Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 34

2002
‎Udalbiltzaren Zuzendaritza Nagusiaren deialdiari jarraiki, Kursaalen bildutako EA eta EAJko bostehundik gora zinegotzik Espainia eta Frantziaren egungo markoak gainditu eta burujabetzarantz abiatzeko konpromezua adierazi berri du. Subiranotasuna, trantsizioa, nazio eraikuntza, Zuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapurdi gisako hitzek leku berezia izan zuten bilkuran. Ezker abertzaleak kudeatutako Udalbiltzan bezala.
2004
‎Horrelako neologismoak ez onartzearen arrazoia da euskal hitzetatik lau­ tik hiru maileguz eratorriak direla, hizkuntza desberdinetatik jasoak, gehienak latinetik. Beraz, xadon bezalako hitzak lekuz kanpo daude euskal hiztegian. Sabino Aranak ere, ezjakintasunaren ondorioz, hanka sartu zuen Lapurdiko errienta euskal hitz jatortzat hartzean, izanik den bezala, gaskoinetik hartua, kasurako berak baztertu nahi zuen maestu bezain arrotza (242).
2006
‎• Hitzaren lekua.
2007
‎Begietara so daude, batak bestearen pentsamendua irakurri nahian, irribarre erdi bat ezpainetan zizelkaturik dutela. Ur tantoak emeki irristatzen dira bien azal disdiratsutik, baina ez dutela antzeman dirudi, begiekin hizketan ari baitira, hitzek lekurik ez duten solasean. Pixkanaka, elkarrizketa mutu honek gorputzaren nahiei lekua eman die, ezin eutsizko modu oldarkorrean, alderdi hotz harri berotasunaren sugarra piztuaraziz.
2009
‎horregatik erantzun zion honek erantzun zion bezala nebaren txantxari?. Ginger Rogers bera ematen duzu???, ezpainetatik irri zabal bat zintzilikatzen zuela, masailetako gorritasunak, herabetasunaren adierazpidea ez ezik koketkeriarena ere izan zitekeenak? zabalagoa egin zuena, gero eta zabalagoa, bi sagar gorriak irriaren zabaltasunean urtu ziren arte; ondoren, irriak hitzari leku egiten ziola, honela mintzatu zitzaion Ada:
‎gogoz onartzen ere, batzuetan, adimena aberetasunari gailentzen zitzaionean; gogoz kontra, besteetan, bi joeren arteko borrokan aberetasuna nagusi, adreilu bero batek –eskuoihal batean bildu eta izterren artean jartzen zuenak– leuntzen eta eztitzen ziona neguko gauetan, beste erremediorik ezean; esan nahi baita bizipozak hartua behar zuela, une hartan, Domingok, eta bizipozak hartua, halaber –nebaren pozak poztua, besteak beste–, Adak: ...egatik erantzun zion honek erantzun zion bezala nebaren txantxari –" Ginger Rogers bera ematen duzu..." –, ezpainetatik irri zabal bat zintzilikatzen zuela, masailetako gorritasunak –herabetasunaren adierazpidea ez ezik koketkeriarena ere izan zitekeenak– zabalagoa egin zuena, gero eta zabalagoa, bi sagar gorriak irriaren zabaltasunean urtu ziren arte; ondoren, irriak hitzari leku egiten ziola, honela mintzatu zitzaion Ada:
2011
‎«Erretiratua, baina garai batean heldutako sokari amaierarik ikusten ez diona»; eta txaloak lehertu ziren. Beitiaren hitzek lekua egin zuten txaloen artean.Bertaratutako guztiei eskerrak eman zizkien, deialdiak izandako erantzunarekin pozik. Batetik, Donostiara bildutako guztiei; eta bestetik, kanpotik euren elkartasuna adierazi zuten guztiei.
2012
‎Orduan, lerro haiek, aparatuan ageri ziren bezala, astiro irakurtzeko agindu zien gazteetako hogeita hamaseiri; eta esaldi baten parte izan zitezkeen hiru edo lau hitz aurkitutakoan, kopistak ziren beste lau mutili diktatzen zieten. Eginkizun hau hiruzpalau aldiz errepikatu zuten, eta biraketa bakoitzean hitzak leku berrietan koka zitezen pentsatua zegoen aparatua, zurezko laukitxoak azpikoz gora jartzen baitziren.
