|
2000
|
|
|
Aurton, hiru urterik behin bezala, euskal
|
herriko
idazleoi egokitu zaigu Galeusca biltzarraren antolaketa, eta honezkero Ja ki n eko irakurle gehienek ondotxo dakiketen moduan urrian egin dugu Bizkaiko itsasaldean, Lekeition, Bermeorainoko egun bateko txangoarekin. Eta lehenengo eta behin, gure ostarien ustekabe polita aipatu behar dugu, benetako herri euskaldunetan zeudela konturatu baitziren.
|
|
2001
|
|
|
550 harpidek sustengatzen dute aldizkaria gaur egun. Bordeleko euskaldunen bizimoldearen berri eta Euskal Herriko aktualitatea jaso tzen da berean. Ipar Euskal
|
Herriko
idazleen nahiz historialarien artikuluak biltzen ditu aldizkariak. Mikel Duvert, Jean Claude Larronde, Olivier Ribeton edota Albert Ironek idazten dute ardura.
|
|
2003
|
|
|
|
Herriko
idazleen lanen bitartez irakurzaletasuna suspertzeko asmo sendoa du Santurtziko udal liburutegi sareak, eta apirilaren 23an izan ohi den Liburuaren Eguna ospatzeko argitaratu eta banatu zituen, doan, Andolin Eguzkitzaren hamabi olerki euskaraz eta gazteleraz biltzen dituen" Lore koroa neure herriari" liburuxkaren 2.500 ale. Olerkiotatik batzuk inoiz argitara eman gabeak dira, eta itzulpena egileak berak egina izan da.
|
|
|
Euskal Gogoa ko kideak aurki daitezke Zabal eta Hitz aldizkarien sorreran eta Herriaren Alde talde politikoaren osaketan. Zabal aldizkarian, Ipar Euskal
|
Herriko
idazleak eta Hego Euskal Herriko errefuxiatuak lankidetzan aritzen ziren; aldizkari horrek arreta berezia eskaini zion Udako Euskal Unibertsitateari38 Edozein kasutan, Zabal berak aitortzen zuenez, egoera kaskarrean bizi ziren Iparraldeko abertzaleak: «Nor bere aldetik, ahal izan duen bezala, jarraiki da, eta zeuden indar urriak barreiaturik gelditu dira.
|
|
2004
|
|
|
Bistakoa denez, ezta burutik pasa ere. sortzen dituena, burujabetzarik ez duten
|
herrietako
idazlearen komeria tristea izaten da definizioaren inguruko manipulazioan. Nazio estatuaren ideologia totalitarioak zuritutako estrategia diskurtsiboa izaten da hori.
|
|
|
2 Bitxia iruditu arren, errepresentazioaren berezko nozioa filosofiarena baldin bada, Euskal
|
Herriko
idazle garrantzitsuenetako batek, garrantzitsuenak ez esatearren," gaur fenomenorik erabakiorrena eta garrantzitsuena errepresentazioarena" dela zioen 2001ean (IkusArgi a, 1834 zka.: 25), zeren egun" errepresentazioak toki guztietatik sartzen zaizkigu(...) oihan bat da".
|
|
2005
|
|
|
Berau Felix Bilbao morgarraren Ipuin barreka (1959) liburua dugu. Honetan tradizio klasikotik eta Euskal
|
Herriko
idazleen ipuin eta alegiak jaso eta gaurkotzeko ahalegina egin zuen. Gogoratu behar da bilduma hau sariduna izan zela Euskaltzaindiaren I. Ipuin Sariketan2 (1954), gerra osteko urteetan eratu zen lehenengo ipuin sariketa ofizialean.
|
|
|
Hemen eskandalu bat egon zen Junger Doctor Honoris Causa egin zutelako, bat Alemanian egon baldin bada, alemanek pixka bat ezkutatu egiten dute eta hemen Doctor Honoris Causa, eta orduan esan nuen gu non gaude? Alegia Gernika bonbardatu zuenen
|
herriko
idazleak badaude ezta. Bertol Brechte, demokratak Naziek pertsegitu izan zituztenak?
|
|
|
Ikus dezakegunez, Gasteizko aldian, Hego Euskal
|
Herriko
idazleak ziren aldizkariaren oinarria, euren artikuluek erabateko gehiengoa osatuz (%92). Bizkaitar eta Gipuzkoar idazleen kolaborazioak maiztasun batekin agertu ziren.
|
|
2007
|
|
|
Orain, gogoa eduki behar du jendeak, ezin dira obligazioz sortu. Sinadura inportanteena ez da
|
herriko
idazle famatu hori, jende arruntak ere gauza interesgarriak kontatzen ditu blogetan.
