|
2000
|
|
|
Ordura arte guztiz debekatuta geneukan leihoetatik elkarrekin berriketan aritzea. Eta gu txaboloetako leihoetatik elkarrekin
|
hitz
egiten hasi ginen, alde batekoak bestekoei deika, txantxetan... Egun osoan txaboloan geunden; ez genuen errebistarik pasatzen, ez ginen jangelan jaikitzen, ez kristorik.
|
|
|
Donostiako gure lagunarteetan etsipen eta autozentsura giroa izan genuen. Ez nuen giro abertzalerik sumatu izan nire inguruan; arazo sozialez edo abertzaletasunaz
|
hitz
egiten hasi orduko gaitzesten zintuen albokoren batek. Edozein gogogabetzekoa zen.
|
|
2001
|
|
|
Sartu orduko salmoak oihukatzeko gogoa nigan zanpatu nuen, mendi eta haran berde argazkiz edertua zen gunean hedatzen zen ardi zintzarri ozenetan bermatuz. Txukun grabatu kobreen dilin dalan etengabean, jendeak menturatzen ziren eta giroa jadanik dastatua zuenez, lagunarekin
|
hitz
egiten hasten.
|
|
2003
|
|
|
–Denekin hitz egin beharra duela esan nahi dut. Ez zaio ba
|
hitz
egiten hasi alboan suertatu zaigun bati, bonben eztanden erdian?
|
|
2005
|
|
|
Oraindik goiztxo da, ordea, horretaz
|
hitz
egiten hasteko. Bero bero dago bere azken lanarekin.
|
|
2007
|
|
|
Nagusi txikia urrundu denean, alboan dituen lankideekin
|
hitz
egiten hasi da Rafa. Bulegoko guztiekin egon ondoren, nire alboan dauden bi lankiderengana etorri da eta, bide batez, niri ere hitz egin dit.
|
|
|
Honek, ohi baino ahots goxoagoaz, txikikeriak direla erantzun dio, harrotasuna ezkutatu ezinik. Isiltasun tarte baten ondoren, udazkena sartua dela esan dio Rosamundak, eta gizona harritu eta poztu egin da aldi berean, azkenean Rosamunda konfiantza modu batez
|
hitz
egiten hasi zaiolako. Orduan sartu da emaztea sukaldera, atzetik semea eta alaba berriketa ozenean dituela.
|
|
|
Igara jaunaren abokatua ozenki
|
hitz
egiten hasi da:
|
|
|
– Eztabaida txiki bat izan dut tabernan. Nire laburmetraiari buruz
|
hitz
egiten hasi naiz eta adarra jotzen hasi zaizkit. Pentsatzeko denbora gehiegi dudala esan didate.
|
|
|
Denboraren poderioz egoera bere onera itzuliko da, gure artean gertatu den bezalaxe. Biziki pozten naiz ia urtebeteren ondoren gurekin berriro
|
hitz
egiten hasteko pausoa eman duzulako".
|
|
2010
|
|
|
Ikustera etorri zitzaizkidan abokatuei esan nien ez nuela gogoratzen istripua nola gertatu zen. Nekatuegi nengoen Jean Noeli buruz
|
hitz
egiten hasteko. Ordura arte inori ezer esan gabe, etxartean ustez DSTkoa zen kide batekin ibilia nintzela azaltzeari korapilatsuegi neritzon.
|
|
|
– Ez naiz informatikaria. Argentinako sendiarekin
|
hitz
egiteko hasi nintzen Internet erabiltzen. Ondoren Aldundian lana lortu nuen, baina hezitzaile modura.
|
|
|
Edan eta edan aritu ziren, zerbait ospatzen ariko balira bezala. Eta hasierako nabarmentzeko asmoak baztertuta, seriotan
|
hitz
egiten hasi ziren: zer zen lana eta zer ez, lanari lan deitzeko lanak gogorra behar ote zuen, printzipio hura ez ote zen kapitalismoaren amarrua, alferrak errudun sentiarazi eta lanera bultzatzeko trikimailua.
|
|
|
Horrela jarraitu genuen –eta jarraituko nukeen–, harik eta hamabost egunen buruan, afalorduan, denok mahaian jarrita geundela, enegarren zuzenketa bat tonu ez aski adeitsuan egin niolakoan, haurrei erdaraz
|
hitz
egiten hasi zitzaien arte. Gehiegi niretzat.
