|
2004
|
|
|
ez dago euskerazkorik. Ba dago hiztegirik bai, baina euskerazko
|
hitzek
erderaz zer esan nahi duten eta erderazko hitzek euskeraz zer, diotenak bakarrik; ez dago, ordea, euskaldunik eta euskeraz, euskalduna zer den esplikatzen dizuen hiztegirik. Bainan erderazkoa, frantzesa edo espainola edo inglesa?
|
|
|
Honela, euskaldunak ezezagun bati hitz egiten badio erdaraz zuzenduko zaio normalean, bere solaskidea, erdalduna bada, molesta ez dadin. Erdaldunek horixe espero dute euskaldunengandik, alegia, ezezagunei lehenengo
|
hitza
erdaraz egitea. Laburbilduz, ezezagunei erdaraz hitz egiteko espektatiba soziala dago Euskal Herrian bai erdaldunen aldetik bai euskaldunenetik.
|
|
|
Nola ez geran gu euskaldunok ibilli, erdi lotsaturik," berde"
|
hitza
erderatik nondik eta nora sartu ote zaigun!... Euskal Herria horren berde izanik, nola ez izan guk hitz jator eta" garbi" bat?
|
|
2007
|
|
|
Seme alabek Gloria etorbidetik paseatzera ateratzen zutenean, zaharrak" begira zein ondo doan markesa bere karroxan" esaten zion amonari. Aitona Celsoren ahotsa imitatuz esan zituen
|
hitzok
erdaraz, hain maisuki, Norari jauzi txiki bat eginarazi baitzion. " Menudo era el viejo" esan zuen amona Luciak, eta neskak eskua bildu zion, sagar bat helduko lukeen gisan.
|
|
2010
|
|
|
baizik hizkuntza arrotzetako jendekin duten hantazino egunorozkotik? hala nola Alaba herriak, eta Bizkaiak Gaztelarrekin duten mugakidetasun hurbila dela kausa hartu baitituzte hainitz
|
hitz
erdaratik; Zuberoarrek bere hauzo Biarnesetarik, edo Gaskoinetarik...".
|
|
2011
|
|
|
Kontua ez da berria, baina, dirudienez, Jordan ondoko bataiatzaile haren antzera, ni ere gorrei oihuka ari zaizkien ero horietako bat nauzue, basamortuan alferreko predikatzaile. Aspaldian egindako artikulu batzuetan behin eta berriro azaldu dut chacolí
|
hitza
erdarazko berba bat dela, euskarazko txakolin etik etorri arren. Horrexegatik salatzen nuen erabat desegokia zela, ene ustez, bera txakolí idaztea, horrek euskaldun jendeari ardo horren euskal izena horixe zela sinetsarazten diolako, oker, eta hortik datozela, besteak beste, txakoli bat mesedez edo Txakoli dago, moduko aldrebeskeriak, maiz entzunak, ohiko baso bat txakolin edo txakolina badago forma zuzenagoen ordez.
|
|
|
Kontua da txakolin euskal
|
hitzetik
erdarazko chacolí forma sortu zela aspaldian, eta horrela esaten dutela Burgosko iparraldean, neronek maiz entzun dudanez. Beraz, ez dago arrazoirik gaztelauei, beren hizkuntzan ardo horri chacolí esaten galarazteko, berba bera, azken buruan, haiengandik geuk hartua dugulako, batzuek hori jakin edo aitortu nahi ez badute ere.
|
|
2012
|
|
|
Gu auzo batean gaude, Lakuan, ez gaude erdialdean. Han, seguruenera, lehenengo
|
hitza
erdaraz izango litzateke, baina hemen denek dakite euskaldunak garena. Gainera, batzuk horregatik datoz, euskaldunak garelako.
