|
2005
|
|
|
Belarri zoldurarik ohikoena izanik
|
hiru
haurretik batek nozitzen du, adin txikietan azkar eta eraginkortasunez tratatu beharra dago, ondorio okerragorik jazo ez dadin
|
|
|
|
Hiru
haurretik batek, izan ere, belarri zoldurarik nozitu du bizitzako lehen hiru urteetan.
|
|
2006
|
|
|
Gazan jaiotako
|
hiru
haurretik bat hiltzen da baliabiderik ez izateagatik
|
|
|
Alergia motaren bat duten pertsonen kopurua nabarmen handitu da azken hamarkadetan. Arazo hori bereziki hauteman daiteke haurren artean, Europako
|
hiru
haurretik batek alergia motaren bat baitu. Orain, GA2LEN Bikaintasun Sareak (EBko 26 ikerketa zentro biltzen ditu), Alergologia eta Immunologia Klinikoaren Europako Akademiak (EAACI) eta Alergiak eta arnasbideak dituzten gaixoen Elkarteen Europako Federazioak (EFA) proba berriak aurkeztu dituzte dietak alergien garapenean duen eraginari buruz.
|
|
|
Alergiaren bat duten pertsonen kopurua nabarmen handitu da azken hamarkadetan, batez ere haurren artean. Munduko Osasun Erakundearen arabera (OME), Europako
|
hiru
haurretik batek eta bi helduetatik batek alergia izan dezakete hurrengo hamar urteetan. Orain arte, faktore genetikoen eta ingurumenekoen konbinazioak eragin du alergiarik handiena, baina, adituen arabera, gaixotasun horrek izan duen bilakaera azkarrak adierazten du badirela beste faktore batzuk ere, hala nola dieta.
|
|
|
Eta horrekin, zer? Garrüzeko edo Donapaleuko karrikan,
|
hiru
haurretarik bat aita gabea zen, eta ez hargatik nahitaez bertzeak baino malerusago. Domingoren eta Estefaniaren semetako hartua nintzen, abaurretar bat gehiago, funtsean, Garrüzen abaurretar guztiek zituzten eskubide eta egiteko guztietan partaide, gainerakoen hein berean.
|
|
2009
|
|
|
Nafarroan ereduan matrikulatzen diren haurren %70 ikastetxe publikoetan matrikulatzen dira. Gainera, azken datuen arabera, ikastetxe publikoetan matrikulatzen diren
|
hiru
haurretik bat ereduan matrikulatzen da.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, haurren obesitatea gero eta arazo handiagoa da, eta ez da erraza arazo horri aurre egitea. Urrutirago joan gabe, Espainian, 14 urtetik beherako
|
hiru
haurretik batek gehiegizko pisua du, eta haurren obesitate tasa handienak dituen hirugarren herrialdea da.
|
|
|
“Uda garai ona izan daiteke bizi ohitura osasungarriagoak ezartzen saiatzeko, jarduera fisikoa indartzeko eta urteko gainerako egunetan ohitura horiek mantentzeko estrategiarik egokienak zein diren baloratzeko”, azpimarratu du. Egindako azken azterketa epidemiologikoen arabera, Espainiako
|
hiru
haurretik batek gehiegizko pisua du, eta bostetik bat gizena da. Espainia da haurren obesitate tasa handiena duen Europako herrialdeetako bat, eta, batez ere, haurren obesitatea azkarrago hazten den Europako herrialdeetako bat.
|
|
|
Obesitateak milaka pertsonari eragiten die munduan, eta, zehazki, espainiar askori. Izan ere, Espainia da obesitate tasa handiena duen Europako herrialdea, eta Estatu Batuetara hurbiltzen da, lau helduetatik bati eta
|
hiru
haurretik bati eragiten baitie. Hala ere, haurren obesitateari dagokionez, gure herrialdea munduko lehen postuan dago.
