|
2005
|
|
|
Eta batzuk benetakoak izango dira, baina guztiak seguru ezetz. Esaten da
|
hiru
erlijio praktikatzen zituela Satiek. Hiru erlijio diferente, Sorin:
|
|
|
Esaten da hiru erlijio praktikatzen zituela Satiek.
|
Hiru
erlijio diferente, Sorin: berea eta gu bionak praktikatzen zituen harek.
|
|
|
Guk praktikatzen ez ditugunak praktikatzen zituen harek gure partez. Baina
|
hiru
erlijio gutxiegi iruditu, antza, eta beste bat fundatu zuen berak; erlijio berri bat asmatu zuen Satiek. Eta Lehenengo Manamendua idatzi zuen:
|
|
2006
|
|
|
3\. Bekatu larri horien artean daude
|
hiru
erlijio horien jarrerak munduarekiko, gorputzarekiko, emakumearekiko, arrazoi eta zientziarekiko, beste sinesle eta sinesgabeekiko... baita erakutsi izan duten «hiltzeko irrika» ere.
|
|
|
4\. Benetako Jainko bakarrean sinesteak eta Egia Absolutuaren jabe sentitzeak
|
hiru
erlijio monoteista handiak arriskutsu bihur ditzake. Beraz, komeni da erlijioei mugak jartzea bide batez esanda, Estatuari edo beste edozein botere eta ideologiari bezalaxe.
|
|
|
Nire ustez, hedonista batek umore gehixeago behar luke, eta gizakiaren izaera ere hobeto ulertu. Lehengo, oraingo eta geroko gure ezbehar guztien errua
|
hiru
erlijio monoteistei bizkarreratzea, ez ote da errazkeria eta itsukeria handi samarra. Frantziako Iraultzaz geroztik Arrazoiak «argituriko» Mendebaldean ere sarraski, auschwitz eta gulag askotxo izan da, eta dena hiru erlijioen kulpa?
|
|
|
Lehengo, oraingo eta geroko gure ezbehar guztien errua hiru erlijio monoteistei bizkarreratzea, ez ote da errazkeria eta itsukeria handi samarra? Frantziako Iraultzaz geroztik Arrazoiak «argituriko» Mendebaldean ere sarraski, auschwitz eta gulag askotxo izan da, eta dena
|
hiru
erlijioen kulpa. Tira, tira!
|
|
2007
|
|
|
Esangura horretan eta orain arte, estatuak akordioak sinatuta ditu Espainian ezarritako lau konfesio nagusiekin: ...spainiaren eta Egoitza Santuaren artean 1979ko urtarrilaren 3an akordioak sinatu ziren gai juridiko eta ekonomikoen, hezkuntzaren eta kultura gaien inguruan, Indar Armatuetako erlijio laguntzaren gainean eta apaiz eta erlijiosoen zerbitzu militarraren inguruan), Espainiako Erlijio Erakunde Ebanjelikoen Federazioa, Espainiako Erkidego Israeldarren Federazioa eta Espainiako Batzorde Islamikoa (azken
|
hiru
erlijio horiekin, azaroaren 10eko 24, 25 eta 26/ 1992 Legeak direla bide).
|
|
|
Honetan zeharo urrun gaude. Liburu, ko
|
hiru
erlijioetan (judaismoa, kristautasuna eta islamismoa) agertzen den Jainko pertsonal, haserrekor eta antropomorfotik.
|
|
|
Zalantzarik gabe honetan datza, sumatzen dugunez, Kondairan barrena Asiako bi pentsamendu olde indartsuok, eta gure inguruko
|
hiru
erlijio abrahamdar nagusiek, horren joera desberdinak izatea.
|
|
2009
|
|
|
erlijioak gizon emakumearen behar eta sentimendu ezberdinei erantzuten die, ebazten du Einsteinek. Hala, berak
|
hiru
erlijio tipo (edo hiru geruza edozein erlijiotan) bereizten du, hori eskema ebolutibo batean garapideko hiru fase bezala aurkez baitaiteke. Gizon emakume primitiboarengan oroz gain beldurra da (gosearena, basapiztiena, gaitzarena, heriotzarena) burutapen erlijiosoak sorrarazten dituena.
