|
2005
|
|
|
Hirugarren atalekoak hizkuntza osoaren zati bat dira, baina ez dira hizkuntza komunarenak. ...horiek ez dira finkoak hizkuntzen historian, termino berezituak behin eta berriro iragaten baitira hizkuntza komunera batez ere hedabideek eragiten duten bulgarizazio prozesuaren bidez. Duela gutxi erabat berezituak ziren berotegi efektu, ozono geruza, immunoeskasia edo klonazio bezalako terminoak hiztun gehienek ezagutzen dituzte egun. Bestetik, terminologiak askotan hartzen ditu hiztegi komuneko
|
hitzak
eta adigai berezitu bat adierazteko erabiltzen, zabalkuntza semantikoa deritzon prozesuaren bidez. Euskararen kasuan beti aipatzen den adibidea dugu ardatz hitzarena: gurdien zati bat eta iruteko erabiltzen den tresna bakarrik adierazteko balio zuen lehen, eta egun Geometria, Fisika eta Kristalografia bezalako jakintza esparruetan erabiltzen diren termino ugaritan aurkitzen dugu:
|
|
|
Gure lana egin ahal izateko test batzuk prestatu genituen Bilboko Magisteritza Eskolako lehen mailako ikasleei egiteko. Idatziz agertzen diren
|
hitzak
eta sintagmen azentua jartzeko eskatu zitzaien ikasleei; erantzunetan curen ustez normalean egiten duten azentuera adierazi behar izan dute. Ikasleak denetara 86 izan dira, 37 euskaldun berriak, 27 euskaldun zahar bizkaitarrak eta 22 euskaldun zahar gipuzkoarrak; curen adinaren batez bestekoa 19 urtekoa izan da.
|
|
|
uztailaren 25 ean Vichy-ko batzorde berezi batek aurkeztu behar dio bere proposamena eskualdekatzeari buruz Pétain marexalari. Honek duke azken
|
hitza
eta, beraz, marexalari berari behar lirokete euskaldunek, lehen bai lehen, beren deia helarazi.
|
|
|
Zeren irakasteko, ordea? Lehenik euskal
|
hitzak
eta izenak, gero, haurrek ikas dezatela irakurtzen eta izkiriatzen, bai eta kantatzen ere. lrakasleak berak euskararik ez badaki he! egin diezaiola beste norbaiti.
|
|
|
Oso ezaguna dugu Bonaparte Printzea Euskal Herrian. Gure herri honetara egin zituen bidaien ondoren burutu zituen ikerketak hainbat liburu eta artikulutan argitaratu zituen, eta gure artean asko izan dira pertsonaiaz eta bere lanez
|
hitzez
eta idatziz aritu izan direnak. Esan genuke berak
|
|
|
|
Hitz
eta esapideei dagokienez euskara odol berritu eta gaztctu nahi zuen.
|
|
|
Axular zenaren ganik hunat, zer karrakaldi beharrezkoa ez dako eman eraskitzari! Zonbat hitz zahar ez ditu gaztetu; zonbat erran zuhur ez erain, Almanakaren arartekoz(...); zonbat
|
hitz
eta hizkuntza berri ez dauzkigu utzi oroitzapentzat! { 1915; Charritton:
|
|
|
tan gelditzekotan (E 309,). 4.2 Irudi bidezko mintzaira eta figurez den bezainbatean, esan dezagun lehenik Hiriart Urrutik zinez ugari baliatzen dituela
|
hitz
eta adierazpide tro piko egin eta hizkuntzan finkatuak. Hots, hiztegietan irudizko esanahian agertzen direnak edo behar luketenak, ez baitira haren kazetalanetako guztiak ageri.
|
|
|
Esaterako, batzuetan hondarrera esaldi, paragrafo nahiz tes tuaren azkenera jaurtikitzen zuela sartu nahi zuen pindarra eta noiztenka ira kurlea hitz andanak ulertu nahian ibilarazten zuela, gogoa dilindan, bainan asmatu nahiarekin ernatua uzten zautzula, irriz; gogomenen jauzte lillura garriaz Hiriart Urruti nagusi zaiola Adémari ere esaten digu?. Hona hemen adibide bat, Beribil artikulukoa, non
|
hitza
eta silaba ustekabean moztuz gogomenen jauzte lilluragarri hori gertatzen den:
|
|
|
Zer plazer zinuen?. Lur sagarren finitzeko, bi sosen urina (EO 33,, Bi sosen urina art.). Zinez ugariak dira kazetariaren subjektibotasuna irakurleari aditzera ematen dioten oihu
|
hitz
eta adierazpideak, hizketakoak: harridurazkoak (Hauxe da mendea!); haserrea erakustekoak (Zer mila sorgin!; Karako!) edo mesfidantzazkoak.
|
|
2019
|
|
|
Ekitaldi publiko batean euskaltzain batek egindako salaketarekiko posizio bateratua agertu behar zuen Akademiak, batez ere JCVrekin azken urtean izandako gorabeherak, diru laguntzen etena eragin zutenak, kontuan hartuta. N. Oleaga idazkariaren eskuzko zirriborroan, batzarrak hartutako erabakia ezabatutako zenbait
|
hitzez
eta esaldiz betea ageri da, iritziak bateratzea ez zela erraza izan frogatzen duena:
|
|
2021
|
|
|
Film dotorea gelditu zitzaion, ordea, txapelketaren lehiarena baino askoz ere ikuspegi zabalagoa ekarri zuena: "[...] Andoniren lekukotzak,
|
hitzak
eta Txapelketako lekukotzak muntatu nituenean Andonik lezio bat eman zidala konturatu nintzen[...] bertsolaritza jokoa baino gehiago jolasa dela erakutsi zidan[...] oso gai zabala dela konturatu nintzen, interesgarria, aberatsa[...] [Altunaren hitzak]" (Aristi, 2010: 34).
|
|
|
— (2017). Euskarazko irrati kazetarien
|
hitza
eta hotsa garai zailetan: 19561976 Arre (Nafarroa):
|
|
|
(...) gaur egun itzulpen ikasketak ia erabat Unibertsitatearen ildotik baitoaz, horixe baita seguruenik itzulpen ikasketen lekua. Ikerketa ere aipatzen da aurreko
|
hitzetan
eta, jakina, munduko optimismorik handienak ere ez gaitu libratuko alor horrek zegoen zegoenean jarraitzen duela esatetik. Halaxe baita, izan ere, eta halaxe jarraituko baitu itzulpen ikasketen birplanteamendu sakonik egiten ez den artean.
|