2000
|
|
2,5 km egin ostean, Paulesen bertan, amaitzen da errepidea. 80 bizilagun inguruko auzo honetan, Kantabria eta Euskal
|
Herriko
baserrien ezaugarriak biltzen dituzten etxe ederrak ikus daitezke.
|
2001
|
|
Laster zakurrez liburu bat idatziko dut. Liburu horretan bereziki Euskal
|
Herriko
baserrietan hogeita hamalau urtez zakurrekin izan ditudan harremanak azaltzekotan nabil. Ia gehien gehienak pozezko oroitzapenak.
|
2002
|
|
Alberto Santana historialaria eta UNEDeko irakaslea da. Lan ugari egin du Euskal
|
Herriko
baserrien arkitektura eta dolareak aztertzen. Honi lotutako argitalpen ugari ditu.
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskutik Bertan bildumaren barruan" Baserria" izeneko tomoa argitara eman zuen 1993an. Bere azken lana" Euskal
|
Herriko
Baserriaren Arkitektura" izenburupean argia ikusi duen hiru tomoko liburu sorta da. Beste hiru lagunekin batera idatzi ditu liburukiak:
|
|
Garai hartako baldintza sozial, ekonomiko eta teknologiko berrien erantzun gisa sortu ziren. Euskal
|
Herriko
baserririk zaharrenak bostehun urte baino ez ditu, beraz.
|
|
Umetan etxean izaten genuen zakurra, eta gero, atzerrian urte mordoxka eman ondoren, Euskal
|
Herriko
baserrietan ibiltzen hasi nintzenetik, berriz ere zakurrekin ibiltzeko zoriona izan dut. Deustuko Unibertsitatean ere bi polizia zakur ditugu.
|
2003
|
|
Zurbao herrian jarraituz eta aipatu jauregietaz aparte, bertako beste etxeetako aurrealdetan ikus daitezke jauntxoen armarriak.
|
Herriko
baserriek bestalde, ez dute eskualdeko baserri ohikoen tipologia, Arabako lautadako landa arkitekturaren ezaugarriak dauzkate.
|
|
Besoak gerriko pleguan berriz plantaturik, Txokok suntsitze zuzena miretsi zuen unean, bezperako dantzaldian eta Otsabideko karriketan zebilen momentuak zituen jorra gai. Gure
|
herriko
baserri maite guztiak arrotzei merke saltzen zegokion agentziaren hondarrak suak ikaztu zituen, su hiltzaileak eta poliziak jin baino lehen. Munho gainetik dastatu zartatzetik lekora, zarata oihartzun errearen gaueko isiltasunaren erdian, handik hamar bat minuturen buruan sirenak oihuka eta argi urdinak mutu hurbiltzen en  tzun zituen.
|
|
Euskal
|
Herriko
baserriaren arkitektura. I:
|
|
Euskal
|
Herriko
baserriaren arkitektura. II:
|
2004
|
|
Euskal Okela Euskal
|
Herriko
baserrietan kontu handienaz hazitako animalien okela da. Hau da, beren bizitzako urrats guztietan kontrolaturik egon diren eta baimendutako hiltegietan beren kalitateagatik hautatutako abelgorrien okela.
|
|
Zeanuriko argazkilaria. Euskal
|
Herriko
baserri giroa ederto erretratatu zuen.
|
2005
|
|
Xinaberri, Xuberoako Eskiula
|
herriko
baserri zaharkitu baten izena baizik ez zen. Egoiliarrik gehiago ez zuenez, jabeak bi sosen truke alokatzen zigun zen bezala:
|
|
Hauxe beraz, arrantzale
|
herriko
baserri auzoan zehar egindako ibilbidetxoa. Aukeran, Mutrikura jaitsi eta bazkari pasada egitea ere polita litzateke herriko etxe dotoreak ezagutu eta portu txiki, baina ikusgarria gertutik ezagutzeko.
|
|
EUSKAL
|
HERRIKO
BASERRI TURISMOA
|
2006
|
|
Sagardoa hainbat mendetan zehar egin den arren, ekoizteko moduak eta teknologiak ez dira ia batere aldatu; orain dela gutxi arte sagardoa eskuz egin izan da Euskal
|
Herriko
baserrietan.
