|
2017
|
|
|
Horrela agurtu dut. Petterrek ondo ulertu du azkeneko
|
hitza
eta irribarre egin dit, beraz, nik uste nuena egiaztatuta dago, frontera bidali banindute hilik egongo nintzatekeen, jadanik.
|
|
|
Inozentziaz beteriko ele,
|
hitz
eta mundu hura, mundu inperfektu hura batez ere maite dut, errealitatea baino gehiago, nik eraikitako mundu perfektuak baino are gehiago.
|
|
|
Musikarekin, zinearekin, edo, edo, deportearekin, futbol partida batekin emozio handia sentitu genezake, baina bertsolariak emozio hori artikulatu egiten du
|
hitzez
eta orduan bihurtzen da berebiziko aberastasuna, non emozio taldeko bat bihurtzen dan, non emozio hitz bihurtu bat, non emozio argumentatu bat, eta orduan halako indar berezia hartzen du.Orduan bertsolariaren aberastasuna da, nik uste, bere biluztasuna, beste arte forma horien ausentzian. Bere pobreza hori du bere aberastasuna.
|
|
|
|
HITZAK
ETA BERTSOAK
|
|
|
|
Hitzak
eta bertsoak
|
|
|
Hitzak badatoz, badoaz, esaldi bat ere agertzen da. Bertsolaria
|
hitz
eta irudiz osatutako tunel batean ikusten dugu, konzentratua bertsoa osatzeko hitzak bilatzen. Gero eta azkarrago dihoaz hitzak, musikak tentsioa ematen du.
|
|
|
Horri loturiko beste detailea: egileak etengabe aipatzen ditu herriak erabiltzen dituen joskera,
|
hitz
eta moldeak. Abere landareen izenak izan litezke, edota Guayaquilgo zoko nahiz aretoak, edota Hego Amerikako independentziari loturiko datak eta lekuak, edota herri xumearen era guztietako erreferentziak.
|
|
|
Hastapeneko urratsak une hartan hedatuena zen modernismoaren bidetik eman bazituen ere, egileak eten egin nahi du harekin, oso bestelako bidetik jotzeko; eta urte gutxiren buruan, idazkera goitik behera aldaturik ageri zaigu: aditzera eman nahi duena esaldi laburretan jantzita dakar, kaleko
|
hitz
eta hizkeran eta" kakografian"!, ahal bezain apaingarri eskasenaz. Hala ere, aldian aldian pasarte oparoak azaleratzen zaizkio hainbat paragrafotan, literatur" eskolako" modu eta moldez idatzirik.
|
|
|
Zerabilen
|
hitz
eta hizkeragatik hartzen da gure idazlea bidegiletzat. Taldekideekin batera, ordura arte ikusi gabeko ahalegina egin zuen herri hizkerara hurreratu eta zuzenean jasotzeko.
|
|
|
Gaztelaniako" sabio" hitzaren erroa baliatuz, herriak asko erabiltzen duen
|
hitza
eta asmatutako adiera da" sapo" hau: jakituna izan ez eta bere" jakitateak" iruzurrerako edota besteen bizkar bizitzeko nahiz gainetik jartzeko erabiltzen dituen pertsona maltzur eta iruzurgilea adierazteko erabiltzen da; latino amerikarrek" viveza criolla" esamoldeaz adierazten dutena, alegia.
|
|
|
Etzozte gaizki
|
hitz
eta pitz... bino barkauko nazue; alaba eta biok barrura guz lota... Goiz jaiki ber deu... baleike ta bihar semia goiz etxeatzia Manabítik...
|
|
|
Gauzarik harrigarriena da nola liburuek eta idazle batzuek irakurlea ondu dadin itxoiten duten, hazi dadin, hozitu dadin bere orrialdeetako
|
hitzak
eta ideia mikatzak irentsi ditzan pasiboki eta isilik, erraiak eraldatzen nabarituz. Izkiriatzaileak, edo hauen ingumak aspaldian zenduak baldin badira, sasien gibelean zelatari daude, aiduru.
|
|
|
Idatzirik ez bada, zurrumurruak ugariak dira, burtzoratzeraino. Gizonezko askoren artean emazteek omen zuten
|
hitza
eta kemenik bizitoreena erakusten batzarrak iraun zuen denboran. Proiektuaren aurka daude guztiz gehienak, ingurumenarentzat zaborren lurperatzea baita azken beltzeko aterabidea, eta luxerako kutsakorrena.
|
|
|
Larranbe kontakatilu hori, berehalaxe dakizki hemengo miseria guztiak, beti
|
hitz
eta pitz dabil Lope alkaidearekin. Eta?
|
|
|
Ez dut hitz gehiagorik entzun nahi. Hau da nire azken
|
hitza
eta kolpe batez zutituz behatzeko eraztuna eskaini zion musuka zezan.
