|
2004
|
|
|
Irakurri berri ditugun iritziak lekuko. Esango nuke, iritzi horien gibelean badagoela halakoxe ustekizun bat, zeinen arabera
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak ez duen zerikusi zuzenik hizkuntza horren nortasun garapenarekin. Beste modu batean adierazita:
|
|
|
Ez dut uste iritzi horiek oso zuzenak direnik, horretara, erabat hartuta behintzat.
|
Hizkuntzaren
gizarte funtzioa behar bezala kontuan hartu gabe egindako bihozkadak dira, ñabarduretan sartu gabe. Hori zehaztu ondoren, esan dezadan beste gauza bat:
|
|
2008
|
|
|
gizarteko hizkuntza funtzioak, hizkuntzaren gizarte funtzioak, eta atzeraelikadura (feedback) positiboa edo negatiboa. Erdian, gizartearen hizkuntza funtzioen eta
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioen artean, hizkuntza sistemaren kaxa beltza dago; kaxa horretan, aurretiaz, hizkuntza politikari eta plangintzari dagozkien kontzeptuak eta ekintzak kokatzen dira:
|
|
|
Eredu horren deskribapeneredua sorrarazi duten eskemekin konparatuz gero —adibidez, David Eaton ek (1965) politika sistemarako garaturikoa—, hiztunen gizartearen eta hizkuntza sistemaren arteko input gisa dabiltzan eskarien mailan agertzen dira gizartearen hizkuntzafuntzioak. Bestalde,
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak output gisa ageri dira, eskaintzaren mailan, hizkuntza sistemaren eta hiztunen gizarteingurunearen artean; hizkuntzaren gizarte funtzioak, hain zuzen, hizkuntza sisteman erabiltzen dira eta bertan eragiten dute. Hizkuntzaren gizarte funtzioak berregokitzeko hizkuntza sistemak gizarteko hizkuntza funtzioak berrantzolatzeak feedback negatiboko dinamika sortzeko aukera ematea dakar berekin, eta feedback horren eragina hizkuntzaeskariaren edukia zuzentzea ekar dezake.
|
|
|
Calvet 1999: 223) deritzon horretan oinarrituriko identitate motibazio berriak hizkuntzaren gizarte funtzioaren gai funtsezkoa planteatuko luke, bai eta, inplizituki, gizarte funtzio horren edukiarena ere;"
|
hizkuntzaren
gizarte funtzio gabezia konpentsatzeko gizartearen hizkuntza beharrak aldatzeko ahaleginaz" mintzo da, eta horrek hizkuntza/ gizartea dikotomia" homeostatikoaren" gaineko interbentzioaren gaia plazaratzen du (Calvet 1999: 223).
|
|
|
L. J. Calvetek eginiko galdera honela labur daiteke: bidezkoa al da
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak artifizialki sorraraztea, hizkuntza beharrik ez badago. Arrazoiketaren fase horretan, L.V. Aracilen proposamenean, gure ustez, eskema zibernetiko bat deskribatu baino ez da egiten; eskema hori egonkorra baino gehiago dinamikoago eta ebolutiboago da, eta, berriro diogu, hizkuntza ukipenezko testuinguruan abiatu eta gertatzen da.
|
|
|
Calvet 1999: 223) deritzon horretan oinarrituriko identitate motibazio berriak
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioaren gai funtsezkoa planteatuko luke, bai eta, inplizituki, gizarte funtzio horren edukiarena ere;" hizkuntzaren gizartefuntzio gabezia konpentsatzeko gizartearen hizkuntzabeharrak aldatzeko ahaleginaz" mintzo da, eta horrek hizkuntza/ gizartea dikotomia" homeostatikoaren" gaineko interbentzioaren gaia plazaratzen du (Calvet 1999:... 223).
|
|
|
" Ikusi dugu hizkuntza normalizazioa dela atzeraelikadura negatiboaren edo konpentsaziozkoaren adibide nabarmenena. Hizkuntza normalizazioa gizartearen hizkuntza funtzioak berrantolatzea da,
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak aldatzen diren" kanpo" baldintzetara berregokitzeko"
|
|
|
16. " Pribatuan, soziolinguista askok inolako arazorik gabe onartzen dute ez dituztela bereizten
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak eta gizartearen hizkuntza funtzioak: hitz joko erraza, baina deszifratu ezina" (Bañeres & Roman� 1994:
|
|
|
Hizkuntzak komunikaziorako gizarte erabilgarritasuna edo instrumentaltasuna izan behar du, eta hemen hizkuntza, gure ustez, orokorrean hartu litzateke, hizkuntza jakin batek oraindik erabiltzen duen edo erabil dezakeen taldearentzat izan dezakeen erreferentzia funtzioaren bitartez. L. J. Calvetek
|
hizkuntzaren
gizarte funtzio horri buruz mahaigaineraturiko galdera funtsezkoa da, baina, gure ustez, galdera horren erantzun bakarrak ez luke izan behar esatea funtzio hori betetzeko ahalmena galdu duen hizkuntza jada ez dela baliagarria, eta ez dela harritzekoa hizkuntza horren hiztunak hizkuntza horretatik aldentzea. Hiztunen portaera hori, noski, emaitza objektiboen arabera azter daiteke, baina baita portaera horren jatorriaren arabera ere, arrazoiak hobeto ezagutzeko; izan ere, hizkuntza batek funtzio guztiak galtzen dituenean, identitate funtzioa ager daiteke gizarte funtzioak betetzeko helburuarekin, baita egoera hori behartua bada ere.
