|
2000
|
|
|
Plan honek, gainera, sasoikako langileak talde txikitan eta 20 pertsonen artekoak biltzea proposatzen du,
|
herrietan
eta hirietako puntu sakabanatuetan; era horretan euren gizarteratzea errazteko eta denak batera egoteak sor ditzakeen arazoak ekiditeko.
|
|
|
Ez dugu aldapa ikaragarririk igo behar, ezta leize zuloan arrastaka ibili behar ere. Euskal Herriko
|
herri
eta hiriak ibilgailuz bisitatuko ditugu, patxada ederrez eta noski, handiz. Zuretzako prestatutako 30 ibilbideak burutzen badituzu, konturatzerako Euskal Herriari itzulia emango diozu.
|
|
|
" Gaur egun" albistegiak Karlos Arguiñano sukaldariari pasako dio lekukoa eta, jarraian," Jaiak 2000" saioa etorriko da. Astelehenetik larunbatera, Joxe Felipe Auzmendik eta Txetxu Altolagirrek Euskal Herriko
|
herri
eta hirietako jaien berri ekarriko dute. Gauerdian berriz, astelehenetik ostiralera, musika zaleen txanda izango da," Oporrock" saioa aurkeztuko baitu Joseina Etxeberria Euskadi Gazteko esatariak.
|
|
|
Era berean, egunkari madrildarrak Euskal Autonomia Erkidegoa lausotzearenaldeko lan mediatikoa egiten du. El Paisek, hurbilekoak izan arren, Euskal AutonomiaErkidegokoak ez diren zenbait
|
herriren
eta hiriren berri grafikoa dakar eguraldiarenatal berezitura. Horretara, EAEren mugak berak ere lausoturik agertzen dira begienaurrean.
|
|
|
Gobernuaren agindua harturik eta Gotzainaren arauak jasota, badirudi noraezeanaurkitu zirela
|
herri
eta hirietako elizgizonak (eta Egia Atotxako fraideak); baina esandaiteke, hilabeteen harian, beren gain zuten ardura pastoralari (nahitaez komunikazioerosoa eskatzen zuen zeregin horri) aurre eginez, herri euskaldunak euskaldun izanzirela elizetan ere, baina elebidunetan zailago gertatu zela lehengo euskal maila bereraitzultzea, nahiz eta euskarari ere lekuren bat (edo gehiago) berriro eman zitz...
|
|
2001
|
|
|
Artean eta amaitzeko, beste hauxe ere erran dezakegu Iparraldeko AEKri buruz. Bertako
|
herri
eta hirietako denda eta komertzioak euskaldundu aldera, bertako AEK k" Euskaldun Komertsanteen gida" berrargitaratu du. Duela bi urte, hamaikagarren Korrikaren karietara, AEK k" Euskara badakigu" lemarekin 5.000 eranskailu edo pegatina zabaldu zituen dendetan itsasteko.
|
|
|
Gure
|
herri
eta hirietan jasaten ditugun zaraten artean jendearentzat bereziki gorrotagarria suertatzen den bat azpimarratu
|
|
|
Izan ere, bere ustean,"
|
herri
eta hiri bakoitzean beti izaten da euskeraren alde zerbait egin dezakeen norbait, baina martxan jarri beharrekoa, bultza ere egin beharrekoa". Adibide baten premia ikusiz, hauxe eskaintzen zuen:
|
|
|
Mendeetan zehar
|
herri
eta hirietan pasa eta gelditzen zen jendearekin egin da Santiago Bidea.
|
|
|
Soineko berria zaharkitu zenean, ez zuten berria egiteko patroirik inon ere aurkitzen; eta, ondorioz,
|
herriko
eta hiriko enparantza eta parkeetara irten ziren asko eta asko, etsita Â, egunkaria besapean hartuta.
|
|
2002
|
|
|
Hala eginez gero," hizkuntza sortzeko ahalmena" ere berreskuratuko genuke. Aski da horretarako gure
|
herri
eta hirietako hainbat euskaldun naturaltasun osoz mintzo denean gertatutakoari erreparatzea. Ez da harritzekoa, halakoetan, hizkuntzaren erregistro ezberdinak erabiltzeko duten trebetasuna, belaunaldi gazteagoetan galtzen ari dena, hain zuzen ere.