|
|
|
Beraz, honelatan, emakumeetatik begiratu nahi duenak, nola behar baitu bere mihia edozein hitz esatetik gibelatu, hala behar du, halaber, emakumeekin trebatzetik, ibiltzetik eta
|
hitzetan
eta ezagutzatan sobera barrena sartzetik aldendu.
|
|
|
Egun batez eraman zituen filosofo batek zapata batzuk bere etxera, prometaturik zapata egileari denbora gutxiren barrenean ordainduko zizkiola. Eta abiatu zen bere
|
hitzean
eta epean ordainketa egitera. Baina entzunik ezen hil zela diruak behar zituen zapatagina, bihurtu zen alegerarik bere diruekin etxera, iruditurik ezen hainbestez kito zela.
|
|
|
Konpli ezazu, bada, zuk ere zeure
|
hitza
eta promesa, zahar zintezenerako eman zenuena.
|
|
|
Anitz bestek ere egin du gogoeta hau, aurkitu du koleraren kontrako erremedio hau: erakutsi du
|
hitzez
eta obraz ere on dela kolerak diotsona apur bat luzatzea, balantzan bezala edukitzea, ez berehala erabakitzea. Zeren kolera eta lehia ez dira kontseilari onak.
|
|
|
Zeren badirudi ezen, honela, elkarrekin mintzatzen ez direnak ez direla borondate gaizto gabe. Ezagun dira bere
|
hitzetan
eta solasetan; zeren ezin esan dezakete elkarrez ongirik, itxurapenez edo baizik. Obretan ere, elkarren beharra dutenean, elkarri ahal ez heltzen zaizkio.
|
|
|
JL: Abestien
|
hitzak
eta musika uztartzen ditugu, transmititu nahi ditugun emozioak adierazteko. PIL en abesti guztiak emozioen gainekoak dira.
|
|
|
Lotara joateko ordua iritsia zen jada. Sua amatatu, azken
|
hitzak
eta otoitzak helarazi besoak ilargirantz luzatuz eta furgonetetara sartzen hasi ziren.
|
|
2018
|
|
|
MANUEL. (Irribarre tontoaz Merriman andreari egiten dio
|
hitz
eta ez Maleni.) Nola haserretuko naiz, ba. Nire gabardina berria izango balitz bezala utziko duela esan du.
|
|
|
Topagune eta inspirazio iturri, kontzeptu horiek beraiek erabiltzen ditu Anna Selby Southbank zentroko literatur ekitaldien koordinatzaileak Poetry Parnassus azaltzeko orduan. Jaialdiak
|
hitzen
eta istorioen trukea erraztea lortu nahi zuten, eta poesiak betidanik horixe egin duela ohartu ziren. " Utopia da mugarik gabeko mundua imajinatzea.
|
|
|
Baina, kia, ondoko mahaian gu baino dezente zaharrago ziren batzuk ari ziren olagarroa jan eta jan. Eta haiekin bai, Sechuri galizieraz egiten ez zion morroi hori galizieraz ari zen
|
hitz
eta pitz. Jakina, gu baino dezente zaharragoak ziren haiek.
|
|
|
Etxekoandreak eta lau seme alabek aho zabalik entzuten zioten. Denak pozik zeuden, edo behintzat, horrela ziruditen, baina Pellok,
|
hitz
eta irribarreen artean, etxe hartan zerbait gertatzen zela sumatu zuen. Alabaina, goiz samar iruditu zitzaion horretaz galdetzeko, eta gerorako laga zuen.
|
|
|
Batetik, orrialde bikoitietan jatorrizkoaren bertsio erraztua eskaintzen da, Etxeparek erabilitako
|
hitz
eta ezaugarri gehienak egungo ortografiarantz ez beti, baina: eure, heuskara, erio... ekarrita.
|
|
|
|
Hitz
eta pitz hasi ginen, aukera guztiak xehatu nahian: gu etorri berriak ginen zubi luze honetan, ez ginen kanpotar bakarrak izango baina gure Potrosa, ene gure Potrosa!
|
|
|
Orotariko euskal hiztegian, X. tomoan agertzen da' jende'
|
hitza
eta hartatik datozenak. Beste zentzuen artean," persona humana" bada, eta literaturan harturiko adibide ugari, hala nola:
|
|
|
Beste leku eta kasu batzuetan, ordea, ez. Grande Marlaska epaileak 2012ko
|
hitz
eta lelo debekatuen zerrenda osatu du. Horren arabera, gaur Bilbon egingo den manifestazioan zer esan eta zer ez zehaztu du:
|
|
|
Hipotesi hedatuaren teknika ere baliatzen du usu horretarako, diren eta ez diren mundu paraleloetan barrena promenarazten gaitu.
