|
2010
|
|
|
Bostehunen bana lata egiten zituzten, baina beti zuloetan, fabrika kaxkarretan. Lan esku asko behar zen antxoa sasoian, eta
|
herria
ijitoz betetzen zen. Ijito asko etortzen ziren antxoatan lan egitera, eta antxoa sasoiaren ondoren alde egiten zuen.
|
|
|
Hala ere, XVI. mendetik XIX.era bitartean haien kontrako arauak, legeak eta jazarpenak izan arren, talde batzuk osoki kokaturik ageri dira Herriko zenbait tokitan eta, ezinbestez, euskaldunduak garai horietan bertan bizi ahal izateko. Horrela, Maulen, Garazin, Irisarrin, Donibane Lohizunen, Ziburun eta hameka
|
herritan
ijito komunitateak errotu ziren, kasu askotan denborarekin erabat uztarturik bertako populazioarekin, aipatu azken bi herrietan gertatu zen bezala, non ezkontza mistoak arruntak baitziren.
|
|
|
Zenbait
|
herritako
ijitoen multzoa aski nabarmena zen ingurukoentzat, ondorioz herri osoaren ezaugarri bilaka zitekeen, herri epixtola hauek erakusten duten bezala:
|
|
2013
|
|
|
1936ko gerran eta frankismoan ijitoek bizi izan zutena ez da kontatu orain arte. Nolakoa izan zen garai hura Euskal
|
Herriko
ijitoentzat. Txarra izan zen jende guztiarentzat.
|
|
|
Txarra izan zen jende guztiarentzat. Are txarragoa
|
herri
ijitoarentzat. Ijitoak beti egon dira gizartean baztertuak.
|
|
|
Adineko ijitoak bilatu ditugu. Zoritxarrez, oso gutxi dira 36ko gerra ezagutu zuten Euskal
|
Herriko
ijitoak. Kontuan izan behar da ijitoen bizi itxaropena dezente txikiagoa dela ijitoak ez direnena baino.
|
|
2017
|
|
|
Ildo interesgarri hori beste batekin elkartzen da: Maremen
|
herrira
ijito ibiltarien talde bat heldu da, eta taldeko mutiko bat. Jorge, eta neska protagonista lagunak egingo dira.
|
|
2021
|
|
|
Horregatik antolatu dugu hitzaldia, jendeak jakin dezan nondik gatozen, gure jazarpen historia zein izan den, ijitoen kontrako 200 legetik gora existitu direla... Horretaz hitz egitea beharrezkoa da jakiteko zergatik den
|
herri
ijitoa horrelakoa eta zergatik eraiki den gizartean horrela. Komunitate ijitoa baztertua izan da, sistemak hala bultzatu duelako; ijitoen aurkako arrazakeria da horren kausa.
|
|
|
Jazarpenaren historia da gurea, eta erreparazioa behar da orain.
|
Herri
ijitoaren benetako historia oraindik kontatzeko dago; izan ere, historia hori kontatu dutenak ez dira izan pertsona ijitoak. Gogorra da egun ijitoek bizi duten egoera, baina horrek zerikusia du hemen daramatzagun 600 urteotan gertatu denarekin.
|
|
2022
|
|
|
Etengabe eztabaidatzeko prestutasuna izan arren, argi azaldu zuten genero antitziganismoaren karga ez dela soilik eurena.
|
Herri
ijito osoaren babesa eta ijito ez direnek osatutako mugimendu sozialen aliantzak aldarrikatu zituzten behin baino gehiagotan. Hernandezek, esaterako, harrituta azaldu zuen kaleko merkatuen baimenen% 80 emakumeen izenean egon arren, beste sektore feminizatuek jasotzen duten haina babes ez dutela sumatzen esparru horretan lan egiten dutenek.
|
|
|
Hezkuntzan, esaterako, profesionalen formakuntza, eskola publikoaren aldeko apustua, zor historikoaren erreparazioa eta komunitate osoaren inplikazioa aldarrikatu zituzten. Osasunean, bestalde,
|
herri
ijitoaren jakintzak eta ohiturak balioan jartzea eta aintzat hartzea eskatu zuten, formakuntza interkulturalaren bidez elkarlaguntzaren eta elkartasunaren balioak mantentzearekin batera.
|