|
|
Euskal
|
Herriko
baserrietan bostehun urte daramate labore hau modu tradizionalean [nik aipamen hori zuzendu eta beltzez jarri dudana kendu egingo nuke. Edonola ere, ez da antzina bezala, antzina ez baitzen babarrunik ekoizten EHan.
|
|
Ortzegun Gizen eta Hausterreren arteko asteburuan ihauteriak ospatzen dituzte. Larunbatarekin,
|
herriko
baserritan eskean ibiltzen dira. Biharamunean berriz, mezatik lekora dantza batzuk eskaini ondotik Zanpatzarren auzia egiten dute eta plazan erretzen.
|
|
Ohitura handia izan da Euskal
|
Herriko
baserrietan erromero landare bat edukitzea, zuhaixka hori hainbat gaitz sendatzeko erabiltzen baita eta oso maitea da horregatik. Erromeroa hozkila da eta etxearen leku eguterenean jarri ohi da, eguzkiak berotu dezan.
|
|
(
|
herriko
baserri
|
2007
|
|
Igartubeiti etxeak XVII. mendearen hasieran bizi izan zituen bere unerik onenak, baina aldaketa sakonak egin behar izan zituen bizimodu eta lan baldintza berrietara moldatzeko. Jatorrizko zurezko egitura (bikain kontserbatuta) eta barruko sagardo dolare erraldoia zirela-eta, Euskal
|
Herriko
baserririk interesgarrienetako bat da, zalantzarik gabe.
|
2008
|
|
Ama Askartzakoaren (Askartza,
|
herriko
baserri baten izena da) amantaleko boltsikotik hogerlekuk zeuk hartu dozuz?
|
|
«Eraso basati hau gaitzesten dugu. Euskal Herriko Laborantza Ganberak hiru urte eta erdi daramatza egunero egunero Euskal
|
Herriko
baserrietan laborantza iraunkorra gauzatu nahian, kalitateko janaria ekoitziz, natura errespetuz, baserrien transmisioan lagunduz, prestakuntza anto latuz...».
|
|
Egia esan, elementu ugarik nozi dezakete hezetasuna. Horretarako, Euskal
|
Herriko
baserri askotako ate eta ateburuetan ekilorea eduki ohi da iltzatuta. Jira osoan dituen hosto puntadun lehorrak bildu egiten dira airea hezetzen denean; eta zabal zabal jartzen dira, ordea, eguzkiak airea lehortzen duenean.
|
2009
|
|
Bestalde, hor ditugu nekazariok gure eguneroko lan aberasgarriaz lortzen ditugun jakiak. Gure
|
herritako
baserrietan sortuak, gertukoak eta nola ekoitziak izan diren jakiteko baserrira inguratzera soilik eskatzen dutenak. Hala ere askotan errazkerian erori eta edozein dendetan gure produktuak ordezkatzen dituzten elikagai arrotzak erosteko joera nagusitu da eta honi buelta ematea derrigorrezkoa dela deritzogu.
|
|
Nahi duzuena egin, baina, herriak erabiltzen duen euskarari errespeturik ez badiozue, herriak abandonatu egingo zaituzte», esaten zion amak Antonio Zabalari. 1954an, ikasle gazte batek Xabierrera 27 bertsopaper eraman zizkionean, konturatu zen halako zenbat izango ziren Euskal
|
Herriko
baserrietan gordeta, eta zenbateraino zegoen landu gabe alor hori.
|
|
Ibarra, Barajuen, Etxaguen eta Olaetan egin zituzten geldialdiak. Herri gunearen eta auzoen egiturak, bertako baserrien tipologia edota AHTren lanak ezagutu zituzten; eta udal ordezkariek Aramaioko Plan Orokorra aurkeztu eta euren
|
herria
baserritik bizi izan dela kontatu zieten, besteak beste.
|
|
Lanbidean aldizkako presentzia du gure hizkuntzak. Alde batetik, Euskal
|
Herriko
baserrien itzal luzeari esker, euskarazko terminologia aberatsa da oso, zurgintzan eta hargintzan batez ere. Bestetik, eraikuntza gure artean dezente errotutako ogibidea izaki, ohikoa da eraikitzaile euskaldunekin lan egitea.