|
Hitzetan
eta ekintzetan dauden iruzurrak seinalatuz, Non dago Wally, albumetako Wally pertsonaiak bezala, errege biluziak seinalatzen dizkigu etengabe.
|
|
|
Ni ez beste
|
hitzak
eta pertsonak galtzen zaizkit.
|
|
2019
|
|
|
Aldarri egin beharrean gaude aldarri,
|
hitzak
eta aditz taulak aldarrikatzeko sasoian oraindik
|
|
|
berandu izan aurretik,
|
hitzak
eta zu zerorri zimurtu baino lehen!
|
|
|
|
hitzak
eta aditz taulak aldarrikatzeko
|
|
|
Ehun
|
hitz
eta ehun kontestu.
|
|
|
Aldarri egin beharrean gaude aldarri,
|
hitzak
eta aditz taulak aldarrikatzeko sasoian oraindik
|
|
|
Egun haietan lehenengo aldiz izan nuen NAEL en berri Nazioarteko Adopziotarako Elkarte Laguntzaileak, gazteleraz ECAI ospetsuak bai eta egokitasun agiriaren berri ere. Hamaika web orri bisitatu nituen,
|
hitz
eta kontzeptu ezezagunez beterikoak. Artean ez nintzen ohartzen ikusten nuena izeberg handi baten punta baino ez zela.
|
|
|
Maitasuna zion Tomi. Zer
|
hitz
eta zer txingarra ziren hitz haiek! Tomek entzutean, berriro negarrari ekin zion.
|
|
|
Hitzak dira hitzak, poetak" ahal bezalakoak" direla deklaratu zuen baina sendituaren, gozatuaren eta minaren azaltzeko lehen, orain eta gero, baitezpadakoak dira. Hitzak direla
|
hitzak
eta denek ez dituztela menperatzen ahal ustea hedatua da gure herrian. Hitzak denenak direla aldarrikatu behar da berriro, denetan.
|
|
|
Hey, don" t you have any intention of moving? adorea berreskuratzeko bezala etorri zitzaizkion ingeles ikasi berriaren
|
hitzak
eta, aldi berean" Sorry" hizkera berberean barkamenak eskatu ondoren, beherantz begiratzen zuela, aurrean zituen beste pasaiariei jarraikiz, instintiboki egin zuen sabai garaiko areto handira. Edozein aireportutan aurkitu daitekeen horietakoa zen, besteengandik desberdintzen ez zena, nolabait inolako pertsonalitaterik gabe frankiziaren batek egina bezalakoa.
|
|
|
648 Irakurtzeko dauden liburuen kopurua, etengabe areagotzen doana, hilezkortasuna nahi izateko zio nahikoa da. Ikasteko hizkuntzak, ezagutzeko munduko bazterrak, egiteko lagunak, izateko amodioak, taberna urrunak non arrats gauak alferrik galdu... eta halere iristen garenerako kaleko hizkeran bestelako
|
hitzak
eta esamoldeak erabiltzen dira, txokoak aldatu dituzte eta pertsonak hazi egin dira eta ezberdinak dira. Liburuek ere beste gauzak esaten dituzte...
|
|
|
Berak ere ez zuen horretaz gehiegi sinesten bere hitzak irri batez amaitu baitzituen. Ikus entzuleok apezaren
|
hitzak
eta nahikaria eskertu bagenituen ere, etsipenezko irri batez ihardetsi genion. Horrelako eskaerak eta otoitzak egin arren, ez zuen inolaz ere atertu.
|
|
|
Aita, René Larrori Arrokiagako Munaut etxaltekoa, Irurira ezkondu zen, eta hori dela eta bi herri hauetan jokatu dituzten pastoraletan parte hartu du, eta ez nolanahi gainera. 1995ean Arrokiagak jokatu zuen Agirre presidenta gogoangarrian süjeta izan zen, eta Agirre lehendakariarena ederki egin zuen,
|
hitzez
eta kantuz. 2001ean, Irurik jokatu zuen Etxahun Iruri pastoralean süjeta izan zen, berriz ere, Etxahun Iruri pertsonaiarena eginez.
|
|
|
Josuren
|
hitzek
eta txalapartarien takunak zirrara handia eragin zuen bertan entzuten ari ginenon barruetan. Amalurrari egindako omenezko errezitaldi batean ginen, amalurrarekin lotzen gaituzten lokarri ikusezinak baina arras errealak iratzarriz, lurrari deika.
|
|
|
17 jelkaldian hirugarren güdüka izan zen eta langileek galdu zuten, oholtzako zolan bi hildako utziz. Ondoren 6 kantua etorri zen, Itxaro Bordaren
|
hitzak
eta Julen Axiariren airea zituen kantu gogorra eta tristea.