|
|
|
Handik alde egitea zatekeen gelditzen zitzaidan duintasun erlikia salbatzeko modu bakarra. Horren ordez
|
hitz
egiten hasi nintzen, argudiatzen. Bidaia astral batean bezala, nire burua ikus nezakeen Antsori hitz egiten, nahiz ondo nekien nire benetako ni a neu nintzela, oinak zementuan harrapatuta hizketan ari zen beste hari begira zegoena, ohe hartatik altxatzeko errepikatuagatik gorputzak obeditzen ez ziola.
|
|
2011
|
|
|
Nola begiratzen diegun, halakoxeak dituk gauza guztiak". Orduan Pizarro mugimenduaz
|
hitz
egiten hasi zen. Egurren mugimenduaz lehenik eta harrienaz gero.
|
|
|
Arreta osoa banaketaren zergatiez esango zidanaren zain izan behar nuen une hartan, bazen laster erantzungo zidanari lehia egiten zion beste arreta puntu bat. Bi kontu hauek nituen gogoan, ama
|
hitz
egiten hasi zitzaidanean, astiro eta ahotsaren tenpleari eutsiz:
|
|
2012
|
|
|
Josu Giza Baliabideetako zuzendariaren bulegora sartu denean, tranpa bat balitz bezala, Ibon K.k bostekoa erakutsi eta bi atzaparrez hartu dio eskua Josuri, izerditsu biak. Ibon K. Josuren aitari buruz
|
hitz
egiten hasi da: Anaitasuna S.A. enpresan eman zituen urte luzeak, zeinen langile saiatua zen, zenbat estimatzen zuen zuzendaritza osoak.
|
|
|
Buruarekin ezetz egin du,
|
hitz
egiten hasi aurretik:
|
|
|
Herrera ozen
|
hitz
egiten hasi da komunetik, baina Etxebek ez dio ulertu eta ez da ahalegindu esaldi horiek argitzen, Herrerak inoiz ez bezala ekin baitio dena goitik behera aztertzeari eta Etxebek lehen baino gogo gutxiago baitauka bizitza disekzionatu eta gordin ikusteko. Azal lodi eta gogor bat eskertuko luke, mundutik babesteko gai litzatekeen mintz lanak egiten.
|
|
|
Josuk ezin izan dio eutsi eta
|
hitz
egiten hasi da. Berehala konturatu da inoiz ez duela izan hainbeste jende arretaz entzuten.
|
|
|
Josu bere kautan
|
hitz
egiten hasi da:
|
|
|
Josuk ingurura so egin du
|
hitz
egiten hasi aurretik, nork entzun ditzakeen egiaztatu nahian agian.
|
|
|
Pixerreka eta pixontzi jaun andreak, hori izan zen Josuk Norari zuzendu zion lehenengo esaldia. Garagardoaren laguntzaz eta ordu txikiek mingainari tira eginez, denbora gutxi behar izan zuten laneko kontuez
|
hitz
egiten hasi eta segituan bulegoko jendea larrutzeari ekiteko, harik eta imitazio parodikoetara iritsi ziren arte, algara ozenenak eragin zituzten Giza Baliabideetako zuzendari Ibon K.renak eta sindikatu horiko buru Alberto Zuriarrainenak. Hurrengo eguerdian biak elkarrekin esnatu ziren Josuren lagun baten etxean, eta orduantxe erakutsi zituen Josuk lehenengo aldiz bere sukalderako dohainak Noraren aurrean:
|
|
2013
|
|
|
Azalpenik eman gabe logelara eraman nuen eta arropak erantzi nituen.
|
Hitz
egiten hastera, ez nukeen zer esan asmatuko. Bizkarra hormaren kontra bermatuta begira gelditu zitzaidan, izututa alde egingo zuela iruditu zitzaidan une batez.
|
|
2014
|
|
|
Itsusia iruditu zitzaidan, zikin zegoen, beste guztiak bezala. Niri begira denbora egin eta
|
hitz
egiten hasi zen: laguntzeko eskatu zidan, ez zuen mesedez esan.
|
|
|
Alabak amaren aurpegiari begiratzen zion askotan, ezer esan gabe, baina ez treneko beste inori.