|
|
2013
|
|
|
Iluntasunarekiko beldurra eboluzio ebolutiboa da, haurrak garatzeko etapa normala. Hiru eta bost urte arteko
|
hiru
haurretatik batek beldurra du. Horrek ez du esan nahi horri buruz ezer egin behar ez denik:
|
|
|
Zientzialari horiek azaldu dute beldur ebolutibo, hau da, normala haurraren garapenean. Izan ere, hiru eta bost urte bitarteko
|
hiru
haurretatik bat kexu da iluntasunari buruz, Murtziako Unibertsitateko Psikologia katedradun Xabier Méndez Carrillok eta ‘El niño miedoso’ liburuaren egileak (Ediciones Piramide, 2003). Haurrak iluntasunarekiko beldurra gainditzeko neurririk hartzen ez badu, fobia bihur daiteke Hazkuntzan etapa normaltzat hartzen bada ere, garrantzitsua da neurri batzuk hartzea haurrak gainditu dezan eta lo egin eta gauak lasai igaro ditzan.
|
|
|
Alegiazko lagun bat «haurrak hilabete batzuetan jokatzen duen pertsonaia ikusezina da, eta errealitatezko airea du txikiarentzat, baina ez du itxurazko oinarri objektiborik», dio Margaret Svendsen adituak.
|
Hiru
haurretatik batek lagun ikusezinak sortzen ditu Haur psikologoek ez dute uste alegiazko lagunak sortzen direnik arazo patologiko gisa, baizik eta normaltzat. Bi eta sei urte arteko haurren% 12k eta% 33k uste dute alegiazko lagunak sortzen direla, Jacqueline Benavides Delgadoren azterketa, Euskal Herriko Unibertsitateko magisterra eta Kolonbiako Andeetako Unibertsitateko ikertzailea.
|
|
|
Aditu batzuen arabera,
|
hiru
haurretik baten obesitatea saihets daiteke, telebistan elikagai desorekatuen publizitatea debekatuz gero.
|
|
|
Rob Owen Wahl 2011ko AAPren jarrera, polemika izan arren, ez da batere berria. 2009an argitaratutako kalkuluak errebelatu eta
|
hiru
haurretik baten obesitatea saihets daiteke, telebistan elikagai desorekatuen publizitatea debekatzen bada. Izan ere, Eroski Consumer askotan sartu da gai kezkagarri horretan.
|
|
2014
|
|
|
Hartualdietan gehiegizko beroa saihesteko, tenperatura atsegina duen leku bat aukeratu behar da, jarrera fresko eta erosoak bilatu behar dira, eta haurraren azalaren eta kotoizko oihalaren artean jarri behar da, gehiegizko transpirazioa saihesteko. 4 Bero handieneko orduak saihestea Haurtxoekin, komeni da ordu freskoenak hautatzea paseatzera joateko Arratsaldeko
|
hiruretan
haur batekin paseatzera irtetea ideia zentzugabea da. Baina horrek ez du esan nahi uda partean, beroa dela eta, haurrak kanpoaz gozatu ezin duenik:
|
|
2015
|
|
|
|
Hiru
haurretatik batek gizentasuna du edo gehiegizko pisua.
|
|
|
Ezaugarri hori oso kontuan hartu behar dugu gure inguruan, non
|
hiru
haurretatik batek pisu gehiegi duen.
|
|
|
Espainiako
|
hiru
haurretik bat pobrezia arriskuan edo gizarte bazterketako arriskuan bizi da. Ondorioek beren bizitzako hainbat alderditan dute eragina, besteak beste, hezkuntzan.
|
|
2019
|
|
|
Askoz abantaila gehiago daude ebidentzia zientifikoarekin, pediatriako adituek berrikuspen honetan jasotzen duten bezala, Lehen Mailako Arretako pediatren eta ikastetxeen eskura jartzeko, eskolako ingurumen osasunean diziplina anitzeko lan sare kolaboratiboa sortzeko eta, hartara, ingurune horretan giro osasungarriagoak sortzen laguntzeko. Haurren obesitatea prebenitzen eta murrizten du Espainian, AEPren arabera, haurren %40k obesitatea edo gehiegizko presoa du;
|
hiru
haurretik batek (%32, 1) 7 eta 13 urte bitartean, abuztuan JAMA Pediatrics en argitaratutako eta Gaztela Mantxako Unibertsitateko Ikasketa Soziosanitarioen Zentroa buru duen azterlan baten arabera. Nahiz eta prebalentzia tasa egonkortu, Europan bezala, ez da guardia jaitsi behar.