|
|
2020
|
|
|
Iñigo Aranbarri,
|
Hitzak
eta giltzak
|
|
|
Egiten duen literaturak (letrak elkarri josteak) eskaintzen baitu horrelakoei itzulipurdia emateko, ausartzeko, ausaz, baita esku sartzeko ere. Iñigo Aranbarriren kasua da hori,
|
Hitzak
eta giltzak liburuarena.
|
|
|
Orain hamar urte kalean, Alberdania argitaletxeko Zerberri sailean (gogoratu: orotariko saiakera laburrak biltzen dituen bilduma), hizkuntzaren inguruko gogoeta da
|
Hitzak
eta giltzak, edo hizkuntzaren parte diren hitzen ingurukoa, nahiago bada. Edo hitzetatik abiatutako hizkuntzaren gaineko hausnarketa.
|
|
|
Ez alferrik, boterearen ahotsa horietan modulatzen dela gaztigatuko digu. Eta hori esan ondorenean nabarmenduko digu euskal prentsaren garrantzia, egunero egunero kalean zirkulazioan jartzen duen
|
hitz
eta esamoldeen kopuruagatik bada ere," hagitzez handiagoa literaturak izan dezakeena baino". Eta idazle batek diosku hori.
|
|
|
Zail da liburuan zehar hunkitzen diren guztiak hemen laburbiltzea. Baina ezin esan gabe utzi, arkeologia filologikoa baino hitzen bigarren bueltak maiteago dituen Aranbarrik, hizkuntzaren gaineko kezkak zabaldu dituela bertan,
|
hitzek
eta ideologiak duten harremanari buruzko bilduma honetan, saiakera labur eta emankor honetan. Laburra eta indartsua izatea baita luze eta eder jantzia eraisteko era bakarra.
|
|
|
|
Hitzak
eta giltzak, Iñigo Aranbarri, Alberdania, saiakera, 2001.
|
|
|
Baina aurkezpen ekitaldian parte hartzea onartu baldin bazuen, ez zuen horregatik onartu, gonbitan"
|
hitzaren
eta irudiaren arteko harremanaz hausnartzeko" aukera ikusi zuelako baizik. " Hitza eta irudia gerra moduko batean bizi omen dira esan zuen Almandozek.
|
|
|
Baina aurkezpen ekitaldian parte hartzea onartu baldin bazuen, ez zuen horregatik onartu, gonbitan" hitzaren eta irudiaren arteko harremanaz hausnartzeko" aukera ikusi zuelako baizik. "
|
Hitza
eta irudia gerra moduko batean bizi omen dira esan zuen Almandozek. Horren adibidea da zinema.
|
|
|
Almandozek ohartarazi zuenez,"
|
hitza
eta irudia banatuak agertzen zaizkigun arren, mundu bereko bi isla dira", eta, bere ustez, Magritteren lana da
|
|
|
"
|
hitza
eta irudia modu natural eta iradokitzaileenean uztar daitezkeen adibiderik argienetako bat".
|
|
|
Egia da Txalapartak, Eider editore, apustu handia egin zuela testuekin batera kuatrikromian argitaratutako margoak kaleratzean, eta biziki eskertzen diet hura baitzen nire ahalegina hain zuzen ere,
|
hitzen
eta irudien arteko kontraesanak azalaraztea irakurketa mota berri bat proposatuz.
|
|
|
Parisko Jeu de Paume museoan giltzapeturik geratu den gazte baten gogoetak ardatz harturik, aipatu museo horretan eta Magritte pintorearen margoak izango zituen lagun gazteak ahalbideturik. Hala, literatura eta Magritteren pinturak harilkatuta, honek pinturan
|
hitza
eta irudia uztartzen zituen modu naturalean eta hori egiten saiatu nintzen Jeu de Paume liburuan.
|
|
|
Eleberriaren eta saiakeraren arteko hibrido honek, halaber,
|
hitza
eta irudia josi nahi zituen. Magritteren koadroetatik abiaturiko hausnarketa filosofikoak Magritteren beraren koadroekin janzten dira.
|
|
|
Magritterekiko interesik izan gabe ere, demagun Modigliani edo Lautrec espresionistatik gertukoago izanda ere, nahiz eta estetikoki Magritteren koadroek erakarri ez,
|
hitzaren
eta irudiaren arteko aipatu kontraesana beti antzeman behar zaio edozein artistaren koadroek ezkutatzen duten botere iradokitzaileari, eta horretarako Magritteren koadroak baliagarriak dira, baleko lanabesak besterik ez izan arren.