|
|
Gaur ospatzen den San Martin egunarekin, txerria hiltzeko sasoia hasi da Euskal
|
Herriko
baserrietan
|
|
Eguna dezente laburtu da. Azaroak negua ate joka dagoela oroitarazten du, eta Euskal
|
Herriko
baserrietan urtaro gogorrenari aurre egiteko prestatzen ari dira. Uzta bilduta dago, baita fruta ere.
|
|
Zeanuriko
|
herrian
baserriak daude, auzuneak, eta, erdi partean, gune bat dago, plazea esaten dioguna; bertan dendak eta tailerrak. Ni dendari baten semea naiz.
|
2010
|
|
Euskal
|
Herriko
baserrietan idi gutxi ikusteko, eta are gutxiago probatzeko aukera dago. Normalean, behi eta zekorrak dira harategiko mostradorean aurkitzen ditugunak.
|
|
(
|
herriko
baserri
|
|
FERMIN duela 76 urte jaio zen Igeldo
|
herriko
baserri batean eta bertan bizida. Zazpi anai arrebaren artean zaharrena izanik, hamabi urterekin, lau urtezmorroi joan zen beste baserri batera.
|
|
Garai batean, oso ohikoa zen Euskal
|
Herriko
baserrietan txerria hazi eta hiltzea. Zizurkilgo Nekola baserrian egindako txerri bodak bideoz grabatu zituzten Zumaiako haurrei erakusteko.Argazkiak ikusgai:
|
|
Ordua aurrera zihoan. Hamaikak eta hogei markatzen zuen Euskal
|
Herriko
baserri batetik ekarria zirudien horma erlojuak, eta bere penduluaren joan etorria hondar jarioa baino erabakigarriagoa iruditzen zitzaidan. Denborak kemenez egiten zuen aurrera, gu biok banatzeko helburuarekin amorratuta bezala.
|
|
Super makilaturik doan Blanquitari agur esatean oroitu naiz duela zenbait urte Bilbon ezagututako beste emakume kementsu batekin, Arrebato tabernan lehen aldiz ikusitako pertsona ahaztezina. Gainera ez zen emakume jaio, mutil jaio baitzen Leioa
|
herriko
baserri batean eta bertan hezi zuten euskaldun zahar, Leioa osoki hartuta bere belaunaldiko euskaldun zahar bakarrenetarikoa.
|
2011
|
|
buztarginak, arotzak, jostunak, ikazkinak, harginak, errementariak, errotariak, zesteruak, karabietako beharginak eta holán. Batzuek (ikazkinak edo karabietan ibilten ziranak, esaterako) basoetan egiten eben behar; beste batzuentzat (arotzak, errementariak, errotariak) euren etxea zan beharlekua, eta baziran, gainera, etxean behar egiteagaz batera
|
herrian
baserririk baserri ibilten ziranak be: jostunen kasua.
|
|
Veneziara joan beharrik ez zeukan, baina, Agirre horrek, Zuberoara etortzearekin aski zuen herri baten gainbehera zer den dastatzeko, ez zitzaion asko kostako irudikatzea Zuberoa zer izan den. Euskal
|
Herriko
baserri, landetxe, jauregi eta gaztelurik dotoreenetakoak bertan dira oraindik, inondik ere?, eta orain zer den egiaztatzea, saiatzea besterik ez zeukan, Atharratzen edo Maulen bertan, afaltzeko toki baten bila, denboraldi turistikotik kanpoko ostegun buruzuri batean, adibidez?. Ipar Euskal Herrian 35.864 etxebizitza huts, edo bigarren (oporretako) etxe gisa erabiliak?
|
|
Bidaiatu dudanean, nekazari herri asko, artzain kultura asko ezagutu ditut, eta txikitako gauzetara joaten zait beti oroitzapena. Gaur egun Bolivian edo Marokon edo beste herrialde pobre batzuetan ikusten ditudan gauzak, nik
|
herriko
baserrian ezagututakoak dira:
|
|
Gerraostean, Akademiaren akten arabera, Euskaltzaindiak euskara titulu bat sortzearen komenientziaz hitz egin zuen lehena Anai Berriotxoa (edo Nicolas Altzola) izan zen 1961 urtean322 Baina proposamena ez zen haratago joan, horretan geratu zen. Urte batzuk geroago, Bizkaiko diputazioak 1964an eskatu zion Euskaltzaindiari erabaki zezan, Mª Jesus Abasolo irakasleak Gernika Lumo
|
herriko
baserri eskolan euskaraz irakasteko adina euskararik bazekien. Euskaltzaindiak azterketa egitea deliberatu zuen, eta Irigoien izendatu zen hartarako.