|
|
2008
|
|
|
Euskal
|
Herriko
idazlea
|
|
|
Kataluniako, Galiziako eta Euskal
|
Herriko
idazleak Valentzian elkartuko dira ni aren literaturaz hitz egiteko
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, Bolo bolo tartean, Bernardo Atxaga, Euskal
|
Herriko
idazle entzutetsuenetakoa gerturatuko da saiora, Xabier Euzkitzeren galderei erantzuteko. Gurean ezezik, nazioartean ere ezaguna da asteasuarra, eta azken liburua, Zazpi etxe Frantzian euskaraz gain, gaztelaniaz ere kaleratu berri du.
|
|
|
Gero, bigarren, idazlea bera dago, eta euskararen
|
herriaren
idazlearen xumea. Gandiaga herri xume horren poeta da, eta da horren barruan kokatuz, ez gainean.
|
|
|
Eta, hori gutxi balitz bezala, herri prosazko 71 obra argitaratu ditu ondoren, 76 liburukitan: berak idazten jarritako
|
herri
idazleek onduak gehienak; guztira 33 idazle.Azken batean, ordea:
|
|
|
Apirilaren 13an, goizeko 11:30ean, Artzain beltxaren neurtitzak liburua aurkeztuko du Euskaltzaindiak, Saran, Euskal
|
Herriko
Idazleen XXVI. Biltzarrean.
|
|
|
Apirilaren 13an, goizeko 11:30ean, Zuberoako literaturaz. Antologia laburra liburua aurkeztuko du Euskaltzaindiak, Saran, Euskal
|
Herriko
Idazleen XXVI. Biltzarrean.
|
|
|
Apirilaren 13an, goizeko 11:30ean, Biziaren hiztegiaz liburua aurkeztuko du Euskaltzaindiak, Saran, Euskal
|
Herriko
Idazleen XXVI. Biltzarrean.
|
|
|
Apirilaren 13an, Saran, Euskal
|
Herriko
Idazleen XXVI. Biltzarrean,
|
|
|
Apirilaren 13an, Biziaren hiztegiaz liburua aurkeztu zuen Euskaltzaindiak, Saran, Euskal
|
Herriko
Idazleen XXVI. Biltzarrean. Euskaltzaindiak argitaratzen duen Euskaltzainak bildumaren zazpigarren zenbakia da eta Txomin Peillen euskaltzain osoak idatzi du.
|
|
|
Lehiaketa bi kategorietara zegoen irekita, euskaraz eta gazteleraz, lehenengo sari bana eta bina akzesit, kategoria bakoitzerako. Horrez gain,
|
Herriko
idazlerik hoberena ere sarituta izango zen, baina lehiaketaren oinarrietan ez zen inondik inora ezberdintzen sari horren hizkuntzarena. Hau da, idazle barakaldar hoberenak irabaziko zuen bere gutunaren ezaugarriengatik, ezberdindu barik hizkuntza, biek sari berbereko lehiatuko zuten.
|
|
|
Aldizkariak elkartearen bizkarrezurra izaten segitzen duela gogoratu du Luzien Etxezaharretak, Maiatz aldizkariko arduradunak. Beti bezala, gauza anitz biltzen ditu, eta, gero eta gehiago, Euskal
|
Herriko
idazleen lanak heldu zaizkie.
|
|
|
Katalogoan Euskal
|
Herriko
idazle hauek parte hartu dute: Joseba Sarrionandia, Igor Estankona, Koldo Izagirre, Castillo Suarez, Dorleta Urretabizkaia eta Fito Rodriguez.
|
|
|
Garateren heriotzaren urteurrenean ekitaldi sorta oparoa antolatu dute,
|
herriko
idazlearen ibilbidea omentzeko
|
|
|
Poesia Astearen hamargarren urtebetetzea, orobat, aurreko urteetan izan diren idazleak gonbidatuz ospatuko dute. Antonio Gamonedak (Oviedo, Espainia, 1933) Un armario lleno de Sombra errezitaldia eskainiko du, eta Bilbaopoesia X emanaldian, Espainiako, Galiziako, Kataluniako eta Euskal
|
Herriko
idazleak bilduko dira: besteak beste, Laia Noguera, Olga Novo, Kirmen Uribe, Chantal Maillard, Ana Rosetti, Xuan Bello, Manuel Vilas...