|
|
2015
|
|
|
Adibidez eta adibidea baino ez da Aitor Mazo zendutakoan profesiokideek egin zioten omenaldian ia dena izan zen erdara hutsean. Mingarria suertatu zitzaidan noren eta Carlos Paneraren ahotsetan (Aitor antzerkigintzan hasi eta euskara hutsezko antzerkia egiteko sortu zen Maskaradako zuzendaria) laudoriozko
|
hitzak
erdara hutsez entzun behar izatea, edota Aitorren lankide eta lagun min Asier Ormazarenak... Ene aburuz, duintasuna erakutsi zuen bakarra haren alaba Nerea izan zen, aitari gutun hunkigarria irakurri baitzion euskara hutsez.
|
|
|
|
Hitzak
erdaratik hartzea ere errazago gertatzen da lagunarte giroan. Egin dezagun kontu bat bateko jarduna dela, hitzak sortzeko eta lantzeko astirik ematen ez duena, eta burura etortzen den lehena edo boladan dagoena erabiltzen da.
|
|
2018
|
|
|
Andoaingo jesuitak ez zuen, ordea, ziurtasun erabatekorik erakutsi euskara izeneko eredu horren alde. Hiztegi Hirukoitzean vascuence sarrerak hitzaren ohiko esanahia baino ez du biltzen, nahiz eta romance
|
hitzarentzat
erdara ordaina eskaintzen duen ez soilik hizkuntza adierarako, ezpada metriko poetikorako ere, eta halaber romancero hitzaren ordez erdarategui (liburua denean) eta erdaren cantaria(" el que los canta [los romances]") (Larramendi, 1745). Formazio diskurtsibo euskaldun honi dagokion subjektuak bere buruaren diferentzia azpimarratzen du, baina bere asmakizunean sinetsiko ez balu bezala.
|
|
2019
|
|
|
Bilakaera, Telleria> teileria> taileria> taileia> tailaia litzateke. Palatalizaziorik eza,
|
hitza
erdaratik hartua izanda ere.
|
|
2020
|
|
|
—Gure
|
hitzek
erdararekin ez dezatela antzik izan, hor ipintzen dute askok kontu guztia. Baina horrela jokatzen dutenak erdarari jokoa egiten ari dira, erdararen kolonialismopean jartzen dute euskara.
|
|
2021
|
|
|
Erdaraz pentsatzen dute, edo hiztegia erdaraz dute.
|
Hitzak
erdaraz egiten dituzte. Eta hori hemen.
|
|
2023
|
|
|
Ez denek, noski, baina askok eta askok, bai. Eta euskaraz egiten dizutenen artean asko dira, asko, esaldia euskaraz hasi bai, baina bi
|
hitzen buruan
erdarara lerratu eta hala bukatzen dutenak. Lehen –eta orain ere bai batzuek– ahalegintxoa egiten zuten.
|
|
|
Arau sozialak zalantzan jartzera eta aukera berriak posible direla planteatzera bultzatzen gaitu horrek. Inguruaren, adinaren, janzkeraren zein lanbidearen arabera ezezagunari lehen
|
hitzak
erdaraz egitearen inertziak astintzen ari gara, eta erdaraz egiten digunari erdaraz erantzun beharraren ziurtasun horrek agian ez duela zertan horrela izan behar pentsatu dugu modu kolektiboan (ez dugu esan nahi aurrez inork hala jokatzen ez zuenik).
|
|
|
Espero izatekoa zen bezala, Voxek erdietsi dituen bozak abertzaleek erdietsi dituztenak halako hiru izan dira. Eta, urtero bezala, 2018an izan ezik, aurten ere txupinazoko
|
hitzak
erdaraz soilik eman dituzte. Gogokoa izan edo ez, tuterar gehienak oso espainol sentitzen dira eta, gaur egun, askok, «Muskaria» ren ibilbide luzearen kontra, uste dute Tuteran euskara sikiera maila sinbolikoan erabiltzea «politizazioa» dela.
|
|
|
Epaiketa osoan Ramon Valcarlos prokuradorea itzultzaile lanetan aritu zen, akusatuek ez baitzekiten
|
hitzik
erdaraz, ez eta lekukoek ere.
|