|
|
|
|
Hitzen
eta irudien arteko hartu eman hura argitu nahian joan nintzen 2003an Parisera Magritteri buruzko bilduma berezia ikustea. Parisko Jeu de Paume galeriak haren margoen eta idazkien erakusketa antologikoa antolatu zuen horri magia zerion non, Magritteren irudiak eta hitzak gure zain zeuden Konkordiako obeliskoaren itzalean.
|
|
|
Errepikapenak erkatzea eta
|
hitzen
eta irudien arteko kontraesanak agerraraztea joera ohikoa izan da Magritterengan. Ia bere logotipotzat hartu izan den piparen irudia, adibidez, etengabe ibili zen margotzen bizitzan zehar.
|
|
|
Bizitzeko eta hiltzeko. Paradoxa bihurtu zuen bere erabakia, surrealista izan zelako, buruz eta bihotzez,
|
hitzez
eta marrazkiz, ideiaz eta bizitzaz".
|
|
|
2018ko Arabako Aldundiko euskarazko poesia lehiaketa irabazi nuen, Ernestina de Champourcin poesia saria, Izendegi hutsa lanari esker. Arabako izenak oinarri hartuta, hainbat iritzi ematen nituen
|
hitzari
eta poesiari buruz, aforismoaren, sententziaren eta poema laburraren artean neurrira emandako tonuan.
|
|
|
Idazleak guztiz modu boluntarioan egiten zuen lan. Idazleok babesa nahi genuen, gure
|
hitza
eta lekua izatea"
|
|
|
Eta, berriz ere, urte batzuk lehenago argitaratutako Magrittek ez omen zuen pipatzen hartan bezala, margolari belgikarraren ikonografia eta filosofia erabili nituen nire burutazioen abiapuntu, makulu edo aitzakia gisa,
|
hitzen
eta irudien arteko harremanei kasu berezia eginez.
|
|
|
Kontuz... Horregatik, ohiko
|
hitzen
eta balizko hautazko hizkuntzaren diskurtso politikoki zuzenen aurrean literaturak mintzaira berreraikitzailea erabiltzeko aukera ematen digunez, hizkera literarioa lantzen segitu beharra dago.
|
|
|
" Behin baino gehiagotan pentsatu izan dut poetak ez ote diren pentsalari narrasak, bizitzak
|
hitzak
eta adierazmoduak larregi zikindu dizkien filosofo traketsak edo. Mundutik aski urruntzeko gauza izan ez, eta zerura bidean jar zitzaketen karta geografikoak galdu dituzten alderraiak.
|
|
|
Dadaismoaren jarrera subertsioaren aldekoa baldin bazen ere, arrazoiaren nahiz moderniaren salaketaren bidez batik bat, surrealismoak artea bizitza estilo bihurtu nahi izan zuen, alternatiba politikoa bilakatu, beraz. A. Bretonek emango dio
|
hitz
eta teoria bere Manifestua n (1924). Funtsean, gerra arteko garai haietan tradizioaren kritika eta ametsen garrantzia erabili nahi izan zituzten gizarte berriaren bila borrokatzen joateko.
|
|
|
Dena den Aritzek Elenaren
|
hitzen
eta gogoeten hari bikoitza moztu zuen, benetan uste duzu ipuin fantastikoaren eta errealistaren arteko banaketa hori, Poeren eta Txekhoven artekoa, ipuingintzaren bi ildo handiena, atxikigarria dela oraindik ere. Klasean horrela azaldu diguzu, baina niri pixka bat zaharkituta dagoela iruditzen zait.
|
|
|
Sermoian, apaiz meza emaileak esperantzazko hitzekin batean, eta egun sinesmena izatea zaila dela aitortzearekin batera beti izan bide da zaila sinesmena izatea, aletu zituen hildakoaren merezimenduak, eta haren fedea azpimarratu zuen. Emakume ahotsezko koruak argi
|
hitzak
eta itxaropen hitzak ahoskatzen xaramelatzen zituen bizkitartean...
|
|
|
Bakanago gertatu zait partaide izatea. Gogoan iltzatuen dudanean,
|
hitza
eta musika izan ziren osagai nagusiak, eta, jakina, bertaratutako gizabanakoak, komunitate airean elkarri josiak ekitaldiak iraun zueino, nahiz asko ezezagunak izan batzuk besteekiko. Gehienetan, erraustu egiten da gorpua, eta errautsak zabaldu ere bai, baina garrantzizkoena oroitzapenak dira, eta hitzak, musikatuak edo errezitatuak.
