|
2001
|
|
|
Bojan Brezigar Europako Hizkuntza Gutxituen Bulegoko presidenteak gaiari aurre egiteko historikoki egon diren jarrerak hainbat multzotan bereizi ditu: gutxiengoen desagerpen fisikotik (naziek, Stalinek edo Bosnian jazoa)
|
hizkuntza
bultzatu eta normaltzeko neurrietara arte mila jarrera daude erdibidean: errepresio bortitza eta asimilazio behartua (Francok edo Mussolinik); askatasuna bai, baina eskubiderik ez (Frantziaren kasua, askatasun indibidualaren ustea, baina gero hizkuntza bakarra da, patois kontzeptua errotuz); ustezko babesa, zenbait laguntza emanez baina ondare den neurrian begiratuta, hizkuntzari erreparatuz hiztunei eta euren lurraldeari beharrean; eta azkenik, erabateko babesa eta eskubide aitorpena, suedierak Finlandian bizi duena adibidez.
|
|
|
Bestalde, kultur aniztasuna babestu eta bultzatzen du, tokian tokiko ohiturak, artea eta
|
hizkuntza
bultzatzeko ekintzen bitartez.
|
|
|
Ondoren, aurrerapausoak eman dira, eta, adibidez, joan zen abuztuaren 1ean Herrialdeetako eta gutxiengoen hizkuntzen Europako gutuna (www. euskadi. net/ euskara araubidea/ Legedia/ texjueus.pdf) indarrean jarri da Espainian; baina, halakoak gehiengo sozialarentzat txikikeria eta ezerezkeria izanik, gertakizun horrek ez du gizarteaninolako oihartzunik izan. Aipagarriak dira gutun horrenbigarren partean aintzakotzat hartzen diren hainbat funts; besteak beste, herrialdeetako eta gutxiengoen hizkuntzen onarpen eta errespetua; halako
|
hizkuntzak
bultzatzeko eginkizunen premia; berauek ikasteko eta irakasteko erraztasunak; bazterketa errotik kendu...
|
|
2002
|
|
|
zer garrantzi du egun euskal telebistak? Sinbolo gisa hor dago, ederki, baina sinbolo izateaz gain, ez dakit zer gehiago den, ez dakit zenbaterainoko kezka duten arduradunek kontuan hartzeko hori,
|
hizkuntza
bultzatzea alegia, dela telebistaren lehenbiziko helburua, horretarako sortu baitzen. Eta telebista hau, zerbait izatekotan, zerbitzu publikoa besterik ez dela.
|
|
|
Labayenek Ramon Labayen zen orduko Kultura sailburua esaten omen zuen, nik ez dakit egia den, euskal telebistak aparra bezala egin behar zuela lan, gure hizkuntzarekin bazter guztiak nahasiz. Ez dakit hala esaten zuen edo ez, baina telebista
|
hizkuntzaren
bultzatzeko, euskararen bulkatzeko, sortu zen, eta hizkuntza aholkularitza seriorik gabe dago oraindik. Esadazu egia, zuk igartzen duzu desberdintasun seriorik telebista honen edo gainerako telebisten artean, albora utziz, hori bai, baliabideak urriagoak dituela?
|
|
2004
|
|
|
Etorkizunari begira dagoen proiektu sendo eta modernoa egin nahi izan dute. Euskara eta euskal jaia berreskuratzeko sormena eta lantaldea osatzea da asmoa,
|
hizkuntza
bultzatzea, denontzako hezkuntza proiektu bat garatzeko ekonomia tresnak bilatzea eta ekonomia bultzatzea.
|
|
2008
|
|
|
Gaurkotasunezko gaiak lantzen ditu, herritarren berebiziko garrantzia izanez. Gainera, euskara hutsean idatzitako webgune hau, medio berrietan
|
hizkuntza
bultzatzeko eta indartzeko erronkarekin jaio zen.
|
|
|
Herri txiki bat da, noski. Beren kultura eta
|
hizkuntza
bultzatzen dute, Taiwaneko herriaren laguntzarekin. Nahiz eta turistentzat zeremoniak antolatu, ehiztari herri honek bere kultura atxikitzen du.
|
|
2009
|
|
|
Euskara bultzatzeko lagungarri lekiokeen ekimena aitzinera eramatea zen taldearen helburua, eta ekimen hori, aldizkari baten argitaratzean gorpuztu zen. Beraz, hasiera hasieran
|
hizkuntza
bultzatzea izan zen soil soilik aldizkaria argitaratzearen justifikazioa. Aldizkariaren edukina eta aldizkaria nagusiki informazio esparrukoa izatea ez zen garbiki planteatu beranduago arte».
