|
2007
|
|
|
Fishmanek adibidez, argi esaten du hiztunak
|
hitzez
eta idatziz ongi moldatzen direnean lan munduan hizkuntza hori txertatzea, gure kasuan euskara, hizkuntzaren biziberritzerako behar beharrezkoa dela: " Helduon bizitzako zati handi bat (tentsioaz eta espektatiba profesionalez, emulazio sozialez eta akulturatze bideez arras garrantzitsua) lan munduak eratzen, moldatzen eta mugatzen digu". 1
|
|
2008
|
|
|
Euskarazko corpusak kontsultatzeko ia tresna guztiak lehen motakoak dira, hau da, gehienez ere bilagaiaren testuinguruak eta maiztasunak erakusten dituzte. ZTC da bigarren motakotzat jo daitekeen bakarra,
|
hitzaren aurreko
eta ondorengo testuinguruan agertzen diren formak/ lemak eta horien maiztasunak erakusten baititu, taulatan zein grafikotan.
|
|
|
Gainerako hedabideei dagokienez,
|
Hitza
eta Euskadi Irratia ETB1engandik hurbilago daude. Euskadi Gaztearen datuak, berriz, Berriaren datuen oso antzekoak dira.
|
|
|
|
Hitza
eta Euskadi Irratia ETB1engandik hurbilago daude. Euskadi Gaztearen datuak, berriz, Berriaren datuen oso antzekoak dira.
|
|
2009
|
|
|
Gure artean atxikimendua, fideltasuna, identitatea... terminoak ere erabiltzen dira antzeko esanahia adierazteko, nahiz eta erabateko sinonimoak ez izan. Nekeza da jakitea nork erabili zuen lehenbizi leialtasuna
|
hitza
eta kontzeptua soziolinguistikan; nik dakidan neurrian, J. Fishman (hizkuntzaren soziologoa eta soziolinguista) izan zen Language loyalty in the United States (1966) argitalpenean7 Gero, ordea, autore honek berak beste hitz eta kontzeptua erabiliko du, antzeko esanahia adierazteko (ez ordea erabat berdina): identitatea, edo gure egoera bezalako kasutan identitate etnikoa, edo identitate etnolinguistikoa (testuinguru psiko soziolinguistikoan ohikoa den moduan):
|
|
|
Gure artean atxikimendua, fideltasuna, identitatea... terminoak ere erabiltzen dira antzeko esanahia adierazteko, nahiz eta erabateko sinonimoak ez izan. Nekeza da jakitea nork erabili zuen lehenbizi leialtasuna hitza eta kontzeptua soziolinguistikan; nik dakidan neurrian, J. Fishman (hizkuntzaren soziologoa eta soziolinguista) izan zen Language loyalty in the United States (1966) argitalpenean7 Gero, ordea, autore honek berak beste
|
hitz
eta kontzeptua erabiliko du, antzeko esanahia adierazteko (ez ordea erabat berdina): identitatea, edo gure egoera bezalako kasutan identitate etnikoa, edo identitate etnolinguistikoa (testuinguru psiko soziolinguistikoan ohikoa den moduan):
|
|
|
Gure harremanak, nolabait esatearren, elkarrizketa bihurtzen dira, hitzak nagusi bilakatzen dira gure bultzada emozionalak adierazteko.
|
Hitzak
eta emozioak, zirrarak eta eleak, biak ala biak uztartzen dira gure elkarrizketan, elkarri eraginez. Bi sistemak batera ari zaizkigu etengabe.
|
|
2010
|
|
|
[Iruñerria]... Ama gaztaroan euskaldundu zen, aldiz aita, erdalduna izan da betidanik(
|
hitz
eta esaldi asko ezagutzen baditu ere). 5 urte arte Leitzan bizi izan nintzen, ama hantxe irakasle baitzen.
