|
2008
|
|
|
Stevenson analistak (1999, 2004), esaterako, azaltzen du eraginkorragoa izan daitekeela elkarren osagarri diren bi buruzagitza mota edukitzea Quebeceko gutxiengo anglofonoaren babes instituzionala defendatzeko. Batetik, Quebeceko Komunitate Taldeen Sarearen (QCGN) moduko erakundeen estilo bakegile eta diskretua, eta, bestetik, Quebeceko ingeles hiztunen eskubide konstituzionalak eta giza eskubideak era militante eta publikoan defendatzen dituztena; hau da, Quebeceko ingeles hiztunak Quebeceko gutxiengo nazional legitimo bat osatzen dutela eta Kanadako
|
hizkuntza
gutxiengo ofizial bat direla diotenena. " Inguratutako komunitate" etako buruzagiei, Quebeceko ingeleshiztunen buruzagiei, esaterako, interesatu egiten zaie beren bizindar instituzionala defendatu eta garatzeko hurbilketa koherente eta sendoak bultzatzen dituzten erakundeak eta buruzagitzak izatea.
|
|
|
Oinarri demografikoa beherantz eta estatus eta babes instituzionala gero eta ahulago, Quebeceko ingeles hiztunen estatus judizialak ahula izaten jarraitzen du 101 legea hartu eta 30 urte geroago ere (Foucher, liburuki hau). Hala ere, 1982ko Konstituzio Legea hartu zenean, Quebecek oraindik ere sinatu ez duen legea, konstituzioko 23 atalean Kanadako gainerako lurraldeko frantses hiztunek eta Quebeceko ingeles hiztunek lehen eta bigarren hezkuntza beren hizkuntzan egiteko eskubidea zutela adierazi zen, eta, beraz,
|
hizkuntza
gutxiengo ofizialek hezkuntzan zuten babes instituzionala hobetu zen (Landry eta Rousselle, 2003). Hortaz, hizkuntza lege eta —araudi probintzialek askotan Kanadako gainerako lurraldeko frantseshiztunen eta Quebeceko ingeles hiztunen bizindarra ahultzen bazuten ere, azken hamarkadetako hizkuntza lege federalen helburua izan da hizkuntza gutxiengo ofizialen estatusa babestea eta beste hizkuntzen mailan jartzea, Kanadaren batasunari eusteko bide gisa (Fortier, 1994; Fraser, 2006; Schmidt, 1998; Williams, 1998).
|
|
|
Hala ere, 1982ko Konstituzio Legea hartu zenean, Quebecek oraindik ere sinatu ez duen legea, konstituzioko 23 atalean Kanadako gainerako lurraldeko frantses hiztunek eta Quebeceko ingeles hiztunek lehen eta bigarren hezkuntza beren hizkuntzan egiteko eskubidea zutela adierazi zen, eta, beraz, hizkuntza gutxiengo ofizialek hezkuntzan zuten babes instituzionala hobetu zen (Landry eta Rousselle, 2003). Hortaz, hizkuntza lege eta —araudi probintzialek askotan Kanadako gainerako lurraldeko frantseshiztunen eta Quebeceko ingeles hiztunen bizindarra ahultzen bazuten ere, azken hamarkadetako hizkuntza lege federalen helburua izan
|
da
hizkuntza gutxiengo ofizialen estatusa babestea eta beste hizkuntzen mailan jartzea, Kanadaren batasunari eusteko bide gisa (Fortier, 1994; Fraser, 2006; Schmidt, 1998; Williams, 1998).
|
|
|
ardatzaren goialdeak bizindar handia adierazten du, ardatzaren erdialdeak bizindar ertaina, eta ardatzaren behealdeak bizindar baxua. Ardatz bertikalarekiko perpendikularrean, 4a irudian ardatz horizontal bat dugu, eta hizkuntzaEspainiako egoera Kanadakoaren desberdina da; izan ere, Kanadan
|
hizkuntza
gutxiengo ofizialek frantses edo ingeles elebakar izaten jarraitzeko aukera dute, eta, Espainian, berriz, konstituzioak espainiera ezartzen du hizkuntza nazionaltzat eta hura ezagutzera derrigortzen ditu herritarrak, nahiz eta gero eskualde bakoitzari elebidun izateko aukera ematen dion. gutxiengo bakoitzak lortu duen babes instituzionala adierazten du: ardatzaren ezker aldeak babes instituzional baxua adierazten du, ardatzaren erdialdeak babes instituzional ertaina, eta ardatzaren eskuin aldeak babes instituzional handia.
|
|
|
Hala ere, 1978 urtean autonomia erkidego elebidunak sortu izanak, aukera eman zien Katalunia, Valentzia, Balear Uharte, Galizia eta Euskadiko herritarrei beren eskualdeetako arbasoen hizkuntza ikasteko, eta hura erabiltzeko zenbait esparru publikotan, baita hezkuntzan eta administrazio publikoan ere. Beraz, Espainiako egoera Kanadakoaren desberdina da; izan ere, Kanadan
|
hizkuntza
gutxiengo ofizialek frantses edo ingeles elebakar izaten jarraitzeko aukera dute, eta, Espainian, berriz, konstituzioak espainiera ezartzen du hizkuntza nazionaltzat eta hura ezagutzera derrigortzen ditu herritarrak, nahiz eta gero eskualde bakoitzari elebidun izateko aukera ematen dion. Gogorarazi behar da Francoren erregimenaren garaian debekatuta zegoela eskualdeetako hizkuntzak
|
|
|
4b irudian, Kanadako
|
hizkuntza
gutxiengo ofizialek demografia eta babes instituzionala indartzeko egin dituzten komunitate mobilizazioak eta hizkuntza plangintzarako ahaleginak neurtzen saiatu gara. Zalantzarik gabe, Quebeceko gehiengo frankofonoa 1 koadrantean koka dezakegu:
|