|
2004
|
|
|
Gaviako maldek sekula ez dute ezagutu holako tximistarik! Txapela kentzekoa gure Bartali, gure" Abade hegalaria", Italiako
|
herriak
jakituria handiz aukeratutako ezizena erabiltzen badugu.
|
|
2006
|
|
|
Dokumentazio sakonik ez badago ere,
|
herri
jakituriaren arabera, ba omen zen beste jauregi bat Kale Handian, 1794ko abuztuaren 30ean, Frantziako Konbentzioko gudarostea Ondarroaz jabetu eta sua eman ondoren desagertua. Uste gabe, gorago aipatu dugun garbiketa lanetan ari zirela, jauregi izandakoaren harrizko hezurrak bistaratu zituzten.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde hizkuntza duinaren obsesioarekin eta erdaldunek euskaldunetan sartu
|
herri
jakituriaren gaitzespena gainditu nahi zuen.
|
|
2009
|
|
|
Errefrauak esaldi laburrak dira, gehienetan elipsiaz ulertu beharrekoak; batzuetan esaldi izatera ere ez dira heltzen, hitz bi ere nahikoa izaten baitira errefraua osatzeko. Baina bere laburrean, errefrauak
|
herri
jakituria jasotzen du bizitza eta inguruarekin zerikusia duten hainbat gai edo arlotan. Esaldia laburra izateak erraztu egiten du gogoan hartzea, baina gogoratzen laguntzen duten beste baliabide batzuk ere baditu:
|
|
|
Gure
|
herri
jakiturian, heriotza bizimodu baten amaiera eta beste baten hasiera delako ustea oso zabalduta egon da. Heriotza, beraz, puntu batetik bestera, egoera batetik bestera igarotzeko bide legez hartu izan da, eta ondorioz, ardura jakinak eskatzen zituen unea izan da.
|
|
|
Argiekin batera erramua ipintzen zen ur bedeinkatuz beteriko edalontzi baten. Erramu edo ereinotza, lehenago ikusi dugun legez, botere bereziak dituen landarea da,
|
herri
jakiturian. Erramua hartu, ur bedeinkatuan busti eta hildakoa ur bedeinkatuaz garotzen zen.
|
|
2010
|
|
|
Beti izan ditut gogoko herri ipuin eta narrazioak, ahozko tradiziotik datozenak. Munduko edozein leku urrunetara joaten naizenean, ahaleginak egiten ditut jendearen ahotik istorio horiek entzuteko, eta maiz ibili naiz atzerriko biblioteka nahiz horrelako narrazioak jasotzen dituzten liburuen bila, kontakizun horiek
|
herrien
jakituriaren eta izaeraren isla direla iruditu baitzait beti. Horrela, denboraren poderioz, Asiako, Afrikako eta Hego Amerikako ipuin tradizioa biltzen duten liburuekin bilduma polita osatzen joan naiz.
|
|
2011
|
|
|
bizimodua eta ohiturak izeneko liburuxka eta DVDa, Morgako herrian egin dan ikerketa etnografikoaren lehenengo emaitza dozue. Ikerketa horren helburua ez da besterik, herriko ondare etnografikoa eta linguistikoa, azken baten bizimodu tradizionala eta
|
herri
jakituria, bideo eta audio grabazinoen bidez batzea, eta era barritu eta egokian atzera herritarren artean ezagutarazotea eta gizarteratzea baino.
|
|
|
izugarria zen. Urtean bizpahiru aldiz egoten zen hura bilobekin, eta ikusgarria zen nola aritzen zitzaien honetaz eta hartaz, hitz eta pitz, buruan
|
herri
jakiturian oinarritutako entziklopedia bat baleuka bezala.
|
|
|
–
|
Herri
jakituria motza da, oso, hizkuntzen gaixotasun kontuan eta, batez ere, gaixotasun hori sendatzeko neurriak proposatzerakoan. Gauzak sinplifikatzera jo ohi du:
|
|
2012
|
|
|
Orduan, zordunak lo lasaiago egingo du eta hartzekoduna izango da lo hartu ezinik ernegatuko dena.
|
Herri
jakituriak umorea ukendu bihurtzen asmatu izan du zor kontu hauetan. Baina esaera, esaldi eta txiste horiek beste garai batekoak zirela begi bistakoa da.
|
|
|
Aspaldian hasi ginan Mungiako Udalagaz hartu emonean. Lehenengo pausuak leku izenen bilketea egiteko emon ziran; eta orain dala urte bi emon geuntsan hasierea beste egitasmo honeri,
|
herri
jakituria batzeari. Horretarako auzo guztietan lekuko edo barriemoile aproposak topau, gero bideo grabazinoak egin (80 ordu), hurrengo jasotako material osoa sailkatu, eta aztertu eta landu ondoren etorri da lehenengo emaitza, kasu honetan paperezko euskarrian.
|
|
|
putak, beraz, bai sexu harremanetako kide eta konplize bihurtzen diren bakanak, bai, batez ere, haren ohaide bihurtzeari uko egiten dioten ugariak. Ikuspegi nardagarri horren aztarna franko topatu ditu Asierrek
|
herri
jakiturian eta kantutegian: " andre denak putak, salbu nire ama santa"," itzul iezadazu neure amaren arrosarioa, eta hartu zeuretzat beste guztia".