|
|
Tomasek esan zien mordoxka elkartzen baziren pasako genituela eta beste egun batean hitz egiteko geratu ginen. Ni Hernanira bueltatu nintzen baserritar batzuekin hitz egitera eta ez zuten hain zaila ikusten gazte haiek Hernanin eta inguruko
|
herrietako
baserrietan morroi jartzea.
|
|
Makroalbiste horiekin gogaitu antzean (Le Monde Diplomatiqueren 2008ko atlasa dut orain esku artean eta bertako artikuluetan duela bost urtekoetan baino dramatismo gehiago antzematen da, gauzek hobera egin ez duten seinale), kontu ustez xumeagoetan jarri nuen arreta. Josu anaiak eta amak limoi arbola ekarri berria zuten
|
herriko
baserri azokatik; hori aipatu zidatenean, garai batean hilean behin zapatuetan egin ohi zen baserritarren topaleku bizi hura etorri zitzaidan akordura. Orain ere bizirik dirau hitzordu horrek, baina ez da txikia izan ezagutu duen aldaketa...
|
2013
|
|
Baina urtaro berri honen etorreraren ospakizunak igandean, San Joan bezpera egunean izango dira. Orduan, Euskal
|
Herriko
baserri, etxe eta plaza desberdinetan sua piztuko da. Lasarte Orian ere, Okendo plazan erreko da.
|
|
esaten badut, arrautzok ez dira berez konpontzen, goiko solairuko etxetik ez da inor irteten eskuan arrautzak dituela eta oparitzeko prest. Oilo batek ez ditu alboko
|
herriko
baserrian arrautza gehiago erruten. Ez gara hain desmendebaldarrak.
|
|
1975eko irailaren 29a zen. Ezkutatu zen
|
herriko
baserriren batean, eta gero Larraitz aldean ere ibili zen, Iparraldera igaro baino lehen. Polizia, bien bitartean, haren etxera joan zen, miatzera.
|
|
urte eta erdiko hausnarketa baten ondorioz, joan den uztailean agertu zen elkarte hori. Izan ere, EHko Laborantza Ganbarak eraman ikerketa batek erakustera eman zuen Ipar Euskal
|
Herriko
baserrien erdiek behi haragia ekoizten zutela eta haragiaren laurdena baizik ez zela lurraldean egoten, urteko ekoizpenak (42.000 behi) lurraldeko haragi kontsumoa aseko lukeen arren. Egoera horri aurre egiteko aukerak aztertzeko, Uztartu klusterrean bildu ziren lurraldeko behi haragiaren ekoizpen sareko eragileak.
|
2015
|
|
Izan ere, maiatzaren 1ean, Geu Be taldeak txahal bat erreko du Traña Plazan. Bitartean, nekazari azokan
|
herriko
baserrietako produktuez gozatzeko aukera izango da. Euria egiten badu, azoka Merkatu plazara lekualdatuko dutela jakinarazi dute.
|
|
haritza eta hagina. Artelanak Euskal
|
Herriko
baserririk zaharrenean du jatorria, 1450 urtean Oñatin zegoen baserri bateko pieza baita. Baserriak su hartu zuen, baina egur hori ez zen erre.
|
|
11:00etatik aurrera, berriz,
|
herriko
baserri eta harategietako produktuekin eginiko pintxoak salduko dituzte Mintxeta atletismo taldeko kideek, Kalebarren plazan egongo den txosnan.
|
|
Mendaron, berriz, 8:30ean batuko dira udaletxeko plazan, eta hiru taldetan banatuta,
|
herrik
baserri auzoak eta kalea koplatuko dituzte. Sei bertsolari arituko dira koplatan, talde bakoitzeko bina, eta dagoeneko osatu dituzte bikoteak:
|
|
Baserri munduan izan duen garrantzia galdu du emakumeak. Garrantzia izaten jarraitu du, hor dago. Kontua da, zenbat eta nola baloratzen dugun egindako lana, bai baserrian bai kalean.Euskal
|
Herriko
baserri eredua emakumearena izan da. Hala ere, gero eta latzagoa da emakume baserritarren egoera.