|
|
2010
|
|
|
Ziur atzo izan balitz bezala gogoratzen dituztela neska mutiko haiek andereño jator haren irribarre, muxu eta lana! Atzo izan balitz bezala gogoratzen ditugu geuk ere, zurekin batera lan egin genuenok, zure kezka eta ilusioa! Urteak pasa ahala eta adoretsu zure konpromisoari heldu diozu beti eta zuk hainbeste maite dituzun herria eta
|
hizkuntza
bultzatu asmoz, ausart eta beldur gabe eskolako zuzendari izatera igaro zinen. Eskerrik asko! 16 urte zuzendaritzan egin ondoren zaila da deskribatzea egin duzun lan itzela orri ziztrin honetan, zure lanak liburu bat merezi baitu gutxienez, zeinak pozez, negarrez, kezkez, beldurrez, irriz, algarez, nekez, haserrez, ilusioz eta konpromisoz beteko lituzkeen edozein irakurleren bihotzak.
|
|
|
Gure
|
hizkuntza
bultzatu eta garatzeko EITB taldeko hedabideek egiten duten ahaleginaren baitan sortu diren programak dira Kerman, Mintzalagun Bila eta Ele alea.
|
|
|
" Artikulua eta garaipena eskaini nahiko nieke Berriako langile, irakurle eta, batik bat, harpidedunei. Izan ere, guk ere gure kultura eta gure
|
hizkuntza
bultzatu ditugu, ezta. Artikulua irakurtzen duenak berea balitz bezala senti dezala lortutako garaipena".
|
|
2011
|
|
|
–Hizkuntza minorizatuen gainbehera eremu prestigiatuenetan beste hizkuntza bat babesten zelako gertatzen zen, eta, beraz, pentsatzen zen
|
hizkuntza
bultzatzeko nahikoa izango zela gainbeherarekin bukatzeko eremu horietan hizkuntza minorizatua bultzatzearekin. Plangintzaren errealitateak gaia konplexuagoa dela erakutsi digu.
|
|
|
Horregatik, garrantzitsua da harrera herrialdetik era askotako mekanismo eta bitartekoak eskaintzea etorkinek hizkuntza berri horiek ikas ditzaten. Baina bestalde, oso garrantzitsua da, baita ere, etorri berrien
|
hizkuntzak
bultzatu eta sustatzea. Hau da, etorkinek ez ditzatela euren jatorrizko hizkuntzak alde batera utzi harrera herrialde hizkuntzak ikastearren.
|
|
|
Hurrengo orrialdeetan eskolaren esparrura mugatuko gara. Lehendik ere esana dugu etorri berrien
|
hizkuntzak
bultzatzeko asmoz hizkuntza horiek eskolatze hizkuntza izatea edota irakasleek ikasle etorri berrien hizkuntzak ikastea praktikan ezinezko diren planteamenduak direla. Baina jakina da, era berean, etxeko hizkuntzak sustatzea bigarren edo hirugarren hizkuntzak ikasteko aldagai garrantzitsua dela (Barkin, 2002) edo hizkuntzen ikaskuntzan motibazioa funtsezko aldagaia dela (Txepetx, 1987).
|
|
2012
|
|
|
Borondateari hizkuntzari baino pisu gehiago ematea eta hizkuntza sinbolozentraltzat jartzea, urteak pasatu ahala, naziotasunerako hizkuntza derrigorrezkoaizatea baino estrategia hobea izan dela euskararen biziraupenerako demostratu da.Zergatik? Nazio esaten diogun subjektu politiko horretako parte sentitzeak behartzenbaitzuen jendea euskara ikastera eta
|
hizkuntza
bultzatzera. Nazioko ateak itxiz gero, nazioko parte ez zenak nekez ikasiko zukeen nazioko sinbolo garrantzitsuena zenhizkuntza.
|
|
|
Borondateari hizkuntzari baino pisu gehiago ematea eta hizkuntza sinbolozentraltzat jartzea, urteak pasatu ahala, naziotasunerako hizkuntza derrigorrezkoaizatea baino estrategia hobea izan dela euskararen biziraupenerako demostratu da.Zergatik? Nazio esaten diogun subjektu politiko horretako parte sentitzeak behartzenbaitzuen jendea euskara ikastera eta
|
hizkuntza
bultzatzera. Nazioko ateak itxiz gero, nazioko parte ez zenak nekez ikasiko zukeen nazioko sinbolo garrantzitsuena zenhizkuntza.
|
|
2013
|
|
|
Sinestuta dauka bere ustez inposizio katalanista denaren aurka borroka egin behar dela. Baina kontuz, bera ez da ari katalanaren aurka,
|
hizkuntza
bultzatzeko moduaren aurka ari da, alegia, era nazionalista eta katalanistaren kontra.