|
Hitz
egiten hasi zen alaba halako batean, ahots egokia zuen, aurpegia ere bai, ondo jantzita, atsegina. Irenek ez zituen esaldi guztiak gogoratzen, ezinezkoa zen, baina batzuk bai, printzipalenak, hogei urte geroago ere gogoratuko zituen:
|
|
|
Hurbildu ere hurbildu da amarengana, musua saiatu du ilean, zikin dauka, berdin dio.
|
Hitz
egiten hasi da ama, arduratuta oraindik, baina etxera etorrita apur bat.
|
|
|
Une batean, ordea, gizonak ulertu zuen Irenek ez zuela asko hitz egingo, ezin zuela beharbada, aztoratuegi zegoela, gauzak ulertu behar zituela
|
hitz
egiten hasi baino lehenago. Gelara itzultzeko baimena eman zion orduan, baina Zergatik Ruanda, galdetu zion berriz aretotik irten aurretik.
|
|
2015
|
|
|
Peter Zuazo isilik geratu zen, zain, jardunaldien nondik norakoak entzuteko prest. Ez zitzaion burutik pasa Odile Mores lekuari buruz
|
hitz
egiten hasiko zitzaionik, esan nahi baita, mamia, ustez mamia bederen, aletzen hasi baino lehen. Orain parte hartzaileez eta gaiez mintzatuko zait, pentsatuko zuen Peter Zuazok.
|
|
|
Zatoz nirekin etxera, Peter, entzuteagatik besoa emango zuen Zuazok. Nire etxera joan gaitezke esatera zihoan, Odile Mores
|
hitz
egiten hasi zitzaionean.
|
|
|
Besoa altxatu zuen arte. Besoa altxatu eta inork txanda eman baino lehen
|
hitz
egiten hasi zena. Hizlariak arnasa hartzeko egindako geldialditxo batez baliatu zen, etena, ezen azken finean eten egin zuen, zertxobait lausotuz.
|
|
|
Ardo kopa eskuan, mostradoretik jarraitu zituen jardunaldi guztiak, hiru egunetan. Odile Mores
|
hitz
egiten hastera zihoala sartu zen Zuazo, inork ez ezagutzeko molde hartan. Atzean eseri zen, ispiluak hartzen zuen eremutik kanpo.
|
|
|
Ez zuen, Esfingeak bezala, eskua altxatu
|
hitz
egiten hasi aurretik. Ez zen zutitu.
|
|
|
Hori bilatu zuen berandu bertaratuz. Behin falta denaren gainean
|
hitz
egiten hasiz gero, eta berari buruz deus jakin gabe, normala iruditu zitzaion balizko seme alaben inguruan hipotesiak egitea.
|
|
2016
|
|
|
|
hitz
egiten hasitakoan
|
|
|
Urteetan sartuta zegoen, eta neskatoaren jarrerarekin ez zegoen nazkatuta, asper asper eginda baino. Serorak eztarria garbitu zuen
|
hitz
egiten hasi baino lehen:
|
|
|
– Joseba, gizon hain zuzen eta seriosa ematen duen hau –kontatu die umorez Karmelek–, bromazale amorratua da. Ganbarara igotzen zen eta handik, tximiniako zulotik
|
hitz
egiten hasten zen, ahots larria jarrita: “Zuekin Londresko BBC irratia”.
|
|
|
Neure buruari galdetzen diot une hau ez ote zen berebizikoa izan beraien bizitzetan, lipar honek ez ote zuen markatu betiko beraien etorkizuna, ezen ohe mahaiko argia piztu eta
|
hitz
egiten hasi baitzen Karmele:
|
|
2018
|
|
|
“Legeak emakumeak bezalakoak dira, bortxatzeko daude”. Sarak sekulako sumindura aurpegia jarri du, baina gidariak ez dio kasu handiegirik egin eta Sarak ez du gaiaren inguruan
|
hitz
egiten hasteko gogorik.
|
|
|
– Eta Ivan, ez ezazu ahaztu etxeko ekonomia eta kultura paternalista ere –Fionak kontuak eskatuz– Gauza handiei buruz
|
hitz
egiten hasten gara, eta begien aurrean ditugun kontuez ez gara jabetzen.
|
|
|
Sarak zigarroa piztu du
|
hitz
egiten hasi aurretik. Hainbat gauza ditu kontatzeko...
