|
2002
|
|
|
Morfologia bera gainditzen badu ere,
|
hitzaren
azken analisi osoa eta egituratua lortzeko morfosintaxira jo dugu. Hiru kasuistika desberdin konpondu ditu honek:
|
|
2005
|
|
|
Hori alemanen odolean sartua dago. Horregatik eutsi zioten leialki Hitlerren
|
hitzari
azkeneraino.
|
|
2007
|
|
|
Lehen
|
hitzetik
azken hitza entzun arte
|
|
2008
|
|
|
Ikusten badut orain hamar urte egindako azal bat eta ez bazait asko gustatzen tira, baina ikusten badut orain hamar urte idatzi nuen zerbait eta esaten badut" hau dek txarrikeixe!" amorrua ematen dit.
|
Hitza
azkenean txiki txikitatik jaso dugun mundua azaltzeko tresna da, eta barrurago sentitzen dut.
|
|
|
Ikusi dugu gorago zein aprioristikoa den Vennemannek Kraheren analisi mor fologikoari egiten dion kritika,
|
hitzaren
azken bokalaren interpretazioan kokatzen baita gehienbat. Baina bere hipotesiaren defentsan erabiltzen dituen etimologiak askoz ere ahulagoak dira euskararen ikuspuntik begiratuta:
|
|
|
Gaur, ordea, gauzak zuzendu dira, eta fauna eskuliburu guztietako culebri > lla> ciega> esandako Blenus> cinerea ri egokiarazten zaio. Halere, RAC en hiztegiak dioena egia bada behintzat, lución>
|
hitza
azken buruan latinezko* luscidus> < luscus>, itsu, baldin bada tor, izen horretan ezkutaturik dirauke gorago aipatu den okerrak.
|
|
|
ArdÃa
|
hitzaren
azken nota luzatzerakoan, boz ikara karrankari bat ateratzen zaio. Tomasi begiratzen dio, esanez bezala ez dagoela trenpurik onenean.
|
|
2009
|
|
|
Ba ez Joseba jauna. Beste hizkuntzetan jatorria aurkitzea zailagoa dute, baina gure euskara paleolitikoan sortu zen eta guk badugu aukera
|
hitzen
azken etimologia bilatzeko.
|
|
|
Euskararen hotsik bikainenetako bat da. Hotsaren beraren berezko indarragatik da bikaina, baina aintzat onestekoa da
|
hitzaren
azkenean hartzen duen indar erantsia: hitz bukaeran esandako k hotsa segidako bokal baten makulurik gabe gelditzen baita, amildegi batean zintzilik bezala?, arnasalditxo bat egitera behartzen gaitu, horrela isiltasunak ozenago entzunarazten duelarik bukaerako k horrek airean utzitako oihartzuna.
|
|
2010
|
|
|
Euren izenean aritu diren abokatuak gogorrak baino gogorragoak izan dira. Hasieran eskatu zuten guztia errepikatu zuten hitzez
|
hitz
azken saioan. Han ikusitakoa ikusi eta entzundakoa entzun, nola liteke, auzipetuoi begira?
|
|
|
–Bada, ondo, bai, ondo; laugarren goaz?.
|
hitzon
azken hatsarekin batera, amildegia sortu zen bien oinetan, bai baitzekiten berriro ere isilune narda garri berberak irentsiko zituela.
|
|
|
" Gau osoa daukagu" esanez itzuli zen, baso bat ur zekarkidala. Animoa eman zidan gau osoa horrek, eta aldi berean ulertu nuen L’Obsession de Rosetti hura lehen
|
hitzetik
azkeneraino irakurrarazi nahi zidala, han bertan. Psikopata baten aurrean nengoela ikusteko gai zen nire gorputz astrala, baina besteak, berrogeita hiru urteko gorputzak, ordea, ur trago bat edan eta irakurketari berrekin zion, otzan.
