|
2000
|
|
|
Egia bada ere dozena bat idazlek batean zein bestean jarri zutela beren izena, ez dago enoratzerik bi manifestuen mezu politikoa guztiz alderantzikoa zela. Zalantzarik ez dut guzti guztien desira sakonena Euskal Herria bakean bizi ahal izatea dela, baina begi bistakoa dabakea
|
hitzaren atzean
gauza ezberdinak ulertzen direla idazleen artean.
|
|
2003
|
|
|
Gaia nahiko definitua geratu dela uste dut. Dena den, kirola
|
hitza
gauza asko biltzen duen zakua da. Kirola hitza erabiltzen dugunean, komeni da desberdintzea zertaz hitz egiten ari garen:
|
|
2006
|
|
|
Kitzikagarria da benetan haur bat hizkuntzaz nola jabetzen den ikustea. Eta badaude, jakina, haurren lehen
|
hitzetan
gauza harrigarriak, eta agian sekula argituko ez diren misterioak.
|
|
2007
|
|
|
Ideia gardenetatik bazter lagatzen badira hitzak,
|
hitzekin batera
gauzak baztertzen dira, horrela ideien mundua bakarrik gelditzen baita errealtzat66 Hori izan da Berkeley-ren konklusioa.
|
|
2008
|
|
|
«Tristea da, besteak beste, gure elkarteari esker egon izana bortxatzailea hemeretzi urtez kartzelan, eta ez beste erakunde edo lege batzuei esker.
|
Hitzak
gauza bat dira, eta ekintzak beste bat».
|
|
|
[II.] Arrazoia edukitzeko bidean, hitza edukiz hasi ziren. Hitza haragi egin baino askozaz lehenago,
|
hitza
gauza bihurtu zen, edukitzeko moduko gauza; esateko hitza ez, baina bai ematekoa, hitzematekoa, agintzekoa, ixilaraztekoa... eta edozertarakoa.
|
|
2009
|
|
|
Eskerrak baina ez diren
|
hitzak
gauzen eta bizimoldeen abiadan desagertzen. Sukaldeek gordetzen dute, oraindik bere izena, sutondorik ez badago ere, atsotitzek eta kontu zaharrek bere egien beroa gordetzen duten bezala.
|
|
|
Marokoko eta Espainiako Gobernuok, biok ala biok, Aminaturi gertatzen zaionaren erantzule zarete. Niri, baina, Aminaturi bezala, min handiagoa ematen dit Espainiako Gobernuaren jarrerak,
|
hitzez
gauza bat baitio, baina egitez besterik baitagi. Etsigarria!
|
|
|
LluÃs Llachen" Abril 74" eta Al Tall taldearen" El cant dels maulets". Baina kanta horien
|
hitzetan
gauzak konplexurik gabe adierazten badira ere âAl Tall taldearena askoz gordinagoa daâ, zaila da gertaeren deskribapena koordenatu nazionalen barruan kokatuko dituzten puntu kardinalak aurkitzea. Horixe gertatzen da, adibidez, LluÃs Llachen kanta honetan, zeinetan lurraldeari buruzko erreferentziak ilun samarrak baitira.
|
|
2010
|
|
|
Aurreko kapituluan
|
hitzekin
gauzak egiten direla, hizkuntza oroz gainetik gauzak egiteko erabiltzen dela ikusi dugu (Austin 1962); horrela, hizketaegintzen teoriaren ildotik (Searle 1969, 1975) corpuseko hizketa egintzak identifikatzen eta sailkatzen ahalegindu gara. Besteren artean ikusi da garrantzitsuena ez dela jarririk gelditzen den proposizio edukia, baizik eta horren bidez egin> eta esan> dena.