|
2016
|
|
" Proiektua onartuta dugu, 30.000 euroko aurrekontua du, eta erdia Tolomendi elkartearen diru laguntzekin ordainduko dugu". Azalera handia du Amezketak, baserri ugari daude, eta horregatik gai garrantzitsua da
|
herriarentzat
baserri bideen konponketa. " Asmoa da urtero diru kopuru bat jarri eta gai hori bideratzea".
|
|
TXISTORRA, TALOAK, GAZTAINAK, SAGARDOA, TRIKITIXA... Arratsaldeko 17:00etan irekiko ditu Iñistorrak kontzejupean jarritako txistorra eta
|
herriko
baserrietako sagardoa dastatzeko postuak, era berean, taloak eta gaztain erreekin beste postu bana jarriko da. 20:30ak aldera bukatutzat emango da jaia Gabonetako saskiaren zozketarekin eta Sagardo Txapelketako irabazlearen botila baten enkantearekin.
|
|
Udalak hiritarrei antolatzen lagundu behar die tramite eta baimenak erraztuz, eta ez hiritarrei dena emanez. Bilboko auzoetara Euskal
|
Herriko
baserrien parte bat ekartzea lortzea garaipen handia izango da. Izan ere, benetan arraroa dena da, 4000 kilometro egin dituen tomatea erostea eta ez Bilboko magaletan hauek landatzea.
|
|
Aurten, gainera, 25 urtebetetzea du. Horren ospatzeko, Euskal
|
Herriko
baserri eta borden argazki erakusketa antolatu dute. Euskal Etxeak bere biltzarra egin eta zuzendari berriak hautatuko ditu.
|
2017
|
|
Herri txikia da Larraul, 250 biztanle ingurukoa, baina, udalaren eta herritarren elkarlanetik sortuta, badu museo bat 1998tik. Bi urtez
|
herriko
baserri eta etxeetan gordeak zituzten tresnak bildu, katalogatu eta txukundu ostean, museo etnografikoa atondu zuten, eta udaletxearen eraikin berean dago ordutik. Erakusketa iraunkor hori indarberritzeko beharraren ondorioa izan zen, bestalde, Larraulgo Ekomuseoaren sorrera.
|
|
Inork nahi ez duen gonbidatua agertu da aurten ere Ipar Euskal
|
Herriko
baserrietan: hegazti gripea.
|
|
|
Herriko
baserrien jabe aberatsenak berak entzuten nituelarik, beldurra ematen zidaten. Zorrez itoak zirela eta, sekula ez zutela hainbeste lan egin eta... gainera, gehienetan emazterik gabe gelditu eta...
|
|
Txerria da, bestalde, elikatzeko usadioetan, Euskal
|
Herriko
baserrietan pisu handiena izan duen animalia. Baserri bakoitzak txerria hazi, San Martin egunean hil eta txerrikiak prestatzen zituen, negu osoan janaria izateko.
|
|
Edari freskoa da, alkohol graduazio baxukoa eta hainbat sagar mota erabiliz egiten dena. Mende askotan zehar, euskaldunen edaririk kutunena izan da eta Euskal
|
Herriko
baserri guztietan ekoitzi izan dute. Produkzioa Erdi Arotik datorkigu.
|
|
Kontuak kontu, Basalduaren propositua da hiru urtean 10 000 familia euskaldun eroatea kolonia horretara, hau da," zoriontsu" egitea 50000" arima on". Konbentzituta dago Euskal
|
Herriko
baserri eta auzune osoak erakarriko dituela basamortu australeraino, euskaldunek gorroto baitute espainiar tirania, eta Argentinara migratuz atzean utziko bailukete uztarri zapaltzaile hori. Areago, Basalduaren aburuz, euskaldun horiek Ameriketan prestatuko dute Euskal Herriko independentzia, emigrante poloniar edota irlandarrak Poloniarena zein Irlandarena prestatzen ari ziren modu berean.
|
2019
|
|
Testigo desaparecida (Dauro, 2019) liburuak hilketa baten lekuko izan den emakume baten historia kontatzen du. Lekukoen babes programan sartuko dute, eta Ingalaterrako hiri batetik Euskal
|
Herri
baserri batean bizitzera pasako da. Naturarekin lotzen ikasiko du, eta bere familiako historiaren berri izango du familia konstelazioen bidez.