‎176 Bariazioen jolasak bide eman dio Sarrionandiari beste hainbat poema sortzeko. Gustuko du poema baten lerro bat hartu eta, hitzak lekuz aldatuz, irudi eta zentzu berriak sortzea. Horixe egin du, esaterako, Marinel zaharrak poema liburuan, bi euskal idazleren testu bana manipulatuta.
2013
‎Baina euskaldunak, euskal hiztun izateko egunero gainditu beharreko hesiez ohartua bada bederen, ezin zozo aurpegiz leitu metaforaz eta fantasiaz jositako ipuinok. Narrazio goxo gordinak direla esango nuke, eta gogora datorkidan ipuina Hitzik gabeko lekua da, egia esan, gordinetik goxotik baino gehiago duena. Kurdistango Varba herrian ez dute hitz egiten ez idazten, haien hizkuntza eta hiztunak jazarriak izan direlako.
‎«Euskadiren alde borrokatzen jarraitu behar dugu, gure seme alaba eta bilobak bakean bizi daitezen horrenbeste urteetako sufrimendurik gabe», adierazi du. Emozioak ez dio jarraitzen utzi, eta txalo zaparradak hartu du hitzen lekua. Xabier Euzkitzek pare bat bertso eskaini, eta Telesforo Monzonen Lepoan hartu kanta abestuz amaitu dute ekitaldia.
‎nire hitzak leku publikoa merezirik
2015
‎eta, irriak hitzari leku eginik,
‎37 Sion hitzak leku bati egiten dio erreferentzia, Jerusalemen dagoen mendi bati. Bibliaren arabera, Daviden hiria da Sion.
2016
‎Nik ere badaukat zertan pentsatua, ez dakit kontzientea den. Neure barruan sartzen saiatzen da hitzen bitartez, neure hitzei lekua kenduta bere hitzen zerbitzura jar nadin. Batzuetan iruditzen zait ez dela kontzientea.
2017
‎Emazteari esker kendu ahal izan nuen putaseme hura begibistatik. Hemendixe, sofatik ikusi ahal izan nuen, han aurrean, beste aldeko espaloian, moroso hitza leku guztietan pintatuta zeukan auto barregarri baten ondoan. Auto arrosa bat letra beltzez pintatua, moroso, moroso, moroso!
‎–Beire, zure hitzak lekuz kanpo daude. Errespetua da ordezkari batek izan behar duen lehenengo ezaugarria.
‎Nurage eta prenuraghe arrasto ugari. Etim. hegi+ ara izan litekeela iruditzen zaigu, eta hitzak lekua deskriba lezakeela. Hegia ‘mendigaina’, batetik, eta* ara ‘mahaia’, bestetik.
‎Gertabideak topatzea da otoitz egitea. Nahi duguna gure esku bakarrik ez dagoela adierazten duen irrikari eskaini nahi izatea, eta umiltasunez nonbaitetik harrapatutako hitzari lekua eskaintzea.
2018
‎Garaiko abangoardien ildoan, poesia konkretua deitu izan zitzaionaren antzeko proposamenak zekartzan usurbildarraren estreinako argitalpenak, Isturitzetik Tolosan barru k (1969, autoedizioa). Horietako bat zen lanalanalana gisa ezagun dena, zeinean makinaria industriala bezala agertzen den" lana" hitza, behin eta berriz errepikatua, tarteka" gizona" hitzak lekurik ba ote duen galdetuz orduan oraindik" pertsona" ren sinonimo gisa erabiltzen zen, berriz ere makinaren monotoniak zanpatu aurretik.
‎Lete harrituta zegoen. Ulertzen zuen Aneren haserrea, tipo haren hitzak lekuz kanpo zeuden erabat, baina neskak izan zuen jarrera ere ez zen zuzena izan. Gau hura ez zen ondo hasi eta sentsazioa zuen gauzek okerrera egingo zutela.
2019
‎Joxe isilik geratzen da, apaizaren txanda baita orain, eta bere edozein hitz lekuz kanpo legoke. Gainera, tentsio handiko egoera hartan ez luke asmatuko zer esan?.
‎Honek guztiak, haltz hitza leku izenaren osagaia ote denaren zalantzaren bat sortzen du.
‎KORISTA 2: Ados nago kanta horrekin, baldin eta hitzak lekuz aldatzen baditugu.
2020
‎Eta hitzak leku konpartituak direla, eta hizkuntza munduaren tamainako bizilekua dela. Eta agian konturatuko gara, Jose Lezamari esker, mihia haginen artean atxilotuta daramagun arren, mintzairena dela bizi dezakegun abenturarik handiena.