|
|
|
bi pragmatika bereizten dituzte. Batetik,
|
hitzekin
gauzak egiten duen teoria, hizketa egintzarena (autoreon arabera Pragmatika 1 litzatekeena). Eta Pragmatika 2:
|
|
|
praktika teoriari nagusitzen zaio" 54 Autore horretaz gain, jarraian, hizkuntzaren filosofo ere diren Austin (1962) eta Searle (1969) gogoraraziko ditugu, euren" ekintza linguistikoen teoriak" nabarmen eragin baitu pragmatikaren bilakaeran. Austinek, zehazki,"
|
hitzekin
gauzak nola egin daitezkeen" 55 aztertu nahi du: bere abiapuntua" hizkuntza arrunta da", eta, bertan, garbi atzematen du enuntziatuak ez direla beti" deskriptiboak" edo egiaztagarritasunari loturikoak, baizik eta beroriek izan daitezkeela ere" errealizatzaileak" edo konbentzioen araberako hainbat ekintzei loturikoak.
|
|
|
Ez da erraza jakiten zer sartzen den berba bakoitzaren zakuto barruan.
|
Hitzak
gauza arraroak dira, tresna abstraktuak, aurreiritziak. Horregatik, jakin behar da zer beldurri deitzen zaion euskaraz" moro" esaten denean.
|
|
2011
|
|
|
Hemen, ordea, bertsolaritza eta hip hop, jatorri oso ezberdineko mugimenduak harremanetan jarri dira, komunean osagai asko baitituzte bi kulturek: erabiltzen dute
|
hitza
gauzak adierazteko, biek dute errima eta biek goxatzen dute hitza melodia eta erritmoaren bitartez... Euskaraz rap musika egiten zuen lehengo taldea dagoeneko 90eko hamarkadaren amaieran sortuta zegoela esan daiteke:
|
|
|
Eta hitzen atzean ezer ez.
|
Hitzetan
gauza asko, ordea. Hasteko, hitzek emozio sare asko zabaltzen eta hedatzen dituzte:
|
|
2012
|
|
|
Zeren eta garbi baitago esaten dugun hitz bakoitzak neurri batean gure biriken murrizpena dakarrela higaduraz eta, ondorioz, gure bizitza laburrarazten duela. Beraz, irtenbide bat proposatzen zen,
|
hitzak
gauzen izenak besterik ez direnez, komenigarriagoa izango litzatekeela esan beharreko hura zehatz adierazteko behar beste gauza gizaki guztiek inguruan eramatea. Eta gizakiaren erosotasun eta osasunaren mesedetan asmakizun hura benetan gauzatuko zatekeen, emakumeek, jendaila eta analfabetoekin elkartuta?
|
|
2013
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Jainkoa eta ongia gauza bera balira, ez legoke arazorik. ‘Ongi’ eta ‘Jainko’
|
hitzen bitartez
gauza bera adieraziko genuke. Ikuspegi horrek, jakina, ez lioke inongo arazorik ekarriko etika erlijiotik at ulertzen duenari.
|
|
|
|
hitzak
gauzen isla zirela uste genuenekoa
|
|
2014
|
|
|
Kabalkada
|
hitza
gauza ezberdinen izentzat baliatua izan da eskuarki. Frantzian Erdi Aroan edo berantago egiten ziren" chevauchees" etarik, heldu da Herellen iritziz; ospakizun anitzak deitzen ditu Euskal Herrian, herriko besta (Donibane Garazin), apez sartze (Mithiriñan), edo handiki batzuen ohoratzeko ikusten ditugu.
|
|
|
Pixka bat nahasita nago: " gay"
|
hitzak
gauza asko esan nahi ditu.
|
|
2015
|
|
|
Begoña Urmaletak eskuetan zeukan gutuna sobrean sartu eta bere kontsultako postontzian utzi bitartean zalantzak makina bat modutan agertu zitzaizkion Peter Zuazori. Funtsean duda muda guztien azpian zegoena zen, ea gutun hartan etzandako
|
hitzak
gauza izango ziren Barrenetxearen bizitza hondatzeko edo hondatzen hasteko gutxienez.
|
|
2016
|
|
|
Ni Lea Artibai eskualdekoa naiz, eta etxean bertan euskarazko ahozkotasunaren transmisioa jaso dut. Kontatu, kantatu egin dut… Idaztea azken finean,
|
hitzen bidez
gauzak kontatzea baita.
|
|
|
Kantua da gauzatzen dudan esparrua eta alor horretan hitzan daude.
|
Hitzekin
gauzak esaten dira. Beraz, aitzakia ezin hobea da kantua aldarrikatzeko.