|
|
|
Aurreko hamarkadetan zehar (eta euskararen zonalde batzuetan ia oraintsu arte) gutxieneko hiztun masa kritiko bat sortzea izan zen
|
hizkuntza
bultzatzeko lanaren ardura nagusia eta horri begira jarri ziren lehentasunak eta bitartekoak oparo. Arrazoi osoz jarri ere, ezinbesteko baldintzak baitziren euskara indarberrituko bazen euskaradunon kopurua handitzea eta zeudenak alfabetatzea.
|
|
|
" Zuzendaritzako jaun andreak: 2003ko martxoaren 18an Eusko jaurlaritzak 67/ 2003 dekretua ebatzi zuen, Osakidetzan euskararen erabilera normalizatzeko asmoz, eta euskara zerbitzu
|
hizkuntza
bultzatzeko xedearekin. Dekretuaren 11 artikuluan, 3 puntuan hain zuzen, idatzizko jarraibideak zehazten ditu:
|
|
2015
|
|
|
Tonu zein edukiz irudi eta diskurtso ezberdinak topatzen dira eragile hauek zabaltzen dituztenen artean, baina orokorrean esan daiteke euskararen aldeko zein aurkako irudi/ diskurtsoek hauskortasuna erabiltzen zutela hizkuntzaren egoera aztertzeko eta baloratzeko. Paradoxikoa badirudi ere, hauskortasun hori
|
hizkuntza
bultzatzeko (salbatu beharra!) zein desagerrarazteko (zergarako salbatu?) aitzakia edo argudio bilakatu zen.
|
|
|
Eta, gainera, emaitza akademikoak kaxkarrak izan dira oro har.
|
Hizkuntzak
bultzatzeko programa bat edo beste babestu dute erakundeek, hainbat jende motibatu badago politikari eta funtzionarioen artean, baina ezer fundamentuzkorik ez momentuz.
|
|
|
Hirugarrenik, hizkuntzaren alde lanean ari diren elkarte txikiak daude. Batzuk heldu gutxi batzuei klaseak ematen eta itzulpenak egiten, beste batzuk filosofia indigenarekin batera hizkuntzari buruz kontzientziatzen, bat edo beste irratiak edo aldizkariak egiten, bakarren bat interneten
|
hizkuntza
bultzatzen. Elkarte txiki horiek gutxi dira, beren artean atomizatuta daude, eta posizio desberdinak dituzte mugimendu indigena versus gobernua zatiketan.
|
|
2016
|
|
|
«Ez da lortzen zentraltasunik. Politikak ez du inportante ikusten
|
hizkuntza
bultzatzea; arazo gisa ikusten du gehiago, eta identitatearekin lotzeko joera du, ez hizkuntza eskubideekin. Ez du ezertarako balio esateak gizarte desberdin bat eraiki nahi dugula, hizkuntza eskubideak bigarren mailan badaude».
|
|
|
Euskaltzainburuak hasieratik azpimarratu nahi izan zuen Erribera Goikoan bizi diren guraso eta herritarren kemena, izugarrizko meritua dutela azpimarratuz. Gure
|
hizkuntza
bultzatzen jarraitzen dute, euskara ia desagertuta egon den eremu honetan; eta, gainera, Nafarroako legedia kontra zutela egin izan dute hori guztia, gaineratu zuen.
|
|
|
Zeregin horretan tematu ziren, besteak beste, Xarriton, Fagoaga anaiak, Bidegain, Iratzeder, Hiriart Urruti eta Larre bera. Herrietako gazteen artean gure
|
hizkuntza
bultzatzeaz gain, euskarazko mezak ere ematen zituzten.Ipar Euskal Herrian bertsolaritzaren sustatzailea ere izan zen Emile (Monzon, Hernandorena eta Larzabalekin batera), eta, horretxegatik, 1993an, Euskal Herriko Bertsolari Elkarteak aita Santi Onaindia eta bera omendu zituen. Halaber, 1974 urtetik euskaltzain osoa izan zen (Euskaltzaindiko Ahozko Literatura Batzordean kide izan zen urte askoan). Bertsozalea zen eta Iparraldeko bertsolarien historia eta izatea ongi ezagutzen zuen, gogoratu du Joxe Mari Iriondo kazetari eta ohorezko euskaltzainak.
|
|
2017
|
|
|
Ahozko
|
hizkuntza
bultzatzeko joera egon da; gurea ez da gehigarri gisa ikusi, ezta baliabide gisa ere; eta beraz, ez sustatzeaz gain, gutxietsi egin da, sarri. Audifonoak, inplanteak edo logopedak lehenesten dira; eta guri tresna horiek oso baliagarriak iruditzen zaizkigu.