|
|
Baserriko ondorengo batek, berriz, esan zidan hori hala dela, bere amaren edo aitaren baserriko bizitza hala zela. Ingalaterrako hiri batetik etorri eta Euskal
|
Herriko
baserri batean sartzen da; batak bestearekiko ez du zer ikusirik, eta uste dut hori ondo islatzen dudala. Ez dut uste bata bestea baino hobeagoa denik; bakoitzak bere gauza onak eta ez hain onak ditu.
|
|
Durangalde guztian eta Deba Garaian batzen dira Euskal
|
Herriko
baserririk gehienak. Jenteak aparteko ahalegina egin dau baserriak jagoteko, eta garaian garaiko modearen, bitartekoen, materialen eta estiloen arabera jokatu izan dau horretan.
|
|
EHKO laborarien kolektiboak bultzatutako ekinaldia da, bazterreko bi diziplina bultzatzeko sortu zena: euskal musika eta nekazaritza ekologikoa.Urtaro bakoitzean Euskal
|
Herriko
baserri batean kontzertu bat antolatzean datza Baserriko Uzta, eta ekainaren erdialdean jarri zuten martxan bigarren aldiz. Olatz Salvador izan zen lehen gonbidatua, Anutzetan (Araba).
|
|
Santana Ezkerra, A. (2001): Euskal
|
Herriko
baserriaren arkitektura, Eusko Jaurlaritza, Bilbo.
|
2020
|
|
Santa eskeko koplak eta bertsoak abestu zituzten atzo, Santa Ageda Bezpera Egunean,
|
herriko
baserrietan eta ikastetxeetan. Hona hemen errepasoa, irudietan.
|
|
Azken egunetan hainbat marihuana plantazio aurkitu eta desegin ditu Ertzaintzak Gipuzkoako hainbat
|
herritako
baserri eta landa eremutan, tartean Azkoitian. Guztira, hamaika lagun daude ikerketapean.
|
|
ere badute beren zentzua Ospel film laburrean. " Historikoki Euskal
|
Herriko
baserrietako sarreretan edo ateetan zintzilikatu izan dira, espiritu txarrak uxatzeko babes bide gisa. Filmak etxe askotan mantentzen den ohitura hori erakusten du.
|
2021
|
|
Parisen gaude, 1920ko hamarkadan. Euskal
|
Herriko
baserri batetik heldu eta argazkilari bihurtu den Maria Garrastazuk, Luxenburgo parketik bere eguneroko itzulia ematen ari dela, neskato galdu bat topatuko du, zuberotarrez hitz egiten duen neskatxa bat bere amari deika eta negarrrez, eta honen ama topatu nahian emango dituzte hurrengo egun eta asteak.
|
2022
|
|
TRINITATEETAKO XIX. AZOKA BEREZIA, Aita Agirre plazan. 10:00etatik 14:30era:
|
herriko
baserrietako produktuen salmenta. 10:00etatik 17:00etara: Elgoibarko baserrietan hazitako abereen erakusketa, Aita Agirre plazan. 11:00etan:
|
2023
|
|
Alkate moduan, beti pentsau izan dot herri baten benetako aberastasuna bertan bizi diran pertsonak dirala. Gure
|
herria
baserriak, soloak eta eraikinak baino askoz gehiago da; gure herriaren historia bizia eregiten laguntzen daben gizon eta emakumeen bizitzak garatzeko etxea, aterpea eta babeslekua da.
|
|
Grabazinookaz, hainbat argitalpen egin doguz, urteanurtean zeozer. Alde batetik, lekukoen korteakaz osotutako bideoak; bestetik, herrian zeharreko ibilbideari jarraituta, hango eta hemengo ondarea erakutsi ikus entzunezko eta liburuxka baten;
|
herriko
baserrien katalogoa be argitaratu dogu. Eta oraingoan Arratzu:
|
|
Agiñan dirua eta indarra... dirua, eliza berritzeko loteria behin tokatu zelakoan, nahiz eta
|
herriko
baserri asko hipotekatu ziren horretarako. Ahantzi gabe, Kolonbiako lehorretan San Jose ontzia aurkitu zutela, hemen egina, urrez kargatua...
|