|
2009
|
|
|
hondoratutako txalupa zahar bat aukeratu zuen bertsozale batek Unai Iturriagarentzat. Hark, txaluparen egoera Euskal Herriarenarekin alderatu eta
|
hiru
bertso bikain osatu zituen. Honela zioten bigarrenak eta hirugarrenak.
|
|
|
Japoniatik ekarritako poesia mota horrek oso ezaugarri estuak ditu: 17 silabek osatzen dute,
|
hiru
bertsotan banaturik. Flash moduko bat da haikua, laburra eta indartsua.
|
|
|
Irizpide nagusi moduan bertso bakoitzeko minutua erabiltzea gehiegizkoa jo izan da. Gero,
|
hiru
bertsoekin harilkatutako istorioak nagusitu direnean, onargarri jo da hasieran denbora gehiago hartu eta tarteko isiluneak labur labur egitea. Uztaritzen araua bete zutela esan behar da, baina besterik gertatu zen Bilbon, Arzallusen eta batez ere Sotoren kasuan.
|
|
|
Iker Zubeldia irabazlea bakarrik sailkatu zen Zarautzen jokatutako final laurdenean finalerdietarako. Xabier Silveirak
|
hiru
bertsotan poto egin zuen.
|
|
|
Kartzelan behera egin zuten biek, baina Zubeldiak garaipenerako puntuak batzen jarraitu zuen bitartean, Silveirak
|
hiru
bertsoetan poto egin zuen. Nahita egin ote zituen zalantza ere piztu zen arren, azken agurrean argitu zenez ez zen horrela izan, eta bere puntuaketa entzunda oholtzatik salto egin zuen epaiarekin haserre, saioa bukatu barik zela.
|
|
|
martxaren lehen notek goia jo zuten Mikel Laboaren Martxa baten lehen notak doinuarekin kale istilu batean lanean ari zen argazkilariaren ahotik jardun zenean.
|
Hiru
bertsotako obra biribila egin zuen. Notatik notara, doinuak berba lagun, giro berezia sortu zuen 1.550 entzule inguruz betetako Bergarako Labegaraieta kiroldegian.
|
|
|
Baina gogoeta batzuk egin ditut. Adibidez, bakarkako gaiko
|
hiru
bertsoetan nola banatu sorpresa. Garai batean, gaiak itxiagoak zirenean, bertsoak banaka prestatzen ziren.
|
|
|
Irakurtzeko ohitura daukadalako, ez bereziki txapelketagatik. Gaurkotasuneko gaiak egon izan dira batzuetan, baina ez naiz aritzen gai potolo bakoitzari
|
hiru
bertso jartzen. Dena dela, errazegia litzateke finala periodikoa irakurriz irabaztea.
|
|
|
Andoni Egañaren handitasunaren apaltasuna birus legez hedatuko balitz legebiltzarrean, Nafarroako parlamentuan eta Paris zein Madrilen, noiztik geundeke autodeterminazio prozesuan? Nork kantatuko dizkio Nagore Laffageren hiltzaileari eperdikoa eta kedarra baino egin ez ziotenek, Unai Iturriagaren
|
hiru
bertsoak. El País, El Correo, El Diario Vasco eta enparauek sartuko dituzte euren estilo liburuetan Sustrai Colinaren kazetariarenak?
|
|
2011
|
|
|
Oier Aizpurua aurkezlea bakarrik igo zen oholtzara, eta ondotik igo ziren bertsolariak banaka lehen kartzelako lanera. Hasierako agurra botata, lehen puntuak emanda
|
hiru
bertso osatu behar izan zituzten. Guztiek eman zuten onetik lehen ariketan.
|
|
2013
|
|
|
Bukatzeko kartzelako lana: gaia emanda
|
hiru
bertso botako dituzte bakarka. Lehenengo bi bertsolarien arteko aldea 20 puntutik beherakoa izanez gero, buruz burukoa jokatu dute.
|
|
2018
|
|
|
Gero, hendekasilabikoak eta alexandrotarrak iritsi ziren. Lehenik,
|
hiru
bertso lerro, gero zortzi, azkenean hamahiru. Beren errima nahitaezko eta guzti.