|
|
|
Istorioaren inguruan hitz egiteko eskatu zion psikologoak, kuriositatez. Sara Partisania izeneko lurralde bati buruz
|
hitz
egiten hasi zen.
|
|
|
Mikel Albisu, alias Mikel Antza, ihes operazioaren zerebroa, sasira pasatuko da, harik eta egunkariak ETAko buru bezala haren inguruan
|
hitz
egiten hasiko diren arte, askoren harridurarako, hamabost urte geroago. Seiko edo Pello, tira.
|
|
2019
|
|
|
Adelak eta biok egin genituen txandak ospitalean. Aurrerantzean baina, totelka
|
hitz
egiten hasi zen eta burua ere joan egiten zitzaion tarteka. Zarataka hasten zen derrepentean, begiak irten beharrean:
|
|
|
Poliziari ere galdetu dio berak jarriko ote dion gero gerrikoa lekuan. Poliziak serio begiratu dio Sorori, zurrun, txekieraz
|
hitz
egiten hasi da, ingelesez gero, ez dela zerbitzaria, broma gutxi berarekin. Hori ulertu diot, baina ezin izan naiz adiago egon, despistatu egin naiz, txekieraz hitz egin duenean listu dezente bota duelako ahotik eta zati bat kokotsean geratu zaiolako zintzilik, alde batera eta bestera.
|
|
|
Goiz bazkaldu dute gaur, semearen partiduari begira, hiruretarako egon behar du kiroldegian. Ama odolari buruz
|
hitz
egiten hasi da bazkarian, aita eta semea ohituta daude. Odola ez dute pertsona baten gorputzean imajinatzen, edo zauri zabal bati dariola, borborka; kristalezko ontzietan irudikatzen dute odola, plastikozko poltsetan, probetetan, tanta solteak, analisiak...
|
|
|
Bederatzi egun baino ez, hori da behin eta berriro aipatzen dutena euren artean
|
hitz
egiten hasten direnean. Denbora gutxi iruditzen zaie, ez daukate besterik buruan...
|
|
|
Bazkaritarako jesarri direnean hasi dira nerbioak igartzen.
|
Hitz
egiten hasi dira, normalean baino gutxiago, normalean baino zurrunago. Aitak ura bota du mahai gainera, aho-zapiak busti ditu, semearen aulkiak inoizko zarata gehien egin du atzera eta aurrera.
|
|
|
Atte hil aurretik laneko Tomas pertsonaiak bizitza propio eta luzeago bat eskatu zizun, obra propio bat sortzeraino.
|
Hitz
egiten hasi zitzaizun pertsonaia, eskean?
|
|
2020
|
|
|
Koadroei banan banan begiratua eman ondoren, igelei buruz
|
hitz
egiten hasi zitzaidan, eta denetan handienak seinalatzen zizkidan, margolanean zuten jarreragatik bizkar osoa garbiago ageri zutenak. Koadroaren erdian dorretxe handi bat erakusten zuen margolanaren aurrean geratu ginen, zapelatzak eta basurdeak nonahi ageri zituen koadroaren aurrean, huraxe baitzen zalantzarik gabe Vicenziren sinaduraren gainean igelik handiena zuena, bizkarraldeko marrazkia ondoen erakusten zuena.
|
|
|
Badakizu afalaurreko umore on guztia mikazten hasi zitzaiola zirudien, eta bekozkoa iluntzen. Gainera, enpresa batzuekin
|
hitz
egiten hasia naiz egin beharreko lanei buruz. Hondeamakina bat sartu behar da, eta aurrekontuak eskatzen hasita nago.
|
|
|
Infusioaren ontzia eskuetan hartu eta nigana jiratu zenean, irribarre egin zidan. Infusioa mahai gainean utzi eta eseritakoan, tabernaz
|
hitz
egiten hasi zitzaidan, horrelako toki bat ez nuela espero irakurri balit bezala aurpegian.
|
|
|
Bigarrenarekin estaliko du lehenengoa. Hondartzan dabilen jendeari
|
hitz
egiten hasten da.)
|
|
|
(Sakelakoa entzuten da. Telefonoa hartu eta
|
hitz
egiten hasten da LAIA.)
