|
2000
|
|
|
Ohartu ote zen, bada, osaba Joanikot, zalantzaz josia nengoela eta ez nekiela norat jo, nahiz eta iduri egin nezakeen ezen osabaren kide ezin leialago nintzela? Baina nik ez nuen gerlarik nahi, bertzalde... nahiz eta, osabaren
|
hitzen
bidetik, gero eta klarkiago ikusten nuen ezen ezin ekidin izanen nuela gerla hura ene hautua egin nezanean eta alde baterat edo bertzerat jo... zeren eta, Italiarantz abiatu aitzineko denboraldi laburrean, behin baino gehiagotan ikusi izan bainituen aita Bartolome etorri berria eta osaba Joanikot kontrakarrean, buruz buru, etsai ozpinduak balira bezala, nor bere muturrean, urrats bat bera ere gib...
|
|
|
Segundo batzuk gehiago luzatu zuen isilunea eta gero ahora ireki zuen.
|
Hitza
bidean trabatu zitzaion.
|
|
2003
|
|
|
Noiz eta zergatik sartu zen bere ohean. Baina
|
hitzak
bidean usteltzen ziren. Abortatuak.
|
|
2008
|
|
|
keinu nabarmen arrandiazkoa. Gehiegi pentsatu gabe etorri zitzaion, antza,
|
hitzek
bidea aurretik prestatu baliote bezala, eta, hala, aita kalonjearen aurrean zeremonia handiz belaunikatzen zela, honela jarraitu zuen:
|
|
|
keinu nabarmen arrandiazkoa. Gehiegi pentsatu gabe etorri zitzaion, antza,
|
hitzek
bidea aurretik prestatu baliote bezala... eta, hala, aita kalonjearen aurrean zeremonia handiz belaunikatzen zela, honela jarraitu zuen:
|
|
2009
|
|
|
Ada ez zen harritu ez larritu; aitzitik: Domingoren
|
hitzak
biderik berezkoenetik iritsi balitzaizkio bezala, beste irri bihurri batez ihardetsi zion: nebak esan berri ziona sinesten zuela, baina ez zuela sinesten, alegia; Ada Domingoren arreba zen, Domingo baino gazteagoa, eta, halere, Domingoren arreba zaharra sentitu zen une hartan, ausaz, esan ere, honela esan baitzion, lekutik atereak zeudèn maindirea eta burusia bere lekuan ipintzen zituela:
|
|
|
Adak beste irri bat luzatu zion: irri etsi bat zen hura, ez erabat etsia baina, kexatik ere bai baitzuen zerbait, etsipena onartzen ez baina etsipenera kondenatua dagoen norbaitena balitz bezala; ezpainen inguruan egituratutako irri hura, ordea, berehala ezabatu zen, ezpainak
|
hitzen
bidera irten bezain laster:
|
|
|
Domingok, ordea, ez zuen etsi, eta, eskuetan zuèn amaren eskua ezpainetara eramanik, musu eman zion, amaren baitan beste irri sumaezin bat sortuz,
|
hitzaren
bidea ireki ziona:
|
|
|
Aitortzen dut neure errua, nik bidea ireki bainizun, gero zuk nahi zenuen bidetik jotzeko.
|
Hitzen
bidea, baina, arriskutsua da, eta azkenean hitzez hitz ezabatu zenuen nik buruan jarria nuèn marra. Baina marra hor dago, inoiz baino marrago?
|
|
|
aita semeek ulertu balute bezala, edo modu inkontzientean isilpean hitzartu, aski eta sobera zitzaiela, baldintza haietan, begi begiratuen esparru apalagoa, hitzik gabekoa, bai, baina ez esanahirik gabekoa, zeren eta, muturreko egoera hartan, nahikoa baitzen hitz desegoki bat, aitak edo semeak desgaraiz jaurtitakoa, hitz desegokien jasa eta uholdea eragiteko, baita beren arteko bakea eta harmonia hausteko ere: esan nahi baita hitzak?
|
hitzari
bidea ematekotan, hitz berezi bat behar zuela testuinguru hartan, biak ala biak inoiz baino estuago lotuko zituena, begiek arestian mugatutako esparrutik harat, airezko besarkada batean:
|
|
|
Aitortzen dut neure errua, nik bidea ireki bainizun, gero zuk nahi zenuen bidetik jotzeko.
|
Hitzen
bidea, baina, arriskutsua da, eta azkenean hitzez hitz ezabatu zenuen nik buruan jarria nuèn marra. Baina marra hor dago, inoiz baino marrago... eta ni, naizen bezalakoa naiz, zu ez bezalakoa.