|
|
|
Ordainetan, nazionalismo marokoarra amazigh egitura horien kontra eraiki zen, ikuspegi pan arabiarrago batean.
|
Herrien
eta hirien arteko borrokaren zantzuak ere aurki daitezke etsaigo horietan. Baina independentziaren ondoren Marokoko erregeak ulertu zuen laborari herrialdeak kontrolatzeko zein garrantzizkoa izan zitekeen, eta amazigh herrien antzinako ohiturek bere horretan jarrai zezaten laga zuen.
|
|
|
Giza laguntzarako hainbat erakundek gazte boluntarioen azpiegitura eta sarea aprobetxatu zuten udako hilabeteetan zehar gerrak suntsitutako
|
herri
eta hirietako azpiegiturak berritzen denbora emango zuten taldeak antolatzeko.
|
|
|
Ukaezina da sumendiek gizateriaren historian zehar izan duten eragina: erabat baldintzatzen dute inguruetako
|
herri
eta hirien bizitza, ingurunea guztiz eralda dezakete, kasuren batzuetan sumendietako errautsek mesede egiten diote uztari eta sumendien ondoriozko euri azidoek kalte egin diezaiokete gure osasunari.
|
|
|
Horien guztien bitartez,
|
herriak
eta hiriak elkarrekin lotu dira pixkanaka pixkanaka; horrela, produkzio guneak beren hornidura lekuekin eta merkatuekinerlazionatzen dira eta pertsonak ere ibiltzen dira joan etorrian; eta, horiekin batera, informazioa eta kultura, zentzu zabalean.
|
|
|
Zentzu horretan, adibidez, errepide sarea aztertzeko orduan, ezinahantz dezakegu Euskal Herrian historikoki, eta gaur egun ere, zer nolako garrantzia izan duten portuek; ezta XIX. mendean trenbidea sartzeak izan zuena etahorrek herrialdearen industrializazioari eman zion bultzada ere. Zer esanik ez, gauregun aireportuek duten funtsezko garrantzia,
|
beste
herriekiko eta hiriekiko konexiohandi gisa, zeren munduko toki urrunetara gerturatzen baikaituzte.
|
|
|
Ikerketak ez du inolako formularik egiten, baizik eta aukerak planteatzera mugatzen da; besteak beste, udalei udal zergak lehendik daudenak baino urkila handiagoetan igotzeko eta jaisteko eskumenak ematea, orain, berriz, Ogasunaren ahalmena da. Estanislao Rodríguez Poner estatu idazkariak adierazi zuen dokumentua bosturtekorako udal finantzaketarako sistema berrira bideratuko duen «abiapuntua» dela, eta Espainiako 8.108
|
herri
eta hiriren bizitza ekonomikoari eragingo diola. Espainiako Udalen Federazioko eta Ogasun Ministerioko adituek egindako azterketak, enpresa txiki eta ertainen %90ean Jarduera Ekonomikoen gaineko Zerga (JEZ) kentzearen aldeko 15 alternatiba jasotzen ditu, udalek zerga hori ezabatuz baliabideak gal ez ditzaten.
|
|
|
Gure herriko kale, plaza eta eraikinetan oztopo arkitektonikoak kentzea agintariek gogor hasitako borroka da. Azken urteotan, Espainiako
|
herrien
eta hirien fisonomia minusbaliotasun fisikoren bat duten pertsonen beharretara egokitu da. Hala ere, Elizaren eraikinek oraindik bide luzea dute egiteko.
|
|
2003
|
|
|
Aseguru etxeen galerei dagokienez, Estatu Batuetako erdi mendebaldea joan den apirilean eta maiatzean jo zuten tornadoek izan zuten galerarik handiena, 2.450 milioi euroko kostuarekin. Milanen bildutako aditu batzuen iritziz, giza galera eta galera material handienak arrisku naturalen eraginpean dauden
|
herrietan
eta hirietan biztanleria kontzentratzearen ondorioz ere azal daitezke. Thomas Loster Munich Re aseguru etxearen klimarekin lotutako arriskuetan aditua da, eta 90eko hamarkadaren amaieratik muturreko fenomeno meteorologikoak areagotu egin direla adierazi du.