|
|
|
–Sinesmenak? erlijio guztietan ez dauka
|
hiru
erlijio monoteistetan duen esanahia, gutxiago horietako zentraltasuna, baina Lehen Itun edo Zaharretik Bigarren Itunera ere eboluzio handia ezagutu du, eta gero katolizismoan eta protestantismoan bertan kasik bata bestearen esanahi kontrarioa izatera hel daiteke. Katolizismoan. Inperioan erlijio ofiziala bilakatu izanez gero?
|
|
2010
|
|
|
Kulturen arteko harremanen lekuko dira aurki altxatuko duten meskita eta
|
hiru
erlijio nagusietako (kristaua, judua eta musulmana) ordezkariek dituzten hileroko batzarrak. Haien hitzetan, elkarren artean ezaguturik, auzoko gorabeherak konfiantza eta segurtasun sendoagoz eraman daitezke, dioten bezala, ezagutza baita beldurraren arerio.
|
|
|
1896ko martxoaren 8an hil da Tangerren267 Jose Lerchundi,
|
hiru
erlijioen bizikidetzaren bultzatzaile ezaguna. Musulmanak eta juduak ere joan dira hiletara:
|
|
2012
|
|
|
Neu nintzen jaun eta legegile guztiz ahaltsua; denek bizia zor zidaten, eta niregatik bizia emateko prest zeuden, behar izanez gero. Azpimarratzekoa zen, baita ere, hiru mendeko besterik ez izanda,
|
hirurak
erlijio desberdinetakoak zirela: nire zerbitzari Ostiral protestantea zen, aita paganoa eta gizajalea, eta espainiarra Aita Santu zalea.
|
|
2013
|
|
|
Gero eta sinetsiago baitzegoen, hainbat maisu sufiren ildotik, kristauek, juduek eta musulmanek gurtzen zutèn Jainkoa Jainko bera zela, hierarkiaren piramidean erpina betetzen zuena: gailurrerainoko bideak ziren diferenteak, ez gailurra; maiz mintzatu izan zen gai hartaz tariqako kideekin, baita haiekin bat egin ere, Al Andalusko garaia eta hango giroa?
|
hiru
erlijioen arteko errespetuan eraikia, amets.
|
|
2014
|
|
|
Horri erantzuteko, seguru asko 14 eta 29 jarduerak berrikusi dituzu. 29 jardueran
|
hiru
erlijioen (islama, judaismoa eta kristautasuna) kontzeptu mapa osatu zenuten, eta 14 jardueran Errekonkistaren mapa interpretatu zenuten.
|
|
2015
|
|
|
638 urtean Oman Ibn al Khattaab buruzagi arabiarrak Bizantzioren agintea kendu eta Jerusalem bereganatu egin zuen. Tradizio islamiarraren arabera, Mohamed profeta hiri horretan igo zen zerura eta, beraz,
|
hiru
erlijioentzat (islama, kristautasuna eta judua) sakratu bilakatu da hiri hori. Fede islamiarrak eta arabiar hizkuntzak jatorri semita zuten herri gehienak batu zituen, herri judua izan ezik.
|
|
2016
|
|
|
Sionista eta kristauen arteko lotura arrotza sumatzen bada ere, kristauek Palestinan interesak izatea ez da arraroa. Azken finean, Jerusalem eta Lur Santua
|
hiru
erlijio monoteista nagusien erdigunea da. Hori horrela, kristautasunak betidanik ikusi du Jerusalem hiri kristau eta sakratu bezala.
|
|
|
—Kristauei bost axola eta sei olagarro musulmanek zer dioten;
|
hiru
erlijio abrahamikoen arteko harremanak...
|
|
2017
|
|
|
Gero eta indartsuagoak dira Israelgo politikan, eta Meskiten Zelaigunean eta Tenpluaren Mendian dagoen statu quo a aldatu nahi dute juduek, otoitz egiteko aukera izateko; eta ez musulmanek bakarrik. Israelgo ahots gutxiengo batzuek Vatikanoaren ereduari eusteko deia zabaldu dute,
|
hiru
erlijiorentzako hiri estatua bihurtzeko; eta ez erlijio baten hiriburua soilik. Agintariak, ordea, ez datoz bat.
|
|
|
Bitartean, Penintsulan, elkarrekin bizi ziren hiru kultura,
|
hiru
erlijio eta horiei lotuta, janaria prestatzeko hiru modu garatu ziren: arabiarrak eta sukaldaritza islamiarra; juduak eta sukaldaritza sefardia, eta kristauak eta haien sukaldaritza.
