|
2000
|
|
|
Berez, gelara sartu zen unean ikusi zuen, hantxe, ohearen ondoko txoko batean. Eskutitzak ziren, Txemak sinatutakoak guztiak, oraindik erlazioa esperantzazko
|
hitzetan
finkatu behar zen garaietako gutunak gehienak, eta beste zenbait handik eta hemendik bidalitakoak. Bakarra irakurtzera iritsi zen Txema, ikaragarrizko lotsa eman baitzion jada ia ezagutzen ez zuen antzinako mutiko hark idatzitakoekin aurrera jarraitzeak.
|
|
2004
|
|
|
Espazioa
|
hitzez
finkatzen zuen bitartean, begiak hara eta hona mugitu zituen, orain telebistara eta orain mahaietara, baina bere jardun hura bukatu zuenean, nire begietan iltzatu zituen bereak. Eta honela esan zidan:
|
|
2005
|
|
|
Haurren ikaskuntza linguistikoa[...] ez da hainbeste oinarritzen
|
hitzen
finkatzean, horiek oroimenean gordetzean eta horiek ezpainekin errepikakorki zezelkatzean, baizik eta batez ere adinaren eta ariketaren bitartez haren berezko fakultate linguistikoaren haztean,[...] ze entzundakoak, zerbait aditzera emateaz gain, arima prestatzen du honek oraindik entzun ez dituen gauzak errazago uler ditzan.144
|
|
2007
|
|
|
Abudiopen opor eguna zen.
|
Hitza
finkatu genuen, seiehun eta laurogeita hamar presoen argazkiak zerrendan agertzen ziren Parte Zaharreko ostatu abertzale batean. Musika gogorra aditzen zen eta lagunek garagardoak manatu zituzten.
|
|
2008
|
|
|
Euskaltzaindiak Hiztegi Batuaren bigaren urratsean beste 20.000
|
hitz
finkatu nahi baditu, ez dago zalantzarik kopuru horretara iritsi ahal izateko alor espezializa tuetan sartu egin duela, nahiz eta Euskaltzaindiak behin baino gehiagotan esan duen terminologia teknikoan ez dela sartuko (Bide batez, esan dezagun termi nologiarako erreferentzia gune bat behar dugula, Euskal herri osokoa eta ez adminis trazio baten menpekoa, eta ez kolorebakarra, arauak emango ez bad... Alor espezializatuetan sartu behar bada, modu sistematikoan lan egin behar delakoan gaude.
|
|
|
Lehen urrats garrantzitsu horretan tradizioa, ondare lexikala, hartu da oinarritzat. Lehen urratsa amaiturik, 22.000 hitz inguru finkaturik, bigarren urratsean beste hainbeste
|
hitz
finkatu nahi ditu Euskaltzaindiak. Finkatze hori gehienbat grafiari dagokio, ez hainbeste hitz horiek dituzten adierei edo esanahiei.
|
|
|
Soilki isiltasuna, hitzetik harat den itsasoaren beraren errealitatea; azken buru buztan, ez, ez da idatzi beharrik (hau da Mallarmé ren galderaren bigarren ihardespena). A. Arkotxak erakusterat ematen du nola gizonak, liluratuz, errealitatea bereganatzen saiatzen diren,
|
hitzetan
finkatuz, haien ustez, beren bilaketa existenziala (metaforikoki itsasoari lotua) «Septentrio»ari buruz bideratuz; baina ez du sinesten errealitatea «Liburu» batean bururatuko denik, harrapa daitekeela hizkuntzaren bidez, eta bere bilduma amiltzen du, Mundua bere mututasunari eta etengabeko ihesari uztea onartuz.
|
|
2009
|
|
|
Kanta elementu historiko ugariz betea dago, eta elementu horiek halako aura iraunkor bat ematen dieten
|
hitzen bidez
finkatuta daude. Bere urrezko garaian, Mediterraneo aldean sortu zen inperio hari buruzko elementuak dira gehienak:
|
|
2012
|
|
|
Hiztegigintzan, lehenbiziko pausoak Gabriel Arestirekin egin nituen, eta 1970eko Batasunaren Kutxa izan zen elkarrekiko gure lehen lanaren emaitza, lexiko aldean euskararen batasunerako oinarrizko
|
hitzak
finkatu nahi zituena.