|
|
2010
|
|
|
kronikak, artikuluak eta herri jakintza. Bestalde, Lauaxeta eta
|
herrietako
idazleen artean konfiantza handiko euskal eskola modukoa sortu zen. Gainerako idazleek ere, esaterako, garai hartako olerkariek, begi onez ikusten zuten Lauaxeta:
|
|
|
Ohartzen al zara umiliazioa dela gaurko editore frantsesek Frankfurteko liburu azokatik maletetan dakarten genero nagusia? Gure zenbat liburu itzultzen dituztela urtero amerikarrek uste duzu, eta zenbat kaka estatubatuar irensten ditugu guk ordainetan, salduko direla baitakigu, gure irakurleek erosiko dituztela baitakigu, salmenta horiei esker jarrai baitezakegu gure idazleei arnasa ematen eta, bidenabar, munduko beste
|
herrietako
idazleei kasu egiten?". Karpeta morea belaunen gainean pausatu eta jaka eranzteari ekin zion.
|
|
2011
|
|
|
Katalunia, Galizia eta Euskal
|
Herriko
idazleak Galeusca federazioan batzendira. Zelan baloratzen duzu elkarlan hori?
|
|
|
Resurreccion Maria Azkuek proposatutako gipuzkera osotuaren eta Federico Krutwigek proposatutako lapurtera klasikoaren artekoa izan zen eztabaida nagusia. 1956tik aurrera, ordea, Hego Euskal
|
Herriko
idazleen arteko beste haustura bat sortu zuen Jokin Zaitegik egindako proposamen garbizaleak. Koldo Mitxelena izan zuen areriorik gogorrena Zaitegik hasitako bideak, eta Txillardegi, Gabriel Arestik eta bestek Mitxelenaren bidearen alde egin zuten.Ideologiari dagokionez, existentzialismoak «markatu» zuen hamarkada.
|
|
|
Hizkuntzak ematen badio literaturari nongotartasuna, Marie Darrieussecq, bistan da, ez da euskal literatura. Aitzitik, euskarak hartzen duen geografiaren baitan sortua baitugu, Euskal
|
Herriko
idazletzat har genezake lasai antzean Baionan jaiotakoa. Hartara, eta estatistikarako, hemen aletu nahi dugun Ahardikeriak hau litzateke inoiz gehien saldutako euskal, ezen ez euskarazko, literatur lana.
|
|
2012
|
|
|
Itzuli zituen autore garaikideen artean honako hauek genituzke: Mao Tse Tung (txinatarra); Rabindranath Tagore (bengaliarra); Evgueni Evtushenko, Boris Pasternak (errusiarrak); Karol Wojtila (poloniarra); Bertolt Brecht (alemaniarra); Rainer Maria Rilke (txekiarra); Giovanni Pascoli, Giovanni Papini (italiarrak); Saint John Perse (frantziarra); Frédéric Mistral (proventzarra); Pío Baroja, Miguel Unamuno, Antonio Trueba (gaztelaniaz idazten zuten Euskal
|
Herriko
idazleak); Antonio Machado, Manuel Machado, Federico García Lorca, Gerardo Diego, José Selgas, José Agustín Goitisolo (espainiarrak); Jacint Verdaguer (katalana); Walt Whitman (estatubatuarra); Amado Nervo (mexikarra); Miguel Angel Asturias (guatemalarra); Rubén Darío (nikaraguarra); Julio Flórez (kolonbiarra); Juana Ibarbourou (uruguaitarra); Gabriela Mistral, Vicente Huidobro, Pablo Neru... José María Blanco White eta Gustavo Adolfo Bécquer (espainiarrak), José Asunción Silva (kolonbiarra), Percy Shelley (ingelesa)...
|
|
|
Euskal
|
Herriko
idazleak
|
|
2013
|
|
|
Eta tranpa bat iruditzen zait horregatik Ikasketa Iberikoen kontzeptu hori, lehengo estrategia bera erabiltzen jarraitzen dutelako orain ere». Eta Ipar Euskal
|
Herriko
idazleak bazter uzten ditu horrek, noski. Hori da Ezkerrak sumatzen duen giroa.
|
|
|
Eta jakina, harmailetan ere ez, herri osoa baitzegoen han: alkatesa, zinegotziak, botikaria, iturginak, bankariak, zerbitzariak, sindikalistak, herriko frikia eta
|
herriko
idazlea, bi hauek gorpuzki berean bertaraturik, putak, bezeroak. Denak guardia zibilaren sarjentua izan ezik, zeinari, hara joateko irrikan bazegoen ere, zaintza lanak egitea egokitu zitzaion.
|
|
|
Retolaza, Iratxe. . Literatura herrikoia, herri literatura,
|
herri
idazleak: herrikoitasun kontzeptuez zenbait gogoeta?, Euskera, 55 (2010) 953
|
|
|
Retolaza, I., 2010,. Literatura herrikoia, herri literatura,
|
herri
idazleak: herrikoitasun kontzeptuez zenbait gogoeta?, Euskera, 55 (2010) 953
|
|
|
Retolaza, I., 2010b,. Literatura herrikoia, herri literatura,
|
herri
idazleak: herrikoitasun kontzeptuez zenbait gogoeta?
