|
2004
|
|
|
Ez dago hizkuntzaren bidez eraikitzen ez den pentsamendu eta kulturarik.536 Alabaina, eta hortxe dago gure zorigaiztoaren auzia, gaur gure herrian euskaraz jarduteak ez du esan nahi besterik gabe jarduera komunikatibo horretan pentsamendurik eta sentimendurik eraikitzen dugunik. Lan hori bi erdaren esku dago gaur egun. Bi horietan hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko harremanak sormenezkoak direnez, Vigotski k zioen moduan pentsamenduaren sorrera hizkuntzaren eginkizun delako, Euskal
|
Herriko
pentsamenduaren eta kulturaren oinarri eta iturri bi erdarak dira. Euskarak zer egiten du egoera diglosiko horretan?
|
|
2005
|
|
|
Euskal arteak Oteizaren ustez arte unibertsalera irekia egon behar zuen, baina bere sustraiak herrian eta inguruan zituela sekula ahaztu gabe. Eta herritarren zerbitzuan egon behar zuen beti, deuseri uko egin gabe, are gutxiago
|
herriaren
pentsamenduari.
|
|
|
Azken honek, hodeietan? hitza darabil 1984 11an idatziriko artikulu batean,
|
herriaren
pentsamenduaren hotsaren isla den honako pasartean: –herriak [intelektualaren definizioari] zera eransten dio zorrozki:
|
|
2006
|
|
|
Iragan astun horren petik askatzeko, kultura da zereginik premiatsuena: " nuestro deber es buscar el reino de la cultura, y lo demás se nos dará por añadidura" (1902) 275 Baina hori jada ez da etzango
|
herria
pentsamendu kritiko eta razionalista arrotzez europartzean –bere estudiante garaiko krausisten programa izpiritu hartara itzulia baita substantzialki–, baizik Espainia bere baitaratzean eta bere bere balio eternalak, bere barnekondo sakonean lokartuak, berbiziaraztean(" el porvenir de la sociedad española espera dentro de nuestra sociedad histórica, en la intra historia, en el pu... Herria estudiatu behar da –Costa k egin duen bezala, esaten du–, eta bere eskolan eskolatu, landu.
|
|
2008
|
|
|
erlijiotasun euskalduna babestu du, Euskal
|
Herriko
pentsamendu eta ideolo gien herritartzea bideratu du, euskal erreferentzia sozial eta kulturalak sustatu ditu, eta zalantzarik gabe, euskararen batasun/ euskalkien zerbitzuan egon da.
|
|
2010
|
|
|
Baina kontua ez da soilik estatuen araberako gizadiaren partzelazio zatikatzaile eta ez seguruaren aurrean hizkuntza komunitateen araberako gizadiaren banaketa" naturala" jartzea. Kontua da, askoz ere gehiago,
|
herri
pentsamenduaren defendatzaileek oinarrizko bezala kontsideratzen duten" giza duintasunaren" printzipioa argitzea: baldin eta hizkuntza komunitatearen giza legeak agerian uzten badu espirituak giza bizikidetzarako posizio nagusia duela, orduan espero liteke ere bere eraginkortasunak ordena iraunkorra ekarriko duela, zeinek aldi berean forma gizatiarrena eta espiritualena izango duen.
|
|
2012
|
|
|
Baten batek bere buruari galdetuko dio zergatik den garrantzitsua gizakien etaanimalien arteko harremanari buruz hausnartzea. Are gehiago, pentsatuko duzertan den garrantzitsua Euskal
|
Herriko
pentsamendu kritikoari buruzko lanbilduma batean horrelako gaia gehitzea. Hala balitz, irakurleak gogoratu beharkoluke gure kultura eta historia ere, gainerako herriak bezalaxe, abereen erabileran (elikadurarako, lan indarrerako, erritualetarako...) oinarriturik dagoela eta animaliakgure imajinario kolektiboaren parte direla.
|
|
|
Aurrerantzean, euskal liberal foruzaleak foruen alde agertu ziren, aldi berean, jatorrizko printzipio liberalak defendatzen zituzten arren. Euskal
|
Herriko
pentsamendu politikoan berritasuna zekarren zalantza barik. Eta ondorengo urteetan joera politiko hori gorpuztu eta indartu egin zen harik eta 1876an Foru Konstituzioaren erabateko amaia izan zen arte.