|
|
|
Sarrera badirudi egungo mendea elkarrekiko mendekotasunarena izango dela. inoiz baino gehiago, lurra gero eta txikiago ari da bilakatzen, gizakiak lortutako aurrerakuntzen ondorioz. elkarrengandik milaka kilometrora dauden bi pertsonek elkarrekin
|
hitz
eta lan egin dezakete gaur egun, denbora errealean. aurrerakuntza handi horiek ingelesez hedatzen dira, nagusiki, eta, nazioarteko beste hizkuntza gutxi batzuetan, bigarren maila batean. hizkuntza aniztasunari krisi larria dakarkion joeraren erakusgarri da jokamolde hori. horrenbestez, hizkuntzek bizirauteko aukera bakarra idatzizko araudi bateratu bat sortzea izango da eta, horren ondorioz, dago... XX. mendearen bigarren erdian, haugen, soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain breton eta Fishmanen lanek1 aurreratu ziguten nondik zetozen iraganeko inposaketak eta, batez ere, zer ondorio ari ziren sorrarazten hizkuntza gutxituetan. irakaspen mugimendu horren arabera, une honetan bertan abiarazitako jarduera sendo batek soilik geraraz eta itzularaz zitzakeen hizkuntzen galera prozesu horiek. gero eta gehiago, norabide horretako gizarte mugimenduak sortzen joan ziren, indartsu, hizkuntza gutxituko hainbat herritan. dakigunez, euskararen berreskurapen mugimendua izan zen aitzindarietako bat, eta mugimendu guztietan arrakastatsuena izan zen, gainera, zalantzarik gabe, erabileraren ehunekoen bilakaerari dagokionez behinik behin, jarraian ikusiko dugun bezala. euSKararen aTzeraKada HiSToriKoa azterlan honen xedea ez da euskararen galera prozesuak zer etapa izan dituen aztertzea. ezta galera horren zergatiak argitzea ere, hizkuntzaordezkapen gehienetan berdinak izaten direnak, esan dezagun bidenabar. nolanahi ere, gogoratu beharra dago zenbateko arriskuan zegoen euskara joan den mendearen bigarren erdian, prozesu hark izan zuen joeraaldaketa sakonaren ondorioz. hamaika belaunalditan, estatuaren hizkuntzaren inposaketaren eragina birtuala zen, erreala baino gehiago, gizartegeruzarik esklusiboenei soilik eragiten baitzien, eta gizarte geruza horiek ez baitzuten pisu handirik ehunekotan. gaztelaniak euskara ordezkatzeko (egiturazko ordezkapena), zenbait belaunaldi ziren. argi zegoen atzerakada hori mugimendu geldoa zela, eta betiere gaztelaniarekin mugakide zen geografia eremutik abiatuta gertatzen zela. paradigma hori, ordea, goitik behera aldatu zen XiX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran:
|
|
2011
|
|
|
Ohitu egin dira musika hizkuntza batean entzutera. Estetika, doinu,
|
hitz
eta espresio modu batzuetara ohitu dira eta hizkuntza aldatzean arrotzagoak egiten zaizkie kantak, hau da, gehiago kostatzen zaie musika entzun, ulertu eta barneratzea. Hitz bitan esateko, zailagoa egiten zaie musika horrekin identifikatzea.
|
|
|
2.1 perspektiba erlijiosoa eta metaforiko arrunta has gaitezen hitzaren adiera propiotik, perspektiba erlijiosoak (erlijio katolikoak24, ez protestanteak) emana dion eta eguneroko bizian zabal hedatua dagoenetik. erlijio katolikoak oso berea izan du purgatorio hitza: bai
|
hitza
eta bai kontzeptua. hala zuen gure haurtzaroan eta, azken urteotan kontuok aldatu egin badira ere zertxobait, bistan da lehengo definizio muinak uka ezinezko indarra duela orain ere. erdal hiztegi batek honela definitzen digu purgatorioa: a) en la religión católica, lugar donde las almas no condenadas al infierno purgan sus pecados antes de ascender al cielo. b) Cualquier lugar donde se vive con trabajo y penalidad. c) esta misma penalidad.
|
|
|
euskaldungoa oro har harturik erreferente, gure hiztun elkarteak ez dauka euskara erdaren arteko konpartimentazio argirik: ez dago konpartimentazio territorial hertsirik (azpeitiarrek euskaraz egiten al dute den den dena,
|
hitzez
eta idatziz, etxean eta lantokian, eta bilbotar guztiek den den dena erdaraz). ez dago, bereziki, konpartimentazio soziofuntzional zorrotzik: etxean eta lagunartean, baita laneko joanetorri arruntetan ere, den dena euskaraz egiten al dugu euskaldun guztiok, gure seme alabek barne, eta paper kontu guztia zein jendaurreko azalpen formalak oro, eskolan eta handik kanpora, hitzez eta idatziz, erdaraz bideratzen al ditugu oso osorik?
