|
2009
|
|
|
Hori ez dute elebakarrek euren aurkako diskriminaziotzat hartu behar, orekarako eta berdinkidetasunerako ezinbesteko bidetzat baino.
|
Hizkuntza
askatasuna predikatu, baina berdintasunik ez den tokian laissez faire praktikatu: hori ez da bidea, hori ez da ez bidezkoa ezta eraginkorra ere.
|
|
|
Erretorika hutsa gertatzen da
|
hizkuntza
askatasunaren argudioa, euskaraz aritu nahi duenari saihetsezinak diren muga soziolinguistikoak ez ezik, herri erakundeen esku baino ez dauden muga legal eta politikoak ere ezartzen baitzaizkio. Euskararen hazkunderako defizit kezkagarriak atzematen dira Nafarroan eta Iparraldean, eta okerrena dena:
|
|
|
Eremu pribaturako hizkuntza betebeharrak finkatzerakoan, bereziki izan behar da kontuan betebehar horien proportzionaltasuna, enpresen bideragarritasuna eta tokian tokiko egoera soziolinguistikoa. Asmatu behar da enpresa askatasuna eta
|
hizkuntza
askatasuna uztartzen, asmatu behar da uztartzen gizabanakoen hizkuntza eskubideak oro eta interes publikokoa den hizkuntza pluraltasunaren sustapena ere, eta batzuk eta besteak uztartu behar dira, batak bestea zapaldu gabe. Printzipio horien guztien arrazoizko uztarketa egitea da konponbidea, inola ere ez eremu pribatuko ateak hizkuntza politikari erabat ixtea.
|
|
|
Behartu daiteke, eta behartu egiten da establezimendua, kontsumitzaileari nahi duen hizkuntza erabiltzeko aukera librea uztera eta" eskatzen" duena ulertzera, baina ezin da behartu, eta ez da behartzen, kontsumitzaileak erabilitako hizkuntzan erantzutera. Kontua da harreman pribatuetan gizabanakoaren
|
hizkuntza
askatasuna beti bermatu behar dela, kasu honetan bi norabideetan.
|
|
|
Ezin gogoratu gabe utzi elebitasun pasiboaren balioaz lehenago esanda utzi ditugunak. Hain zuzen, kontsumitzaileen eta ondasun saltzaileen edo zerbitzu emaileen arteko harremanetan ere, elebitasun pasiboaren estrategia eraginkorra izan baitaiteke kontsumitzaileen hizkuntza eskubideak egiazki bermatzeko, gizabanako guztien
|
hizkuntza
askatasunaren kalterik gabe.
|
|
|
Merkatuan indartsuena denaren legea aplikatzea, hizkuntz darwinismoa jaun eta jabe egitea alegia? hizkuntza aniztasunari mailukada ematea baino ez da eta, bide batez,
|
hizkuntza
askatasunari eta aukera berdintasunari ere bai. Askatasunak eta berdintasunak elkarrekin hartzen dute arnasa, askatasunak hauspotzen du berdintasuna, eta berdintasunak askatasuna, baita hizkuntza kontuetan ere.
|
|
|
Aukera berdintasuna eta askatasuna dira demokraziaren oinarri; hortaz, hizkuntz aukera berdintasuna eta askatasuna dira demokrazia linguistikoaren oinarri. Bi hizkuntza ofizial dituen gizartean, elebitasunak ahalbidetzen ditu aukera berdintasuna eta
|
hizkuntza
askatasuna. Ez da elebitasuna, elebakartasuna baizik, desberdintasun sozialak eta diskriminazioak sortzen dituena.
|
|
|
Ez da bidezkoa, ez da, beraz, onargarria?
|
hizkuntza
askatasunaren izenean aldarrikatzea" hizkuntza politikarik onena hizkuntza politikarik eza dela", hizkuntzen artean desoreka baitago eta, hain justu ere hizkuntza askatasunaz baliatuz, hizkuntzetako batean bizi nahi duenak hartarako zailtasun nabarmenak baititu.
|
|
|
Ez da bidezkoa, ez da, beraz, onargarria? hizkuntza askatasunaren izenean aldarrikatzea" hizkuntza politikarik onena hizkuntza politikarik eza dela", hizkuntzen artean desoreka baitago eta, hain justu ere
|
hizkuntza
askatasunaz baliatuz, hizkuntzetako batean bizi nahi duenak hartarako zailtasun nabarmenak baititu.
|
|
|
elebitasuna ala elebakartasuna. Galde dezagun, gaur eta hemen, zer den hizkuntza inposizio orori bizkarra erakutsi eta
|
hizkuntza
askatasuna edo hizkuntza aukeratzeko askatasuna egiazki bermatzen duena: elebitasuna ala elebakartasuna.
|
|
|
Aitzitik, euskal gizartean gehienek onarturiko helburua da, bi hizkuntzen koexistentzia soiletik harantzago, egiazko hizkuntza integrazioan eta hizkuntza bizikidetzan oinarrituriko euskal gizartea eraikitzea. Beste hitz batzuekin esanda, hemengo bi hizkuntzetan bizi den gizartea, eta hizkuntzen artean herritar guztiek aukera berdintasuna eta
|
hizkuntza
askatasuna bermaturik edukiko dutena: horra, gure irudiko, herritar gehienek, ametsetan baino ez bada ere, euren gizarteari opa diotena.