|
|
2020
|
|
|
Espainiako biztanleen %70ek ikusmen arazoak dituzte Gazteen ikusizko etorkizuna jokoan dago. Aipatutako azterlanaren arabera, 18 urtetik beherako
|
hiru
haurretik batek egunean lau ordu edo gehiago pasatzen ditu pantaila bati begira. “Kasu gehienetan, leku ilunak eta argi gutxikoak bilatzera eramaten ditu horrek, leize efektua deritzona.
|
|
|
Iglesiasek nabarmendu du haurrak guraso batekin edo anai arreba nagusi batekin ateratzen direla eta, gehienez ere,
|
hiru
haur batera ateratzen direla. Etxetik ateratzean, berriz, segurtasun tartea mantendu behar dela oroitarazi du Iglesiasek, ahal dela bi metroko tartea, eta, ezin baldin bada, gutxienez metro batekoa.
|
|
2021
|
|
|
Dentisten Kontseilu Nagusiak argitaratutako ‘Ahozko Osasunari buruzko Inkesta 2020’ ren arabera, 6 urtetik beherako
|
hiru
haurretik batek txantxarra du, eta txantxarra duten aldi baterako hortz horietatik hamarretik hiruk bakarrik jasotzen du tratamendua. Orain arte zabaldu izan den ideia hori baztertu egin behar da, hau da, esne hortz baten edo horren arazoren bat ez dela tratatu behar.
|
|
2022
|
|
|
Gaur egun Europan, populaziaoren laurdena neurriz goiti gizen da, obesitatearen prebalentzia Ameriketan baldin bada ere, gure kontinentean beste edozein eskualdetan baino handiagoa da. Bestalde erakundea arranguratua da gehiegizko pisua duten
|
hiru
haurretarik bat hunkia delakoz (%29 mutikoak eta %27 neskak). Haurren babesteko janari ez sanoen publizitateak debekatu behar diren, galdera pausatzen da.
|
|
|
Espainiako
|
hiru
haurretatik bat pobrezia egoeran edo bazterketa arriskuan dago. Haurtzaroan gutxien inbertitzen duen EBko herrialdeetako bat da.
|
|
|
Oraindik, Espainiako
|
hiru
haurretik bat pobrezia egoeran edo bazterketa arriskuan dago. Europan, batez bestekoa bost haur eta nerabetik batekoa da.
|
|
|
Sedentarismoak lotura estua du gehiegizko pisuarekin eta obesitatearekin. Espainian,
|
hiru
haurretik batek baldintza hori betetzen du. Era berean, obesitateak ondorio negatiboak ditu osasunean, oro har, kognitiboan eta garunean. OMEren datuen arabera, haurren% 70ek eta 10 urtetik beherako nesken% 88k ez dute beren adinarekin bat datorren eguneroko jarduera fisikorik egiten.
|
|
|
Askorentzat, haurren pobreziak bizitza osoa irauten du. Pobrezian jaio eta hazitako
|
hiru
haurretik batek pobrezian biziko du bere bizitza heldua. Horrek zigorren eta gabezien belaunaldien arteko ziklo batera eramango gaitu.
|
|
2023
|
|
|
Espainian,
|
hiru
haurretik batek gehiegizko pisua edo obesitatea du, haurtzaroan eta nerabezaroan gehien nabarmentzen den gaixotasun kronikoa, eta eragina du bere orainaldian eta etorkizunean. Eta datuek haurren obesitatearen prebalentzia gutxituz doala erakusten duten arren, moteldu egiten da, eta “neurri onartezinetan” mantentzen da, dio Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP), 12.000 pediatra baino gehiago biltzen baititu.
|
|
|
Gerraren ondorioek bereziki eragiten diete bertako haurrei, EPRSren esanetan. Bost urtetik beherako
|
hiru
haurretatik batek desnutrizio akutu larria du, milioi bat baino gehiagok ez du hezkuntzarik jasotzen, eta 9.000 gaztetik gora guraso edo zaintzailerik gabe geratu dira.
|