|
|
|
ez dago konpartimentazio territorial hertsirik (azpeitiarrek euskaraz egiten al dute den den dena, hitzez eta idatziz, etxean eta lantokian, eta bilbotar guztiek den den dena erdaraz). ez dago, bereziki, konpartimentazio soziofuntzional zorrotzik: etxean eta lagunartean, baita laneko joanetorri arruntetan ere, den dena euskaraz egiten al dugu euskaldun guztiok, gure seme alabek barne, eta paper kontu guztia zein jendaurreko azalpen formalak oro, eskolan eta handik kanpora,
|
hitzez
eta idatziz, erdaraz bideratzen al ditugu oso osorik. Bistan da ezetz. gauzak ez dira horrela, urrundik ere.
|
|
|
Nekez esan litezke gauzak argiago. Bere" komunikazio funtzio guztietarako" eta" lurralde jakin batean" direlako horiek ondo ulertzen baditut hizkuntza batek, bizirik aterako bada, beharrezkoa izan behar du,
|
hitzez
eta idatziz, hiztun elkartearen bizimoduak berekin dakartzan jardun gune, rol harreman eta situazio guztietan: beharrezkoa edo ezinbestekoa. hala ez bada (hiztunelkarte horren espazio fisiko territorial jakinean eta espazio soziofuntzional osoan ezinbesteko hizkuntza ez bada) ez dauka bizirik irauterik. ohar batzuk egitea komeni da" tarta territorial eta soziofuntzional oso" aren formulazio ezagun horri.
|
|
|
ez, gizarte berri modernizatuan ez da batere erraza lehengo diglosia zaharrari eustea edo diglosia molde berri bat eratu eta zabaltzea. paraje inhospitoa da modernitatea, gurea bezalako hiztun herri txikiontzat. Auzotarrek (agintari eta auzolagun) alde bagenitu ere gure indarberritze saioan,
|
hitzez
eta egitez, eta geuk ere gogotik egingo bagenu asmo horren alde, orduan ere ez litzateke erraza euskal konstelazio etnolinguistiko txiki hau diglosia giroan mantentzea edo hartara eramatea. Aspertzeraino errepikatu izan dugu Fishman-en esaldi famatua, horri buruzkoa. ez da gaizki etorriko ordea, agian, berriro errepikatzea:
|
|
|
Paraje inhospitoa da modernitatea, gurea bezalako hiztun herri txikiontzat. Auzotarrek (agintari eta auzolagun) alde bagenitu ere gure indarberritzesaioan,
|
hitzez
eta egitez, eta geuk ere gogotik egingo bagenu asmo horren alde, orduan ere ez litzateke erraza euskal konstelazio etnolinguistiko txiki hau diglosia giroan mantentzea edo hartara eramatea.
|
|
|
Ahozko jarduna zeharo lehentasunezkoa izanik ere, idatzizkoa ez dago XXI. mendean bazter batera uzterik. Munduko eskualde modernizatuetan hiztun herriek (euskaldunok, adibidez) behar beharrezkoa dugu gure hizkuntza, hitzez ezezik, idatziz ere erabiltzen jakitea.
|
hitzez
eta lumaz jarduten jakite horrek aukera erosoa ematen digu gure arteko harreman sare" berriak", supralokalak eta birtualak, eratzeko eta probetxuz erabiltzeko. euskal eskola eta euskaltegiak beharrezkoak dira, hortaz, azken bi puntuon ildotik. hiztun herri txikion etorkizuna, ia beti, eleanitza eta kulturanitza izango da. elebakartasun territorial erabatekorik nekez, arnasgune jakinetat...
