|
2014
|
|
|
Ikerketahonetan, Goizuetako hizkeraren ezaugarri berezitzat aferesidun hitzak hartuko ditugu.Maiztasun handikoak izateagatik, zazpi aditz hauek aukeratu ditugu azterketarako: ekarri/ karri, eman/ man, esan/ san, etorri/ torri, ibili/ bili, ikusi/ kusi, izan/ zan.Aferesia izan dezaketen hizkuntza aldagai gehiago ez ditugu aintzat hartu. Bestetik,
|
hizkuntza
aldagai honetan gerta daitekeen neutralizazioa saihesteko, ez dira kontuanhartu ingurune hauetako adibideak: aferesia gerta daitekeen hitzaren (ikusi/ kusi) aurretik, aferesiaren hizki beraz bukatutako hitza (ni) dagoenean.
|
|
|
|
Hizkuntza
aldagai honetan, normalean/ j/ hotsarekin ahoskatzen diren hitzak (yan, yendea, yon...) eta/ x/ hotsaz erabiltzeko joera dutenak (Jangoiko, jatorra etajai), biak izanen dira aztergai. Bi multzoetako hitzak ahoska daitezke/ j/ edo/ x/ hotsarekin, baina badirudi joera diferenteak daudela multzo bakoitzean.
|
|
|
Gaur egun gatikan ere erabiltzen da, ordea.Beraz, gure ustez, indarra hartzen ari den ezaugarria da, nahiz eta euskara batuan ezerabili. Horregatik, berezia da
|
hizkuntza
aldagai hau, gainerakoak ez bezala, euskarabatuaren joeretatik ateratzen delako. Hona emakumezko gazte baten super token bat:
|
|
|
|
Hizkuntza
aldagai honek ere nafarrera eta Ipar Euskal Herriko ezaugarri bateneta erdialdeko eta mendebaleko euskararen ezaugarri baten arteko lehia erakusten du.Zehazki, bederen (Goizuetan bede) eta behintzaten arteko lehia da hori. Benpe (ñen) (behinik behinen forma moztua), Goizuetako ezaugarri gisa, bederekin batera paratudugu; alegia, bien agerpenak batera kontatuko dira.
|
|
|
Goizuetainguruko Nafarroako eskualdeetan erabiltzen dela irakurri dugu bertan. Bere liburutikateratako aipu honi esker,
|
hizkuntza
aldagai honetan Goizueta Bortzerriak, Sunbillaeta Doneztebe Donamaria eremuarekin batera doala jakin dugu (2008: 148):
|
|
|
badirudi adinekoen multzoan sartu ditugun 60 urte ingurukoak 80 urtetikgoitikoetatik asko aldentzen direla hizkuntza aldagai batzuen erabileran. Adinekoenmultzoan sartu ditugu 60 urte bitarteko 4 hiztun eta 80tik goitiko 6 eta beraienartean diferentzia nabaria da
|
hizkuntza
aldagai honetan ere: zaharrenek ia beti gununadizkiaren sailekoak erabili dituzte eta gazteenek ia beti giñunen sailekoak.
|
|
2022
|
|
|
Barietate horrek eremu guztietan izan du eragina, Iparraldeko ereduetarik aspalditxoan urrundurik dabilen Luzaiden izan ezik. Dena den, kontuan hartu beharra da hiztun gazte anitzek, batez ere berritzaileenek,* i erroa eta aialdaera erabiltzen dituztela herri horretan (gazteetako batek% 100ean darabiltza), eta
|
hizkuntza
aldagai hau* eradun eta a (u) aldaerekin baino ez dezakegula izartu. Aldeak estatistikoki esanguratsuak dira Luzaide eta Irulegi Anhauze, Luzaide eta Hergarai, eta Luzaide eta GamarteAinhizaren artean.
|