|
|
|
(EGOITZek eskuetatik kenduko dio telefonoa eta amarekin
|
hitz
egiten hasiko da.)
|
|
|
Agian horregatik da horren isila.
|
Hitz
egiten hasi orduko tolesturarik gabe mintzo da, beharrezko diren hitzak soilik erabiliz, Andaluziako jendeari buruzko topikoetatik urrun. Pertsona sentsiblea iruditu zait, inteligentea.
|
|
|
Mendian porroak erretzen egoten ginen sarri Oiartzungo jende batekin, eta halako batean norbaitek, lagunen baten lagunak, Merline gonbidatu zuen. Bat batean poesiaz eta Silvioz
|
hitz
egiten hasi ginen, eta besteek bota egin gintuzten aspertuta. Guk poesiaz hitz egiten jarraitu genuen gau osoan, erretzen, izarrak begiratzen...
|
|
|
Lagun batzuek antzoki batera eraman gintuzten, zeinak taberna eta barne terraza zituen, ez dut ondo gogoratzen orain izena. Garagardotik garagardora, lagunen lagunekin
|
hitz
egiten hasi ginen, ondoren lagunen lagunek haien lagunak aurkeztu zizkiguten, mihiak dantzan hasi ziren alkoholaz lagundurik. Halako batean Sevillako mutil bat ezagutu nuen, kontatzen hasi nintzaion nik ere banituela lagun batzuk Sevillan, La Marabunta antzerki taldekoak, hain zuzen ere.
|
|
|
Bion artean gai gara bizitzaren eta heriotzaren misterioei izena jartzeko. Aski dugu eguneroko gertakizun bat, ezezagun batek egindako komentario bat,
|
hitz
egiten hasi eta elkarrekin gizatasunaren funtzionamendu sakona laburbiltzen duen eskema bat egiteko. Idatziz gainera.
|
|
|
Harriturik onartu du galdeketarako gonbita, ezustean hartuta baina ilusionatuta.
|
Hitz
egiten hasi ahala hunkiturik dagoela konturatu naiz. Ez dakit ikerketa honek Victorren hilketaren misterioa argitzen lagunduko duen, baina ikerketa egite hutsak nire inguruan bazter emozionalak astindu dituelakoan nago.
|
|
|
(Publikoa begiak ixtera animatu ondoren, poema bat errezitatuko balu bezala
|
hitz
egiten hasiko da.)
|
|
|
|
Hitz
egiten hasten da, oso intimo, oso barrutik. Ez dakigu argi panpinak hitz egiten duen, edo Erikak.
|
|
|
AKTORE nagusiena, aurrealdera etorri eta argi aldaketarekin batera
|
hitz
egiten hasiko da.)
|
|
2021
|
|
|
Umorea doitzen saiatzen jarraitzea dagokigu; etengabe zer, nondik eta nola esan bilatzea. Umoreaz baino umoreez
|
hitz
egiten hastea. Umoreari garrantzia aitortzea; umorea boterea dela berrestea; batzuk boteretu ahala besteak boteregabetzen dituela ohartzea eta ohartaraztea.
|
|
|
Ez nintzen ongi, baina dirua maite nuenez, jada interesatua nintzen. Parean neukan mamu parpaila
|
hitz
egiten hasi zen eta ez nuen luzaroan haren elasturia ebaki:
|
|
|
Errepresioa hain izan zen gogorra, bat batekoa eta, lekukoen testigantzei erreparatuz gero, hain ustekabekoa, autozentsura gogorra ezarri zuela herrietan geratu zirenengan. Urte asko pasa behar izan ziren
|
hitz
egiten hasteko. Eta 70eko hamarkadaren bukaeran, hitz egiten hasi ziren gehienek ez zekiten gertatutakoaren benetako dimentsioa.
|
|
|
Urte asko pasa behar izan ziren hitz egiten hasteko. Eta 70eko hamarkadaren bukaeran,
|
hitz
egiten hasi ziren gehienek ez zekiten gertatutakoaren benetako dimentsioa.
|
|
|
Zerk erabakitzen du zer den etsaien arteko borroka eta zer garbiketa ideologikoa? Zer kopururi buruz hitz egin behar dugu gerra zibilez hitz egiteari utzi eta genozidioaz
|
hitz
egiten hasteko?) Garbi dagoena da lekukotasunik gabe ez dagoela neurria hartzerik.
