|
2001
|
|
|
Honako gertakaria: Baionako euskal museoan, soil soilik Iparraldeko
|
hiru
euskal probintziak zeuzkan armarria zegoen. Lagun abertzale batzuk joan, kendu, eta haren ordez egur puska bat ezarri zuten Zazpiak batidaz kuna rekin.
|
|
2003
|
|
|
Harreman gozo horien emaitza izango da 1862an osatzen den Gasteizko elizbarrutia. Ordura arte Gipuzkoa, Bizkaia eta Araba Kalagorriko, Iruñeko, Burgosko eta Santanderko elizbarrutietan banatuta zeuden; Gasteizko elizbarrutia da lehenengo aldia historian
|
hiru
euskal probintziak nolabaiteko administrazio barruti elkartu batean biltzen direna.
|
|
|
Azken horretan, esaterako, Bilbo eta inguruko 200.000 bat fededunek eta 300 misiolarik hartu zuten parte; 1.600 bozgorailu eta 122 misio gune ezarri ziren, eta baita 30 metro luzeko gurutze argiduna ere (RodrÃguez de Coro, 1990a: 490). Ordurako, dena dela, ez zegoen jada
|
hiru
euskal probintziak batzen zituen Gasteizko elizbarrutirik. 1949an Aita Santuaren bulda batek hiru probintzia horietako bakoitzak bere elizbarrutia osa zezan agindu zuen; arrazoi administratibo eta praktikoak adierazi baziren ere, argi dago horiez gain bazegoela atzean beldur bat:
|
|
2004
|
|
|
Iparraldeko arrantzaleei egin zien mesede Itunak. Data hartatik aurrera, kostaldeko
|
hiru
euskal probintzietako bakoitzak bere arrantza ibilbideari ekin zion, bakoitzak bere aldetik. Gipuzkoak gainbehera handia izan zuen, eta abentura kolonialari ekin zion.
|
|
2008
|
|
|
Datu guzti hauen aurrean pentsa daiteke
|
hiru
euskal probintzien gehiengoa an tzinatean ez zela euskalduna eta geroago bihurtu dela euskaldun. Ikerlari ezagun batzu horixe bera uste izan dute, euskalduntzearen abiapuntua Nafarroako Baskoien lurraldean edo Iparraldeko Akitanian jarriz.
|
|
2009
|
|
|
Berdin dio, ordea. Sare publikoan ikasitakoek ere jakin lituzkete frantziar administrazioaren menpe dauden
|
hiru
euskal probintzien izenak. Nire asmoa ez da ikastetxeei errua botatzea.
|
|
|
Garbi dago, noski, kantagintzaren zati batek zazpi lurralde historikoak imaginario kolektiboan sartzeko egiten duen ahalegin hori norabide berean gogor bultzatzen duen prozesu politiko batekin batera gertatzen dela. Hortik 1960ko hamarralditik aurrera ETAko errefuxiatu eta militanteen presentziagatik bereziki nabarmendu zen lurralde horietako bat. Iparraldea [38], Frantziaren administraziopean dauden
|
hiru
euskal probintziek osatua, kantagai nagusietako bat bihurtzea.
|
|
|
Hori dela eta, berezko erresumaren mendeko iragan politikoa mitifikatzen duten elementu sinboliko asko ditugu, nahiz eta euskal foruak (Bizkaia, Gipuzkoa eta Araba) tradiziozkoak izan, Espainiako koroekin behin eta berriz egindako itunen ondorio, egia esan, askoz paktismo gehiago aurkitzen dugu euskal politikaren historian katalanean baino [58], paktismoa Vicenç Vivesen moduan ulerturik?. Gaztelak XIII. mendearen hasieran konkistatu zituen egungo Euskal Autonomia Erkidegoa osatzen duten
|
hiru
euskal probintziak. Nafarroako erresuma zaharra da burujabe denbora gehien iraun zuen lurraldea, eta burujabetasuna defendatzeko egindako gerren oroitzapen bizia gorde du.
|
|
2016
|
|
|
Ipar Euskal Herria, ostera, industriagunerik gabe, turismo goiztiarraren jomuga eta nekazaritza eremua izango zen, eta euskal nazionalismoarentzat nahiz futbolarentzat hainbeste jarraitzailerik edo sostengurik gabeko ingurumena. Frantziaren mendeko
|
hiru
euskal probintziek Frantziako Iraultzaren ostetik galduak zeuzkaten Erdi Arotik eratorritako lege eta eskumenak, euren foruak alegia, baina Garat anaien Ipar Euskal Herriko berezko departamendua sortzeko ekimen aitzindaritik haratago, ez zen bertan euskal nazionalismorik luzaroan egituratu. Zentzu horretan, litekeena da industrializazio ezak eragin zuzena izatea euskal mugimendua ezarri ez izatean, eta aldi berean futbol ekitaldiak Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan gizarte eraginik ia ez edukitzean.
|