|
|
2019
|
|
|
Artolak, aldiz, Bertsozale Elkarteko langilearen rola hautatu zuen. Zuazubiskarrek
|
hiru
bertso bikain osatu zituen, jokoa eman zion heldulekua aprobetxatuz: landa eremuko medikuarena.
|
|
2020
|
|
|
|
Hiru
bertso sorta idatzi, eta inoiz erabili gabeko doinuak sortu dituzte. Musika, bertsoa eta antzerkia, guztia harilkatzeko eta zentzu bat emateko, Asier Sota zuzendari artistikoarekin aritu dira lanean.
|
|
|
«Beatriz Egizabalekin batera sortutako Erradikalak ginen obraren birari erdiz erdi eragin dio gertatutakoak, eta martxo apirilerako (oraingoz) lotutako bertso saioak ere bertan behera geratu dira. Lehen bi aste hauetan agendan nituen sei emanaldi eta
|
hiru
bertso saio geratu zaizkit bertan behera, eta badirudi hau hasi besterik ez dela egin», azaldu dio BERRIAri.
|
|
2021
|
|
|
«Ustez gaindituak zenituen beldurrak itzuli zaizkizu».
|
Hiru
bertsoen haria ondo lotuta, saio sinesgarria osatu du Alkaizak. «Mamuak bueltatu zaizkit zer nahi duzu esatea/ ez baita gauza samurra depresioa izatea».
|
|
|
«Hurreratzeko keinua egin dizu; ez zaude seguru», izan zen kartzelako gaia, eta bertsolari bakoitzak egoera bana aukeratu zuen hari gaiari erantzuteko. Pobrezia izan zen Pagonabarragak
|
hiru
bertsoetan landu zuen gaia. Erosketetara joan, eta etxegabe batekin gurutzatu zuen begirada durangarrak:
|
|
|
«Katrina». Kantatu ditu Xanpunek
|
hiru
bertsoak, hunkitu du publikoa tarteka, txaloak jaso, eta lanak amaitutakoan, atzean dituen bertsokideengana itzulita egin die galdera: «Nor da Katrina?».
|
|
|
Baina, txapelketarik egin ez arren, elkarteak hainbat jarduera prestatu ditu datozen hilabeteetarako; kasurako, «bertso plazan gelditzen ari diren hutsuneak betetzeko»,
|
hiru
Bertso Egun antolatuko ditu: lehena, hilaren 30ean izango da, Hazparnen (Lapurdi); bigarrena, otsailaren 13an, Iruñean; eta hirugarrena, martxoaren 27an, Getarian (Gipuzkoa).
|
|
2022
|
|
|
Urtez urte egokituz doa, eta aurten, sei emanaldirekin osatuko dute eskaintza:
|
hiru
bertso jaialdi, Erre eta Bederatzikoa emanaldi bereziak eta Bertso jasa, bat bateko jolasa haurrentzako tailerra. Nafarroako bertsolariek eta bertsolari gazteek protagonismo berezia izan dezatela bilatu dute, Nafarroako Bertsozale elkarteak ohar bidez azaldu duenez.
|
|
|
Pelloren eliza, oinarri sendoetan eta klasikoetan eraikitakoa bazen ere, ez zen hain iluna, argitsua zen, eta batez ere irekia, oso irekia. Horregatik Frantziskotarren Arantzazuko Probintziako Nagusiak egindako sermoiak ez ninduen bete, ezta Euzkitzek botatako
|
hiru
bertso ederrek ere. Euskadi irratiko igande goizetako mezetan Pellori sermoia egitea noiz tokatzen zitzaion ongi zaintzen nuen, ez baitzuen beti berak egiten, txandatuz baizik.
|
|
|
Txalaparta saio labur baten ostean, Arkaitz Estiballesek hasi zuen ekitaldia, eta
|
hiru
bertsotan egin zuen Cabacasen auziak hamar urteotan egindako ibilbidearen kronika kondentsatua. Heriotzaren uneaz kantatu zuen lehenik:
|
|
|
Utzi azalari nobela grafikoa argitaratu du Ainara Azpiazu Axpi ilustratzaileak (Hernani, Gipuzkoa, 1980). Maialen Lujanbioren
|
hiru
bertso ditu oinarrian. 2017ko Bertsolari Txapelketa Nagusian, Irunen, trans ez bitar baten rolean sartuta abestutakoak.