|
|
|
Jarduera soziopolitiko zabal baten altzoan txertatu izan dute katalanek eta okzitaniarrek, esan bezala, beren gogoeta saio soziolinguistikoa. horren ondorioz" a fighting term" bihurtu dute diglosia
|
hitza
eta bere kontzeptua, diskurtso soziolinguistikotik diskurtso politikora pasatzean. Baita, zenbaitetan, diskurtso soziolinguistikoa albo karga ideologiko nabariaz zamatzean ere.
|
|
|
Bikoiztasun hura kaltegarria zela eta, katarevousa alde batera utziz, greziarrek beren espazio fisiko territorial eta (bereziki) soziofuntzional osora demotiki delakoa hedatu behar zutela aldarrikatu nahi zuen berak. " A fighting term" zen, beretzat, diglosia
|
hitza
eta kontzeptua. ez zuen berak termino zientifiko hotz bat bilatzen, demotikiaren aldeko bere publizistaeta militante lanerako elementu lexikoa baizik. Antzera ziren kontuak, oso bestelako aplikazio asmoz halere, Marçaisekin ere.
|
|
|
Jarduera soziopolitiko zabal baten altzoan txertatu izan dute katalanek eta okzitaniarrek, esan bezala, beren gogoeta saio soziolinguistikoa. Horren ondorioz" a fighting term" bihurtu dute diglosia
|
hitza
eta bere kontzeptua, diskurtso soziolinguistikotik diskurtso politikora pasatzean. Baita, zenbaitetan, diskurtso soziolinguistikoa albo karga ideologiko nabariaz zamatzean ere. eskutik doaz formulazio biak. hori dela-eta, ez dut uste egokia denik esatea zenbat buru hainbat aburu dagoenik diglosiari buruzko formulazio klasiko nagusietan. ez, behintzat, diskurtso soziolinguistiko sendoaren, mundu zabalean maizenik korritzen duenaren artean.
|
|
|
Etxe auzo lagunarte multzoan eta hurbileko bizimodua konfiguratzen duten jardun gune, harreman sare eta era askotako prozeduretan dauka euskarazko bizi nahi eta ezinak bere lehiakide indartsuena. donostiako kursaalen urtean hamar hamabost egunez euskarak presentzia duin eta ahalik zabalena eskuratzeak ez dio batere kalterik egingo hiztun elkartearen jarraipen asmoari, baina egunean eguneko jarduna konfiguratzen duten solaskidetza sare, rol harreman eta interakzio berbal etengabeen ondoan txikia da zinez. b) Bodegatik (jardun gune, rol harreman, adierazbide eta situazioestilo informal intimo masibo eta errepikakorren alorretik) ur gehiago sartzen ari zaio gaur euskaldungoari, teilatutik (goi mailako, aldian behingo eta partaide gutxiko interakzioen alorretik) baino. ez dut uste ohargile bakar batek begien bistako ebidentzia hori ukatu duenik bere kritika ohar jantzian. Aitzitik, badut motiborik uste izateko horretan eta beste hainbat puntutan, hitzak
|
hitz
eta iritziak iritzi, bat gatozela guztiok. ohargile zenbaitek (paula kasaresek oso bereziki) espreski azpimarratu du halere aurrez aurreko jarduera informalarruntaren gertakari hori ez dela komeni estuegi lotzea.
|
|
|
Ba ote dago asmo gorenagorik, euskara indarberritzeko saio osoaren altzoan, euskaldungoa osatzen duen hiztun elkarteari, bere hiztun taldeei eta harreman sareei, ahalik eta zabalen eta ahalik eta trinkoen euskaraz egin dezaten laguntzea baino? h) Arnasguneak dira, askogatik, gaur biharretan helburu horri ondoen erantzun diezaioketen ingurumen demoterritorialak. duten osaera demografikoak (euskaltasun dentsitatea eta, bereziki, kontzentrazioa), aurrez aurreko interakzio informalerako eskaintzen duten aukera praktikoak, euskaldun (gainerakoak baino euskaldunago) izatearen kontzientzia kontrastatuak eta euskaraz(
|
hitzez
eta, belaunaldi gazteetan, nabarmenki, baita idatziz) ere jarduteko gaitasun handiagoak lehentasunezko ekimen sendoagoetarako kandidato natural bihurtzen ditu hiztun talde eta harreman sare horiek. hori da esan nahi izan dudana: ez gutxiago eta ez gehiago. distantziak markatu ditu argi, bederatzigarren puntu honetan ere, Joxe Manuel odriozolak. diglosiazko etorkizunaren alde ez du apustu egitea merezi, bere ustez.