|
|
|
Neurri apalagoan, ituna hizkuntza gutxiengoez eta giza eskubide linguistikoez arduratzen da. Hori guztia dela eta, bere helburu nagusia kulturala da, hau da,
|
hizkuntzak
bultzatzen ditu Europako kultura aniztasuna bermatzeko ezinbesteko elementu diren neurrian. Horrez gain, gutunak bere gain hartzen ditu eskualdeetako hizkuntzak, eremu urrikoak, lurraldekoak ez direnak, baita erabilera mugatuko hizkuntza ofizialak; esaterako:
|
|
|
...sundatarik ez duten lanpostuetan egonik ere. beraz, egitasmoaren bigarren hipotesia egia da. laneko hizkuntzari dagokionean, berriz, indar orekak korapilatu egiten dira eta faktore berriak agertzen dira hizkuntzaren erabileraren derrigortasunaren ekuazioan. lehenik eta behin, auzitegiek ebatzi dute lan hizkuntzaren esparrua administrazioaren barruko funtzionamenduari eragin diola bakarrik, eta lan
|
hizkuntza
bultzatzeko neurriek dutela herritarren hizkuntza eskubideetan eraginik izan; alegia, herritarren hizkuntza eskubideak lan hizkuntzaren inguruko neurrien gainetik daudela. bigarrenik, aztertutako epaietan langileen hizkuntza eskubideak agertu dira, nahiz eta hizkuntza ofizialak arautzen dituzten legeetan ez den aipatzen langileen hizkuntzaeskubiderik. horren adibide argia zarautzko euskara planar...
|
|
|
Azkenik, 13:00ak aldera, gure
|
hizkuntza
bultzatzeko euskarazko hedabideen garrantzia azpimarratuko da. Horretan jardungo dute Alberto Barandiaran HEKIMENeko zuzendariak, Aritz Martinez de Luna ALEAko koordinatzaileak, Izar Mendiguren Aiaraldea hedabideko zuzendariak eta Jon Sanchez Hala Bedi Bi ko kazetariak, Itsaso Estarronaren batutapean.
|
|
2018
|
|
|
izan behar duela, eta izan daitekeela. Gure hizkuntza altxor bat da eta gure
|
hizkuntza
bultzatu eta gure toponimia aztertzen jarraitzeko hau bezalako lanak funtsezkoak dira. Askotan esaten dugu izena badu zerbaitek izana ere baduela.
|
|
2019
|
|
|
Adibide horietan, beraz,
|
hizkuntza
bultzatzearekin eredu teknokratikoak bilatzen duen balio instrumentala iraultzen da. Azken buruan, adibide horiek euskalgintzak sortuak dira eta, arlo sozioekonomikoak euskara bere egin dezala bilatuz, hizkuntza horren biziberritze prozesua bultzatu nahi da. hortaz, euskalgintza lekutan dago hppren eredu teknokratikotik, horren antipodetan.
|
|
2020
|
|
|
Euskarak bere lekua aldarrikatzen du hedabideetan, politikan, industrian, komertzioan, ostalaritzan, lanean, harremanetan eta esparru guztietan. Herritarroi dagokigu merezi duen protagonismoa exijitzea eta arduradun politikoen zeregina da
|
hizkuntza
bultzatzeko, erabiltzeko erabakiak hartzea. Bide luzea dugu aurretik egiteko eta pausoak ematen jarraitu behar dugu beranduegi izan baino lehen.
|
|
2021
|
|
|
Logotipoa eta leloa ere aurkeztu dute gaurko agerraldian: Hitzekin lema izango du oraingoan euskal
|
hizkuntza
bultzatzeko proiektuak:
|
|
2023
|
|
|
Baita ikusi dugu atzerritar jatorriko familia batzuek beraien nortasuna aipatu arren, beraien hizkuntzak hitz egiteari uzten ari direla, eurena utzi eta gaztelaniaz ari dira... Hor hizkuntza galera bikoitza ari da gertatzen, eta uste dut eskolak eta gizarteak bultzadatxo bat eman geniokeela, eta gogoratu hizkuntza aniztasuna eta gure nortasuna lotuta doazela, eta jatorrizko
|
hizkuntza
bultzatzeak ez duela zertan ekarri beste hizkuntzetan gaizki moldatzea edo etorkizunera begirako baldintza okerragoak izatea. Ahozko gaitasunari dagokionez, berriz, esan bezala beraien kontakizunak onak izan dira, baina identifikatu ditugu hobetu beharreko arlo batzuk:
|
|
|
Lore jokoak: XIX. mendean euskal kulturaren eta
|
hizkuntzaren
bultzatzeko antolatu jardunaldiak, bereziki musika, dantza eta literatura lehiaketak (ikus 75 or.)
|
|
|
Lore jokoak: XIX. mendean euskal kultura eta
|
hizkuntzaren
bultzatzeko antolatu jardunaldiak, bereziki musika, dantza eta literatura lehiaketak.
|