|
|
2017
|
|
|
Hain zuzen, egile askok eta askok sinonimotzat jotzen dituzte. Hortaz, zergatik dira bi
|
hitz
gauza berari buruz jarduteko. Horren arrazoia zera izango litzateke, etxe adimenduna terminoa erabiltzen dugu etxe digitaleko teknologia puntakoenak eta berritzaileenak aipatzeko; horrek justifikatuko luke komunikabideetan duen presentzia zabala.
|
|
|
" O, hitzak elkarren ondotik jartzea! O, hitzez
|
hitz
gauzak izendatzea! Zenbat asmakizun, irudimen eta probokazio, zer nolako tresna indartsu, gartsu, gure esku dardaraztatuetan!" dio poetak ironiaz ‘Hitzak izaten jarrai daitezela’ izenburu duen sarrera luzean.
|
|
|
2017ko martxoan, The Guardian en plazaratutako elkarrizketa luze batean, idazle frantsesak hauteskunde presidentzialak eta bere jendartea aztertu zituen argitasun zorrotzez. " Klase sozial bakoitzari ‘politika’
|
hitzak
gauza ezberdinak adierazten dizkie", zioen Edouard Louisek han. " Klase baxuenetan politika hil ala biziko gaia izan da beti".
|
|
2019
|
|
|
Ez goatzi gure
|
hitza
gauza baikorragoekin bururatu gabe. Urteko konduak abenduaren 31n hesten dituzten lantegi eta elkarteentzat, Hegoaldean ilbeltza deitu urtarrila izaiten da bilduma egiteko garaia.
|
|
|
Ez dira ohartzen behartuta gaudela errexistentzia horretara, ikusi ezin dituzten hitzak destolesten eta askatasunean uzten.
|
Hitzekin
gauza asko egin daitezke eta, estutasunean, denborarekin, egin egiten dira kartzeleroentzat ikusezinak diren eta presoentzat libreak diren hitzak. Hitz libreak.
|
|
|
|
Hitzekin
gauzak nahasten ari da.
|
|
2020
|
|
|
Gitarrarekin ala pianoarekin gertatzen denean ulertu daiteke.
|
Hitzentzat
gauza bera da, musika tresna bat bezala da, zentzua baino lehen ateratzen dira ozentasunak, melodiak. Thierry lagunak laguntzen nau ingelesezko kantuak idazteko orduan, eta aldi oro erraten diot esku artean dudan ingelesko kantuarentzako ez dudala hitzik, jogurta dudala bakarrik… Erantzuten dit ezetz, dena badudala eta hasteko kantatzen.
|
|
|
Eta hitzez hitz aztertutako bizitzaren zaila". Hitzak elkarren ondoan jartzen hasi eta
|
hitzez
gauzak izendatzea, hori da benetan" tresna indartsua, gartsua, gure esku dardaraztatuetan". Beldurrez, berme faltaz eta hotzez betetako gure esku dardaratientzat hitza da adorea, lasaitasuna eta odola berotzen duen tresna; bizitzaren zailtasunak konprenitzen laguntzen diguna, bizitzaren handitasunaren kontzientzia hartzea ahalbidetzen diguna, bizitzaren edertasuna komunikatzeko gaitasuna ematen diguna.
|
|
|
|
Hitzaren bidez
gauzak izendatu egiten ditugu, eta izendatzeak berez dakar lasaitze bat, izendatuarekiko hurbiltasun bat. Arrazoiak, oro har, gauzak zehatz eta argi azaldu behar ditu; baina badira egoera batzuk, barne giro batzuk, zehaztasunez adieraztea ia ezinezko direnak, eta halakoetan esateko beste modu batzuk deskubritu beste irtenbiderik ez dago.
|
|
|
|
Hitzak
gauza bat dira eta errealitatea, beste bat.
|
|
2022
|
|
|
Gaztelaniaz' agujero' eta' escondrijo' hitzak badira, baina' zulo' erabiltzen dutenean ez dute gauza bera adierazten. Nire irudiz, akelarre
|
hitzarekin
gauza bera gertatu zen.
|
|
|
Maiz,
|
hitzek
gauza bat adierazten dute, eta irudiek beste bat. Nola landu duzue kontraesana?