|
|
|
Domingok, ordea, ez zuen etsi, eta, eskuetan zuèn amaren eskua ezpainetara eramanik, musu eman zion, amaren baitan beste irri sumaezin bat sortuz,
|
hitzaren
bidea ireki ziona:
|
|
|
Ada ez zen harritu ez larritu; aitzitik: Domingoren
|
hitzak
biderik berezkoenetik iritsi balitzaizkio bezala, beste irri bihurri batez ihardetsi zion: nebak esan berri ziona sinesten zuela, baina ez zuela sinesten, alegia; Ada Domingoren arreba zen, Domingo baino gazteagoa, eta, halere, Domingoren arreba zaharra sentitu zen une hartan, ausaz, esan ere, honela esan baitzion, lekutik atereak zeudèn maindirea eta burusia bere lekuan ipintzen zituela:
|
|
|
Adak beste irri bat luzatu zion: irri etsi bat zen hura, ez erabat etsia baina, kexatik ere bai baitzuen zerbait, etsipena onartzen ez baina etsipenera kondenatua dagoen norbaitena balitz bezala; ezpainen inguruan egituratutako irri hura, ordea, berehala ezabatu zen, ezpainak
|
hitzen
bidera irten bezain laster:
|
|
2010
|
|
|
Biok geunden, beraz, isilik, baina ez mutu, isiltasun hura hitz egiteko beste era bat balitz bezala, gure arteko tentsioaren adierazpide? harik eta, afalorduan, isiltasunak
|
hitzari
bidea berriro ireki zion arte: –Bazkalorduan esatekotan egon naiz, baina oraintxe esango dizut, Damaso:
|
|
|
Nik ez dakit xehetasun haiek jasotzeko moduan zeunden, Damaso, baina nik galdera egin ahala, zuk zeure aurpegi hura jarri zenuen, ezusteak moldatua, bai, baina ez adimenaren ezerezean, galdera hura aspalditik espero izan bazenu bezala, zeure buruari aurretik mila aldiz egin zeniolako, baita erantzun bat eman ere; zure aurpegiera hura, argitik ilunetik bezainbat zuena eta
|
hitzaren
bidea ireki zizuna: –Nik, ordea, ez dut ezkontzeko asmorik?.
|
|
|
Ikastea ona da, baina bere neurrian, guztia bezala. Horrekin batera, ordea, ez genuke
|
hitzaren
bidea bakarrik ikasi behar, isiltasunarena ere bai?. Nola isildu nik, baina, neure kezkak eta galderak, buruan bor bor batean nituenak?
|
|
|
Ikastea ona da, baina bere neurrian, guztia bezala. Horrekin batera, ordea, ez genuke
|
hitzaren
bidea bakarrik ikasi behar, isiltasunarena ere bai". Nola isildu nik, baina, neure kezkak eta galderak, buruan bor bor batean nituenak?
|
|
|
Nire erantzunak ustekabean harrapatu eta isilik geratu zen... baita ni ere, harekin batera. Biok geunden, beraz, isilik, baina ez mutu, isiltasun hura hitz egiteko beste era bat balitz bezala, gure arteko tentsioaren adierazpide... harik eta, afalorduan, isiltasunak
|
hitzari
bidea berriro ireki zion arte: " Bazkalorduan esatekotan egon naiz, baina oraintxe esango dizut, Damaso:
|
|
|
Nik ez dakit xehetasun haiek jasotzeko moduan zeunden, Damaso, baina nik galdera egin ahala, zuk zeure aurpegi hura jarri zenuen, ezusteak moldatua, bai, baina ez adimenaren ezerezean, galdera hura aspalditik espero izan bazenu bezala, zeure buruari aurretik mila aldiz egin zeniolako, baita erantzun bat eman ere; zure aurpegiera hura, argitik ilunetik bezainbat zuena eta
|
hitzaren
bidea ireki zizuna: ‘Nik, ordea, ez dut ezkontzeko asmorik’ Eta orduan, bat batean gainetik zama izugarri bat kendu izan balidate bezala —harremanen zulo beltzak ohi dira gai tabuak—, barru barrutik erantzun nizun:
|
|
2011
|
|
|
Eta, amaren
|
hitzen
bidetik, Raquelengana hurbildu beharra zuela bururatu zitzaion Leoni, isilean eta ezkutuan: berant zebilen, zoritxarrez, Raquelek ere pazientzia agortua baitzuen ordurako, halako eran, non, hondarrean, hura aitzinatu baitzitzaion:
|
|
2013
|
|
|
Senarrak
|
hitzaren
bidea ireki, eta Raissak ere bide hari heldu zion:
|
|
|
Senarrak
|
hitzaren
bidea ireki, eta Raissak ere bide hari heldu zion:
|
|
2017
|
|
|
Pancorboren aurpegiak oker ez nengoelako erantzuna adierazi zidan argi baino argiago, nahiz eta bere
|
hitzak
bide desberdinetik eraman nahi izan.
|
|
2021
|
|
|
Parekagarria izan liteke hitza ematea eta
|
hitz
bidez konfesatzea. Konfesatzea edo asaskatzea... bertsolaritzan egiten dena da hitza jartzea horrelako edo halako egoera bati.
|
|
|
Guztiz okerretara aditu ez badut, maisuak azken
|
hitzon
bidez zioena zen Sabino Arana Goiriren hizkuntza gaztelania zela. Horren ostean euskaraz egin zion gutuna, hauxe:
|
|
|
Lau giltza
|
hitzon
bidez sintetizatzen da hil arteko urteetan Nikolek ezagutuko zuen prozesua. Nikolek beste inork baino gertuagotik.
|