|
|
2012
|
|
|
Baina, azkenaldian, urrun geratu da Estatu federatuaren eredua. Inor gutxik aipatu du federazio
|
hitza
azken boladan (Maastrichteko akordioetatik irten den Europa urrun samar dago federal egiteko gobernu motatik). Desafioa, halere, hor dago:
|
|
|
Arrunt gaizkiturik nengoen, hil beharrean gaizkiturik agonia luze hartan; eta azkenean askatu nindutenean, eta esertzen utzi, zentzumenek alde egiten zidatela sentitu nuen. Epaia, heriotzazko epai beldurgarria?, belarrietara heldu zitzaizkidan
|
hitzetan
azkena izan zen. Ondoren, ametsezko xuxurla zehaztugabe batean murgildua zirudien Inkisiziokoen ahotsen soinuak.
|
|
2013
|
|
|
Hura lehen
|
hitzetik
azken puntura irakurriz ospatuko du Bilbo Zaharra forumak Obabakoak liburuaren 25 urteurrena, ekainaren 20an. Bernardo Atxagaren obraren irakurketa jarraitua egingo dute Arriaga antzokian, kultura, gizartea, politika eta kirol arloko hainbat jenderen laguntzaz.
|
|
|
Amaren zaintza osoki bere gain hartu behar izana, bataren berekoikeria, bestearen bekaitza, hirugarrenaren larderia eta guztien traizioa zirriborratu zizkigun ahizpekin haserretzeko kausa gisa. Tartean historia zaharrak behar zuten inondik ere, sehaskan bertan sortu eta urteetan bizi izandakoarekin kateatu, korapilatu eta nahastutakoak, bere
|
hitzetan
azken boladako amarruak besterik ageri ez baziren ere.
|
|
|
Apenas ulertzen zuen zer ari zen gertatzen, eta argi zegoen besteek gehiago zekitela berak baino. Gassenek hartu zuen
|
hitza
azkenean.
|
|
2015
|
|
|
Nire kezka ere izan zen hori, baina hitza ere abstraktua da azkenean, eta iruditzen zait zuretzako hitz batek esan nahi duenak ez duela gauza bera esan nahi beste batentzat, eta horrek eman zidan niri askatasun handia, ze niretzat kantu bat izan liteke gauza bat eta beste batentzat beste bat, eta azkenean musika abstraktua, baina hitzak ere bai.
|
Hitzek
azkenean seinalatu egiten dute bidea, baina bidea zabala da. Asko gustatu zait Maddik esan duena, hitzaren doinu propioarena, iruditzen zaidalako askotan ez zaiola horri garrantzi nahikoa ematen, eta hori oso inportantea iruditzen zait, hitzaren azentua, bere gorputza bere, kokalekua...
|
|
|
Beti beti elkarrizketetan agertzen ziren bokalok, egileak herri hizkera islatu nahi zuenean. Beranduago jakin nuen garai bateko Ondarroako euskara ekarri nahi zuela gogora Agirrek, bera txikia zenean zaharrek halaxe hitz egiten zutela,
|
hitzaren
azken bokal hura errepikatuz.
|
|
2016
|
|
|
Gizarte hitzaren osagaietan giza-agertzeak ez dakarkio, berez, hitzari inolako konnotazio sexistarik, norbaitek, erdarazko adibide eta ereduak gidari hartuta,
|
hitzaren
azken osagarria era hertsiegiaz ikusi eta halakotzat salatzen hasi nahi izateko. Gogoan izan, gainera, giza-errotik, bereziki, gizon?
|
|
|
Sei motiborengatik leherraraziko ditut sei arte zenbatzean sei sagarrak: Gabonetako bonbillak aldatzen dituen garabiaren klaxona ez dabilelako, Leonard Cohen-ek jada Hallelujah
|
hitzaren
azken silabari eutsi ezin diolako, zahar etxean patata purea aste honetan bigarrenez jarri dutelako, opera inguruko etxeetako leihoen kristalak hormigoiz bete dituztelako, zubi nagusitik salto egiten duten suizidentzat ibaiko ura beroegi datorrelako, udaletxean zintzilikatu duzuen bandera bazar txinatarrean eskuratu duzuelako.