|
|
|
Udalbiltza hautetsien bitartez," era publiko eta eraginkor batez" EHNA egiteko aukera egongo da, asteburu honetan, Euskal Herriko
|
herri
eta hiri guztietan. Izan ere, euskal herritar guztiak agiria egin eta erabiltzera bultzatzeko Euskal Herriko Naziotasun Aitormenaren tramitazio egun nazionala deitu du, abenduaren 13 eta 14an, Bai Euskal Herriari herri ekimenak.
|
|
|
Eta zer da zuzen irabazi duzuena? Azken hogeita hamar urteotan irakurtzen dudana kontuan edukiz, euskara galtzen joan da zuen
|
herri
eta hirietan. Euskararen eta fusilaren ezkontzak euskararen muinetik urruntzen ditu jendeak behin betiko.
|
|
2004
|
|
|
Gero eta gehiago agertzen dira gure
|
herri
eta hirietako jaietan. Fauna berria da gurean baina arrakasta handia dute.
|
|
|
kirola, moda, ikuskizunak, arrantza, makramea, natura, bidaiak, opera, etxeko abereak... Gure
|
herri
eta hirietako kiosko arrunt bat begiratu besterik ez dago gai horien guztien inguruan erdarazko zenbat aldizkari dagoen ikusteko. Barietatea ikaragarria da, eta espezializazioak irakurle exijenteenaren eskaria ere asebeteko luke.
|
|
|
Etxez etxeko laguntza
|
herri
eta hirietako gizarte zerbitzuetako sailen prestazioa da, hortxe biltzen dira estatuak, erkidego autonomoak eta udalak berak emandako laguntzak.
|
|
2005
|
|
|
Boga sarea, kultur trukerako. Europako hainbat
|
herri
eta hiritako entitateen ahaleginak bateratzea, kultur ekipamenduak partekatzea, edozein adarretako proiektuak »antzerkia, ikus entzunezkoak, arte plastikoa» koproduzitzea... du helburu Boga sare sortu berriak. Portugal, Britainia Handia, Belgika, Espainia eta Euskal Herriko antzoki, antzerki talde eta ikastetxeak ditu kide.
|
|
|
Muhlsteinek badaki garraio merkeen gain ekonomia eraikitzea ez dela gaurko kontua. Gure
|
herri
eta hirien antolakuntza bera horren gainean dago prestatua, zer esanik ez gure inguru osoa urratzen duten autopista ugariena. Baina azken urteotan urrats bereziak eman ditu liberalizazioak.
|
|
|
Horrela,
|
herri
eta hiri askotan ipuin lehiaketak hasi ziren, eta Bilbo, esaterako, ez zen salbuespena izan. Baina, Bilbon antolatu zen lehenengo ipuin lehiaketari ez zitzaion polemika falta izan.
|
|
|
Azalera handiko dendak
|
herrietatik
eta hirietatik kanpora egon ohi dira, beste dendek sor dezaketen lehiakortasuna murrizteko. Lehiakideak egon daitezkeen tokietatik aldenduta, isolamenduak eskaintzen duen monopolioa ziurtatzen da.
|
|
|
Liburuhonetan zehar garrantzi handia emango zaio aspektu identitario honi, izenburuakgarbi uzten duen bezala. Horrela, bada,
|
herria
eta hiria hitzekin, jolastea, erabakidugu.
|
|
|
Guretestuan, eta nahasketarik sor ez dadin, hiritartasuna erabiliko dugu, horren bidez eskubidedemokratikoetan oinarritzen den gizarte hitzarmena azpimarratu nahi baitugu. Gainera, horren bidezondo bereizten dira
|
herria
eta hiria kontzeptuen esanahia.