|
|
|
Azalpentxostenean hainbat eskasia kontzeptual, idazkera ilun eta oker (mekanoArnasguneak dira, askogatik, gaurbiharretan helburu horri ondoen erantzun diezaioketen ingurumen demoterritorialak. Duten osaera demografikoak (euskaltasun dentsitatea eta, bereziki, kontzentrazioa), aurrez aurreko interakzio informalerako eskaintzen duten aukera praktikoak, euskaldun (gainerakoak baino euskaldunago) izatearen kontzientzia kontrastatuak eta euskaraz(
|
hitzez
eta, belaunaldi gazteetan, nabarmenki, baita idatziz) ere jarduteko gaitasun handiagoak lehentasunezko ekimen sendoagoetarako kandidato natural bihurtzen ditu hiztun talde eta harreman sare horiek. Hori da esan nahi izan dudana:
|
|
|
Igel batzuen arteko elkarrizketatik abiatuta, hizkuntza bat zer den eta ea guztiok hizkuntza berdina hitz egiten dugun galderei erantzuten zaie. Beste ipuin batekin, amharera hizkuntza afrikarrean
|
hitz
eta zenbaki batzuk ikasten dira; koreeraz buru hausgarri bat egitea proposatzen da; gorputzeko atalak maputxeraz ikasten dira eta tehueltxe hizkuntzan pintatzen da. Liburu amaierako ipuinak hizkuntza aniztasunari eta hizkuntzen desagerpenari buruzko gogoeta bat egiten du.
|
|
2012
|
|
|
2.2.9 Komunikabideak egun bai otamotz eta otamotz.com Goierriko hedabideak SLren kudeaketapean geratu dira Goierriko
|
hitza
eta bere atari digitala bezalaxe. ondorioz, eskualde mailako proiektu bilakatzen ari dira. zumarragako udalak urteak daramatza bi ekimenak diruz laguntzen.
|
|
|
...ela autofinantzaketa, eta ahal den neurrian horren aldeko politikak aplikatzea komeni da. horretarako dirulaguntza gordina eman beharrena, herritarrei doako harpidetzak eskaintzea izan liteke bidea, epe mugatu batekin (demagun 2 hilabete). kanpainak bereziak egin daitezke adin tartearen arabera, auzoaren arabera, merkatal sektoreen arabera... hartara hasiera batean dohainik jaso dezakete Goierriko
|
hitza
eta otamotz eta ondoren harpidetzarekin jarraitzeko aukera eskainiko zaie. honela egunkaria eta aldizkaria ezagutarazteaz gain harpidetzaren bidea landuko litzateke. hortaz, euskarazko komunikabideak laguntzeaz gain ezagutarazteko ahalegin berezia ere egin litzateke.
|
|
|
Eleaniztasuna gero eta nabarmenagoa da publizitatean. Katalanezko publizitatean adibidez, beste hizkuntza batzuetako
|
hitz
eta esaldi gero eta gehiago sartzen dute iragarleek (Torrent, 2006). Joera hori gero eta ohikoagoa da mundu osoko publizitatean oro har, eta intentzio sinbolikoarekin egiten da, atzerriko hizkuntzatako hitz edo esamolde horiek sartzeak hizkuntza horren nongotasunari erreferentzia egiten diolako.
|
|
|
A Passion to Perform"), Catalunyan(" Estrella by Custo Barcelona") eta abar. Esloganak alde batera utzita ere, ugariak dira ingelesezko marka izenak24 eta iragarki eta euskarri korporatibo asko eta askotan ageri diren
|
hitz
eta esamoldeak (ABS, Wifi, crash test...).
|
|
2014
|
|
|
Belaunaldi zaharragoekin konparatuz gero, euren aiton amonak esaterako Gabiriatik gutxiago irteten zirela esaten dute eta horrek ere izango zuela eraginik hizkera ez hainbeste aldatzearekin. Ez hain gazte horiek ere aitona amonen garaian erabiltzen ziren hainbat eta hainbat
|
hitz
eta esamolde galdu egin direla diote; eurek jada ez dituztenak erabiltzen. Gurasoek oraindik batzuk mantendu dituztela, baina galtzen ari direla beste asko eta asko.
