|
2009
|
|
|
Unai Ziarretaren zerrendakoek sekulako ahalegina ari dira egiten polo soberanista ospetsuaren erreferentzia gune nagusi gisa agertzeko eta bitxia da bere
|
hizkuntza
garai batean HBk behin eta berriz errepikatzen zuen hartara nola hurbiltzen den: " Egungo markoa agortua dago eta beste marko juridiko politikoa behar da", zioen ETB1eko debatean Ziarretak.
|
|
2010
|
|
|
Mende hartakoak dira, europako hizkuntzetan, latinaren aurrez aurre herri hizkuntzak laudorioztatu, lehen gramatikak egin eta kultura eskolatu jasorako burututako ahalegin sonatuak. XVi.eko lehen erdialdiak gaztelaniaren duintasunaren baieztapena ongi finkatu nahi izan zuen (horretan, adibidez, nebrija gandik hasita, a. Morales, J. Valdés eta C. Villalón ek egin zuten lan) 36 erlijiozko literaturan frai luis eta Malon etxaidek eman zuten hurrengo urratsa, hizkuntza duinari kultur bikaintasun berriak erantsiz. horretarako zer hobeagorik herri
|
hizkuntzari
garai bateko" hizkuntza sakratuetako" (hebraiera, grekoa, latina) hitza bera ematea baizik. hain zuzen, bi idazleok (eskriturista ere baziren eta) itzulpen biblikoak ekarriko zituzten gaztelaniara, betiere kastilanoaren jatortasuna ongi begiratu eta berori kultur maila berrira jasoz. lehen pausu handi horrekin bateratsu, esan dugun literatura erlijiosoa sortuko da, sinestunen eta litera...
|
|
2014
|
|
|
Hikaren barrenak ikertuta ikus daiteke oraindik beste
|
hizkuntzek
garai batean zuten botere semantika izozturik geratu dela. Ohitura edo arau batzuk dute indarra maila idealean:
|
|
2017
|
|
|
Hala ere, hitanoaren erabileran, eta ondorioz euskaran, azaldutako azken hau oraindik ez da gertatu badaudelako botere semantika zantzuak, Ozaitak (2014) dioen bezala: " Hikaren barrenak ikertuta ikus daiteke oraindik beste
|
hizkuntzek
garai batean zuten botere semantika izozturik geratu dela" (92 orr.). Honen adibide jartzen du gurasoei hitanoan ez hitz egitearen ohitura edo, modu orokor bateagoan esanda, edozein gazteagok bera baino helduagoa denari hitanoan ez hitz egiteko ohitura.
|
|
2019
|
|
|
Antzekoa gertatzen da etxean ere. urteetan zehar finkatu diren arau sozialen arabera, seme alabek ezin diete hika egin gurasoei, osaba izebei eta aitona amonei eta badirudi, kalean baino pisu handiagoa duela arau horrek etxean (Alberdi, 1994, 984 or.). Izan ere, nahiz eta kalean beharbada helduagoei hika egin, partaideen artean inork ez dio hala egiten ez gurasoei ezta gainerako ahaide zaharragoei ere. Gehienek esan dute gurasoek ez dietela uzten haiei hika zuzentzen errespetu falta iruditzen zaielako eta ez zaielako gustatzen. hori dela eta, hitanoaren baitan" oraindik beste
|
hizkuntzek
garai batean zuten botere semantika izozturik geratu" da (Ozaita, 2014, 92 or.). hala ere, badira salbuespenak, guraso gutxi batzuk debekatu beharrean animatu egiten baitituzte seme alabak eurei hika egitera (ez gure partaideen artean, baina bai inguruko ezagunen etxeetan). Joxerra Garzia kazetari, irakasle eta idazleak (2016) zentzugabekeriatzat du joera hori, seme alabek gurasoei hika eginez gero, hitanoak duen funtzio nagusia galduko baitu:
|