|
|
|
Herrialde honetan, janarien garrantzia ez platerean dagoen elikagai kantitatearen arabera neurtzen da, zenbakiaren arabera baizik zerbitzatutako platerak; horri esker, jatetxe batzuetan karta mila iradokizun baino gehiago izatea. Gastronomiaz gozatzeko lokalez gain Estatuko tradizionalagoa da, eta jatetxe asko daude nazioartekoa, bai eta egiten dituen janari lasterreko kateak ere urte batzuk agertu dira hainbat
|
herri
eta hiritan. Bertako ardoak Bitartean erabil daitezkeen platerak laguntzeko janaria, Txinako ardoaren kalitate bikaina.
|
|
|
Aperitibo gisa edo menuaren osagarri gisa, arepak eskainiko ditugu. arto irinez egindako eta plantxan edo frijituta prestatutako opilak, lanpostu ibiltariak gogoratuko dituzte,
|
herri
eta hirietako kaleak. Eta postrerako zapore gozoa berreskura daiteke garaiko fruta freskoarena, eta zuku edo mazedonia gozoak eta askotarikoak prestatzea fruta tropikalak, gero eta errazago aurkitzen direnak saltoki handiak edo fruta denda espezializatuak.
|
|
|
EAE dagoeneko egokitzen ari da Nazio Batuen Goi Bilerak proposatutako ekintza programara, euskal erakundeek Tokiko Agenda ezartzera begira burutu dituzten iraunkortasunaren sustapenerako programen bidez; ildo horretatik, Garapen Jasangarriaren Euskal Ingurumen Estrategiak14 2006rako ezarria du Euskadiko
|
herri
eta hiri guztiek Tokiko Agenda propioa izatea, Rio de Janeiron egindako Lurraren Goi Bilerak ezarri zuen moduan.
|
|
|
aurrekontuetako ehuneko jakin bat bideratzen du euskararen sustapenerako; Euskararen Biziberritzerako Plan Nagusia da Hizkuntza Politikaren islarik argiena.
|
Herri
eta hirien tamaina eta euskaldunen ehunekoaren araberako eredu ezberdinak eskaintzen ditu Plan hau abian jartzeko. Bestalde, Administrazioan eta Zerbitzu Publikoetan (Irakaskuntza, Osasuna... bereziki) euskarak izan behar duen presentziaarautu du, besteak beste.
|
|
|
Konpostelako
|
herri
eta hiriak handitu eta indartu ziren, bereziki ostalaritzari eta merkataritzari esker.
|
|
2006
|
|
|
Bada, horrelako estudiorik egin gabe Osakidetzak kontuan hartu duena lurraldeetako eta herri/ hirietako populazioaren hizkuntza portzentaiak. Baina Osakidetzak ez du lurralde,
|
herri
eta hirien euskalduntzea planifikatu behar. Osakidetzaren lana, izatekotan, Osakidetzako profesional edo langileen euskalduntzea izango da!
|
|
|
Erdi Aro arte borrero kargurik ez zegoen, Erdi Aro hasieran sortu zen funtzionario publiko horren figura eta batez ere Erdi Aro amaieran orokortu zen kargua gure
|
herri
eta hirietan. Borreroaren egitekoa zen justizia publikoak ezartzen zituen sententzia biolentoak betetzea:
|
|
|
Arabako basoen, mendien,
|
herrien
eta hiri nagusien inguruak izan ditu oinarri Santiago Yaniz argazkilari bizkaitarrak Suak plazaratutako liburu honetan agertzen diren 100 irudiak egiteko orduan. Urtaro bakoitzaren joan etorrian eta une bakoitzak eskaintzen duen argiaz ederki baliatuz osatuak daude.
|
|
|
hiri zaharren errebaletan sortutakoak (San Zernin eta San Nikolas burguak Iruñean), bideak edo ibaiak eta, oro har, merkataritza bideak elkartzen ziren lekuetan bildutakoak, ibai ahoetan eta portuetan158 (era espontaneoan sortuak sarri eta, gero, jaun baten edo erregearen onespena foruaren bidez erdietsitakoan, beren garatzea bultzatuko zutena). Esan bezala, gehienak hiri txikiak dira, ondorioz, zaila da askotan
|
herri
eta hirien arteko banaketa egitea.