|
|
|
Euskararen aldeko gogoetari dagokionez, funtsean, bi gauza ikusten zituen beharrezko euskararen salbamendurako: bat, eskolak eman behar duena, hots, normalizazio kulturala; lehenik, euskalkietako diferentziak eta tradiziozko esamoldeak irakatsiz (jada ohiz kanpoko diren
|
hitz
eta esaldiekin aberastuko da) eta bigarrenik," gure hizkuntza aipaturiko elkarrizketekin neurri bateraino finkatua dugula, orokortuko da gure herrian, eta lurralde osoan ulergarri egingo da". Hizkuntzaren normalizazio sozial horretarako bultzada eta abantaila gizarteak eman behar du:
|
|
|
Cadizen hilabete eskas bat aguantatu zuen. Etiopian gusturago egon zen bere
|
hitzetan
eta luzaroago ere, baina hura ezta ere" bere lekua" ez zela erabaki zuen. Tanger, Kuba, San Frantzisko, Nevadako basamortua...
|
|
|
Bere jaunarekiko jokabideaz ez ezik, Paterninarren kondairaz ere
|
hitz
eta pitz ari da zer nolako leinu ohoretsu eta garrantzitsua den behar bezala jabetzearren.
|
|
|
Bestela okerragoa izango duk. Hor ibiliko dituk gauean
|
hitza
eta pitza, etengabeko jostaketan eta azkenean, guretako inork ezin izango dik lorik egin. Jokinek.
|
|
|
Errenteriako aduriztarren baserrian ohitura izan da beti tximiniaren inguruan kontu kontari aritzea. Neguko gau luzeetan, gehienbat, afalosteko orduak beheko suaren berotasunean ematen zituzten
|
hitz
eta pitz, garai bateko historiak eta istorioak kontatzen. Batez ere, aitona Mañuel izaten zen horretan aritzen zena.
|
|
|
Andrea, esan zuen Masettok hala nintzen, baina ez jaiotzez, baizik eta hitza kendu zidan gaitz baten ondorioz, eta gaurko gauean lehenbiziko aldiz sentitu dut bihurtu zaidala
|
hitza
eta eman ahala esker ematen dizkiot hortaz Jainkoari.
|
|
|
Masettok esan, eta abadesak, orduan, ulertu zuen beste moja guzti guztiak bera baino azkarragoak zirela eta hortaz, emakume argia baitzen bera ere, Masettori joaten utzi gabe, erabaki zuen bere mojekin konponbidea bilatzea kontu honi, Masettok monasterioaren izen ona ez zikintzeko. Eta nola egun haietan administradorea hila zen, denak konforme jarrita, denek agerian deklaratu zuten ezkutuan egin zutena, eta erabaki zuten, Masettoren poz handirako, inguruko jendeari sinistaraztea beren otoitz eta monasterioko zaindari zen santuaren merezimenduei esker bihurtu zitzaiola Masettori
|
hitza
eta, hortaz, administradore egin zuten, eta ongi eraman ahal izateko moduan banatu zizkioten lanak. Eta nola lan horien ondorioz fraidetxo asko sortu ziren, hain diskrezio handian eraman zuten kontua non inork ez zuen ezer jakin abadesa hil zen arte, Masetto zahartua zela eta etxera itzuli nahi zuenean; eta hori jakin zenean gogo onez eman zioten baimena.
|
|
|
Batzuek miretsi egiten zuten; beste batzuek, gorrotatu. Haren
|
hitzek
eta iritziek inor gutxi uzten zuten epel.
|
|
|
Goxo hasi zituen, inguruko etxeetako diru eskaintza oparoetatik babestu zituen, seme lez zaindu zituen. Goizero goizero bere
|
hitzek
eta laztanek argitzen zien eguna Katchenjungaren magalak pizten zituen eguzkiak beste. Esker onez, beraien kurrinik kantariena eskaintzen zioten arto hostoak murtxikatzearekin batera.
|
|
|
esan nahi izan zuen. Baiña
|
hitzak
eta konfetiak batera eta nahasturik irten zitzaizkion; eta, etsirik, ixildu egin zan.
|
|
2021
|
|
|
Nire nebaren begiak niregan gero eta josiagoak, nire aurpegi garbitu berrian, egia borobila,
|
hitzen azpitik
eta batez ere ustez bidezkoa denaren gainetik, adieraz lezakeen keinuren baten bila. Ez du tutik ere esaten, ez du behar, azken urteotan isiltasunaren indarra hitzena baino hobeto erabiltzen du eta ni bere hitz urritasun temosora moldatu egin naiz, halabeharrez.
|
|
|
Jakin badakit, ordea, kasu egitekotan eta oraingoz nire bizikleta gorde bakarrik egin duen agure tripontzia errudun ez den nahaspila batean sartuko dudala ustekabean. Hori dela eta, eta Iñaki Zubibarrieta jaunak ikastolako ateraino ia arrastaka naramala, eta batez ere kalean oraindik
|
hitz
eta pitz ari diren ikaskideak dakusatzadala, banago kopetaraino gure irakasle superjator eta hiperkontzenziatuaren ume kutuna, mairutxo ikaragarri azkarra eta saiatua, hots, guztiontzat eredu, izateaz, atzo arratsaldean Ahmed baldarrak udaltzainen laguntza eskergaitzatik ihes egiteko erabili zuen metodoa gogora ekarri berri dut. Ziztu bizian libratu naiz nire irakaslearen esku zein asmo onez.
