|
2008
|
|
|
Hizkuntza bat era harrigarrian mantendu duen herrian jaio da; azken gerra guztiak galdu dituen herrian; helburu handikiak ez, neurrikoagoak izango ditu... Horri lotuta egin behar dira gauzak,
|
herritik
haur horrek gero munduari soluzioak emateko». Hori egin zuen Urbietak, Txapartegiren ustez.
|
|
|
«Zigorra izatetik urrun, Babel agian oso onura handia da». Bere egoera naturala poliglota batena izan dela aitortzen digu Steinerrek, «Euskal
|
Herriko
haurrena bezalakoa», dio hitzez hitz. Hizkuntza bizitzari irekitako leihoa da. Hizkuntza bakoitzak zabaltzen duen leihoak paisaia berdingabea bistaratzen digu.
|
|
|
Udaleku horiek Euskal
|
Herriko
haurrentzat eta diasporakoentzat dira. Urbasa Bioitzako aterpean (Nafarroa) egiten dute haurrek beren egonaldia; aterpe horrek kalitate turistikoa erakusten duen Q ziurtagiria du.
|
|
|
Lehen eskola eguna izan zen atzo Hego Euskal
|
Herriko
haur eta gazte askorentzat. 326.110 ikaslek ekin zioten ikasturteari Araba, Bizkai eta Gipuzkoan; Nafarroan, berriz, 80.000 ikaslek.
|
|
|
Dena dela, horren inguruko datak eta zehaztasunik ez du. Baina, argi du Agirresarobek, Euskal
|
Herriko
haurrek ere helduek bezala badutela denbora pasetarako afizioa.
|
|
|
Estitxu Arozena, Koro Irazoki eta Ellande Alfaro. Aitzinetik,
|
herriko
haurrak ariko dira kantuz. Lagunartean antolatu baita dena, laguntasunez ere etorriko dira artista horiek guztiak.
|
|
2009
|
|
|
Hiru Errege Magoen kanpo harremanetarako arduradunak jakinarazi duenez, Euskal Herrira bidean dira, iristear, maiestate magiko agurgarriak. Gogotsu ei daude herriz
|
herri
haur eta heldu guztiak agurtzeko. Gozokiak agindu dituzte haiengana inguratzen den ororentzat.
|
|
|
Txernobilgo zentral nuklearraren eraginak pairatzen dituzten Ivankivv
|
herriko
haurrentzako programa da. Haien osasun egoerak onera egiteko, Gipuzkoako familien artean igarotzen dituzte udako bi hilabeteak.
|
|
|
Zubietarrek, berriz, alkandora zuri bat eramaten dute. Ohiturak dio goizez
|
herriko
haurrak etxerik etxe eskean joaten zirela opari edo jaki gozoren bat jasotzeko. Gazteak, berriz, gauez irteten ziren.
|
|
|
Oteitzan (Nafarroa),
|
herriko
haurrak atera ziren kalera korrika egitera, gehien bat. Herri hartako haurrek ez dute euskaraz ikasteko aukerarik.
|
|
|
1978an sortu zen San Bizente ikastola, Oiongo eta inguruko
|
herrietako
haurrei euskaraz irakasteko. Egun 0 eta 16 urte bitarteko 256 ikasle ditu, ia erdiak Errioxatik helduta.
|
|
|
Istripua izan zuen autobusak Agurain inguruko
|
herrietako
haurrak zeramatzan Pedro Lope de Larrea ikastolara. Ibilgailuak zortzi urte zituen.
|
|
2010
|
|
|
Hurrengo egunerako bazkaria prestatzeko erabiltzen zuten egun horretan bildutakoa. Ostegunean,
|
herriko
haur guztiak eskolan biltzen ziren goizean, eta elizara joaten ziren denak elkarrekin, irakasle eta apaizak lagunduta, bazkalorduan ostatuan aurreko eguneko puskak jateko.
|
|
|
Azkenean, gurasoak nazkatu egingo dira, eta, egun batez, herritik ateratzea erabakiko dute, haurrak han utzita. Baina soldadu batzuek preso hartuko dituzte gurasoak, eta
|
herria
haurren menpe geratuko da erabat. Haur batzuk kontrola hartzen saiatuko dira.
|
|
|
Jacqueline tutsi gazte bat da, eta haurtzain lanak egiten ditu Belgikako familia batentzat. Txoko batean ezkutatuko da, bere
|
herrian
haurrak hiltzen dituzten bitartean. Donostia (Trueba).
|
|
2011
|
|
|
Horrela, belaunaldi bakoitzaren emaitzek gure aurrekoen urratsak sendotzen edo bestebideratzen dizkigute. Hizkuntza zapaldu bati Estatuen ofizialtasunak erabilera eta izateko eskubidea bera ere ukatzen dizkionean, normala izaten da
|
herriko
haur prestuak amaren ohore maiseatuari lehengo distira itzultzen saiatzea, lan horretan ahal duten guztia eta esku ezagueretan dituzten bideak oro erabiliz. Horrela jokatu zuten gure aurrekoek ere:
|
|
|
Karmengo jaiak hilaren 14tik 17ra egingo badituzte ere, festa horietako antolatzaileek haurrei zuzendutako ekitaldi berezi bat prestatu dute gaurko: Pirritx, Porrotx eta Marimototsen Ongi Etorri, Pupu eta Lore ikuskizuna.Iazko azaroan estreinatu zuten emanaldia, eta ordutik Euskal
|
Herriko
haur ugarik egin dute irri Pirritxen bikiekin. Bikietatik jaio zen aurrenekoa neska eder bat izan zen, eta «bitxilorez beteriko zelaia bezain polita zenez, Lore jarri zioten izena».