|
|
|
Hori egiteko behar den inbertsioa ez al da gehiegizkoa edo desegokia, beste hizkuntza lehentasun batzuk kontuan hartuta —esaterako, hizkuntza" superzentral" eta zentralei lehentasuna ematekoa, hizkuntza horiek lortuak baitituzte ekoizpen gaitasun operatiboak—? Horren aurrean, estandarizazio prozesuak,
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak erabiltzeko baliagarriak direnak nahiz hizkuntza beharrak adieraztea erraztekoak
|
|
|
Zirkuluaren funtsezko osagaiak hauek dira: gizarteko hizkuntza funtzioak,
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak, eta atzeraelikadura (feedback) positiboa edo negatiboa. Erdian, gizartearen hizkuntza funtzioen eta hizkuntzaren gizarte funtzioen artean, hizkuntza sistemaren kaxa beltza dago; kaxa horretan, aurretiaz, hizkuntza politikari eta plangintzari dagozkien kontzeptuak eta ekintzak kokatzen dira:
|
|
|
Eredu horren deskribapeneredua sorrarazi duten eskemekin konparatuz gero —adibidez, David Eaton ek (1965) politika sistemarako garaturikoa—, hiztunen gizartearen eta hizkuntza sistemaren arteko input gisa dabiltzan eskarien mailan agertzen dira gizartearen hizkuntzafuntzioak. Bestalde, hizkuntzaren gizarte funtzioak output gisa ageri dira, eskaintzaren mailan, hizkuntza sistemaren eta hiztunen gizarteingurunearen artean;
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak, hain zuzen, hizkuntza sisteman erabiltzen dira eta bertan eragiten dute. Hizkuntzaren gizarte funtzioak berregokitzeko hizkuntza sistemak gizarteko hizkuntza funtzioak berrantzolatzeak feedback negatiboko dinamika sortzeko aukera ematea dakar berekin, eta feedback horren eragina hizkuntzaeskariaren edukia zuzentzea ekar dezake.
|
|
|
Bestalde, hizkuntzaren gizarte funtzioak output gisa ageri dira, eskaintzaren mailan, hizkuntza sistemaren eta hiztunen gizarteingurunearen artean; hizkuntzaren gizarte funtzioak, hain zuzen, hizkuntza sisteman erabiltzen dira eta bertan eragiten dute.
|
Hizkuntzaren
gizarte funtzioak berregokitzeko hizkuntza sistemak gizarteko hizkuntza funtzioak berrantzolatzeak feedback negatiboko dinamika sortzeko aukera ematea dakar berekin, eta feedback horren eragina hizkuntzaeskariaren edukia zuzentzea ekar dezake. Eredu horren arabera, gizarte jakin horrek ikusiko du erakundeek edo hizkuntza sistemako arduradunek eskaintza egiten diola, hizkuntza berreskuratzeko prozesu bat sustatzeko itxurazko ospe adierazpenen eta leialtasun aktiboko jarreren bitartez.
|
|
|
Gizarte ingurune baten eta
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak eskaintzean hizkuntza bat bestearen gainetik sustatzen duen hizkuntza sistema baten artean sinbiosi bilakaera badago, beti dago galdetzerik zein den joera hori izateko arrazoia; bai gizarte ingurunean eta haren bilakaera ez arautuan, edo gizartearen ildoetan, politika, ideologiaeta ekonomiaaldaketak eragin ditzaketen pertsona horien zuzenbidezko edo egitezko hautaketetan.... Hala ere, hemen konstatazio gisa balio duenak ez du azalpen eta justifikazio baliorik.
|
|
|
Calvet 1999: 223) deritzon horretan oinarrituriko identitate motibazio berriak
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioaren gai funtsezkoa planteatuko luke, bai eta, inplizituki, gizarte funtzio horren edukiarena ere;" hizkuntzaren gizarte funtzio gabezia konpentsatzeko gizartearen hizkuntza beharrak aldatzeko ahaleginaz" mintzo da, eta horrek hizkuntza/ gizartea dikotomia" homeostatikoaren" gaineko interbentzioaren gaia plazaratzen du (Calvet 1999:... 223).
|
|
|
Hizkuntza beharrak, agerikoa denean, justifikatzen ditu
|
hizkuntzaren
gizarte funtzioak, baita horiei eustea eta sustatzea. Behar hori normala eta ohikoa izatean gizarte funtzioen eskaintzan eragiten du.
|