|
2000
|
|
|
puntu kardinalarekin zerikusia edo harremana dutenak egotea (iperbaltz, ipergorri...). Erantzun hauek jaso diren herri gehienetan, iparraldeko haizea izendatzeko
|
hitz
mailegatua erabiltzen dute. Datuaren interpretaziorako abiapuntuetariko bat, beste batzuk baztertu gabe, arestian aipatutako faktore orografikoak izan behar diragogoan.
|
|
|
Geroago Koldo Mitxelenak umorez esango zuen bezala, bazirudien munduko hizkuntza guztiek beren lexikoa aberasteko dituzten bide biak Unamuno euskarari galarazten tematurik zebilela, ez baitzion utzi nahi inoren
|
hitzak
mailegatzen ez eta haien ordezkoak ere sortzen. Funanbulu bati, desarrazoi lasterketa batean, gero eta baldintza gogorragoak jartzeko jokoa bezalako zerbait:
|
|
2004
|
|
|
Beldurtuta. Ingelesez macho
|
hitza
mailegatu dute gaztelaniatik, horrelako jarrerak eta adierazteko. Agian euskaraz ere mailegatu genuke.
|
|
|
Korronte honetan ko katuko lirateke, zehazki, Astarloa eta honen jarraitzaletzat jotzen den Sabino Arana. Mitxelenak esana da Aranaren hizkuntza arauak printzipio logikoetan oi narrituta daudela eta, aspaldiko
|
hitz
mailegatu euskaldunduak baztertu eta hori en euskal ordaina garbizalekerian bilatzeko joera, hain zuzen, azterbide horre tan zehazten dela (262). Hortik sortzen den euskara ereduari «hiperbizkaiera» deituko dio berak (263).
|
|
2005
|
|
|
1)
|
hitz
mailegatu batek berezko duen soinua izatea edo 2) euskal morfema
|
|
2007
|
|
|
37 Euskera. 1959, 214
|
Hitz
mailegatuei buruzko irizpideak Bilboko Bileraren arrastoan finkatu zituen Euskaltzaindiak (1958).
|
|
2008
|
|
|
Euskarak, euskal ondare lexikalak, gizarte horretan bizitze ko behar ditugun hitzak eman behar dizkigu. Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok,
|
hitzak
mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu euskarari behar dituen hitzak. Horrela eginez doa egunez egun euskal hiztegia, hiztegi hori ofiziala ez bada ere, eta batu izaera zalantzazkoa badu ere.
|
|
|
Eta oso zail gertatzen da, bestalde, inguruko erdaretan ere finkatu gabe dauden
|
hitz
mailegatuak euskaraz ordain bakar finko batekin ematea. Besteak beste, inguruaren arabera balio bat edo beste izan dezaketelako (reacción> rsa, > e, > raria, > secundaria?) edo inguruko erdaretan ere finkatu gabe daudelako:
|
|
2009
|
|
|
Guztiarekin ere, oso hizkuntza (edo hizkuntzak) iluna da Eskualde honetakoa, ahoskera gogor eta itxikoa. Ez dauka gurearekin inongo parekotasunik, ez bada
|
hitz
mailegatu bakan batzuk, industria arlokoak gehienak.
|
|
2011
|
|
|
50 eta 60ko hamarkadan euskara estandarrik gabe, lexikoaren aldetik garaiko molde nagusiak bi ziren: batetik, euskara garbia, euskal jatorriko hitzak hobesten zituena, nahiz eta asmatuak izan, eta gerraurreko Azkue eta beste euskaltzain batzuek bultzatutakoaren ondorengo zuzena zena, hau da, gipuzkera osotutik hurbil zegoena; eta bestetik, euskara mordoiloa, erdal jatorriko
|
hitzak
mailegatzeko arazorik ez zuena, euskara errazte aldera. Bide batetik zein bestetik, euskara kultur hizkuntza bihurtzeko saioak izan ziren.
|
|
|
Beraz, auzia hortxe sortzen zen: zein hautatu, euskal neologismo jatorra ala erdal
|
hitz
mailegatua. Hortxe sartzen zen, halaber, hizkuntza ereduaren auzia:
|
|
|
Etimologia azalpena: Beko ‘behekoa’ izenlaguna eta gaztelaniaz ibiltzen den taller
|
hitz
mailegatua dauzkagu hemen; biltegitako dute egun.
|
|
|
Etimologia azalpena: Gaztelaniaz ibiltzen den taller
|
hitz
mailegatua dugu hemen.
|
|
|
Patetiko sentitu da Fontecha behiala Patriciari entzundako
|
hitz
mailegatuak esaten. Minotauroak neskatila gazte bat nahi du eta Belen izango da hori.
|
|
2012
|
|
|
deiturikoak ere, azken batean, itzulpenez osatuta daudela, edo, behintzat, inguruko literatura eta tradizioetatik jasotako eraginez kutsatuta. Juan Goytisoloren
|
hitzak
mailegatuz, aldarrikatzen dute literatura bakoitzaren bilakaera beste literaturekiko harreman eta elkarreraginen bidez gauzatzen dela:
|
|
2017
|
|
|
Alemanak arrazoi, gure ustez. Batetik, oso arraroa delako hain oinarrizko
|
hitza
mailegatua izatea, bestetik, hizkuntza indoeuropar zaharretan latina delako soilik hitz hori duena (good, gut, xoXiç...), eta azkenik, guretzat oso argigarria delako Sardinian hainbeste on agertzea toponimian, euskarazkoaren zentzu berarekin, itxura guztien arabera. Esaterako, hamabost Funtana Ona bila genitzake.
|
|
2019
|
|
|
Azpimarratzekoa da baliabide hau, zeren mailegatutako hitza euskal gisara ahoskatzerakoan, euskaldunek bere arrastoa utzi zuten
|
hitz
mailegatu guztietan. Horri esker hizkuntzalariek sekulako informazioa atera dute euskal lexikotik eta era askotakoa gainera.
|
|
2020
|
|
|
muga. Latinetik eratorritako gaztelaniazko edo frantsesezko
|
hitza
mailegatu ohi du ere euskaldunak: frontera.
|
|
2021
|
|
|
Edonola ere, gaztelania zuzentzeko eta berritzeko neurri iraultzaile haiek izandako arrakasta ikusirik, fran  tses hiztunei ere
|
hitz
mailegatuetara jotzeko gogoa piztu zitzaien. Han ere txakurrak oinutsik.
|
|
2023
|
|
|
r leuna eta r gogorra (rr). Garai batean r hotsa ez bide zen ohikoa hitz hasieran, eta, euskaraz gertatzen den antzera,
|
hitz
mailegatuetan bokal protetiko bat ezartzen zitzaien aurretik, eskuarki e+ r leuna (erang ‘kolore’) eta a+ rr gogorra (arrat ‘eskuzabal’). Beste kontsonante batzuen artean, gaztelaniazko “jota” zein ingelesezko “hatxe” hots biak dauzka armenierak.
|