|
|
|
Horietan guztietan, eta tokiko erakundeekin izandako topaketen bidez, Nelson Mandela Children´s Fund Fundazioak Hego Afrikan haurrak birgizarteratzeko hamabi urteko lana zabalduko du, hiesak larriki atsekabetutako herrialdea. “Hiesak modu desberdinean eragiten du
|
herri
eta hiri bakoitzean. Hego Afrikako auzo baxuetan eta landa eremuetan GIBak kutsatutako milioika haur bizi dira.
|
|
|
CONSUMER eroski k gure
|
herri
eta hirietako hirietako istripuen arrazoietan sakondu du du; izan ere, 2005ean, Trafiko Zuzendaritza Nagusiaren (DGT) arabera, 680 oinezkori kostatu zitzaien bizitza. Biktimekiko trafiko ezbeharrak gertatzeko arrisku txikiagoa dagoen ingurunean, gidarien eta oinezkoen bide segurtasunarekin zerikusia duten portaerak eta jarrerak kontabilizatu eta alderatu dira.
|
|
|
Gaur egungo historiako ikerketen arabera uste da gudaldi hori ez zela izan Frantziako historiak mito fundatzaile gisa magnifikatu duen borrokaldi izugarria; uste da indar neurketa bat izan zela, mugak behartzeko egiten ziren" azeifa" haietako bat baino askoz gehiago ez –azeifak ziren musulmanek uda aldera egin ohi zituzten ekitaldi militarrak, etsaiei uztak lapurtu edo erre, eta
|
herri
eta hirietan lapurretak eta sarraskiak eraginez– Gure herriarentzat, ordea, historiak eskaintzen dituen une ezinbesteko horietako bat izan zen, beharbada.
|
|
|
Hotsa, garabi makinen hotsa, motor hidraulikoena da.
|
Herrietara
eta hirietara sartzerakoan gaur egun dagoen ikuspegia: garabiak eta garabiak, etxe berriak eraikitzen ari baitira bazter guztietan.
|
|
|
Hitzaldiaren ondoren, zerbait jan eta luze gabe oheratzea da nire ohitura. Ez naiz sekula parrandazale handia izan, eta nahiago izaten dut hitzaldiak direla-eta bisitatzen ditudan
|
herri
eta hirietako bazter eta parajeak egunez bisitatu indarrak eta sosak tabernazuloetan gastatzea baino. Baina gau hartan guztiz ezinezkoa izan zitzaidan lotara garaiz erretiratzea.
|
|
2007
|
|
|
Hernaniko Onddi eta Urdaburu atzeman daitezke, Urnietako Adarra ere handi ikusten da eta urrunxeago Ernio ageri da, Andoain eta Tolosa artean. Eta mendi horien guztien magal, inguru eta tarteetan, herrixkak,
|
herriak
eta hiriak, adreilu eta hormigoizko etxe txikiak, bestelako eraikin eta zubiak, hirigintzaren fruituak. Dena inurrien pare.
|
|
|
Esaterako, eskuko telefonoaren erabilera zabaldu zen urteetan neurtzaileek jasotako" bakarrizketak" neurketan integratzeko irizpideak landu behar izan ziren. Azken neurtaldian etorkinek gure
|
herri
eta hirietara ekarritako hizkuntzen erabilera proportzioa jasotzeko ahalegina egin da, aurrean daukagun errealitate osoaren zatia baita. Aldaketak aldaketa, neurtaldi bakoitzean metodologia garatu eta osatu bada ere, Iñaki Larrañagaren gidaritzapean Siadecok egindako lehenengo neurketetatik datu jasotze mota honek izan duen ezaugarri bat azpimarratu behar da datuak ongi ulertzeko:
|
|
|
Uholde, ibai eta errekek gainezka egin, hiri segurtasunean izaniko akats, ingurugiroaren endekapen eta bestelako arrazoiak medio,
|
herri
eta hirietako gune batzuk bereziki babestuak daude.