|
|
2014
|
|
|
Gogoan izan du Zientzia eta Teknika Hiztegia egitasmoa, euskara batuaren hiztegia zientziazko, teknologiazko eta jakintzako terminoez aberasteko asmoarekin sortu zuela Euskaltzaindiak. Akademiak, esan du, arloz arloko
|
hitzak
finkatzeko, hainbat terminoren artean egokiena aukeratzen du. –Horregatik esan die Lanekiko kideei benetan eskertzekoa da zuek egiten duzuen lana, eta gaur sinatzen dugun hitzarmenaren ondorioz, Euskaltzaindiak benetan oso etekin ona aterako dio?.
|
|
|
Zailtasuna horretan da.
|
Hitzak
finkatzea antzerkiaren errealitatearen hunkitzeko.
|
|
2016
|
|
|
Ur Apalategik oker ez banago, arestian egunkari honetan esanari men eginez, zilegi bekigu ezkor pentsatzea, euskal letretan alderrai noraezean gabiltzanok gezur handi batean murgildurik ote gauden. Hatzen artetik area bezala joaten zaigun aurrekoenari hel ezinik, astirik gabe ekiten diogu paper hutsa zirriborratzeari, hezur txuri erditu
|
hitz
finkatua nekez mamitzen uzten ez dugula. Horixe dateke, apika, tai gabean zornatzen ari zaigun euskal literaturaren aje iluminia.
|
|
2018
|
|
|
Iragan astean Salzbourgen burutu duten bilkura teknikoan, Europa Batasuneko estatuburuek egutegi bat zehaztu dute heldu den martxoko behin betikoz finkatua egon dadin Irlanda barneko muga horren kontua. Bi bilkura erabaki dituzte, bat urrian Theresa Mayrekin eta beste buru biltzar bat berezia azaro erditsutan hautsi mautsi baten hitzez
|
hitz
finkatzeko.
|
|
|
Agiri idatzietan latinaren ordez erromantze okzitanoa erabiltzen hasi zenean, nafar erromantze idatzia agertu zen. Ordurako, erresumari deitzeko Navarra
|
hitza
finkatua zen, eta Pampilona, Pampalona, Pampelone edo Pampelune, eta Pomplona aldaerak elizbarrutiari, hiriburuari eta hiria osatzen zuten hiriguneei aplikatzen zitzaizkien, bai eta apezpikuari, katedralari eta kabildoari ere. 1176 urteko agiri batek salatzen digu Pomplona aldaera XII. mendean erabiltzen zela.
|
|
2019
|
|
|
Antzinako
|
hitzak
finkatzeko helburuarekin tentagarria da hiztegia hartu eta hitz modernoak kentzen hastea: aireportua, telefonoa, hegazkina, trena, autoa, eta abar.
|
|
2022
|
|
|
—Nola eman euskaraz ingelesezko
|
hitz
finkatu ezagun hori?
|
|
|
Errealitate garaikidea izendatzeko terminoak sortzea, eta hitz horiek poliki poliki hiztunek barneratzea. Horrek eskatzen du dentsitate bat, hezkuntza sistema minimo bat, hedabide sistema minimo bat,
|
hitzak
finkatzeko zirkuitu batzuk. Zenbat eta ahulagoa izan hitz berriak barneratzeko duzun zirkuito sistema hori (eta hizkuntza amerindiarren kasuan, oso ahula da, hutsala ez bada), orduan eta gehiago tiratu behar duzu mailegutik, hiztunak dagoeneko beste hizkuntzetatik ezagutzen dituen terminoetatik, orduan eta aukera gutxiago duzu neologismo bat arrakastaz gizarteratzeko.
|