|
|
2013
|
|
|
Olentzerok ekarritakoa probatzea, lehen erabilera ematea. Atzo goizean jaso zituzten Euskal
|
Herriko
haurrek ikazkinak urteroko deiari jarraiki utzitako opariak. Eta atzo bertan, kaleetan estreinatu gabeko jostailu eta oparirekin ikus zitezkeen hainbat haur eta heldu.
|
|
2016
|
|
|
Hala ere, desfilea normal normal egin zuten ondoren. Gaur, Euskal
|
Herriko
haur askok opariak jasoko dituzte. Bukatu dira Gabonak eta oporrak, baina umeek ederki gozatuta.
|
|
|
Bizi izan zaren artean, askotan esan dizugu gauza bera; eta orain, agur esan diguzunean, oraindik eta ozenago esan behar dizugu: eskerrik asko, Manolo, Euskal Herriari eman diozun guztiagatik, gure
|
herriko
haurrek zurekin gozatu dutenagatik, bereziki. Irakasle eta guraso askok ere gozatu dute, noski; baina haurrak izan dira, zalantzarik gabe, zure lagun maitagarrienak.Euskarak asko zor dizu.
|
|
2020
|
|
|
Ohartarazi du, gainera, ez direla ari soilik guraso batzuen eskaeraz: " Nafarroako hainbat
|
herritako
haurren eskubideez eta herri hauetako eredu kultural eta soziolinguistikoaz ere ari gara". Behatokiaren zuzendariak nabarmendu du 159/ 1988 foru dekretuak " ziurtatzen" duela Nafarroako irakaskuntza ez unibertsitariotik kanpo gurasoek edo tutoreek egindako aurkeztutako eskaeren jarraipen" graduala eta egokia" egingo dela.
|
|
|
«Lantzen ari diren zirriborroa aurkeztu zigun udalak. Aurrematrikulazio epea astelehenean hasiko da, eta ordurako ez dute plana ixteko denborarik izanen; beraz, ikasturtean euskarazko eredurik gabe jarraituko dugu
|
herriko
haur eskolan, baina ikasturtean dugu itxaropena. Udalaren hitzak entzunda, uste dugu posible izango dela ordurako euskarazko lerroa abian jartzea».
|
|
|
Itxialdia arintzeko neurriak badatoz pixkanaka. Hego Euskal
|
Herriko
haurrek kalera ateratzeko baimena daukate igandeaz geroztik —Ipar Euskal Herrikoek lehenago ere bazeukaten aukera—, eta datozen egunetan areagotu egingo dituzte gisa horretako neurriak: Espainiako eta Frantziako gobernuek gaur dituzte aurkeztekoak datozen asteetarako pausoak, konfinamendua arintzekoak.
|
|
2021
|
|
|
Horregatik ekin genion Lasarte Oria Berreuskaldundu Dezagun talde ekintzailetik Olentzero jaialdia antolatzeari. Eta halako batean pailazotu ginen, astean bi orduko asignatura izateaz gain,
|
herriko
haur guztiek euskara alaitasunez jaso zezaten. Egun baterako abentura bizimodu bilakatu zitzaigun konturatu gabe.
|
|
2022
|
|
|
Dena den, COVID goraldi betean egonagatik ere, Hego Euskal
|
Herriko
haur eta gazte guztiak aurrez aurre itzuliko dira ikasgeletara. Presentzialtasun hori bermatu nahian, Eusko Jaurlaritzak, esaterako, asteon iragarri du neurriak zorroztuko dituela:
|
|
|
Jolasari buruzko jolasa da, baina ez da jolasa (bakarrik). Egindakoaren, egiten denaren eta egingo denaren abiapuntua eta giltzarria ere bada hiriak eta
|
herriak
haurraren begiradatik abiatuz eta harekin batera birpentsatzea. Tim Gill izan da orain, Francesco Tonucci izan da beti (Haurren hiria), eta gero eta gehiago dira horren aldekoak, are gehiago aintzat hartuta pandemia betean lehenengo itxi zirenak parkeak eta eten zirenak haurren bizipenak izan zirela.
|
|
|
Neska mutikoen ohituretan eta gurasoek izan ohi dituzten kezketan jarri du arreta, bide batez: «Euskal
|
Herriko
haur eta gazteek euskararen gero eta ezagutza handiagoa dute, baina erabilera ez da proportzio berean handitu. Horretarako, pantailetan euskarazko edukiak kontsumitzea ezinbestekoa da».
|
|
|
Arnasgunea da, erabat: euskaraz bizi dira herritarrak, eta eskola berera joaten dira
|
herriko
haur guztiak. Eskolako funtzionamendua euskaraz izan da orain arte, baina, beste herri askotan gertatu den bezala, testuinguru soziolinguistikoa aldatuz joan da azken urteetan:
|
|
2023
|
|
|
Bortzirietako Igantzin, ordea, kontrakoa pasatzen da:
|
herriko
haur asko aritzen dira herri kiroletan. Joan zen asteburuan jokatu zuten, Antsoainen, Nafarroako Herri Kirol Federazioak antolatutako Nafar Kirol Jolasetako hirugarren jardunaldia.
|
|
|
Ez da batere konpondua, eta, momentuz, ez da konponduko. Printzipioz, hunkitzen ditugun
|
herrietako
haurren aisia egunak ordaindu behar dituzte herriko etxeek: egun eta haur bakoitzeko zama bat.
|
|
|
Eugi oso herri pilotazalea da.
|
Herriko
haurrek ez dute zaletasun handia, baina helduen artean pilotazale asko dago, eta badakit asko poztu direla niregatik. Ilusio handia zuten nirekin.
|