|
|
|
49/ 1960 Legea, uztaileko 21ekoa, Jabetza Horizontalarena, jabeen erkidegoak osatzeko tenorean ezinbesteko gakoa da. Halakoetan bizi dira, bizi ere, gure
|
herri
eta hirietako biztanle gehienak. Horiek, zalantzarik gabe, gure kaleko nondik norakoak moldatzen dituzte.
|
|
|
GKEekin eta iritzi liderrekin bilerak egitea aurreikusten da, kanpainako mezuak zuzenean helarazteko. Gainera, ekitaldiak antolatuko dira Senegalgo
|
herri
eta hirietan, legez kanpoko immigrazioaren arriskuei buruz gogoeta egiteko.
|
|
|
Auzolana herriarendako lana dugu, doanekoa, lanabesak eta materialak eramanez, besta egunetan arituz, bideak eta tokiak konponduz, herriarendako egina. Aunitzetan
|
herri
eta hiri handietan instituzioek konpontzen bide dituzten arazoak edo sortzen dituzten zerbitzuak auzolanaren beraren bitartez egiten dira Arizkun bezalako herri ttikietan, non horrela ez egitekotan, bizitza piskanaka itzali, gazteria urrundu eta etxeak, bideak zein espazio naturalak hondatuko baitziren.
|
|
|
Ezker Abertzaleak Euskal Herriko
|
herri
eta hiri guztietan indarrak biltzera eta sinadurak batzera deitu ditu herritarrak asteotan.
|
|
2008
|
|
|
|
Herri
eta hirien modernizazioarekin batera, bizitza estiloen aldaketa etorri da. Masibotasunerantz jo dute hirigune gehienek, eta kontraesana bada ere, horrek auzokideen arteko urruntzea eragin du.
|
|
|
|
Herri
eta hiriak
|
|
|
Gaitza agertzen zaienean ohartzen dira emakume asko zein komun publiko gutxi dauden gure
|
herri
eta hirietan.
|
|
|
Haziak ernetzeko lur onenak harea asko, ura eta itzala dutenak dira, baina askoz lur desegokietan ere ernetzeko gai dira. Tenperatura epelek mesede egiten diotenez, ibarren behealdean ugariagoa da, eta, hain justu, hortxe daude
|
herri
eta hiri gehienak, eta hortik igarotzen dira garraiobideak.
|
|
|
Erdi Aroan, elizak eta katedralak
|
herri
eta hirietako eraikin garrantzitsuenak ziren. Katedralak hiriaren baliabideak, aberastasuna eta sona adierazten zituen bertako biztanleen eta kanpotarren aurrean.
|
|
|
Uretako landareek gaitasun handia dute inguruko uretatik haientzako elikagai diren osagaiak (mantenugaiak) hartzeko, eta, beraz, uretatik kentzeko.
|
Herri
eta hirietan sortzen diren ur zikinak osagai horietan aberatsak izaten dira. Zergatik ez erabili, bada, landareak ur horiek garbitzeko?
|
|
|
Aldizkarian nagusi zen euskalkiak ere azaltzen du zabalkunde hau bizkaieradun eremuan gertatzea. Edozein kasutan ohargarria da harpidedun gune garrantzitsuenak ez zirela baserriz osaturiko elizate edo herri txikiak, baizik hein batez nukleo urbano edo kaledun
|
herri
eta hiriak. Egon bazeuden herri txikietako harpidedunak han hemenka, baina dudarik gabe erosle gehien gehienak mila biztanletik gorako herri eta hirietan bizi ziren.
|
|
|
Edozein kasutan ohargarria da harpidedun gune garrantzitsuenak ez zirela baserriz osaturiko elizate edo herri txikiak, baizik hein batez nukleo urbano edo kaledun herri eta hiriak. Egon bazeuden herri txikietako harpidedunak han hemenka, baina dudarik gabe erosle gehien gehienak mila biztanletik gorako
|
herri
eta hirietan bizi ziren. Horrek argi erakusten du Euskalzaleren irakurlegoa ez zutela osatzen gaztelaniaz ondo eskolatu gabeko euskaldun nekazari eta arrantzale apalek, baizik hiri edo herrietan bizi ziren erdi mailako euskaldunek.
