|
2002
|
|
|
Baturiko egurra bere etxera eroateko asto haundi bat eukan. Berak atonduriko ikatza
|
herrira
ta kalera eroateko be, bizkar sendoa eukan asto galanta.
|
|
|
Amar kanpa andi ta ozen edo zaratatsuren durundija entzun, eta arik asti laburgarrenian, an juango dira ertxadonara ume ta andi, atso ta agure, mutil eta neskatila erreskadan, eurrez, asko;
|
erriko
ta erbesteko, bertoko ta auzoko, kaletar ta baserritar, lurreko ta itxasokuak.
|
|
|
Eguraldiaren gora beerak alkarri esan eta azaldu ondoren, nekazaritzako arazoaz erabili ebezan euren barriketak luzaroan. Eta azkenerako, beti oi danez,
|
erriko
ta auzoetako esames eta autuak atara zituen.
|
|
2003
|
|
|
Andra Mariak, Bakearen Erreginak, gure
|
herriari
ta mundu osoari benetako bakea lortu deiola.
|
|
|
Eta ez: orduan mezearen liturgia guztia latinez egiten zan, aspalditik inguruko
|
herri
ta nazino guztietan lez. Eta domeketako meza nausian (hamarretako mezan) parrokoak egiten eban sermoia edo homilia izan ezik, beste dana latin hutsean izan ohi zan:
|
|
|
Iritxiko baziña hain urrutietan
|
herri
ta eleizarik ez dan tokietan, oroi zaite Jainkoaz leku guztietan!
|
|
|
batzuei, aloguerean; beste batzuei, mandatari, saldu erosle, gira bira dabiltzela, tratuac dacartzen lan bearretan: ta guztioi mesede eguiten deuscue, ecarriric salduten gueure errietara ichaso ta leorrez beste
|
erri
ta erreinuetaco gauza eztitugunac. Baña eztago onelaco motiburic, necatzariai, ta persona bacar pobreai, tratalari chiquiai emoten jaquenean dirua fiaturic, ordeaz, edo prestaturic (Añibarro, ME, II: 76).
|
|
|
Bay nere belarrietara allegatu danez. Bada badira emen sugetoac, legua bidetan onelaco gauzac aztiai galdetzera jun diranac, eta oraindic gueiago
|
errian
ta erbestetan escandalua ematen dutela aztitzat erreputaturic dagoan atso bat ecarri dutenac, eta ederqui pagatzen diotela mendiric mendi cilarra ta urrea nun dagoen eracusteco erabali dutenac. Pensa diteque onelaco picardia bat Cristandadearen erdian.
|
|
2004
|
|
|
"
|
Herri
ta herrixka, baserri, kale, aldatuz doaz urterik urte, baina gaztedi berrizalea zabarra denik inork ez uste..."
|
|
2005
|
|
|
Azken mende erdi honetan anitz gauza aldatu dira Iparraldeko
|
herri
ta hirietan, eskoletan eta katiximetan, bainan iduritu zaigu Eskualduna xaharra ren azken zenbakietan, alemanen denboran agertu pasarte horietarik zenbai tek merezi zutela berrirakurketa baten egitea, menturaz gaur beste itxura bat hartu duten baina beti hor dirauten arazo batzuen argitzeko. Post Scriptum:
|
|
2008
|
|
|
«Gure erriaren oitura zar ta oberenen esirik itxiena ta esi onetan idekitzen diren ataka guziak euskalerriaren ta euskalerriko oitura garbienen galbidea euskera dala oartu gabe nonbait, errez samar utzi diote [hainbat apaizek] erderari beren
|
erri
ta elizetan sartzen»212.
|
|
|
Emen eztakigu eztula zer dan[...]. Osasun
|
erri
ta ondasun erri da au. [...] Ilean 50 dollar (ogerleko) urretan ta gainera jan edan:
|
|
|
Baina berriki irekitako kale guztien izendapenak gaztelaniaz jarri izana deitoratzen zuen. «Lenago
|
erri
ta kale ta et, se, guztiak genduzan euskerazko izenekoak.» Arazoa beraz ez zen kaleen izenena soilik, erdara Euskal Herriko paisaia linguistiko osoan zehar hedatzen ari zela baino. Nolanahi ere, Bilboko zabarkeriaren aurrean(« ¡ ¡ Astarloan izenean [Bilbon] eginiko kalea bere erderazko izenduna da!!»), Donostiako eredua aipatzen zuen, urte hartan kale izenak jartzen ari baitziren.
|
|
|
2en Gipuzkera osotzeko ta euskera aberastutzeko on ta bearrezkoa zait, grekera, latinera ta araberatik
|
erriak
ta idazleak artutako itzak ta euskel jantziz edo apaindutakoak guk ere itz oiek ta «tekniko» direlako itz oiek guk ere artu ta ibiltzea.
