izan zen Ontarioko frantses hiztunak ingelestu izanaren faktore nagusietako bat zela frantseshiztun batez eta ingeles hiztun batez osatutako bikote (exogamia) ugari zeudela zela (Mougeon eta Beniak, 1994).
|
|
2013
|
|
|
Gizarte berrian, industrialdeetako biztanle kontzentrazioaren, emigrazio/ immigrazioaren eta teknologia berrien ondorioz, harremanak biderkatu egin ziren, eta hori hizkuntza menderatzailearen alde izan zen. Hainbat tokitan, gainera,
|
hizkuntza
menderatzailea erabiltzea derrigorrezkoa zen (derrigorrezkotasunarekin kontuz ibili behar da: hamarkada eta mende askotan zehar Batzar Nagusietan parte hartzeko gaztelania ondo jakitea derrigorrezkoa bazen ere, parte hartzaile batzuek ez zekiten, eta ordezkatzen zituzten herriek multak izaten zituzten horregatik; kasu horietan, legeak derrigortu nahi zuen baina errealitate soziolinguistikoa oso bestelakoa zen eta ezinezkoa zen euskararen errealitatea baztertzea).
|