|
|
|
Agureak berriketan jardun du etengabean, bere lagun tabernariari agur egin, taberna barreneko mahai baten inguruan bere tripa itzela egokitu, eta ni bere aurrean esertzeko keinua ere egin bitartean. Beharbada maltzurregia omen naiz, baina ezusteko aitajaun xarmant horrek aspalditik norbaitekin
|
hitz
eta pitz lasai moduan egiteko gogo bizia zuela dirudi. Agurearen ahotik hitzak parrastaka jalgi ahala horren tipo gaiztoa ez dela oldozten hasi naiz.
|
|
|
Nik ordea klasean bertan bakarrik egin ohi dut euskaraz eta gehienetan irakasleekin edota oso noizik behin ere ikaslagunekin baratzean, batez ere irakasleek euskara sustatzeko ekitaldiak antolatzen dituztenean. Euskara gogoko dut, bai, baina ikastolatik irten orduko erdarara jotzen dut nire aurrean zenbait ikaslagun euskaraz barra barra ari izan arren, ez dut inola ere berriro euskomoro deitzea nahi, hau da, aspaldi aurpegira bota bezala ikaslagun batzuengana ondoratu nintzela
|
hitz
eta pitz.
|
|
|
Forentsea azala berreraikitzen ahalegindu zen tatuajea zer ote zen asmatzeko. Azkenik bihotz gorri bat zela jakinarazi zuten," Remy´s Angel"
|
hitzekin
eta aingerutxo batekin ere.
|
|
|
Eta, odola galduaren galduz, heriotza hurbil zuela sentitu zuenean, begiak zerurantz goititu eta eskuak bildurik, eskerrak eman zizkion Jainkoari, bere indarra, bere bertutea, bere pazientzia eta garbitasuna aipatuz, eta otoituz onar zezan bere odola, Haren agindua betetzeko eta Haren Semearenaren ohoretan isuria, zeinaren bitartez uste osoa baitzuen bere bekatuak oro garbituko zitzaizkiola eta Haren haserrearen oroimenetik ezabatuko. Eta" Har ezazu, Jauna, zure ontasunari esker berrerosia izan den arima hau!" erranez, ahuspez erori zen lurrera, eta gaiztoak hainbat kolpe eman zizkion han; eta, emakumeak
|
hitza
eta gorputzaren indar oro galdu ondoren, zoritxarreko hark indarrez hartu zuen bere burua defendatzerik ez zuen emakumea.
|
|
|
Eta gizonak bere irrika gaiztoa ase zuenean, hain bizkor eman zion ihesari, non, nehon diren bilaketa guziak eginagatik, ezin izan baita geroztik aurkitu. Mandazainaren emaztearekin oheratu zen neskatoa ohe azpian gorde zen beldurraren beldurrez; baina gizona kanpoan zela ikusirik, nagusiarengana joan eta
|
hitzik
eta mugimendurik gabe aurkitu zuen; leihotik auzokoei oihu egin zien, nagusiari laguntzera heltzeko. Eta haiek, hiriko bertze emakume oro bezainbat estimatzen eta maite baitzuten, lasterka joan zitzaizkion eta zirujauak ekarri zituzten; haiek gorputzean hogeita bost zauri hilgarri zituela ikusi zuten eta ahal zuten guzia egin zuten laguntzeko, baina ezin izan zuten.
|
|
|
Erregina, gizonaren
|
hitzei
eta haren begitarteari erreparatuz, sinesten hasi zen hitz haiek bihotzaren barnetik sortuak zituela, eta oroitu zuen nola jaun hori, aspaldi, bere zerbitzura jartzen ahalegindua zen, halako atxikimenduz non malenkoniak jo baitzuen; eta berak, orduan emaztearengatik izanen zela pentsatu arren, fermuki sinesten zuen orain berari zion amodioak sortua zela malenkonia hura. Eta horrela, maitasunaren egiak, zeina disimulatzen ez denean agerian gelditzen baita, eman zion jende ororen gordean zegoenaren segurtasuna.