|
|
2013
|
|
|
Gabilondo, J., 2012, «1 XVI. mendetik XX. mendera: apologistak eta subjektu euskalduna», in Aizpuru, A., Altonaga, B., Galletebeitia, I., Olariaga, A. (ed.), Euskal
|
Herriko
pentsamenduaren gida. Bilbo:
|
|
2014
|
|
|
Batetik, jada han hemenka itzulita zeuden lan batzuk bildu ditugu; bestetik, Euskal
|
Herriko
pentsamendu feministan eragiten ari ziren testuak biltzea pentsatu genuen, eztabaidagai horiek jasota, une honetan mahai gainean zeuden gogoetak ikusgarri egiteko. Bestalde, testu berriak ere nahi genituen, eta gai honetan ari diren lagunei ekarpenak eskatu genizkien.
|
|
2015
|
|
|
Joseph Massadek eta bestek kritikatu duten moduan, queer Mendebaldeko erdigunearen kezken eta burubideen altzoan jaio da eta mundu osora kategoria epistemologiko hutsa delakoan zabaltzea mendebaldar kolonialismoa hedatzeko beste bide bat baino ez da (ikusi: Joseba Gabilondoren" Ikerketa eta teoria Queer ak" in Alaitz Aizpuru eta beste (koord.) Euskal
|
Herriko
pentsamenduaren gida, UEU, Bilbo, 2012, 183 or.). Kritika antikolonial orokorra dela esan genezake. Feminismoan" beste feminismoek" (beltzak, postkolonialak, transfeministak eta bestek) egindako kritika:
|
|
|
Gabilondo, Joseba (2012): " Ikerketa eta teoria Queer ak" in Alaitz Aizpuru eta beste (koord.) Euskal
|
Herriko
pentsamenduaren gida, Bilbo, UEU.
|
|
2018
|
|
|
, 2012," 1 XVI. mendetik XX. mendera: apologistak eta subjektu euskalduna", in A. Aizpuru et al. (arg.), Euskal
|
Herriko
pentsamenduaren gida, Bilbo: UEU, 9
|
|
2020
|
|
|
Zehazki, honi buruz ari naiz: Euskal
|
Herriko
pentsamendu eta praxi feministaren ernamuina ildo politiko ezkertiar eta liberaletan baina nazio auziari dagokiola ardatz frantziar eta espainiarretankokatzen ziren emakumeetara eta haien borroketara mugatzeaz.
|
|
2021
|
|
|
Elkarlana ez da berri berria, baina bai oraintsu emandako pauso juridikoa; ezkerreko subiranismoaren arnas luzeko gogoetak artikulatzeko asmoz sortu zen Forum Subiranista 2016an, eta martxoaren 13an eratu zuten formalki. Euskal Herriko, Herrialde Katalanetako, Galiziako eta Andaluziako hamasei fundazio eta elkartek osatzen dute foroa, gehienak alderdi politiko eta sindikatuei atxikitakoak —Euskal Herrikoak, Iratzar, Alkartasuna, Alternatiba eta Ipar Hegoa; eta, behatzaile gisa, Manu Robles Arangiz— Helburuen artean daukate «estatuko nazio eta
|
herrien
pentsamendu politikoa, soziala, ekonomikoa eta kulturala aztertzea eta garatzea helburu duten kultura jarduerak sustatzea eta gauzatzea, bai eta askatasun politikoak, balio errepublikanoak eta herrien erabakitzeko eskubidea eraginkortasunez defendatzeko ekimenak garatzea ere», eta, formalki eratuta, xedeetan sakontzeko pausoa eman nahi izan dute sustatzaileek.
|
|
2022
|
|
|
Urtea neure buruarekin konpromiso batekin hasten dut, ARGIAn idaztea. Amaitu gabeko euskalduntze prozesuari ekiten nionean Zeruko Argia aldizkari sakratu moduko bat zen, non Euskal
|
Herriko
pentsamendu libre eta konprometitu gehiena idazten zen… eta orain ni eremu honetan bertan pentsatzen eta idazten saiatuko naiz…
|
|
|
Zehazki, honi buruz ari naiz: Euskal
|
Herriko
pentsamendu eta praxi feministaren ernamuina ildo politiko ezkertiar eta liberaletan baina nazio auziari dagokiola ardatz frantziar eta espainiarretankokatzen ziren emakumeengana eta horien borroketara mugatzeaz. Eta, bereziki, Emakume Abertzale Batzaren bueltan eratutako mugimendu hura guztia feminista izendapenetik kanpo uzteaz, katolizismoarekin zuen loturagatik, eta, batik bat, nazio estatu handien logikatik egindako ezker eskuin banaketa murriztailea aplikatzearen ondorioz.
|