|
|
|
Marga, mesedez! Liburuak irakurtzen ditut tarteka, aitak lehen
|
hitzetik
azkeneraino irakurtzen ditu eskura datozkion egunkari eta aldizkariak, buruko mina jartzeraino aritzen zait egunean egunekoaz. Laurden guti, laster azalduko ziren kristau zintzoak.
|
|
2017
|
|
|
Ilargiak ez dio
|
hitzik
azken epaiketari buruz
|
|
|
|
Hitzon
azken oihartzuna oraindik ere airean zegoela R bat heldu zen ertzainen kotxeen parera. Emakume bat ikusi nuen jaisten, umore txarrez, ateaz egindako danbadak erakusten zuenez.
|
|
|
Eta entzuteko denbora pixka bat daukagunean ere, ez diegu zaharrei entzun nahi, haien hitzek aspertu egiten gaituztelako. Hala ere, zahartzean,
|
hitzek
azkenik seduzituta edo, behiala aspertzen gintuena egitera jotzen dugu, istorioak kontatzera, alegia.
|
|
|
kisusgil/ kisuskil (gisugile, igeltsero), langil (langile), zirringil (zirringila Uharte Arakilen). Eta hidronimo honen kasuan bezalaxe, lehen osagai berbera duten beste zenbait toponimoren eta hidronimo baten kasuan ere,
|
hitzaren
azken tokian doan bokal erdiaren galera suertatzen da: Aralar, Fandoilar (Ziordia) eta Aragun.
|
|
|
Gizarte hitzaren osagaietan giza-agertzeak ez dakarkio, berez, hitzari inolako konnotazio sexistarik, norbaitek, erdarazko adibide eta ereduak gidari hartuta,
|
hitzaren
azken osagarria era hertsiegiaz ikusi eta halakotzat salatzen hasi nahi izateko. Gogoan izan, gainera, giza-errotik, bereziki ‘gizon’ adierako hitz batzuez aparte, badirela ‘pertsona abstraktu’ esangurako beste berba elkartu ugari ere:
|
|
2018
|
|
|
GURE
|
HITZA
Azken puttarrak gure bazterrak suntsitu aitzin?
|
|
|
Bere
|
hitzek
azken urteetan eman den ekimen baten mamia laburbiltzen dute. " Artistaren Estatutua" bezala ezagutzen da eta horixe du helburu:
|
|
|
" Abenduaren 29an ezagutuko dugu Hiritarren mahai eta irizpideei egokituko zaion Hondakinen Plana. Adi egon, badator....", iragarri du GuraSOSek sare sozialen bidez.775 gipuzkoarrek baino gehiagok hartu dute
|
hitza
azken hilabeteotan Hitzartu prozesuaren testuinguruan bideratu dituzten dinamika ezberdinen bidez. Helburua, herritar, eragile eta adituen aldetik bildutako ekarpenekin, erraustegia alboratuko duen Gipuzkoarako, etorkizuneko hiri hondakinen kudeaketa plana erredaktatzea da. Eta plan honekin, Gipuzkoan gai honekin dugun gatazka, elkarlanean adostasunez konpontzea.Prozesu honen baitan, mahai teknikoa (adituena) eta soziala (herritar eta eragileena) eratu zituzten eta lanketan jardun dute azken hilabeteotan.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, azpimarratzekoa da, Goikobasotik Bekobasora jaitsiz, oso gutxitan aurkituko dugula haitz
|
hitza
azken honetako toponimian; amaierako mendilerroan, Ataun ingurukoan, batere agertzen ez delarik. Bitxia da, Iturmendikoan, Urdiaingoan, Altsasukoan..., sarri agertzen baita beheko basoko Baserdian.