|
|
2014
|
|
|
ospetsua idatzi zuenetik urte dezente igaro den arren, euskara arbuiatu, edota are, zanpatu izan zuten jeneral, konde, almirante eta politikarien izenak zein beronen garapena oztopatu duten gertaera konkretuei erreferentziak ugariak dira oraindik Euskal Herriko kale izendegietan. Eta beste Azurmendi batek (1993)
|
herri
jakituriak lehenagotik formulatua (izena duen orok du izana) koxka bat estututa zioen moduan, gauzak izendatzea berauek sorgintzea da, berauei bizia ematea, bilbadura konplexu bat ehuntzen laguntzea.
|
|
|
Hainbat alorretan bioeraikuntzak arkitektura modernoarekin talka egiten du. XX. mendearen hasieran arkitekto berriek
|
herri
jakituriarekin eta tokian tokikoarekin haustura bat marraztu zuten, teknikak edozein lekutan edozer eraikitzeko aukera eskainiko zigula sinetsirik, era paradoxikoan munduko bazter guztietan ia gauza bera eraikitzera iritsiz. Arkitekturak zenbaitetan ez zuen genius locia24ulertzen.
|
|
2015
|
|
|
Egunez egun, antolaketa eredu berriak sortzen ari dira Rojavan, eta horien bidez herriak erabakitzen du bere bizitza politikoa eta soziala nola antolatu. Horrela, komunitate bakoitzaren ama hizkuntza eta
|
herri
jakituria errespetatuz, bere hezkuntza eredu propioa kudeatzen ari dira. Honez gain, besteak beste, osasun eredu propioa garatzen dabiltza, kooperatiba komunitarioak oinarritzat dituen ekonomia hedatzen ari dira, emakumeen aldeko borroka zabaltzen ari dira, herri kulturaren aldeko konpromiso sakona dute eta abar.
|
|
|
Errealitatea, ordea, ez da izaten hain tolesgabea. Hala ere, berba egitea, gauzak izendatzen hastea ei da errealitate hori berreraikitzen/ aldatzen hasteko lehen urratsa(
|
herri
jakituriak aspaldi antzeman zion horri: izena duen orok izana dauka; ondorioz, izendatzen ez duzuna ez da existitzen).
|
|
|
Solasakide aparta zen eta makina bat pasadizo kontatu izan zituen azken aldian osasunez pattaldu zen arte, memorian ondo gordeta eduki baitzituen beti. Bizi guztian baserriko bizimodua egin arren,
|
herri
jakituria handiko pertsona izan zen. Beti umoretsu eta esker oneko, nahiz bizitzak gogor kolpatu umetatik.
|
|
2016
|
|
|
Denok daukagu hanka sartzeko eskubidea, baina zenbat eta gutxiago hobe, norberaren bizitzan hauteskundeak ez direlako errepikatzen. Eta, batez ere,
|
herri
jakituriak kontrakoa esan arren, akatsetatik ez delako ikasten, batik bat konponbiderik ez daukatenean.Kataluniakoak badu, hau akatsa balitz ere. Asmatuko ahal dute.
|
|
2017
|
|
|
Denok daukagu hanka sartzeko eskubidea, baina zenbat eta gutxiago hobe, norberaren bizitzan hauteskundeak ez direlako errepikatzen. Eta, batez ere,
|
herri
jakituriak kontrakoa esan arren, akatsetatik ez delako ikasten, batik bat konponbiderik ez daukatenean.
|
|
2019
|
|
|
|
Herri
jakituria agertokian
|
|
|
hegoaren eta mendebalekoaren bien artetik datorkeelako; gaztelhego edo gaztelhaizearen eta Atlantiko itsasoko mendebala deitzen diogun horren tartetik, justu. Baina,
|
herri
jakituriak agudo antzeman zion nolako intentziotan arrimatzen eta oldartzen zen. Aa, bai?
|
|
|
Baina, zilegi bekit burutazio bat edo beste jaulkitzea, hainbat moldetara egokitu izan ditugun atsotitz eta esaera horien azpian dagoen
|
herri
jakituria laudatzeaz gainera, gaur egun, ezarian ezarian, zenbateko pausoak eman diren iragarpenen barrutian aitortzeko! Eguraldiaren kontu hauekin abiatu ginenean. Euskadi Irratia da nik horretan mutturra sartzearen kulpante?, ba, orduan, iragarpen madrilgoak ez ziren apenas fidagarriak, eta pentsa, nola ibili behar genuen, egunero zer suman.
|
|
2020
|
|
|
Egin behar da apaizek esaten dutena, ez egiten dutena. Horrela laburbiltzen zuen, maisukiro,
|
herri
jakituriak beltzez jantzitako labezomorro faxista haien jokaera.
|
|
2021
|
|
|
Ogia ere neurriz kanpo garestitu dela dio
|
herri
jakituriak, baina ez diote halakorik estatistika ofizialek: %48, 3 igo da haren prezioa, inflazioaren indize orokorra bezainbat.
|
|
|
Hernani inguruko ornodunei buruzko
|
herri
jakituria liburu batean bildu dute Eñaut Agirre Goia filologoak eta Iñaki Sanz Azkue biologoak. Euskara eta natura uztartuta, desagertzen ari den mundu ikuskera bat jaso dute 150 espezieri buruzko fitxetan, transmisioan gertatzen ari den etena leuntzeko asmoz.
|
|
2023
|
|
|
Gure
|
herri
jakiturian, heriotzea bizimodu baten amaierea eta beste baten hasierea dalako ustea oso zabalduta egon da.
|
|
|
Sineskerak,
|
herri
jakituria, mitologia eta beste alor batzuetako zipriztinak abentura geografiko eta espiritual batean barrena. Eta horiek apailatuz, bortizkeria, iruzurra, samurtasuna, ausardia, amodioa, saldukeria eta leialtasuna.
|