|
|
|
Neska
|
hitz
egiten hasi da,
|
|
|
Hanpatuki
|
hitz
egiten hasia da, bereak ez diren hitz ahalik eta luzeenekin, inork baino hobeto ezagutzen dudanez ez dagozkiola badakidan hitzekin, ez dakit nor, baina norbait imitatuz, agian ideia bat, izan nahiko lukeen gizona akaso, geroz eta arroztuago dago ordea bere hitzetatik eta baita agian izan nahiko lukeen gizon horrengandik ere.
|
|
|
Edithek ez zuen gogoko bere buruaz hitz egitea. Baina, Helenek bideoan kontatzen duenez, “bizitzaren amaieran bere haurtzaroaz
|
hitz
egiten hasi zen, oso haurtzaro gogorra betiere. Horrexegatik ez zuen aurretik hitz egin nahi izan”.
|
|
2022
|
|
|
Zuzen begiratzen dio publikoari une luze batez,
|
hitz
egiten hasi aurretik.
|
|
|
Mikel Gurrea liburu honetako protagonista izan arren, Fernando Bernués Sokako zuzendariari buruz
|
hitz
egiten hasiko naiz. Zor handia daukat berarekin.
|
|
|
Azken urteetan areagotutako gorreriak ingurukoengandik urrundu du. Rakel gizona parean ez balego bezala
|
hitz
egiten hasi zen egun batetik bestera. Azkenengoan, “loditu egin da”, “nazkatuta nauka”, “begira ze ilaje daukan, moztera eraman dut”, esan zituen bata bestearen atzetik, aitarengandik metro erdira.
|
|
2023
|
|
|
Gero, alboko besaulkian esertzeko keinua egin dit eta agindua bete dut. Kanutoa piztu eta
|
hitz
egiten hasi da.
|
|
|
Oholaren gainean jarri dut bururik gabeko erreboiloaren zerraldoa, puntuan eginda gustatzen zitzaion. Sukaldean ibili naiz arratsalde osoan eta iraganean
|
hitz
egiten hasi naiz hari buruz nire baitarako. Afalorduan, egunean egindako ebakuntzak kontatzen zizkidan.
|
|
|
Autoeskola Baionan, noski. Gizon okupatua zen eta bazen nor Iparraldeko gizartean, non jada inork ez zion iraganaz
|
hitz
egiten hasteko gustu txarrik erakusten, orduko burkide ohien konfiantzazko zirkuluak alde batera utzita.
|
|
|
Orain da une egokia sainete nahasi honetan kontuan hartu beharreko azken pertsonaiari buruz
|
hitz
egiten hasteko. Haren izena Facundo Garcia zen.
|
|
|
Deitu zidanean eta
|
hitz
egiten hasi zenean, bere tonua eta hitz jarioa entzunda argi ikusi nuen proposatzen zidan proiektuari baiezkoa emango niola. GALek bahitutako Segundo Mareyren istoriotik abiatuta fikziozko film labur bat egitea zen bere asmoa.
|
|
|
Antton
|
hitz
egiten hasi zenean, ordea, inor ez zuen axolagabe utzi. Denen aurrean egia potoloak botatzearren, batzuk barre algaraka eta beste batzuk kexu, protestan hasi ziren.
|
|
|
Baina itxaroten. Egun hartan, aldamenean beste gizon bat zegoen, pixka bat mozkorturik, eta Pacorekin
|
hitz
egiten hasi zen. Pacok esaten zion itxaroten zegoela.
|
|
|
2009ko urte bukaeran gaude. Baionan Jose Mari Agirretxe Porrotxekin eta Manex Fuchsekin manifa batean topo egin eta nire opor beharrez
|
hitz
egiten hasi nintzen. Lan erritmo gogorrean ari nintzen lanean eta egun batzuk hartu behar nituen.
|
|
|
Karraju luze baten bukaerara iritsi, atea jo, ireki eta sukalde egongelara sartu ginen. Han zeuden bi ahizpak, Daniellis eta Danieuris, eta beraien ama, Clara Luz.
|
Hitz
egiten hasi eta hamaika kontu eta berriketa ibili genituen ahoan. Ikusten zen Martin ondo ezagutzen zutela, nahiz eta benetako Martin hartaz ez zekiten gauza askorik:
|