|
|
2020
|
|
|
Hori denori estilo lau, xehe, soil batean azalduko digu Natalia Ginzburgek, hamazazpi urteko narratzaileari dagokion moduan, konplikazio narratibo handirik gabe, hausnar bereziki lodirik gabe, xalo xalo eramaten gaituela lehen
|
hitzetik
azkenera, tentsioa mantenduz, atentzioa lotuz, gehiago gosez. Idazle italiarraren obrara sartzeko liburu aproposa iruditzen zait.
|
|
|
Nihilism Part. 1 Nihilismoak aurka egin eta deuseztatzearen ideia suntsitzaileak iradokitzen ditu, baina modu sortzailean ere erabil daiteke, konbentzionalismoen aurka egiteko indar gisa hartuta. «Nihilismo
|
hitza
azken urteotan irakurri ditudan hainbat liburu eta artikulutan azaldu zait, hitz larritan, eta haren esanahia eta jatorria ikertzera bultzatu nau horrek. Ez naiz nihilista sentitzen berez.
|
|
2021
|
|
|
Dena frantsesez bakarrik. Salbu" ttunttunari"
|
hitza
azken eguneko egitarauan sartua, hitz bat ez duguna gehiago biziki erabiltzen. Denbora hartan, hiru pilota partida baziren bestakari, biga luzean eta batto esku huska.
|
|
2022
|
|
|
Atxilotzeak salatzeko elkarretaratzea egin dute arratsaldean plazan, eta hainbat herritarrek bat egin dute deiarekin. Urola Kostako
|
Hitzak
azken orduetan jakin ahal izan duenez, atxilotutako hiru azpeitiarretatik bakarrak jarraitzen du atxilotuta.
|
|
|
Atxilotze horiek salatzeko elkarretaratzea deitu du antolakundeak Azpeitian zein Euskal Herriko beste hainbat txokotan, eta hainbat pertsonak bat egin dute deiarekin, Atxilotuekin elkartasuna, EHU erantzule lelopean. Urola Kostako
|
Hitzak
azken orduetan jakin ahal izan duenez, 34 atxilotu horietatik hamar bakarrik askatu dituzte momentuz, eta horietatik bi azpeitiarrak dira; beraz, oraindik ere azpeitiar batek atxilo jarraitzen du.
|
|
|
ulergarriak diren hitzak zenbatzen dira (hitzaren osotasuna ulertzen bada, hitza zenbatu); hitzak gaizki kopiatu direnean, adibidez," ospatu duen eguna" kopiatu bada," zuen" idatzi beharrean," duen" hitza ontzat eman da; zuzendu edo ezabatu diren hitzak badaude baina hitz horiek irakurgarriak badira, zenbatu; errepikatu diren hitzak zenbatu egin dira (adibidez," ospatu zuen bere bere eguna" idatzi bada," bere" hitza bi aldiz zenbatu da); bukatu gabeko hitzak idatzi direnean, bi letra edo gehiago idatzi badira, hitz bezala zenbatu da. Aldiz, bukatu gabeko
|
hitza
azken hitza bada, ez da zenbatu; ezabatutako hitzak agertu direnean, zenbatu egingo dira hitz hauek bi letra edo gehiago izan badituzte; tintaz zikindu diren hitzak badaude, hitz guztiak zenbatuko dira, irakurgarriak badira; ortografiaren aldetik gaizki idatzita dauden hitzak ere zenbatu dira(" handia" idatzi beharrean
|
|
2023
|
|
|
o Non? Ez da gai egiten ari dena adierazteko, ez du silaba edo
|
hitzen
azken letra ahoskatzen, kosta egiten zaio bere ideiak adierazteko hitz egokia aurkitzea (familia bereko hiztegietan nahastea: “labana labana, mahaia”) … Eta gehiago jakin nahi baduzu, kontsultatu Eroski Consumer haurtxoaren gidaliburua.
|