|
|
2015
|
|
|
Egunkari batzuetan gogoeta horren zantzuak ere ageri dira elkarrekintza egoeretan sortzen diren oztopoak zehazten direnean: beti ikasle berek hartzen dute
|
hitza
eta beste ikasle batzuek zerbait kontatzea oso zaila da, eta, gainera, joera dute gaitik desbideratzeko eta irakasleak gaira itzularazi behar izaten ditu; ikasle bakoitzak testu pasarte bat irakurri ondoren ulermena bermatzeko irakasleak galderak proposatzen ditu, baina ikasle gutxik eskatzen dute hitza, gehienak isilik egoten dira; edo ikasleek asmaturiko buruketak talde handiari irakurtzen dizk... Eta batzuetan, ikasleek hitz egiteko gogoa izan arren, irakasleak moztu egiten ditu gaiarekin aurrera egin ahal izateko.
|
|
2016
|
|
|
a) erabilera unibertsala: " mundu guztiak" euskaraz egiten du" beti"; erdaraz ez du inork inoiz egiten, ez
|
hitzez
eta ez idatziz; b) erabilera handia: gehienetan euskaraz egiten du jende askok.
|
|
|
a) Eskolaz kanpoko erabilera ardatz izango duen lehentasun eskema eratzea: " lehenik ikasi, gero egin" ordez" eginez ikasi"; b) konpartimentazio soziofuntzional iraunkor (diglosia) berria sortzea; c) BZ5, BZ6a eta BZ6b osasun mailako arnasguneei lehentasun argia aitortzea
|
hitzez
eta, bereziki, egitez; d) (BZ 6c) mailako ingurumenak (BZ 6b) mailara itzultzen saiatzea; e) erdara (arras) nagusi den (BZ 6d) eta (BZ 6e) lekuetan (tartean hiriburu gehienetan) euskarazko harreman sareak eta hiztun taldeak (berr) eskuratzea, berariazko hizkuntza plangintzaren ondoan bide batezko euskalgintza sortuz eta zabalduz; f) horretarako guztirako, orain arte bezain funtsezkoa izango da be... Hori ez da, Mikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera.
|
|
|
BZ eta BZ mailakoak. Eguneroko jardun arruntean(
|
hitzez
eta, partez, idatziz) euskara erabat nagusi da bertan. Bestetik, aldiz, (BZ 6b) ko arnasgune erasanak ditugu:
|
|
|
411 Oro har euskaldun bete izan behar dute bertako (edo bertan eragin zuzena duten) langileek: batzuek hitzez, besteek
|
hitzez
eta idatziz.
|
|
|
415 Oro har euskaldun bete izan behar dute bertako (edo bertan eragin zuzena duten) langileek: batzuek hitzez, besteek
|
hitzez
eta idatziz.
|
|
|
Asmo konkretu operatiboei dagokienez xede eskakizun bat du guztien gainean, zorrotz eta global396: oinarrizko eskolaketa aldia amaitzean ikasle orok euskaraz397,
|
hitzez
eta idatziz, egiteko behar bezain trebe izan behar du praktikan. Herri Aginteei dagokie, Legearen arabera, hurrengo belaunaldiak euskaraz egiten ikasiko duela segurtatzea.
|
|
2017
|
|
|
" Euskal Herritarrei honako funtsezko hizkuntza eskubide hauek aitortzen zaizkie: a) Arduralaritzarekin... harremanak
|
hitzez
eta/ edo idatziz euskeraz edo gaztelaniaz izateko eskubidea."
|
|
2018
|
|
|
Are gehiago, gizona hitzaren bitartez ezaugarritu izan dela ere esan daiteke.
|
Hitza
eta gizona. Bien arteko lotura erabatekoa izan da.
|
|
|
9 Testuan zehar agertuko den moduan, ez dugu proposatzen
|
hitza
eta hitzaren testuinguruaren arteko banaketa zorrotza. Inolaz ere.