|
|
|
Ganbara izan zuten egin beharreko hurrengo ariketa. Ondorengo gaiaren gainean kantatu behar izan zituzten
|
hiru
bertso: «Eskua hartu dizu.
|
|
|
Ateraldi politak izan ziren, oro har, sei bertsolariek botatako ganbarako
|
hiru
bertsoetan, nahiz eta egon zen indartsu sentitze hori ondo zehaztu ez zuen bertsolaririk. Martin izan zen goitik ariketa horretan.
|
|
|
Agurrean lehenengoa, eta ganbarako ariketan, berriz, bigarrena. Zea Mays taldearen Negua joan da ta kantua hartu zuen ganbarako lanean oinarri, eta doinu horren gainean kantatu zituen
|
hiru
bertsoak. Irazustabarrenaren arabera, Julio Soto, Miren Artetxe eta Iñaki Apalategi dira orain arteko saioetan doinu berriak oholtzaratu dituzten beste hiru bertsolariak.
|
|
|
Edozein gairen aurrean entzulearen mintza ukitzen duten kokapenak hautatzen abila da: polimaitasunaren esperientzia bizitzen ari den bikotearen porrotari kantaturiko
|
hiru
bertsoak, horren erakusgarri. Negarra zen ganbarako lanean abiapuntu, eta negarra aipatzen hasita, Eñaut Martikorenaren ganbarako lana ere aintzat hartu behar, agian bere arratsaldeko ariketa aipagarriena.
|
|
|
Amasarrak ez zuen bere egunik onena izan; ofiziotan puntuak modu erabat borobilean lotu ezinda sumatu genuen zenbait bertsotan, eta ganbarakoan poto egin zuen puntu erantzunetako batean. Kolpeak ez zuen, baina, kikildu, eta gaiari botatako
|
hiru
bertso gogoangarri oparitu zizkigun senarraren menpe bizi den emakume baten larrutik. Txapelketa ikusgarri bati errematea ematea falta izan zaio, baina egin duen ekarpen itzelaz harro egoteko moduan da.
|
|
|
Zein egun zen, baina? Bada, galdera horrixe erantzun behar zioten bertsolariek
|
hiru
bertsotan.
|
|
|
Goizean: Binaka, hiruna bertso zortziko handian; binaka, hiruna bertso zortziko txikian; banaka, lehen puntua emanda,
|
hiru
bertso zortziko txikian; binaka, hiruna bertso sei puntuko motzean eta ganbarako lana: banaka hiru bertso nahi duten doinu eta neurrian.
|
|
|
Binaka, hiruna bertso zortziko handian; binaka, hiruna bertso zortziko txikian; banaka, lehen puntua emanda, hiru bertso zortziko txikian; binaka, hiruna bertso sei puntuko motzean eta ganbarako lana: banaka
|
hiru
bertso nahi duten doinu eta neurrian.
|
|
|
Arratsaldean: Binaka, hiruna bertso hamarreko txikian; binaka, zortziko txikian puntutan, zortzi bertso osatu arte; eta banaka, gaia emanda,
|
hiru
bertso nahi duten doinu eta neurrian.
|
|
|
Binaka, hiruna bertso Iparragirre abila dela doinuan; binaka, hiruna bertso zortziko txikian; eta ganbarako lana: hitza emanda bertso bat bederatziko txikian, eta, gaia emanda,
|
hiru
bertso nahi duten doinu eta neurrian.
|
|
2023
|
|
|
«Oso bertsoaldi bisuala da, guztiz deskribatzailea: gizonezkoak atzetik ikusten du emakumea, eta
|
hiru
bertsotan istorio oso bat kontatzen du, hasi eta buka».
|
|
|
Ganbarako atalean bi ariketa egin behar izan dituzte bertsolariek. Bi punturi erantzun, eta gaia emanda,
|
hiru
bertso kantatu gero. Puntu erantzunetan umetako ametsen berri galdetu diete, eta oro har, bertsolari izatearekin lotutakoak kontatu dituzte bertsolariek.
|