|
|
|
362 Cf. Azkueren 1922.10.30eko gutuna Bähri: «erizkizundi ori Euskaltzaindiaren aginduz neronek egin nuen eta gero
|
erri
ta auzo guzietara batari eta besteari bidali dizkiegu baña batzuk zaletasunik eztutelako, beste batzuk luze ta sailtxoa dalako, eta beste askok alperkeriz oso gutxik baizik eztute erantzun eta lan bearbearrekoa izanik A. Polikarpo Iraizoz gure bekadun dan eta zure eskuetan eta ardurapean uztea erabaki degu.» Ikus orobat Azkuek Bährekin izandako korrespondentzia 19221924 urteen artean, eg...
|
|
2010
|
|
|
" Afrikako gerran, 1922 urtean, aunitz mutil,
|
erriko
ta erri ondoko, eraman zituten gerrara.
|
|
2014
|
|
|
Azpimarratu nahi dut, dena den, bestelako politikek ere eragiten dutela herri ereduan; nola dirulaguntzapolitikak, elkarteen jarduerak erraztea (lokalak, aholkularitza, koordinazioa, etab). Politika hauek zehatzegiakdirela irudi badaiteke ere, azkenean egiturazkoak bihurtzen dira,
|
herriaren
ta herritarren dinamika baldintzadezaketelako.?
|
|
2016
|
|
|
Utzirikan arrotzari
|
Herri
ta erresumak Adizak gogo bihotzez zer dion hire amak: Libertaterik ez duela ohar gaiten denak, Bihotzean sartzen zauzku herritarren auhenak.
|
|
|
Geiago eskatzen dio bere biotzak. Bere etxean izan nai du, orregatik San Mikel Aralar menditik urtero jexten da bere semeak ikustatzera, oiekin bizitzera, badijoa erriz
|
erri
ta erri bakoitza barna, eta nola berotzen da euskaldunaren biotza san Mikel beren artean ikustean".
|
|
2017
|
|
|
Euskal Hirigune Elkargoa delakoa. Frantses Iraultzaz geroz lehen aldiz Euskal Herriaren iparraldeko
|
herri
ta hiri guziak aski polliki elkartuko dituena. Segur ordu zela!
|
|
2019
|
|
|
Ez
|
herri
ta ez etxe
|
|
|
" Santubaren edo santiaren atxek.jagaz erbesterajuanda,
|
erriko
ta erbesteko gizon, emakuma naaste bidian, ta erromedjako lekuban egiten dabeen piestia ta dantzia".
|
|
|
" Beti alkarregaz ibilli oi ziran
|
erriko
ta erbesteko mutillak, oneek erri atan egon ziran aldi guztiyan".
|
|
2020
|
|
|
“Mintzaira zaharreko eledun/ errota berriko aledun/ denak ahaldun/ oin
|
herri
ta oinarri gara/ hurbildu auzo eta bailara/ Kilometrotara”.
|
|
|
|
Herri
ta herrixka, baserri, kale,
|
|
2021
|
|
|
Adibideotan PSa ‘goragoko’ beste IS baten barneko osagaia da: [IS [PS mendi KO] txabola]; [IS [PS hamaika
|
herri
ta-KO] alkateak]. Horregatik, genitibotzat hartu izan da PS hau (Lafon 1965:
|
|
|
– taartizkia (bi
|
herri
ta n, taberna hone ta-ra, bazter guztie ta-tik...). Egiturazko kasuetan ez da holakorik ageri (bi herri ri, taberna hon i, bazter guzti e k, txakurr e n jabe e k...).
|
|
|
26.6.1.1.2b Solasaldiaren unean oraindik esanguratsua den iraganeko gertakari bat adierazten duen ber, perfektuak esperientziaren berri eman dezake, hau da, jendeak diren bezalakoak bihurtu dituzten bizi esperientziak —esperientzia perfektua deitzen zaio literatura espezializatuan— Baina adizki analitiko horrez gain, euskalki gehienek egitura analitiko birkonposatua ere erabiltzen dute, hau da, eduki semantikoa dakarren partizipioaz gain izan edo ukan partizipioa ere beretzen duena: Gazte nintzalarik, antzotegi batean ikusi izan dut gizon bat, makila luze bat eskuan, hartaz jotzen zituela ikusliar arraboslari lotsagabeak (Larzabal); Koloradotik Bizkaiaraino, gero Donazaharrera, jin izan zira zure
|
herria
ta haurriden ikustera (Arrosagarai);" Ui! Ahaztu loa!" —esan izan dit ama batek baino gehiagok (Iturbe).
|
|
2022
|
|
|
Parean zuena probatu ere egin ez zuela kexu zitzaion Lujanbio Gaztelumendiri: «Ze onak dauden kontatzen/ zabiltza hatzekin/
|
herria
ta globoa/ enteratu dedin/ eta probatu ere/ ez dituzu egin». Argi azaldu zion Gaztelumendik ondotik zertarako jartzen zituen argazkiok sareetan:
|
|
|
|
herria
ta globoa
|