|
2003
|
|
|
Zavala, Bertso berri billa, 234 or.). Nork ez eban ezagutzen, gure zaharren artean, Xenpelarrek Balendin Berriotxoari jarritako bertso mordo ederra? Ez litzakigu txarto etorriko honango bertsoak sakon aztertzea, gure
|
herriaren
erlijino sikologia hobeto ezagutzeko!
|
|
|
Eskualzaleen Biltzarra mende hasieran sortutakoa zen eta bere indarrak akiturik zituen, izena mantendu arren. Ipar Euskal
|
Herriko
erlijio krisiak 1969an sorraraziko erakundea genuen Fededunak. Ikas ek, azkenik, euskararen irakaskuntza zuen ardatz 1959az geroztik40 Bere 1974ko Activites Ikas buletinean azaltzen zuenez, honako hauek ziren bere jardunak:
|
|
2007
|
|
|
Bosniako ortodoxo, katoliko, musulman eta juduek hizkuntza bera zuten eta dialektoak eremuaren arabera aldatzen ziren, ez erlijioaren arabera. Baina antzinako Jugoslaviako
|
herriak
erlijioan oinarritu ziren beren nortasunak eraikitzeko (katolizismoan kroaziarrak, ortodoxian serbiarrak, eta abar). Herri batzuek hizkuntza bera partekatzen ahal dute mentalitaterik edo kontzientzia nazionalik partekatu gabe.
|
|
2009
|
|
|
SINESMEN ETA
|
HERRI
ERLIJIOAN OINARRITUTAKO GAITZ ETA OSABIDEAK
|
|
|
Osasuna eta
|
herri
erlijioa
|
|
|
Badakigu erlijioa edo Jainkoa berez gehiago dena, zirkunstantzia historiko batzuk edo kultura konkretu bat baino (antzinako Grezian eta Germanian ere badaude, edo Afrikan, kristautasunarekin zerikusirik ez duten erlijio polit askoak), edo politika hau eta hori baino. Alabaina baita ere, ikasi askoa dugu, esanak esan, gure
|
herriko
erlijio konkretua, historiko eta soziologikoki, h. d., errealki, ez idealki, de fakto jada hala bakarrik eman daitekeen bezala, ez dela besterik aspaldi politika jakin bat baino, euskaldunontzat ez lehen eta ez gero positiboegia, herabetsu esateko?, eta historian ez dela berriro inoiz izango, bere barru barruraino, ez axalean bakarrik, politizatua delako betiko. Baina hau gai luzeegia litzateke hemen.
|
|
|
Batzuek diote ezen XIX. mendeko Desamortizazioarekin gauzak garbi geratu zirela, baina gauzak ez dira batere garbi ikusten: lehenik, Desamortizazioan komentuez eta lurrez hitz egiten da, baina ez
|
herrietako
erlijio tokiez.
|
|
|
2
|
Herriko
erlijio tokiak kristauek altxatu zituztela borondatez, Jainkoa gurtzeko.
|
|
|
Pluraleko lehen pertsona, balizko desberdintze baten subjektu bilaka litekeen elementu gisa, gutxitan agertzen da. Gehienez ere, garaiko
|
herri
erlijio batzuez trufatzen diren kanta batzuetan: hala nola Delfà Abellaren" Cap al futbol" izenekoan.
|
|
|
Kitcherrek gaineratzen du Marxek arrazoia daukala erlijioa herriaren opioa dela dioenean. Hala, Kitcherren arabera,
|
herriari
erlijioa kentzen zaionean, herriak abstinentzia sindromea pairatzen du. Jakina, Kitcherren ideia horiek guztiak zuzenak izan daitezke.
|
|
|
Euskara irakastetik ikerketa eta literatura kritika egitera igaro da.
|
Herri
erlijioaren gaineko lanak egitetik, ikerketa etnografikora. Ondare bibliografiko urria edukitzetik, euskal gaiei buruzko liburutegi eta agiri artxibo oparoa izatera eta, gainera, argitalpen zerbitzuari esker, Ikastegiaren beraren obra katalogo garrantzitsu bat izatera.
|
|
2010
|
|
|
Eta Marxek arrazoia daukala gaineratzen du, erlijioa herriaren opioa dela dioenean. Hala, Kitcherren arabera,
|
herriari
erlijioa kentzen zaionean, herriak abstinentzia sindromea pairatzen du. Kitcherren ideia horiek guztiak zuzenak izan daitezke, eta erlijioari, nolabaiteko kontsolagarri gisa (zentzu zabal batean ulertuta), ateak irekita utzi behar zaizkio.
|
|
2012
|
|
|
Hainbat lurralde, toki, ekosistema, animalia zein landare mota ezinbestekoak gertatzen dira birsorkuntza kulturala ziurtatzeko. Adibidez, Amerikako arranoaren lumak ezinbestekoak dira AEBko hainbat
|
herriren
erlijiorako. Kasu hauetan herri indigenek ondare horren babesa eta bertaratzeko/ erabiltzeko eskubideak errespetatzea eskatu dute.
|
|
2016
|
|
|
ziren espainiarrak baino hobeak moralki, eta erlijiosoagoak. Eta indoeuroparretatik arras berezia dugun hizkuntzak ere balio bide zigun beste
|
herrien
erlijio epeltasun edo erlijio gabeziarekin ez kutsatzeko.
|
|
2018
|
|
|
IV. mendean Konstantino enperadoreak Inperioaren erlijione ofiziala gisa jarri zuen kristautasuna. Jainko indartsu eta ospetsuaren irudia indartuz joan zen, eta ondoko mende luzetan kristautasuna aldi berean printze enperadore eta
|
herriaren
erlijionea bihurtu zen, botere erlijioso eta politikoak nahasteraino. Gisa hortan nagusitu eta errotu zen lurreko erregeen gisara tronuan jarririko Jainkoaren irudia, haueri emaiten zuela beraien boterearen zilegitasun osoa.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Herritik Afganistanerat eskuthitz eleberri laburrean, elkarrizketa epistolarraren aitzakian, Afganistango eta Euskal
|
Herriko
erlijioen konparaketa egiten du narratzaileak," burkaren" eta behialako" mantelinaren" ustezko zilegitasuna azalduz. Gizonaren ikuspuntua goretsiz, ironiaz, elkarrengandik urrun bizi eta bi kultura bereizitako kide izanik ere, emazteen" gaitz" etik libratzen dituen Jainko bat –zeinek berea– badaukate Omar Ben Abdulah Afganoak eta narratzaile euskaldunak.
|
|
|
Azken horiek auzo herrietako gazteak ziren, nekazari familietako semeak; profesadunak, berriz, adin askotariko monje, hainbat eskualdetatik etorriak. Garaian ohikoa zenez, inguruko
|
herrietan
erlijio lanetik eta monasterioko lur lanetik ateratzen zuten bizibidea. " Hango nekazari asko sinestunak ziren, bizimodu soileko eta fede xumeko jendea; meatzari anitz, berriz, nekazariak bezain pobre izaki, ezkertiar eta antiklerikalak ziren." Uda hartan egunez egun handituz zihoan monasterioko murruen barneko egonezina.
|
|
2021
|
|
|
Beraien
|
herrietan
erlijioaren presentzia oso indartsua bazen, etxola auzoetan ez zen horrela. Erlijioa gogoz bizi zutenak gutxi ziren.
|