|
2010
|
|
|
Laurogeiko hamarkadaren hasieran, Euskal Herriak eta Bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanle kopuru bera zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. ...ra geratu zen, ia erabat. eta soziolinguistikan oso jakina denez, egoera horren ondoren hizkuntza erabiltzeari uztea etortzen da, eta handik gutxira gainera, baita landa eremuan ere. lehenago esandakoa errepikatu arren, esan beharra dago euskara desagertzeko prestatua izan zela, eta iragan mendearen azken laurdenak izan behar zuela azken aurreko geltokia; hau da, hizkuntza edozein familia eremutan
|
hitz
egiteari utziko zitzaionekoa. hizkuntzen galera fenomenoen arloan ikasiak ez direnei aurreko hitzak gehiegizkoak direla irudituko zaie. horregatik, prozesu hori adibide baten bidez azalduko dugu, eta oso urrutikoa ez den beste egoera batekin alderatuko dugu euskal herria. 1981 urteko erroldako datuen arabera, eaen 430.000 euskaldun zeuden, 5 urtetik gorakoak. euskaldun guztien kopurua kalkulatzen badugu, nafarrak eta iparraldekoak gehituta, 560.000 euskal hiztun inguru izango ziren garai hartan, zazpi probintzietako guztizko 2.890.000 biztanleen %19, 5 ia aldi berean, 1983 urtean, rbo (Radio France Bretagne Ouest) hedabideak bretoierari buruzko inkesta bat egin zuen. bretainiako administrazio eskualdeko 2.700.000 biztanleen artean, 600.000 inguru ziren elebidunak, biztanleriaren %22 inguru2 beraz, alderaketa oso antzekoa da. laurogeiko hamarkadaren hasieran, euskal herriak eta bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanlekopuru bera zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. bada, hogeita hamar urte geroago, bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. bretoieran eskolatzen direnen tasa %2 ingurukoa da, eta familiaren bidezko transmisioa, berriz, hutsaren hurrengoa3 horixe zen, eta ez besterik, euskararentzat prestatzen joan zen etorkizuna. eta demokraziaren hastapenetan euskarak zuen egoera berme ezin hobea zen bretoieraren moduko bilakaera izateko. eSpainiaKo demolinguiSTiKaren HiSToriari
|
|
2011
|
|
|
zein da beste hizkuntzekiko loturaren oinarrizko kontzeptua? hizkuntza bat ez da galtzen hiztunek bat batean
|
hitz
egiteari uzten diotelako edo mututu egiten direlako, baizik eta hiztunek beste hizkuntza bat hitz egitea erabakitzen dutelako, hau da, hizkuntza ordezten dutelako. hizkuntza bat hiltzen denean, giza komunikazioa ez da bertan behera gelditzen; hizkuntza kodea ordezten da.
|
|
2016
|
|
|
... Derrigorrezko hezkuntza soilik nazio hizkuntzan izaten bada, bertako hizkuntzaren erabilerak behera egingo du". Guernesey-n, nire berriemaile askok adierazi zuten etxeetan guernesey era
|
hitz
egiteari uzteko arrazoi nagusietako bat eskolan onartua ez izatea zela. Hezkuntza sistemak prestigio baxua indartzen du, eta horrek erakusten du eskoletan onarpena lortzeak biziberritze mugimendu askoren helburuetan duen garrantzia, eskolak estatusa igoarazten baitu eta horrekin batera erabilgarritasuna; eskolak oso eraginkorrak izan dira hizkuntza menderaJulia Sallabank – Hizkuntzaren biziberritzerako politika eraginkorra:
|
|
2018
|
|
|
Hau da, noketa ez da soilik emakumezkoek hitz egiten duten hitanoaren tratamendua. Honen bestez, momenturen batean gizonezkoek ere berau
|
hitz
egiteari utzi ziotela iradoki genezake. Nahiz eta honetarako arrazoiak ezberdinak izan litezkeen; edota arrazoi hauek, emakumeen hizkuntza portaeren aldaketari loturik egon litezkeen.
|
|
|
Hau da, noketa ez da soilik emakumezkoek hitz egiten duten hitanoaren tratamendua. Honen bestez, momenturen batean gizonezkoek ere berau
|
hitz
egiteari utzi ziotela iradoki genezake.
|
|
2019
|
|
|
(...) Muturreko bi joera txatxu antzematen ditut nik, hitanoaren erabilerari dagokionez. Batetik, guraso eta irakasle hiper demokratak daude, seme alabei eta ikasleei eurekin hika
|
hitz
egiten uztearen aldekoak. Ideologiak ideologia, astakeria latza da hori, gazte jendeari nagusiekin hika aritzeko baimena emanez gero hitanoak ez bailuke balio izango solaskideen arteko kidetasuna markatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Bizipen horien ondorioz, ume horien autoestimua eta identitatea kaltetuta geratu ziren, eta umeak komunitateetara itzuli zirenean, eta hazten ziren heinean, lekuz kanpo sentitu ziren (RCAP 1996, 16). Askok beren hizkuntza
|
hitz
egiteari utzi zioten, eta gehienek ez zieten ondorengoei irakatsi (First Peoples’ Cultural Council 2015, 45). Bestalde, XX. mendearen erdian Indian Day School izeneko eskolak sortu zituzten, eta umeek arratsaldean etxera itzultzeko baimena zuten arren, hezkuntza sistemaren helburu nagusia ez zen aldatu.
|