2021
‎Orain badakigu gerlaren aztarna inkontzienteak belaunaldi batetik bestera pasatzen direla, bizi izan den garai bati hitzak ezarriz, gauzak hobetzen dira. Elizaren inguruan ere azken urte hauetan hitza askatzen hasi da, adingabeek jasan zituzten sexu abusuak salatuz, beti hitzari leku bat emanez. Lekukotasun horiek erakusten dute ere Eliza bezalako egitura batek nola gertakari latzak gorde dituen, bere ohorea ez zikindua izaiteko, nola jende batzuk beren iraganarekin preso egon diren.
‎Ipuinen entzuteak ateak idekitzen dituela euskararen onerako dudarik ez dute. Gaurko egunean, nun entzun ikus diren gauzak garatuz abian diren, irudiak hitzari gaina hartuz, beharrezkoa iduritzen zaie istorio bat entzuten denean hitzari lekua emaitea. Bestalde ipuin bat entzuten denean, irudimena askatzen duela, bakoitzak bere baitan alegiazkoa sortarazten diola.
‎Marmar horretan hizki bat: G... 5G, Next G,... Generation hitzak leku dezente hartu du azkenaldian,... eta honen ondoren zer, ondorengo belaunaldiak?
‎Poetaren betiko erronka da hori: hitza ahalik eta benetakoena izatea eta, horretarako, hitzari leku edo espazio bat bilatzea, hitza bera mintza dadin inolako kutsadurarik gabe. Sarritan, bizitzan sortu ohi diren baldintza eta egoerak gainditu behar izaten dira hitzak bere esanahi betea eta osoa izan dezan.
‎Alabaina, garai beretik gaurdaino" ortopedia" hitza forma anormaltasunak zuzentzeko erabiltzen hasi zenez," ortopedagogia" termino polemikoak ordezkatu zuen berehala; ez denbora luzez, ordea, gaur egun hitza zer edo zer ezkor eta kaltegarrirekin loturik baitago," zuzendu" hitzaren adiera zapaltzailearekin. Horregatik, hain zuzen," zuzendu" hitzaren lekua hartu zuen" orientatu" hitzak," pedagogia terapeutiko" edo" pedagogia sendatzaile" hitzek" ortopedagogia" hitzarena hartu zuten bezala. Nolanahi ere, nik hemen pedagogiaren eta ortopediaren arteko antzekotasunak nabarmendu nahiko nituzke, etimologiaz harago, analogia eginez.
2022
‎Heldu berriak kontatzen du betiko lekuan bizi dela, betiko etxean, baina duela bertan luzaroan iraun, sosik gabe gelditu aurretik nahiko lukeela hil, hori eskatzen diola jainkoari gauero. Jainko hitza lekuz kanpo iruditzen zaio kaskagorriari aho horretan, baina ez du ezer esaten, ez du hitz jarioa eten nahi, iruditzen zaiolako horren egarriz dagoela aspaldiko laguna. Hilabete gutxitarako dirua besterik ez zaiola gelditzen, hori eta oroitzapenak, zaku bete oroitzapen.
‎238). Dena dela, SEGen arabera, modifikatzaileak ki ren bidez sortzeko estrategia zabaltzen ari da gaur egungo prosan eta hala sortutako hitzak lekua hartzen ari zaizkie postposizioen bidez eratutakoei (erraz/ errazki, itsuan/ itsuki) edo adjektibo huts modura adierazitakoei (apal/ apalki esan zion). Aurrerantzean, joera horren nondik norakoak xehekiago zehaztea interesgarria izan liteke.
2023
‎Santiren hitzek leku ilun, arriskutsu batean sartu ninduten. Elkarrekin egondako azken hilabeteetako Martin gogoratu nuen, nire gainean larrua jotzen, amorruz, segituan gainetik kendu eta jarraian janzteko, ezer gertatu ez balitz bezala.
‎–Eurek dute meritu guztia –erantzun dio Bakarnek, Lucia, bere ikaslea, seinalatuz. Hori esan du baina ematen du berdin dela zer esaten duten, benetako elkarrizketa ez dagoelako esaten ari diren hitzetan, hondoan ari da gertatzen, lur azpiko ibai batek eramango balitu bezala haien hitzak leku batetik bestera. Hitz eta koloreak ari dira irristatzen erreka horretatik.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia