|
2000
|
|
|
Ezkontzak inoizkorik askeenean direnean; berdintasun politikoak baldintzen desberdintasun muturrekoena desagerrarazi duenean, hau da, ezkontideek izadiaren goi arnas gozoei men egin eta harrokeriazko aurreiritzien aurka borrokatu behar ez duten une horretan bertan. Gizarte deusezkeria horiek, hain zuzen ere, sortzen zituzten, ezkon
|
hitzetan
eta ezkontzetan, deserosotasuna, premia larriak eta zergatik ez esan, patuaren ezinbestekotasuna ere.
|
|
|
...then ikusmolde entziklopedistak, hortaz, entziklopediaren ideia nahi zuen finkatu zientziaren esparruan, horrela ikus zedin zientzien arteko elkarlana eta orkestrazioa noraino ailega zitekeen, proiektu hura zientziarekiko ikusmolde hertsietatik bereizteko, hizkuntza zientifikoaren konplexutasunaren inguruan arreta gehiago jarriko zuten terminoak proposatzeko eta zientzia gehiegi idealizatzen zuten
|
hitzak
eta kontzeptuak —metodoa, sistema— arbuiatzeko. Labur beharrez, Neurathek enpirismoa zientziaren baitan nahi zuen, baina baita zientzia bera aztertzeko ere132.
|
|
|
Hitz erlijiozkoak ere erabiltzen dira modu honetan berean, antza, konparazio edo alegoria gisa. Bada, Jainkoaz mintzatzen garenean eta Jainkoak dena ikusten duela esatean, eta bere aurrean belauniko jarri eta otoitz egitean, badirudi gure
|
hitz
eta ekintza guztiak alegoria handi eta landu baten zatiak direla, eta alegoria honen bidez irudikatzen dugu Jainkoa botere handiko gizakia dela eta bere grazia lortzen saiatzen garela, eta abar. Baina arestian aipatu ditudan esperientziak ere deskribatzen ditu alegoria honek.
|
|
|
Gizakiak bere fantasiarekin gozatzen duela agerikotzat hartuz gero, orduan kontuan hartu behar da fantasia hau ez dela irudi margotua bezalakoa, ezta plastikozko eredua bezalakoa ere, baizik eta osagai heterogeneoz egindako konfigurazio konplexua:
|
hitzak
eta irudiak. Ez ditugu kontrajarri behar zeinu idatzi eta ahozkoekin jardutea eta gertakizunen" irudi mentalekin" jardutea.
|
|
2001
|
|
|
Koribanteak, zehazki beraiek hartu dituen jainkoaren abestiez soilik jabetzen diren moduan eta, gainerako abestiei inolako jaramonik egin gabe, abesti horietaz
|
hitzen
eta formen bidez erraztasunez aritzen diren moduan, zu, lon, era berean, norbaitek Homero aipatzean aberatsa zara, baina gainerakoei buruz zer esan ez dakizula egoten zara. Hauxe da zure galderaren zergatia, Homerori buruzko zure jakituria oso aberatsa delako besteei buruzkoa kaxkarra den bitartean, ez baitzara Homerori buruzko jakituna arteren bati esker, dohain jainkotiar bati esker baizik. lon.
|
|
|
Aztergai hau —ni neu— objekturik hurbilena izanik, gairik zailena da, aberatsena,
|
hitz
eta adierazpen guztiek mila bider mila eratan helezina bere sakon zabalean. Nire gogo hondoko ur sakonetan murgilean sartzen saiatzen naiz, baina ez dut lortzen azal azaletik zerbait ikustea besterik.
|
|
|
Eta maitatzea eta egitea bi gauza dira edo izan daitezke; eta epai etikoa maitatzeari buruzkoa da. Gure gogapen,
|
hitz
eta eginetan eta ez egiteetan, beti, maitatu ala ez maitatu da arazoa. Legeak ez du lekurik funtsezko etikan.
|
|
2002
|
|
|
Benthamen hitz famatuekin laburbilduz, gizakiak plazerra eta mina ditu jabetzat; bere ekintza guztiak,
|
hitzak
eta pentsamenduak bi jabe hauek gobernatuak egongo dira. Gizabanakoaren erronka ahalik eta plazer gehien eta ahalik eta min gutxien eragitean datza.
|
|
2003
|
|
|
— Nola bada, zorioneko hori —esan omen b zuen Sokratesek—, ez naiz estualdian egongo ni eta beste edozein ere horren hitzaldi eder eta aberatsa esan ondoren hitz egin beharrean egonik? Gainerakoa ez zen horren harrigarri, baina bukaerakoa,
|
hitz
eta esamoldeen edertasuna aditzerakoan nor ez litzateke liluratuta geldituko. Ni behintzat, nik neuk horien antzeko ezer ederrik nuela ezta hurrik eman ere esan pentsatzerakoan, lotsaren lotsaz ia korrika ihes egin dut, modurik izan banu.
|
|
|
Eta hori ere hasieran esan gabe utzi dut, bere hitzaldiak ere irekitzen diren silenoen oso antzekoak direla. Batek Sokratesen hitzaldiak entzun nahiko ba e litu, hasieran guztiz barregarriak irudituko litzaizkioke, kanpotik horrelako
|
hitz
eta esamoldeetan bildurik, satiro lotsagabe baten azalean bezala. Zama asto, errementari, larrugin eta zapatariez hitz egiten baitu, eta beti esamolde berberen bidez gauza berberak esaten dituela dirudi, edozein gizaki ezjakin eta burugabek hitzaldiei barre egiteko moduan.
|
|
|
hasieran esan zen bezala berez ez da besterik gabe ez eder ez lotsagarri, ederki eginez gero eder eta lotsagarri eginez gero lotsagarri baizik; lotsagarri da beraz gaiztoari gaiztakeriaz atsegin ematea, eder ordea onari ederki atsegin ematea. Eta gaiztoa maitale arrunt hura da, gorputza arima baino gehiago maitatzen e duena, eta gainera ez da iraunkorra, ezer iraunkorrik maitatzen ez duenez, behin gorputzaren loraldia, berak maitatzen zuena hain zuzen, pasatuz gero" hegan baitoa" 14,
|
hitz
eta agindu asko lotsagarri utziz. Baina ona den izaeraren maitalea bizitza osoan zehar gelditzen da, zerbait iraunkorrarekin bat eginda izanik.
|
|
|
Nahi baduzue, ez dut egia besterik esan nahi, nire erara zuen hitzaldiekin alderatu gabe, barregarri gerb ta ez nadin. Begira bada, Fedro, horrelako hitzaldiren beharrik ba ote dagoen, Maitasunari buruzko egia aditzera ematen duena,
|
hitzak
eta esamoldeen kokapena diren modukoak izanik.
|
|
|
3 Unended Quest (1974) autobiografian Popperrek esan legez," sekula ez onartu
|
hitzei
eta horien esanahiei buruzko arazoak serio hartzeko joerarik. Serio hartu beharrekoak gertakari auziak eta gertakariei buruzko baieztapenak dira:
|
|
2004
|
|
|
Liburuaren gure euskal bertsioaren argitalpenerako azal ezinago espresiboa prestatua zuen liburuaren mamia ongi ulertua zuen neska prestu batek: sexu markarik adierazten ez duen aurpegi bat, aurpegiaren erdiak gizaki baten trazak zituela eta beste erdiak argazki makina irudikatzen zuela, ahotik
|
hitzez
eta irudiz beteriko argazki bat ateratzen zela. Bada, norbaiti —berdin da nori— otu zitzaion ‘espresiboago’ zitekeela sexu marka bat ezartzea aurpegiari eta —‘kasualitate hutsez’— gizonezko baten itxura eman zion.
|
|
|
Orobat hitzak, aipamen hutsa izango ez badira. Izan ere,
|
hitzen
eta, bereziki, izenen esanahia argitu eta zehaztu ahal izateko, hitzok edo izenok biltzen dituzten perpausak ezagutu eta aztertu behar ditugu. Dagokion perpausa ezagutu gabe izena aipamen hutsa da.
|
|
|
Arrazoi linguistikoak ez ezik, filosofikoak ere bai baitira diodanaren frogagarri eta irozgarri, batez ere Wittgensteinen hizkuntz filosofia hizpide dugunean. Ez dugu esango ‘errepresentatu’
|
hitza
eta bere eratorriak erdaratikakoak izateagatik geuregana ez ditzakegunik. Gisa horretako mailegu ugari geureganatu ohi baitugu.
|
|
|
Gisa horretako mailegu ugari geureganatu ohi baitugu. Bai ordea aldarri egingo dut irudikatu
|
hitzak
eta bere eratorri guztiek errepresentatu hitzak eta bere sokakoek baino jatorri euskaldunagoa dutela eta, gure gaiari zuzenkiago lotuz, haiek baino egokiagoak direla latinezko repraesentare, repraesentatio adigaiak adierazteko. Gure hizkuntza beste hizkuntzen mendeko bihurtu nahi ez badugu, eta batez ere euskara herren eta zurrun bat nahi ez badugu, bada ordu bere ahaltasun eta ahalbide guztiez baliatzeko, gogoeta filosofikoetarako ere gai izan dadin eta ‘jakite hegoek igoa’, Lizardik amestu zuen bezala.
|
|
|
Gisa horretako mailegu ugari geureganatu ohi baitugu. Bai ordea aldarri egingo dut irudikatu hitzak eta bere eratorri guztiek errepresentatu
|
hitzak
eta bere sokakoek baino jatorri euskaldunagoa dutela eta, gure gaiari zuzenkiago lotuz, haiek baino egokiagoak direla latinezko repraesentare, repraesentatio adigaiak adierazteko. Gure hizkuntza beste hizkuntzen mendeko bihurtu nahi ez badugu, eta batez ere euskara herren eta zurrun bat nahi ez badugu, bada ordu bere ahaltasun eta ahalbide guztiez baliatzeko, gogoeta filosofikoetarako ere gai izan dadin eta ‘jakite hegoek igoa’, Lizardik amestu zuen bezala.
|
|
|
Hitz batean esanda, behin errealitatea egokiro irudikatuz gero, ez dugu zertan berriro ‘errepresentatu’ behar. Wittgensteinek ez zuen inoiz reprasentieren hitza erabili, darstellen, vorstellen, abbilden, Bild machen
|
hitz
eta esapide ezagunez baliatu zelarik. Ildo beretik, hizkuntza eta logikaren termino guztiz funtsezko bat aipatzearren, perpaus hitza hobesten dugu beti ere ‘proposizio’ delakoaren kaltetan.
|
|
|
Ibon Sarasola ere ‘perpaus logikaz’ mintzo da bere Euskal Hiztegia eredugarrian. Hartara, mailegu bila joan baino lehen balia gaitezen aurrenik eta behar bezala gure hizkuntzak menderen mendez eraiki duen
|
hitz
eta esapideen altxor inork uste baino aberatsagoaz. Eta terminologia kontuak alde batera utzita, gatozen gure arazo filosofikoaren mamira.
|
|
|
Bada Jainkoaz mintzatzen garenean eta Jainkoak dena ikusten duela esatean, eta bere aurrean belauniko jarri eta otoitz egitean, badirudi gure
|
hitz
eta ekintza guztiak alegoria handi eta landu baten zatiak direla, eta alegoria honen bidez irudikatzen dugu Jainkoa botere handiko gizakia dela eta bere grazia lortzen saiatzen garela, eta abar. Baina arestian aipatu ditudan esperientziak ere deskribatzen ditu alegoria honek.
|
|
|
Isiltasunari luzaroan adi egon gabe ezin mintzo emankorrik plazaratu. Isiltasunak, haatik, bere altxorraren berri eman behar du,
|
hitz
eta argi bilakatuz. Isiltasuna, benetakoa izango bada, gogoeta esanguratsuz betea da eta haiezaz erdi du noizbait, beste gizon emakumeen argi eta kriseilu izan dadin.
|
|
|
Wittgensteini (lehenago Aristotelesi bezala) zor diogu hitzen inflazioaz eta manipulazioaz ohartarazi izana. Haren ondoren ez diegu
|
hitzei
eta isiluneei berdin begiratzen, ez diegu berdin entzuten. Isiltasuna zentzu eta doinu berriz jantzi zaigu.
|
|
|
Errealizazio eta errealizatu terminoak" erreal (itate)" hitzari estuki lotuak daude, etimologikoki ez ezik, semantikoki ere. Euskaraz ‘erreal’ eta ‘errealitate’ hitzak geure egin ditugunez gero, areago filosofiaz edo giza zientziez ari garenean, errealizatu
|
hitza
eta bere eratorriak geure egin behar genituzke zuzen osoz. Kasu honetan are arrazoi gehiagorekin, zeren, aurreko atalean jada iradoki dugunez eta hurrengoetan zehaztuko dugun bezala, erreal (itate) a erreal den aldetik begiratu eta kontenplatuko badugu, gizakiak errealitatera (errealitate printzipiora) egokitu eta moldatu behar baitu, batetik, eta, bestetik, bere burua errealitate gisa hartu, bereganatu (autojabetu) eta eraiki behar baitu, bere hurkoen errealizazioan bidelagun eta ez oztopo izan behar duelarik.
|
|
2005
|
|
|
" Antropologia konparatuak eskaintzen duen materialak, horrela, ez du trataera zientifiko bat onartzen ezta erabateko trataera teoriko bat ere" 40 Pertsona bakoitza" mundu ezezagun" bat da —aspaldiko aforismo batek ere individuum est inefabile dio— eta honengatik nahitaez onartu behar du antropologo orok kognitiboki ezin duela bere aztergaia erabat kontrolatu, hau da, berak ezin izango duela inoiz giza-errealitateak berez jartzen dizkion mugak gainditu. " Giza-izakia", hain zuzen," bere
|
hitz
eta ekintza guztiak eta baita bere sentimendu eta pentsamendu guztiak baino zerbait gehiago eta ezberdina da" 41 Nahiz eta batek uste duen gizabanako bat bere osotasunean ondo ezagutzen duela, egiaz ez du aukerarik ere honen agerpenen zati bat baino antzemateko, eta, beraz, gehienez gizabanako hori partzialki eta behin behinean ulertu ahal izango du. Humboldtek gizakiaren" bame indarra" deitzen duena ez dago ikerketa antropologiko baten edo bestearen esku, nahiz eta banakoari buruzko datuak asko izan eta hauen inguruko analisia ona izan.
|
|
2006
|
|
|
Gerraria batailaren aurrean bezala. Horiek dira tecnh
|
hitzaren
eta tecnaw aditzaren bi esparru semantiko bereizezinak.
|
|
|
|
Hitzen
eta gauzen arteko harremanari buruz gizakiek ez dute beti berdin pentsatu. " Magiko" ohi deritzon aroan (gaur egun ere bizirik dirauena) onartzen baitzen zenbait kasutan esentzia bat (edo, zehazkiago, esentzia magikoez ari garenez," mana" delakoa) existi zitekeela esentzialki desberdinak ziren existentzietan.
|
|
2007
|
|
|
ez dago begirunerik arrotzarekin, lagunarekin edo anaiarekin523, gurasoak gutxiesten dira524 eta beldurra galdu zaie jainko andereei525 Indarra da zuzenbidea: batek lapurreta egiten dio bestearen hiriari; ez da aintzat hartzen zin egiteari fidel zaiona edo zuzena eta ona dena, aitzitik, areago estimatzen da gaizkilea; gaiztoak ona hebaintzen du, zintzotasunik gabeko
|
hitzak
eta sasizin egiteak erabiltzen ditu harekin526 Ez dago gaitz horrentzat sendabiderik527.
|
|
|
Garai batean egiten den
|
hitzen
eta kontzeptuen erabilera bera — mythos gaitzesten da eta logos hobesten— beti dago ekintza egitura baten barruan itsatsia, mundueta bizitza egitura baten barruan kokatua, alegia320 Oinarri historikoek baldintzatzen dute beti garai bateko kontzientzia321.
|
|
|
Denboraren poderioz, mythos adiera —
|
hitza
eta narrazioa — gaizki ikusten hasiko da, hain zuzen ere ezin izango delako bermatu frogapen hertsian; eta logos nagusituko da, zentzu modernoan: adimena izango da, arrazoimena izango da —eta ez, hasieran bezala, hitz hutsa, diskurtso hutsa—345.
|
|
|
Horregatik eman nahi izan diogu guztiari tonu erreflexiboa —esan ohi da ez dagoela teoria on bat bezain gauza praktikorik—, eta, zuzen edo oker, bestela ere ikertu beharrekoak diren hizkuntzaren zientzien ekarpenak alde batera utzi ditugu hemen. Sinetsita gaude, beti ere, egun arazo nagusia —bai orokorrean bai gurean— ez dela hainbeste informazio falta baizik eta informazio pila iragazteko irizpide falta; horregatik, garrantzitsua iruditu zaigu
|
hitzez
eta egitez gure pentsatzeko gaitasunari tarte bat egitea. Kontua da, azken batean, aurrera egiteko —baita euskararen auzian ere— jakin egin behar dugula nondik gatozen eta, batez ere, nora joan nahi dugun, nora joan behar dugun eta nora joan ahal dugun.
|
|
|
Baina horrek zera esan nahi du: bere posizio edo kontzepzio propioa auzitan jartzen denean, beti, prest dagoela ere serioski egindako galderei
|
hitza
eta erantzuna emateko. Garrantzitsua da hemen" serioski egindako" hori, ze oso erraza da bestela konpromisorik gabeko berriketan erortzea.
|
|
2009
|
|
|
Zergatik onartu dute egia absolututzat horri buruz egiten diren irudikeriak? " Garai barbaroetan[...] indibiduoaren bizkortasuna flakatzen bazen, nekatu edo gaixo, malenkoniatsu edo asper egina, eta horren ondorioz denboratxo baterako desio eta grinarik gabe sentitzen bazen, orduan gizaki erlatiboki hobea bihurtzen zen, hau da, ez zen hain arriskutsua, eta bere ideia ezkorrak jadanik ez ziren formulatzen
|
hitz
eta gogoeten bidez baizik. Animo egoera honetan pentsalari bihurtuko da eta predikari, edota bere imajinazioak bere superstizioak garatuko ditu" 26 Gorputza —eta gorputzari dagokion guztia:
|
|
|
Inpresioen multzo bat besterik ez.
|
Hitzek
eta hizkuntzak gauzen eta gizakiaren arteko erlazioak bakarrik designatzen dituzte (metaforikoki). Beraz, metaforak eta metonimiak ez dira diskurtsoaren figurak, ez dira estriktoki erretorikoak; hots, hizkuntzaren jaiotzaren lehen partaideak dira.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntza ez da jada ideien eroale hutsa edota
|
hitzen
eta arauen multzoa, baizik eta —Belinchonen hitzetan—" giza espezieari berezkoa zaion gaitasuna, zeinek egiaz jarduera psikikoa adierazten eta, aldi berean, oinarritzen duen" 213 Horrexegatik dio Agudek, adibidez, beharrezkoa dela" kontzientzia—objektua" oposizio klasikoa berrikustea, ze orain garbi atzematen da ezinezkoa dela" hizkuntza transzenditzea"...
|
|
|
" Lexikala": a/" Aurresintaktikoa" (12 hilabeterekin, eta poliki poliki, hitz solteak ikasten hasten da, gutxi gorabehera bi edo hiru hitz aste bakoitzeko); b/" Sintaktikoa" (18 hilabeterekin ikaskuntza bizkortu egiten du, hau da,
|
hitzak
eta aditzak bereizten eta sintaktikoki lotzen hasten da eta egunero horietako batzuk ikasten ditu). 3.
|
|
|
Azpimarratu beharrekoa da, baina, hemendik garatutako" hizketa ekintzen" teoriak —aipatutako Humboldt ez ezik— izan zituela ere bestelako aurrekariak, hala nola, Buhler (1934) eta Wittgenstein (1953) 32 Horientzat ere, finean, hizkuntzak funtzio semiotiko zabalak ditu, alegia,
|
hitzen
eta perpausen esanahien azterketa zorrotzena gainditzen duten funtzioak. Horregatik, bada, ezinbestekoa dirudi" hizketa ekintza" bere osotasunean hartzea eta, Gonzalez Nietok adierazi bezala, berori" komunikazioaren edo diskurtsoaren unitate" bezala kontsideratzea33 Esan dezagun, bestela, hizketa ekintzen auziak pentsamenduaren" biraketa linguistikoa" ekarri duela orokorrean, eta, zinez, berori giza eta gizarte zientzia guztietan islatzen dela.
|
|
2011
|
|
|
Fisika kuantikoaren ondoren, ordea, errealitatea ez da aurkitzen; aitzitik, behatzaileak parte hartzean, sortu egiten da errealitatea. Irrati hargailu batek
|
hitzak
eta soinuak aurkitzen ote ditu, ala uhinek eta haiek" itzultzen" dituen gailuak elkarrekin topo egitean agertzen dira. Begiek aurkitzen dute zuhaitza, ala hor agertzen da begietan eta nerbio sistemaren zenbait gunetan gertatzen denagatik?
|
|
|
Platonek, arrazoi asko emanez, haustura bat ikusten du poesiaren eta filosofiaren artean. Izan ere, atenastar filosofoaren iritziz, poesiak ez ditu
|
hitzak
eta hitzen esanahiak bereizten; poesia ez da egia denaz eta faltsua denaz arduratzen; emanaldi poetikoak giza izaera eta klase desberdintasunak bereizten ez dituen liturgia bat besterik ez da; poesia jainko jainkosa batek sorturiko poetaren alienazioaren ondorio bat da; poesiak gizakiaren baxuena dena —zirrarak, hain zuzen— pizten du; poesia eta artea errealitatearen kopia hutsak dira..... Diogenes Laertziok haustura horren jatorriaren berri eman digu bere obran Platonen bizitza eta pentsamenduari dedikatzen dion liburuan.
|
|
|
Eta Heidegerrek hori horrela ulertzen du: poesia,
|
hitzagatik
eta hitzan, sorrera da.
|
|
|
Akilesen armak Ajax heroiari irabazten dizkionean, Atenearen laguntzarekin, Atenea Atenas polisa greziarren miraria,
|
hitza
eta hiria eta logosa, Itakara itzultzeko, eta politika, hitzaren zentzurik zinezkoenean.
|
|
|
Zergatik, baina,
|
hitzaren
eta polisaren jardunean murgildu, logosa erein, gero ezerezak ezeztaturik geratzeko?
|
|
|
Mitotik askaturiko gizakia politiko bihurtzen da hitza da orain gurdi eta gurdizain hitza bere buruari dagokio, eta bere burua elikatzen du. Presokratikoek gauza ororen printzipioa bilatzen zuten,
|
hitzaren
eta logosaren ikuspegi bateratua, baina erraiak aterako zizkien aztorea elikatu zuten zatikatze eta atalkatze logikoaren bidea badena osorik izanik, logos/ hitzak ez baitezake zatikaturik baino adierazi, argia maite duenak ilunari dio beldur gauzak ulertu nahiak berekin du zerbait ulertu ezina. Jaiotzen eta hiltzen ez den horren bila dabil filosofo
|
|
2012
|
|
|
Izatez filosofiarentzat benetako mehatxu badira ere, beren burua filosofo gisa aurkezten duten sofista modernoek pentsamendua honako dilema honen aurrean aurkitzen dela uste dute, diskurtsoaren efektuak, joko linguistikoak edo isilpeko adierazpena, joko linguistikoetatik eratorritakoaren demostrazio hutsa. Egungo sofista horientzat, funtsezko kontraesana ez da egiaren eta errorearen artean dagoena,
|
hitzaren
eta isiltasunaren artekoa baizik, esan daitekeenaren eta esan ezin denaren artekoa (Badiou 1992, 62).
|
|
2013
|
|
|
Nahasketa hori txirikordatzen da gogo eta espiritu hitzen erabilera korapilatsuarekin. Horregatik, ordena apur bat ezarri nahian edo,
|
hitz
eta kontzeptu horien jarraipen historiko labur batez baliatuko naiz.
|
|
2014
|
|
|
ez da horrekin aferarik egin behar... Horrek esan nahi duena da musikatik abestutako hitzera, hitzetik
|
hitzera
eta musikatik musikara zuk zeuk ere ezagutu gabeko legeak daudela, korrespondentziak, harremanak nahiz eta ezagutzen badituzu hainbat hobe. Senideen arteko harremanak dira adibide bat.
|
|
2016
|
|
|
Lamarckek hipotesiatu du lehena transformismo sistematikoa, egungo espezieak behiala iraungitako espezieen transformazioak direla. Darwinentzat, hala ere, Lamarckek dagiena ez da" espekulazio metafisiko fantastikoak" besterik; irudimena erruz,
|
hitz
eta pitz asko, datu eta proba gutxi. Metodo zientifikorik ez.
|
|
|
Darwin beren beregi interesatu duen gai bat hizkuntza eta pentsamenduaren arteko harremanarena da, eta erantzun aski burutsua da berak engoitik ematen duena.65 Bigarren: ezohikoagoa, Darwinek bizi borrokaren terminoetan tratatzea da hizkuntzen arteko harremanak eta hizkuntzaren barruko eboluzioa
|
hitzen
eta esamoldeen artean.66 (Eboluzioaren teoriak berehalaxe filologoengan ukan duen eragina ikusten da, eta filologook atzera Darwinengan izan dutena!) Ohargarria, orobat, hizkuntzari bizitza sozialaren ardatz gisa aitortzen zaion garrantzia, moralaren beraren oinarritzapena barne.67
|
|
2022
|
|
|
hizkuntzak ez duela esaten zehatz mehatz esaten duena, tranpak jartzen dizkigula eta bere hitz egiteko modua gainditzen duela mugatua delako. Gure
|
hitzak
eta gure diskurtsoak probatu, behartu eta bortxatu, egiazko izateko dituzten aukeren baldintzak ikertu eta zentzu eta lekualdaketa berriak sortu; hori da filosofiak egiten duena eta egiteari utzi ez diona. Ohikoa da Mendebaldean, baina baita Ekialdeko filosofiak deitzen ditugunetan ere.
|
|
|
Kosta egiten da izen handiak eta sistema handiak aurkitzea, jaun handiak eta hitz handiak. Pentsamendu filosofikoak, Deleuzeren hitzak erabiliz, modu errizomatikoagoan egiten du bidea, eta ahots prekarioen, kolektiboen, femeninoen, ez mendebaldarren...
|
hitzak
eta sentsibilitatea elikatzen ditu. Adjektiboak gero eta gehiago dira, politikoki zuzenak diren nortasunen katalogo bat osatzeko ez, baizik eta tronugabetzeko orain arte politikoki zuzena izan den nortasun bakarraren autoritatea:
|
|
|
Historian zehar alternatibatzat hartu izan dena,
|
hitzaren
eta ezagutzaren bi kontzepzioren arteko txandakatzetzat, egiaz ezinbesteko polaritatea da. Diogenesik gabeko Platon galbidea litzateke; Platonik gabeko Diogenes ahanzturan galduko zatekeen.
|