|
|
2014
|
|
|
Gehien miresten nuen giza klasea idazlea zen. Euskal
|
Herriko
idazleen aurrean belaunikatzen nintzen, nolabait. Gero munduan sartu ahala dezepzio ikaragarria hartzen duzu, deskubritzen duzu idazleak zu bezalako pertsonak direla, zuk dituzun gabeziak, herrenak, ahuldadeak dituztela.
|
|
|
Le Journal de Saint Palais, Eskualduna edota Le Courrier de Bayonne bezalako astekari eta egunkariek osoki bat egin zuten Frantziarekin eta Frantziako armadarekin. Eskualduna n idazten zuten garai hartako Ipar Euskal
|
Herriko
idazle nagusiek: Manex Hiriart Urruti, Jean Saint Pierre Anxuberro, Jean Elizalde Zerbitzari, Jean Etxepare eta Jules Moulier Oxobi.
|
|
|
Jean Etxepare() luzaz Alduden mediku egonak, asko idatzi du kultur gaiez, politikaz gehienik arduratzen zen Escualdun Ona kazetan. Garaiko Euskal
|
Herriko
idazle handienetarik da hitz lauz, ez bada handiena. Biziki kezkatu da, euskal mintzairaz, axolatu da euskararen garbitasunaz, tradizioez, kanbiatzen ari zen munduari euskararen egokitzeaz eta Euskaltzaleen biltzarraz, Euskaltzaindiaz, idatzi du artikulu asko.
|
|
2015
|
|
|
5 Jende jantzia ziren Ipar Euskal
|
Herriko
idazleak. Unibertsitatean ikasiak ziren, esate baterako, Jacques Bela, Axular, Oihenart eta Etxeberri Ziburukoa.
|
|
|
Alde nabarmena dago, era berean, Ipar Euskal
|
Herriko
idazleengandik Hegoaldekoengana. Agerikoa da haiengan hizkuntza lantzeko eta edertzeko ahalegina, eta ahalik eta irakurle multzo zabalenera iristeko grina.
|
|
|
2003ko XII Berrian, berbarako, zera zioen Gexan Alfarok: . Ipar Euskal
|
Herriko
idazle baten euskarazko liburu bat, 200 edo 300 bat aletan saltzen da Euskal Herri guzian. Gaia edo pertsona erakargarria bada, 600era igo daiteke.?
|
|
|
Hurrengo sari eta ohoreak jaso zituen: Pilotarien Biltzarraren omenaldia; Argia Saria (1990); Bertsularien Lagunak Elkartearen eta Euskal Kultur Erakundearen omenaldia (Irisarri, 1992); Euskal Herriko Bertsozale Elkartearen omenaldia Bertsolari Egunean (Donostia, 1992); Euskal
|
Herriko
Idazleen Biltzarraren saria (Sara, 1998); Euskal Idazleen Elkartearen omenaldia (Uztaritze, 1999), eta abar.
|
|
|
Pazkoz, plazan, goizeko 9etatik eguerdi arte pastiz eta Pazkoko txokolotak salgai Urtxintxa taldearen ganik. Pazko astelehenez, 32 Euskal
|
Herriko
Idazleen Biltzarra polikiroltegian (ikus 3 orrialdean). Apirilaren 9tik 11 arte Ikastolako haurren antzerkia burasoentzat polikiroltegian.
|
|
2016
|
|
|
Berekin hizketan hasi eta ondo hartu zuen gure asmoa". Ideia lantzen hasi zen
|
herriko
idazlea, eta bi kilometro pasatxo dituen ibilbidea osatu zuen, 17 geldialdi dituena.
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
idazle ospetsua da urruñarra, eta azken eleberria aurten argitaratu du. Burasoez eta idazketaren pasioaz mintzatzeaz gain, Euskal Herriak bizi duen garai berriaren irakurketa egin du.
|
|
|
Eta orain, batez ere, hobeto uler ditzakegu Zavalak, 1990eko hasieran, Euskaltzaindiko Herri Literatura batzordean irakurri zizkigun hitzak, herri kontakizunez osatutako liburuez eta
|
herri
idazleez:
|
|
|
Hegoaldean kanpoko eragina bilatzen zen, kanpoko ideien ezagutzeko nahikeriak. Horrelako beharrik ez zen azaltzen Ipar Euskal
|
Herriko
idazleen artean eta antzerki munduko jendeen artean.