|
|
2019
|
|
|
Jainko bakar bat dela esaten duen erlijio edo teologia doktrina. Monoteismoa da Mediterraneoko
|
hiru
erlijio handien (judaismoa, kristautasuna eta islama) oinarrizko baieztapena.
|
|
2020
|
|
|
–Mesiasaren sineste hau
|
hiru
erlijio horien eztabaida dun, haurren errespetua bost axola.
|
|
2021
|
|
|
Ene Jainkoa!
|
Hiru
erlijioetakoa esan nahi dut. Gure Aliii txikia gaixoa gero eta bekoskoago jartzen ari da.
|
|
|
Bitxia da
|
hiru
erlijio abrahamdarretan antzinako zabortegi batetik etorria izatea sekula izan den infernurik gogorrenaren irudia, eternala eta sufrikarioz betea, pentsatze hutsarekin sortzen dituena amairik gabeko izua eta egonezina.
|
|
2022
|
|
|
Mende bateko epean Balkanetako hirugarren gerla zen, guretzat ezin konprenitua, eskualde konplikatua baita erdiuharte hori, Europaren azpitik dilingo bezala,
|
hiru
erlijio ezberdinek zatitua: katolikoa Eslovenian eta Kroazian, musulmana Bosnian eta Kosovon, ortodoxoa Serbian, Montenegron eta Mazedonian.
|
|
|
Naturarekin gertatzen den bezala, berdintsu gertatzen da erlijioekin ere, batez ere Ekialde Hurbilean sortu eta Mendebaldean ezagutzen ditugun
|
hiru
erlijio handienekin eta hauetatik sortutako beste guztiekin. Hauek denak monoteistak izanik, urruti, zeruan dagoen Jainko batez hitz egiten dute, hura gurtu eta hari otoitz eginez.
|
|
|
Albania gaztez husten ari dela esan zigun, turismo denboraldia amaitzean Beraten geratzen zen gazte bakanetarikoa zela esanez. Esan zigun
|
hiru
erlijiotako jendea bizi zela bertan (Albania osoan bezala), eta ortodoxoak, katolikoak eta musulmanak euren artean ezkon zitezkeela inolako arazorik gabe. Bi donostiar batu zitzaizkigun free tour era, jada Thethen topatu genituenak.
|
|
|
Judu eta kristau minoriak babesturik daude, gehiegi agertzen ez diren ber. Halaber musulmanak Iruñeko erresuman.
|
Hiru
erlijioak tolerantzian biziko dira, bereziki Granadan eta Tuteran, haatik bakoitza bere auzunean.
|
|
2023
|
|
|
Antzezlan horiek, hemen aipatuko ditugun antzerki profanoek, ez dute akto re asko eskatzen.
|
Hiru
erlijioari buruzko satirak dira: Le Malade, l' Inquisiteur eta Trop Prou, (Eria, Inkisidorea, Sobera nahiko); bi libertimendu amodioaren gaiari buruzkoak Comédie à dix personnages, eta Comédie du Parfait amant (Komedia hamar pertsonaiarekin eta Maitale perfektuaren komedia), eta bi meditazio edo gogoeta lirikoak, Le trépas du roy eta Mont de Marsan (Erregearen heriotza eta Mont de Marsan).
|
|
|
Beno, egia esanda, gure kasurako behinik behin, garrantzi handia duen arloa da. Izan ere, ezin esan Jerusalemen muntak, juduen, kristauen eta islamdarren
|
hiru
erlijio nagusietan pisu handia daukala bakarrik, haietariko bakoitzak dituen erlijio azpimultzo anitzetan ere, badu garrantzia.
|
|
|
Dekameroneko lehenbiziko eguneko hirugarren ipuinean, Saladin ospetsuak, Kairoko sultanak, Melkisedek judu aberatsari gortera deitu dio
|
hiru
erlijioetatik egiazkoa zein den galdetzeko: judua, kristaua edo musulmana.
|
|
|
Iliada, Edurnezuri, Fausto doktorea eta Kixotearen egokitzapenak ere egin dituzte. Keralan elkarbizitzen diren
|
hiru
erlijio nagusiak kontuan hartuta (hinduista, musulmana eta kristaua), bestelako istorioak ere jorratu dituzte: Jesukristo eta Maria Magdalena esaterako.
|