|
2002
|
|
|
hala eta guztiz ere jarriz gero, alan da guztiz be eta halaz eta guztiz ere bilatuko ditu. Eta
|
hitz
bakunak ez ezik, hitz elkartuak, eratorriak eta bestelako hitz anitzeko unitate lexikalak ere markatu direnez, etxe eskatuta etxeko jaun, etxekoandre, etxepe eta beste hainbat bilatuko du.
|
|
2007
|
|
|
Hitzaren eduki zabalera da muga, noraino den [3] hizkuntza bere kasa eratzailea. Harengandik hozituriko lore betegina da
|
hitz
bakuna. Horrengan bere berea dizu produktu bukatua bera.
|
|
2008
|
|
|
|
Hitz
bakun eta autonomo legez sintagman erabili izatea, ez da ugaria, ezta ohikoa ere, bizkaiera zaharrean. Lekukotasunik sendoenak errefrau zaharretakoak dira, RS en edo Isasti-ren bildumakoak.
|
|
2014
|
|
|
Horretaz gain, hiztegi semantikoa ere arakatzen da ezaugarri osagarrirenbat izanez gero horretaz ere baliatzeko. Hemen aurkituko ditugu bai kategoria itxienitzulpenak (izenordainak, antolatzaileak, zenbakiak) bai kategoria irekienak (izenak, aditzak, adjektiboak, adberbioak,
|
hitz
bakun zein HAULak). Lehen pauso honetanegiten dira analisitik lortutako informazio etiketen ordezkapenak ere.
|
|
2015
|
|
|
Testu unitate baten polaritatea identifikatzeko baliabide nagusiena polaritate lexikoak dira.Polaritate lexikoak
|
hitz
bakun edo hitz anitzeko unitateen zerrendak dira, non sarrera bakoitzaren aprioriko polaritatea adierazita dagoen. Horrela, Mandela hil da aste honetan, esaldia, polaritate lexikobatek, hil, negatiboa dela jasota badu, esaldi hori negatiboa dela ondorioztatu genezake.
|
|
2016
|
|
|
Filosofoak eta idazleak mistifikazio lanetan hasi zirenean, elohimdarren kopuru gehiena lurretik joan zen jadanik, azken suntsitze lanetan arituz, haien aitzinamenduak gizaberrien eskuetan ez zituztelako utzi behar. Gertaturikoa mistifikatzea ez zen hain zaila, nahiz eta jakin, denborarekin, idatziaren zehaztasunak apurka aldatuko zirela, adibidez Elohim hitzari bere aniztasuna kenduko ziotela eta Jainkoa
|
hitz
bakuna erabiliko zutela, balizko politeismo batetik monoteismora pasatuz. Baina garrantzitsuena funtsa atxikitzea baitzuten, gizatasunak onartuko zuen sinesmen sakona.
|
|
|
sinplebezain gordin, ezin zuzenago. Maiz, bizitzari lotutako gauza konplikatuak esateko dugun zailtasunaaskoz ere hobeto adierazten dute
|
hitz
bakun batzuk galankeriaz eta metafora amaigabeez ornitutakoeleberri luze batek baino. Testu luzeetako esaldietan galdu egin gaitezke edota gure buruak nahi eraninterpreta dezake irakurtzen/ entzuten ari dena, eta horrela, hartzaileak jasotzen duen mezua etaigorleak bidaltzen duena oso urrun egon daitezke elkarrengandik.
|
|
2019
|
|
|
ideia abstraktuaizan eta horretarako hitza nahi izatetik urrun,, bizitza iturri? ...a zeukana.Hortaz, spiritus edo nvevyak, edo hauek eratorriko lehenagoko hitzek, arnas, haize, hats, eztahoriek hirurak batera, esan nahi ez zuten garaian pentsa beharrean, haien antzinako esanahibereziarena irudikatu behar dugu, ordutik, kontzientziaren garapenaren bidean, aipatutako hiruesanahi zehatzetan trinkotu dena; eta beste hainbaten, zalantza barik, Grezia eta Erromatargaraitik horietarako
|
hitz
bakunak aurkitu baitira (1973: 80).