|
|
|
Onura sozialik ere ez, neurri batean elebiduna den eta are elebidunagoa izan nahi duen gizarte batean ez baita elebitasuna hizkuntza hautatzeko askatasuna mugatzen duena, elebakartasuna baizik, eragozteraino mugatu ere. Elebakartasunak norberaren aukerak itotzen ditu, eta inguruko elebidunak mugatzen, praktikan, norberaren gogoa gogo, inoren borondatea borondate, ezinbestez, elebidunen
|
hizkuntza
askatasuna eragozten baitu. Izan ere, elebiduna behartuta baitago elebakarraren hizkuntzan jardutera, hizkuntza hautatzeko eskubideari nahitaez uko eginez.
|
|
|
Esan nahi duguna da, gerorako utzi gabe eta modu iraunkorrean behar besteko pedagogia egin behar dela gizartea ohartarazteko bi hizkuntza dituen gizarte batean, euskal gizartean, esate baterako? elebitasunak bakarrik berma dezakeela
|
hizkuntza
askatasuna, elebitasunik gabe ezinezkoa dela hizkuntza askatasuna bermatzea, eta elebakartasunak eragotzi egiten duela hizkuntza askatasuna, erretorika huts bihurtzeraino. Izan ere, inork bere aukerako hizkuntzari uko egingo ez badio, ezinbestekoa baita hizkuntza horretan bizi ahal izatea, ezinbestekoa inori besteren hizkuntza ez inposatzea, ezinbestekoa inork, ulertzen ez duelako, ez eragoztea inori berak
|
|
|
Esan nahi duguna da, gerorako utzi gabe eta modu iraunkorrean behar besteko pedagogia egin behar dela gizartea ohartarazteko bi hizkuntza dituen gizarte batean, euskal gizartean, esate baterako? elebitasunak bakarrik berma dezakeela hizkuntza askatasuna, elebitasunik gabe ezinezkoa dela
|
hizkuntza
askatasuna bermatzea, eta elebakartasunak eragotzi egiten duela hizkuntza askatasuna, erretorika huts bihurtzeraino. Izan ere, inork bere aukerako hizkuntzari uko egingo ez badio, ezinbestekoa baita hizkuntza horretan bizi ahal izatea, ezinbestekoa inori besteren hizkuntza ez inposatzea, ezinbestekoa inork, ulertzen ez duelako, ez eragoztea inori berak
|
|
|
Esan nahi duguna da, gerorako utzi gabe eta modu iraunkorrean behar besteko pedagogia egin behar dela gizartea ohartarazteko bi hizkuntza dituen gizarte batean, euskal gizartean, esate baterako? elebitasunak bakarrik berma dezakeela hizkuntza askatasuna, elebitasunik gabe ezinezkoa dela hizkuntza askatasuna bermatzea, eta elebakartasunak eragotzi egiten duela
|
hizkuntza
askatasuna, erretorika huts bihurtzeraino. Izan ere, inork bere aukerako hizkuntzari uko egingo ez badio, ezinbestekoa baita hizkuntza horretan bizi ahal izatea, ezinbestekoa inori besteren hizkuntza ez inposatzea, ezinbestekoa inork, ulertzen ez duelako, ez eragoztea inori berak
|
|
|
Esandakoa nahitaezkoa da egiazko
|
hizkuntza
askatasunaren eta hizkuntza bizikidetzaren zelai zabalean bizi nahi badugu. Esandakoa, gainera, nahitaezkoa da euskarak gaztelaniaren ondoan indar biziz iraun dezan eta pixkanaka hazten joan dadin.
|
|
|
euskarak, indarberritzen jarraituko badu, maitaleak eta salbatzaileak bainoago, hiztunak behar dituela. Gizarteak jakin behar du, eta bereziki elebakarrek jakin behar dute?, elebakartasuna indartsu den bitartean, euskal gizartean ez dela
|
hizkuntza
askatasunaz egiazki baliatzerik izango, elbarritutako hizkuntza askatasuna izango dugula Euskadin. Jakin behar dugu, horrexegatik, ez dela hizkuntza bakerik izango, ez dela hizkuntza bizikidetza orekaturik izango, eta horrek gizarte bizikidetza harmoniatsua hauspotu ordez makaldu egingo duela.
|
|
|
euskarak, indarberritzen jarraituko badu, maitaleak eta salbatzaileak bainoago, hiztunak behar dituela. Gizarteak jakin behar du, eta bereziki elebakarrek jakin behar dute?, elebakartasuna indartsu den bitartean, euskal gizartean ez dela hizkuntza askatasunaz egiazki baliatzerik izango, elbarritutako
|
hizkuntza
askatasuna izango dugula Euskadin. Jakin behar dugu, horrexegatik, ez dela hizkuntza bakerik izango, ez dela hizkuntza bizikidetza orekaturik izango, eta horrek gizarte bizikidetza harmoniatsua hauspotu ordez makaldu egingo duela.
|
|
|
Kasu horretan, eta kasu hori ez da anekdotikoa?, ba al du askatasunik elebidunak? Ba al du modurik elebidunak bere
|
hizkuntza
askatasunaz baliatzeko. Galdera erretorikoa da, bistan da.
|
|
|
Ideia hori sakonago azalduz: hizkuntza aukera berdintasuna eta
|
hizkuntza
askatasuna beren kasa bermatu ezinezkoak direla uste izanik, hizkuntza hegemonikoaren ondoan egoera nabarmenki ahulean dagoen euskararen ezagutza ziurtatzeko eta gizarte bizitzako esparru ugarietan bere erabilera bermatzeko neurriak hartu beharra bizkarreratzen die herri aginteei Euskararen Legeak. Euskararen gizarte erabilerari dagokionez, berriz, aipatutako Hitzarmen Politiko eta Sozialaren arabera, baina laissez faire, laissez passer politikaren defendatzaileek esango luketenaren erabat kontra?, herri aginteak ezin dira izan behatzaile hutsak, protagonista aktiboak baizik.
|