|
|
|
Berrogeita hamar urte iragan dira Larzabalen lanaren eta artikulu horren artean, garai hartan, Ipar Euskal
|
Herriko
idazleentzat sortzaileentzat zegoen instituzio bakarra Euskalzaleen Biltzarra zen, eta hark zuen arreta ematen sortzen ziren lanetan, eta horiek sariztatzen.
|
|
|
Nafarkaria irakurtzen dugunontzat segur aski nahikoa urruti geratu zaigun ekintza kulturala izan da, baina hala izanagatik ere, interesekoa dukegu, bai bertan idatzi zuten nafarren berriei bagagozkio, bai euskarazko ekarpenari berari begiratzen badiogu. Jesus Sarriak sortu eta zuzenduriko ekimen horretan Hego Euskal
|
Herriko
idazle aldra ederrak parte hartu zuen, alde batetik zein bestetik. Karmelo Etxegarairen aburuz, Hermes izan zen ordura arteko aldizkaririk ederrena eta arras esanguratsua dateke Santi Onaindiaren testigantza, zeinak Juan Ramon Jimenez Nobel saridunaren etxera eginiko bisitaldian, Hermes aldizkariaren bilduma osoa ikusi ahal izan baitzuen Moguergo poetaren liburutegian.
|
|
|
Sari asko ukanak. Pilotarien Biltzarrak omendua, Euskal
|
Herriko
idazleen elkarteak ere ba. Besteak beste.
|
|
2017
|
|
|
Basarrirena eta Lizardirena. Eta, horrez gain, Udalak
|
herriko
idazle eta bertsolariei eskatu zien testuren batzuk osatzeko bertako txokoak hornitze aldera. Askorik mugitu gabe kanta genitzake Inaxi Etxaberen eta Andoni Egañaren bertso bana edota irakurri Etxeberria anaien testu bat.
|
|
|
Gero, onartu zuen, eta kitto. Ondoren etorri zen Arantzazukoa, eta, ostean, beste bilera bat Eibarren, ikaragarria, Euskal
|
Herriko
idazle pila etorri zen, eta zin ere egin zuten, euskara batua aurrera aterako zutela eta hau eta hura.Gabriel Arestiren proposamena, zina.Bai, bada! Gizon beroa zen Aresti, beroa!
|
|
|
Ez dugu literatura arloa uzten ahal oroitarazi gabe, Bernardo Atxaga euskaltzainaren zuzendaritzapean, Euskaltzaindiak Erlea> deitu literatura aldizkaria argitaratzen duela. Erlea> aldizkari horrekin euskal irakurle jakintsuek eztia dasta dezakete eta aldizkari horretan Ipar Euskal
|
Herriko
idazle zenbaitek idazten dute. Azkenik, ONCE erakundearekin batera, Euskaltzaindia hasi da euskal literaturako liburu zenbaiten Braille bertsioa pertsona itsuentzat prestatzen.
|
|
|
Pentsamenduaren hainbat idazle klasiko ere itzuli ditu euskarara: Thomas More (Utopia), Benedictus de Spinoza (Ethica), Francisco de Vitoria (De Indis) edota Martin Azpilkueta; eta Labayruko (Derio) udako ikastaroetan aritu zen maisu lanetan.Azken urteotan, Ipar Euskal
|
Herriko
idazle eta kultur gizon batzuen gutunak eta literatur testuak argitaratu ditu, beste ikertzaile batzuen laguntzaz. 2003an, De re publica edo politikaz (Elkar) karrikaratu zuen Charrittonek.
|
|
|
" Anaitasunean" deitzen da Pantxoa Carrereren bakarkako lehen diskoa. 12 kantuz osatua, Ipar Euskal
|
Herriko
idazle edota olerkarien hitzetan oinarriturik. Serresen, Inaki Dieguez akordeoilari handia eta bere semea Ugo lagun dituela, E.V.A.H.ren aldeko anaitasun eta elkartasuneko kantaldia egin nahi du.
|
|
2018
|
|
|
Asteburu gehienak entzun ikusgarriz emokatuak dira. Jakinduriaren hazkurri, Bazko arratsaldez eta biharamunean hor dukegu Euskal
|
Herriko
idazleen Sarako Biltzarra. Biltzar hortan beren lekua atxeman dezakete euskaltasunari atxikiak direnek, bai eta frantximent ainitzek.