|
|
|
Hircanek hartu zuen
|
hitza
eta erran zuen:
|
|
|
Jadanik hasia nintzen betiko egoitza izatea espero nuen bizilekuaren parte handi bat eraikitzen, baina tupustean errekaratu egin duzu guziz. Desterratzen hasi duzu enekiko nehoiz izan dukezun peskiza oro, eta ezinen duzu, nagoen lekuan nagoela, ene bila ibili, ez
|
hitzez
eta ez buruz buru, eta ez izan esperantzarik nehoiz aburuz aldatu ahal edo nahi izanen dudanik. Ezin damu handiagoz erraten dizut, Amadour; zurekiko adiskidetasun osoa zin egitera heldu izan banintz ere, argi sentitzen dut orain bihotzean finitua litzatekeela elkarretaratze honetan; hain da handia ene burua honela tronpaturik ikusteak sortzen didan harridura, non segur bainaiz ene bizitza edo laburra edo oinazetsua izanen dela.
|
|
|
Bizimodua mandazain gisa ateratzen zutenen gainean esaten zen vellaturam facere. Hortik datoz, halaber, latineko vilis
|
hitza
eta ingeleseko vile, baita villain ere (doilor, zital). Horrek iradokitzen du herritarrak zer degenerazio motari lotzen zitzaizkion.
|
|
|
Hala bada, apezpiku jaunak erran duen bezala, Donemiliagan berriro mutil kristau on bat izateko egonaldi bat egin dezala denen erantzun falta aprobetxatuz, mutila berriro utzi zuten itxita. Azenari, ezgauza, edozeren gainetik lur jota utzi zuten
|
hitzok
eta besteen defentsa faltak. Gizon gaizto hark ederki maneiatzen zituen egoerak eta pertsonak.
|
|
|
Beste hiru orduz jarraitu zuten lanean, atseden eskasetan bi
|
hitz
eta ur trago bat egiten zuten bitartean. Lan asko egin zuten, dena txukun eta lasto berriez estalita utzirik.
|
|
|
Maite duzun pertsonaren heriotzaren errudun egitea ere! Nik, leporatutakoaz haserretu nintzelarik, haren kontra
|
hitzez
eta ekintzez errebelatu nintzen eta gogorki erantzun niola aprobetxatuz Donemiliagara bidali ninduen beraren hitzetan onbideratzeko... Gezur galanta hori guztia.
|
|
|
Eskaileran gorantz goazela pisua, aurrenekoak baino eskailera sendoago bat izateaz gain, orain dela gutxi arte arkitekto batena izan dela jaki narazten diot nire bezeroari. Goraino iritsi eta, orain arte guztiz ezezagun nuen neska honekin hasiera hasieratik zeinen ondo konpontzen naizen, zein gustura egiten dudan
|
hitz
eta pitz, zein gutxi aspertzen naizen gogoeta eginez, atikoko atea zabaldu dut.
|
|
|
Ez zen ere hileta eguna momenturik aproposena alferrikako azalpenak emateko, agian ez zegoen inoiz eta inori ezertaz eman beharrik, edo hori zen bederen nik uste izan nuena. Hala ere, hileta elizkunetik irtendakoan eta bere amak
|
hitzez
eta oso urrundik nolabait aurkeztua ezagun bakarra nuen alabarenganantz joan nintzen nire dolumina ematera. Zer esanik ez, ez nuen inolako gogorik nire burua aurkezteko; alde batetik, eta lehenago esan bezala, batere xehetasun zalea ez naizelako, eta bestalde ere halako kinka larrietan sufritzen ari den jendea zenbat eta gutxiago molestatu delakoan nagoelako, batez ere eta tupustean ni ere negar zotinka ez hasteko hain hunkibera txotxoloa naizen aldetik, dolu giroak eraginda bada ere eta azken hau betiere koldarkeria mota bat baino ez dela kontuan hartuta.
|
|
|
Eta beharbada egin, egin badituzte, sarbideak zabalduz eta asfaltatuz, aparkaleku gehiago hutsetik sortuz, inoiz ez bezala parkea atondu eta zainduz, bestela gaur topatu dugun jende mordoa zen pilatu sardina lata moduko hondartza honetan. Edonola ere, txingar eginda baldin bazen ere koitadua, hondarretatik altxatu orduko Laurak
|
hitz
eta pitz egin du haren umetako oroitzapenak zirela-eta. Baliteke nik nahi eta behar baino informazio gehiago eman didala haren senitartekoei buruz, zeharkatzeke guztiz konforme eta bereziki patxadatsu nengoeneko ataka ireki berri dit oharkabean, nire uste eta beldurrez betiko mamuak sartu daitezen oldarrean.
|
|
|
Ez du merezi, ez dit inolako motiborik eman, nire ustez orain arte esandako guztia gizalegeak eraginda izan da soil soilik. Aitzitik, azalez oso emakume atsegina da eta zinez estimatzen dut aspaldiko partez norbaitekin
|
hitz
eta pitz egin ahal izatea lasai asko.
|