|
|
|
|
Hitz
bakunen artean zaharrenak aurkituko ditugulakoan, jakin min handiz arakatu ditugu ikertzaile batzuen lanak: Mitxelena, Tovar, Caro Baroja. baina, aurkitu ditugunen artean gehienak mota batekoak baino ez dira izan, mailegu motakoak.
|
|
2021
|
|
|
artzain, testuliburu, batzar agiri, harpidetza, maitasun, erosketa, elurte, gezurti eta abar. Ez dira, hortaz,
|
hitz
bakunak. Elkarketa edo eratorpen horren egitura batzuetan argia da (testuliburu, arnasbide...), osagaiak aski erraz bereizten ahal baitira, gardenak dira.
|
|
2022
|
|
|
mugaide. Atzeko IDE osagaiak atzizki legez iraun du euskaraz,
|
hitz
bakun modura kide sendotu delarik. Baina ide, ideko eta ide bateko hitz egiturek era bakunean iraun dute hizkera batzuetan, aldi zaharretan ez ezik:
|
|
|
3.8
|
Hitz
bakun itxurakoak
|
|
|
Badira hainbat adberbio, bereziki denbora adierakoak,
|
hitz
bakun itxura dutenak, eta inolako antzik ez beste kategorietako hitzekin: gaur, bihar, aspaldi, iaz.
|
|
|
Hori ondo uztartzen da PS itxura argiagoko adberbioez esandakorekin (§3.7): PSek esanahi ihartua edo lexikalizatuagoa hartu ahala,
|
hitz
bakuntzat jotzen dira. Prozesuan zehar materia fonikoa ere galdu ohi da, baita hitzaren forma eraldatu ere, hiztunak jatorria susmatu ezin duen arte.
|
|
|
Ez dago euskaraz aditzedo perpaus modifikatzaile bezala joka dezakeen ISrik. Dauden IS/ DSak
|
hitz
bakun itxurako deitu ditudan motakoak dira, ihartutako egiturak alegia.
|
|
|
•
|
Hitz
bakun itxurakoak: Jatorri desberdinetako egitura lexikalizatuak dira.
|
|
|
Hurrengo atalean (§3), adberbioak haien morfologiaren arabera sailkatuko ditut, honako sailak berrikusiz: ki/ to/ ro atzizkiez osatuak (§3.1), la atzizkiaz osatutakoak eta erakusleak (§3.2), ta eta rik atzizkiekin osatutakoak (§3.3), ka atzizkiaz osatuak (§3.4), adjektibo huts itxurakoak (§3.5), izen sintagma huts itxurakoak (§3.6), postposizio sintagma itxurakoak (§3.7) eta
|
hitz
bakun itxurakoak (§3.8). Azkenik, berrikusketa honetatik adberbio kategoriaren beraren beharraz zenbait gogoeta eratortzen saiatuko naiz (§4).
|
|
|
7 Hitz bakarrarekin ez dut esan nahi
|
hitz
bakuna. Eratorpen bidez osatutakoak ere hitz bakartzat hartzen dira EGLUren (1991) sailkapenerako, eta beraz, izenondo/ aditzondotzat, baina ez hala postposizio bidez osatutakoak.
|
|
|
egun, antza; vii) PS itxurakoak: orduan, itxuraz, gainera, aitzitik; viii)
|
hitz
bakun itxurakoak: gaur, atzo.
|
|
|
Aurretik esan bezala (2.2 atala), ko atzizkia funtzio adberbialeko hainbat osagairi gehitu ahal zaie adjektibo balioa emateko, hau da ISaren modifikatzaileak sortzeko. Atzo bezalako
|
hitz
bakunek, ta eta rik atzizkiek osatutako partizipioek, ka atzizkia hartzen dutenek eta postposizioz osatutakoek har dezakete; ez, ordea, ki z osatutakoek (Trask, 2003: 171).
|