|
|
|
1968tik dago martxan, hau da, Elkar argitaletxea bera baino lehenagokoa da; baina zenbait urtez ondo definitutako ildoa falta izan zaio, unearen arabera gaztelaniazko saiakerak, haurrentzako biografiak edo sukalde liburuak argitaratu izan ditu. Orain marko zehatzagoa izango duela ematen du, euskarazko eta gaztelaniazko saiakerak, gaztelaniaz aritzen diren Euskal
|
Herriko
idazleen lanak eta euskal idazleen itzulpenak. Azken Durangoko Azokan jada sumatu zen aldaketa, besteak beste Lander Garroren Gerra txikia nobelaren itzulpena (La pequeña guerra) erdal irakurleen esku jarri baitzuen.
|
|
|
liburu gordina da, Jaizkibel konpainiako kideek pairatu behar izan duten jazarpen giroa biluzteko ahalegin bat. ?
|
Herriko
idazle bat da, eta Euskadi literatura saria irabazi du. Guk ez badiogu plazarik ematen?
|
|
|
Abertzaletu egin zen Parisen eta orobat euskaltzaletu: horrexek damaio sasoi horretako Ipar Euskal
|
Herriko
idazleetan nekez aurki daitekeen ikuspegi zorrotza, eraberritzailea, kasik iraultzailea. Ikusi, kasurako, 1913an Lacomberi idatzitako lerro hauek:
|
|
|
Euskarazko literatura klasikoa ongi ezagutzen zuen, Axular eta Oihenart bereziki, eta kantu apokrifoak ere bai, Altabizkarkoa, Lelorena eta Hanibalena, adibidez (bi kasu horietan ere, Sabinorekiko aldea nabarmena da). Hala ere, hark aitortzen zuenez, euskaldunek ez zuten literatura nazionalik, Euskal
|
Herriko
idazle gehienak latinaz, gaztelaniaz eta frantsesaz baliatu izan direlako.
|
|
2019
|
|
|
Eztabaida hartan h letra ardatz bihurtua zelarik, Piarres Lafittek proposatu zuen Ipar Euskal
|
Herriko
idazleei h letra erabiltzen uztea, baina Hego Euskal Herrikoak hura erabiltzera behartu gabe. Proposamen hori arrazoitzeko, argudiatu zuen euskara, inon salbatzekotan, Hego Euskal Herrian salbatuko zela, eta Hego Euskal Herriko idazleentzat h letra traba baino ez zela izango (Euskera xiii, 1968:
|
|
|
Eztabaida hartan h letra ardatz bihurtua zelarik, Piarres Lafittek proposatu zuen Ipar Euskal Herriko idazleei h letra erabiltzen uztea, baina Hego Euskal Herrikoak hura erabiltzera behartu gabe. Proposamen hori arrazoitzeko, argudiatu zuen euskara, inon salbatzekotan, Hego Euskal Herrian salbatuko zela, eta Hego Euskal
|
Herriko
idazleentzat h letra traba baino ez zela izango (Euskera xiii, 1968: 244).
|
|
|
»Hala Euskal Idazkaritzako Hizkuntza Sailak 1964an hitz batzuetan h letra erabiltzea proposatu zuenean nola Euskaltzaindiak 1968an proposamen hori ontzat eman eta zabaltzea erabaki zuenean, Ipar Euskal
|
Herriko
idazleen tradizioari euskararen batasunean lekua emateko asmoak bultzatu zituen, h hori Ipar Euskal Herriko euskalkietan ahoskatu egiten delako hitz askotan. Baina Hego Euskal Herriko idazle batzuei, batez ere idazle zahar eta kontserbadore batzuei, h letrarik gabeko idazketan denbora gehien zeramatenei, zaila egin zitzaien elementu hura onartzea.
|
|
|
»Hala Euskal Idazkaritzako Hizkuntza Sailak 1964an hitz batzuetan h letra erabiltzea proposatu zuenean nola Euskaltzaindiak 1968an proposamen hori ontzat eman eta zabaltzea erabaki zuenean, Ipar Euskal Herriko idazleen tradizioari euskararen batasunean lekua emateko asmoak bultzatu zituen, h hori Ipar Euskal Herriko euskalkietan ahoskatu egiten delako hitz askotan. Baina Hego Euskal
|
Herriko
idazle batzuei, batez ere idazle zahar eta kontserbadore batzuei, h letrarik gabeko idazketan denbora gehien zeramatenei, zaila egin zitzaien elementu hura onartzea. Dena den, abiapuntua hori baldin bazen ere, h letra belaunaldi berriek eskatzen zuten eta lantzen hasita zeuden batasunaren sinbolo bihurtu zen; eta, hedapenez, belaunaldi berrietako kideen artean errotzen ari ziren ideologia eta pentsamolde berrien sinbolo, marxismoarena, komunismoarena, ateismoarena?