|
|
|
1 Ondarroako
|
hitz
eta esapideak biltzen dituen webgunea: https://www.ahuakemonala.eus/
|
|
|
2006an, gainera, beste erabaki garrantzitsu bat ere hartu zuten: egunerokoa
|
Hitzak
eta baleike.com ek lantzen zutenez, aldizkarian gaiak patxadatsuago eta sakonago landu, beste arnasa batekin; hau da, kantitatea baino, kalitatea gehiago landu. Denborak erakutsi du erabakia zuzena izan zela, eta Baleike erreferentzia bihurtu zen tokiko kazetaritzan; horren erakusle, sari ugariak (tartean, 2010ean, Rikardo Arregi kazetaritza sari nagusia).
|
|
|
Zumaiako euskara bizia da, euskara bizirik dago gurean, eta baditu bereizgarri batzuk: toponimoak,
|
hitzak
eta esamoldeak, pertsonen ezizenak, hizkera... Euskara belaunaldiz belaunaldi transmititu da, eta gaur
|
|
|
Administrazioko langilearen lehen
|
hitza
eta herritarraren hizkuntzahautuaren arteko harremana aurrez aurreko zein telefono bidezko hartuemanetan ikus daiteke. Datuek erakusten dute, beraz, herritarraren hizkuntza hautuan eragina duela erakundearen beraren jokaera hizkuntzarekiko.
|
|
|
" Euskal Herritarrei honako funtsezko hizkuntza eskubide hauek aitortzen zaizkie: a) Arduralaritzarekin[...] harremanak
|
hitzez
eta/ edo idatziz euskeraz edo gaztelaniaz izateko eskubidea."
|
|
2019
|
|
|
BZ Arnasgune bete garatuak esan diegu hauei. herritarren eguneroko jardun arrunta euskaraz mamitzen da bertan,
|
hitzez
eta (hainbatean) idatziz. Beren artean (eta beste hainbat euskaldunekin) euskaraz ari izaten dira (Bz) eko herritar gehien gehienak, zahar eta gazte, eguneroko jardun arruntean.
|
|
|
donostiako kontxan bainu-jantzia edo bikinia, ez ordea sostena eta kuleroa, janztea bezain arau zabal28 arau zabal eta, zergatik ez dakigula baina ondo kontuan dugularik, haustezin. gauza bera gertatzen da arnasguneetan: bertakoek bertakoekin,
|
hitzez
eta ohiko solasgai bizi pizgarriez, euskaraz jardutea arau nagusi da ingurumen horietan.
|
|
|
A (euskara hutsezko bizimodua,
|
hitzez
eta idatziz), B (euskaraerdaren konpartimentazio soziofuntzional berria) eta
|
|
|
" halakotan erdaraz egiten irakurtzen idazten da, baina gainerako guztian euskaraz egiten dugu" zioen arau unibertsala, konpartimentazio soziofuntzional argia zekarrena, apurtuz doa begien bistan. hiztun taldeari begira (ez norbanako jakinen artean) hiru irteera ditugu teorian posible, etorkizun ez hain urrunean: a (euskara hutsezko bizimodua,
|
hitzez
eta idatziz), B (euskara erdaren konpartimentazio soziofuntzional berria) eta C (erdara hutsezko bizimodua). euskara hutsezko a bizibiderik ez dago arnasguneetan. are nekezago izango da halakorik gero, gizarte urak beren bidetik badoaz: a) erdararen nagusitasun moldaera hain zabala eta hain sakona izanik gure artean, eta inork" bere arnasgunean ixkutaturik" bizi nahi ez duenez, erdararik gabe ezin da bizi:
|
|
|
• eja/ nm: etxean eta kalean, lagunartean eta herri giro zabalean nagusitasun moldaera argia du euskarazko jardunak,
|
hitzez
eta (hainbatean) idatziz. hitzezko nagusitasun hori interakzio informal espontaneoa eskatzen duten aurrez aurreko rol harremanetan da argien.