|
|
|
Ahapeka esaten zuten hori, buruari eraginez eta begiak zerura jasota. Labarietarren
|
hitzek
gauza gehiago adierazten zituzten Montmortarrek eurek uste zutena baino. Pobrezia, aberastasuna, bakea, gerra, askatasuna eta jabetza ulertzeko era berezi bat iradokitzen zuten, izatez Montmortarrena bezain pentsamolde onargarria baina harekin alderatuta, eguna eta gaua bezain kontrajarria.
|
|
|
Artean,
|
hitzetatik
gauzetara zeraman mugimendua grinaren menpean zegoen. Horregatik, esnea letreiatu arren, Helenek katilua seinalatu zezakeen, desiraren legearen arabera gosea asetzeko grina katiluak ere betetzen zuelako.
|
|
|
Bi mugimendu horien bitartez irudimenaren agindu bikoitza betetzen da.
|
Hitzetatik
gauzetara, gauza orok izena du, doan mugimenduaren bidez mundua habitatzeko agindua betez doa; gauzetatik hitzetara, izen orok izana du?
|
|
|
Hala bada, mundua habitatzeko eta etxea altxatzeko prozesuek kontrako noranzkoak dituzte. Bata,
|
hitzetik
gauzetaraino doa; bestea, gauzetatik hitzeraino. Osagarriak dira, halere, bi noranzko horiek, bizitzaren zirkulua osatzen baitute.
|
|
|
Mugimendu edo hegaldi bakoitzak bere ekoizpena sortzen du.
|
Hitzetatik
gauzetara doanak, adierazle bati dagokion objektua aurkituz, erreferentea sortzen du. Bigarrenak, gauzetatik hitzetara doanak, irudiei dagokien adierazia aurkituz, ideia sortzen du.
|
|
|
Mugimendu bakoitzean bi eskuek parte hartzen dute, baina noranzko bakoitzean esku bati dagokio eragilea edo mugiarazlea izatea.
|
Hitzetatik
gauzetara doan prozesuan, mugiarazlea mintzairaren eskua da, horri baitagokio gauzak izendatzeko ahalmena. Gauzetatik hitzetara doan prozesuan, aldiz, mugiarazlea adimenaren eskua da, honi baitagokio hitzen esanahia ulertzeko ahalmena.
|
|
|
Niretzat, nahikoa.
|
Hitza
gauza guztien gainetik zagok!
|
|
2023
|
|
|
1885eko urri amaieran (429) Nuenendik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion atsegin handiz irakurri zuela hark beltzari buruz idatzi zuena;
|
hitzen bidez
gauzak pintatzen bazekiela. Vincentek zioen pintoreak hasieran natura jarraitzen duela eta gero bere paletatik sortzen amaitzen duela, eta natura horrekin bat datorrela.
|
|
|
Europan, sentsazio arraroak eragiten ditu dokumentalak; Latinoamerikan, ez dute ulertzen hori Europan pasatzerik, gehiago identifikatzen duten beraien inguruarekin; eta Euskal Herrian, erreakzioa bestelakoa da, denok baitaukagu familiakoren bat, lagunen bat, ezagunen bat torturatua izan dena. Noski, jabetzen gara minaz, baina dokumentalari esker, behingoz jartzen dizkiogu
|
hitzak
gauza askori, eta nik uste dut hitz egiten hasteko lehen pauso bezala balio izan diela askori.
|
|
|
Izan ere, Lockeren helburu nagusia gentleman bat sortzea zen, eta, horretarako, pragmatismoan eta baliagarritasunean oinarritutako jakintza tekniko eta zientifikoak aupatzea. Haren erreakzio bortitza, ordea, ezin da ulertu aintzat hartzen ez badugu garai hartako Ingalaterrako pedagogian fanatismoa zela nagusi eta
|
hitzak
gauzak baino garrantzitsuagotzat zituztela. Dena dela, gaur egun, poesiaren kontrako esaldi bortitz horiek irakurle, ez dizut irakurraraziko musikaren kontrako erasoanolako eragina izan ote lezakete politikari ugarirengan eta irakaskuntzaren oraingo berrikuntzetan lanean ari diren pedagogo eta kudeatzaileengan?
|