|
|
|
(ikus liburu honen 35 orrialdeko koadroa), horren barruan h letra zegoela, hasieran inolako aurkakotasunik edo kalapitarik sortu gabe. Baina, Arantzazuko kongresuaren aurretik, salbuespenak salbuespen, Ipar Euskal
|
Herriko
idazleek baino ez zuten letra hori erabiltzen. Batasunerako bidean hitz batzuk h letraz idazteko erabakiak sortu zituen, aurrez ere ikusi den bezala, euskara batuaren inguruko desadostasunik eta istilurik larrienak.
|
|
2020
|
|
|
Retolaza, Iratxe (2010). " Literatura herrikoia, herri literatura,
|
herri
idazleak: herrikoitasun kontzeptuez zenbait gogoeta", Euskera 55 (2010, 2):
|
|
|
Azkenean, askapen nazionalaren edota herri azpiratuaren aitortzaren aldeko borrokan izan den
|
herriko
idazle asko bezala, Eñaut Etxamendik mitografia alternatiboak eraikitzen kausitu du hizkuntza ekintzailea, enuntziazio jarrera eta apaletsiaren goresteko nahikeria literarioak bilduz.
|
|
|
211 Retolaza, Iratxe (2010). " Literatura herrikoia, herri literatura,
|
herri
idazleak: herrikoitasun kontzeptuez zenbait gogoeta", Euskera (2010, 2) 55:
|
|
|
1981ean Frantziako hauteskundeetan François Mitterrand sozialistak lehendakaritza irabaztean piztu zen uholde" aldatzaile" eta" esperantzaz beteak" 307 Maiatz aldizkaria testuinguru berezian sortzen lagundu zuen. Ipar Euskal
|
Herriko
idazle eta intelektual talde baten inguruan –Piarres Xarriton, Lucien Etxezaharreta, Itxaro Borda, Aurelia Arkotxa– aldizkari literarioa hasi zen, ildo finkoan: Ipar zein Hego Euskal Herriko nahiz kanpoko –frankofoniako eta beste– idazleei leku egitea:
|
|
|
Hizkuntzak ematen badio literaturari nongotartasuna, Marie Darrieussecq, bistan da, ez da euskal literatura. Aitzitik, euskarak hartzen duen geografiaren baitan sortua baitugu, Euskal
|
Herriko
idazletzat har genezake lasai antzean Baionan jaiotakoa. Hartara, eta estatistikarako, hemen aletu nahi dugun Ahardikeriak hau litzateke inoiz gehien saldutako euskal, ezen ez euskarazko, literatur lana.
|
|
|
1.500 espediente aztertu ditut, 2.000tik gora kontsultatu ondoren. Aurretiaz, Euskal
|
Herriko
idazle eta editoreen testigantzak jaso eta hainbat argitaletxe eta aldizkarietako artxiboak arakatuak nituen.
|
|
2021
|
|
|
Hori bera da, gainera eta bereziki, agerikoen utzi nahi duena, eta era berean, arazoaren jatorrian oinarririk gabeko usteak daudela salatzen du, baita uste horiek egiazkoak ez direla ere. Bigarrenik eta horri lotuta, literaturarekiko dagoen ezagutza eza salatzen du, eta nolabaiteko larritasunez baloratzen du ez-jakintasuna literatur sistemaren baitatik etortzea, kasu honetan, Euskal
|
Herriko
idazle batengandik. Azkenik eta horretan datza, agian, kritikaren alderdirik sakonena aipatutako egoeraren ondorioz, bertako idazleek egiten duten literaturarako hizkuntza hautua gogor salatzen du MIR1 ek:
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
idazleen eta literatur lanen zabalkundea «euskararen lurralde osora» hedatzea du helburu lehiaketa berriak. Bi urtez behin antolatuko dute; aurtengo deialdia zabalik da dagoeneko
|
|
|
|
Herriko
idazleek taldetxoa daukate sortuta, elkarlanean jarduteko. Udalarekin ere badute harremana, lankidetzan ekitaldiak antolatzeko.
|
|
|
Jose Rizalen kasua aipatu zuen Telesforo Monzonek ere, Espainiako Diputatuen Kongresuaren aurrean. Nahita utzi ditut kartzelako idazleen zerrendatik kanpo Euskal
|
Herriko
idazleak, gehiegi ez luzatzearren. XX. mendekoen artean kartzela ezagututakoak dira Koldo Mitxelena, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi, Joseba Sarrionandia eta Mikel Albisu, beste askoren artean.
|
|
2022
|
|
|
" Egunkarietan eta ateratzen dira nobedadeak, jendea adi egoten da zer lan saldu diren gehien Durangoko Azokan, eta zuzenean liburu horien bila etortzen dira Gabonetarako". Badira salmentetan eragina duten bestelako faktore batzuk ere, hala nola
|
herriko
idazleren batek libururen bat ateratzea. " Antxiñe Mendizabalen Odolekoak asko saldu genuen; aurten, gaztelaniara itzuli dute, eta berriz etorri da jendea".