|
|
|
euskaltzale askok bere baitan du osotasun territorial, demografiko eta soziofuntzional betearen amets gorena. goiburu argia du amets horrek: " euskal herri osoko hiztun guztiak euskaldun garbi edo euskal elebidun izan gaitezen eta geure artean,
|
hitzez
eta idatziz, edozein jardun gunetan eta edozein rol harremanetan euskaraz egin dezagun eguneroko mintzoera arruntean eta hizkera molde landu formaletan". ez da bart arratseko ametsa11 amets horrek eskatzen duen oinarri soziolinguistikoa eta gaurko kasurik oparoenetan (tartean arnasguneetan) bizi duguna oso urruti daude elkarrengandik. hor hasten dira kontuak. posible al da osabetezko ametsar... gure erantzuna ezaguna da:
|
|
|
Baten batek pentsa lezake lekuz kanpo dagoelan labirintua hitza metafora gisa erabiltzea eSepez aritzeko: egitura" arrazionala" dauka eta beste edozein proiekturen tankera" lineal" berbera ere. horrela, hasierako aurkezpen
|
hitz
eta asmoak azaldutakoan, ohiko parametroetan garatzen da: 1) egungo egoera definitu; 2) Abiapuntua zehaztu (diagnostiko, lehentasunak eta erronkak); 3) Neurriak, ekintzak eta eragileak finkatu; eta 4) etorkizunerako neurketak eta planaren eraginkortasuna eta gauzatze mailaren jarraipena egiteko adierazleak definitu. ezer apartekorik ez, beraz.
|
|
|
Tartekatzen den gaztelaniaren materialak interjekzio moduan jarduten du, etiketa baten moduan: errutina edo formula sozialak, harridurak, makulu
|
hitzak
eta diskurtso elementuak izan ohi dira.
|
|
|
Orreaga Ibarrak azaltzen duen moduan, tartekatzen den gaztelaniaren materialak interjekzio moduan jarduten du, etiketa baten moduan: errutina edo formula sozialak, harridurak, makulu
|
hitzak
eta diskurtso elementuak izan ohi dira. eta nahi adina aldiz mugi daitezke egituraren barnean, sintaktikoki lotuta ez daudelako. horrelako adibide asko agertzen dira corpusean. hona hemen batzuk: dena dela, etiketa motako aldaketak ez dira bakarrik gaztelaniatik euskarara ekarritakoak.
|
|
2020
|
|
|
Horrez gain, adimen neuronali esker makinek ikas dezakete, eta pertsona makina arteko adimen langa gainditzear gaude. Horrenbeste, makinek joera prediktiboa dutela gaur egun. Horrela bada, testuak idazten lagun gaitzakete gure jarioan ohikoak diren
|
hitzak
eta estruktura gramatikak proiektatu ditzakete. Bide horretan, posible izango dugu mezu luze bat prediktiboki idatzi.
|
|
2022
|
|
|
5 AZKEN
|
HITZAK
ETA ETORKIZUNEKO GILTZAK
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza gutxituko hedabideak eratzean, erronketako bat corpus plangintza da, alegia,
|
hitz
eta erregistro berriak sortzea.... Estatus plangintzari dagokionean, telebista edo irrati bat ez da nahikoa familiako transmisio hizkuntza aldatzeko, baina, kontsumitzaileek hizkuntzarekiko duten jarrera eta pertzepzioa aldatzeko gai izan daitezke.
|
|
|
Hizkuntza gutxituko hedabideak eratzean, erronketako bat corpus plangintza da: eguneroko albisteak edo bestelako gaiak hizkuntza gutxitura ekartzean,
|
hitz
eta erregistro berriak garatzeko beharra sortzen da (Moriarty 2009, 141). Hedabideetan egunero bilatu behar dira soluzioak hizkuntza arazo berrien aurrean, eta, era horretan, hizkuntza gutxituan berrikuntzak sartzeko kanal garrantzitsu bilakatzen dira (Barandiaran 2012, 131).
|
|
|
Azken urteetan hizkera kolokiala garatzeko aukera berriak suertatu dira, tartean Merlí telesaila 2018an, euskara kaletar eta garaikideagoa lantzea ekarri zuena (Larrinaga 2019, 255). ETBn landutako euskararen
|
hitzak
eta esamoldeak HIKEA aplikazioan kontsulta daitezke, eta, 2020an, Euskara kolokialaren eskuliburua (Larrinaga 2020) argitaratu zen, hamarkadatan egindako lantze funtzionala biltzen duen baliabidea.
|