|
|
|
Garbiñe Larrearen dakitena</ em> (Argia), Irati Jimenezen zabalduko zaizkizue</ em> (Elkar), Eider Rodriguezen materiala</ em> (Susa) eta Goiatz Labandibarren/ em> (Alberdania). Igandean, berriz,
|
herriko
idazle emakume baten txanda izango da, Gema Lopezena, hain justu. Hark Edna O' Brienen aldeko neskak</ em> (Erein) liburu itzulpenaren aurkezpena egingo du irakurri href=" https://maxixatzen.eus/azkoitia/ 1643822118818 gema lopez las heras gozamena izan da niretzat country girls itzultzeko lana" target="_ blank" rel=" noopener" >hemen</ a>, Mailo Oiarzabal kazetariak hari egindako elkarrizketa.
|
|
|
Garbiñe Larrearen Sendabelarrek dakitena (Argia), Irati Jimenezen Begiak zabalduko zaizkizue (Elkar), Eider Rodriguezen Eraikuntzarako materiala (Susa) eta Goiatz Labandibarren Amez (Alberdania). Igandean, berriz,
|
herriko
idazle emakume baten txanda izango da, Gema Lopezena, hain justu. Hark Edna O' Brienen Landa aldeko neskak (Erein) liburu itzulpenaren aurkezpena egingo du irakurri hemen, Mailo Oiarzabal kazetariak hari egindako elkarrizketa.
|
|
|
Hastapeneko xede bera atxiki da, egun berean, toki batean, Euskal
|
Herriko
idazleen biltzea, euskaldunak izan ala ez.
|
|
|
|
Herriko
idazleen eskutik, hitzen arteaz gozatzeko aukera
|
|
|
Liburuaren Egunaren harira, bi ekimen egingo dituzte: apirilaren 27an,
|
herriko
idazleen liburuen azoka egingo dute Herriko Plazan; eta 28an, berriz, Hitz Artea ekimenean, bailarako hainbat idazleren hitzak ilustratuko ditu Jokin Mitxelenak.
|
|
|
|
Herriko
idazleen lanak izango dira protagonista aurten ere Liburuaren Egunaren bueltan. Sei idazle hauen azken lanak ezagutu ahal izango dira gertutik:
|
|
|
Niri oso positiboa iruditzen zait; izan ere, uste dut bakarrik irakurtzeak baino ikuskizun handiagoa eskaintzen duela formatu honek. Bestalde, asko gustatzen zaidana da baita ere
|
herriko
idazleak izatea protagonista. Bertan izango garen gehienok gure kontu editatzen dugu, gure zaletasuna da, ez da ogibidea, eta aukera bat da gustatzen zaiguna erakusteko".
|
|
|
Ostegun horretan Euskaltzaleen Biltzarrak Axularren Eguna ospatu zuen bertan, eta, Gure Herria hilabetekariaren kronikak dakarrenez," Eskualdunetan luma erhien puntan dabilkaten gutiz gehienak Saran ziren Buruilaren hamazazpian. Han ikusi ditugu Eskual
|
Herriko
idazle maitatuenak: Barbier, Aintxuberro, Dassance, Etchepare, Dufau, Piarres, M. I., Luzear, Larreko, Zatarain, Lhande, Intza, Lacombe, Satarka eta bertze frango.
|
|
|
Pantxoa Etchegoin Ipar Euskal
|
Herriko
idazle, antzerkilari eta kultura eragile ezaguna da. Euskal Kultur Erakundearen zuzendaria izan da 1996tik 2021era arte.
|
|
|
Pasa den ostiralean, Alkizako Udalak eta Euskaltzaindiak gorazarre egin zioten Juan Irazusta
|
herriko
idazleari. Irazustak idazlan bakarra publikatu zuen:
|
|
2023
|
|
|
Maiatz argitaletxeak, jaz 40 urte ospatu ditu, sortu zen Ipar Euskal
|
Herriko
idazleek liburuak agertzeko gune bat ukan zezaten. Nagusiki euskarazko liburuak ditu argitaratzen.
|
|
|
2000 urtean sortu Gazteluma saria ordezkatzen du eta euskaraz idazten duten Ipar Euskal
|
Herriko
idazle guzieri zuzendua da. Gazteluma bezala, hau ere bi urtetatik behin iragaiten da, sorkuntza literarioa sustatzeko asmoarekin, talentu berriak argitan emanez.
|