|
|
|
SanTomaseko jai-eguna dela eta, gure herriko
|
herri
eta hiri asko baserriko produktuz mukuru agertzen dira. Gabonetako ospakizunak hurbil direnez, nekazaritzako ekoizpenik onenek eskaintzen digutena erosten saiatzen gara.
|
|
|
Ekimen honen bidez bi helburu bete nahi dira: batetik, irakurtzeko ohitura sustatzea, eta, bestetik, Espainiako kultura aberastasunen ezagutza eta estimazioa bultzatzea, beste erkidego batzuetako
|
herri
eta hirietara egindako bisiten bidez. Hala, programa sortu zenetik, autonomia erkidegoek hainbat literatura ibilbide sortu dituzte beren lurraldean, 20, gaur egun. Ibilbide horiek astebete irauten dute, eta literatura lan jakin bati, pertsonaia bati edo autore garrantzitsu bati buruzkoak dira. Hala, programatutako bidaiak balio du ikasleek autore baten inspirazio iturri izan diren edo idazlan baten narrazioa gidatu duten lekuak hurbiletik ezagutzeko.
|
|
|
Marokoko segurtasun indarrek sekulako bortizkeriaz erantzuten diete herritarren protesta zibil baketsuei. Marokok okupatutako
|
herri
eta hiriak bahituta daudela ikus daiteke azken boladan, eta hiribide eta kaleak segurtasun indarren kontrol neurriez gainezka daude. Askatu ninduten egunean Mendebaldeko Saharako lehen manifestazioaren 38 urteurrena ospatu zen, eta egun hartan bertan isekak eta bortxakeria ugari pairatu behar izan zituzten herritarrek.
|
|
|
Hiru urte ugaro dira Eusko Jaurlaritzak apustuak arautzeko dekretua onartu zuenetik, eta atzo, azkenik, lehenbiziko bi apustu etxeak ireki ziren Bilbon. Negozioa ia hutsetik abiatu da, baina aurki Araba, Bizkai eta Gipuzkoako
|
herri
eta hiri gehienetara iritsiko dira. Bihar, esaterako, bi saltoki irekiko dira Gasteizen, eta beste bat Eibarren (Gipuzkoa).
|
|
|
McCainek zalantzan dauden lurraldeak ez ezik, berez demokraten aldeko joera dutenak ere behar ditu, presidentetza lortuko badu. Ondorioz, dozenaka mitin eman ditu azken egunetan, nagusiki demokratak diren
|
herri
eta hirietan ere bai.
|
|
|
Soraluzeko zigiluak aspaldian behar zuen freskotasuna ekarri zion Jimmyk lan horrekin, baina batez ere Dantza Baltza proiektuarekin, non Bidaurreta zuzendari artistiko moduan ulertzen dugun. Bestelakoa da orain dakarren lana, tradizioa eta berrikuntza batzen dituena eta
|
herriak
eta hiriak nahastu. Herrialde eta kultura ezberdinetan zehar bidai sonoroa da Cosmonaut Camel.
|
|
|
Txistor usaina hedatuko da asteburuan Euskal Herriko hainbat
|
herri
eta hiritan. San Tomas eguna igandean den arren, Bilbon egun bat lehenago ospatzea erabaki dute.
|
|
|
Euskal Herriko Bilgune Feministak ere gogor salatu du hilketa hau, baita uda honetan bertan gertatu diren beste biak ere. " Zoritxarrez aurtengo udan hiru erailketa eta kontatu ezin den beste bortxaketa eta eraso izan ditugu euskal
|
herri
eta hirietan". Beraien hitzetan, kasu hauek guztiak ez dira soilik baldintza jakin batzuetan izaten diren gertaera isolatuak, baizik eta" edozein emakumek edonoiz bizi duen zapalkuntzaren ondorio bortitzenetakoak".
|
|
|
Azken hiru belaunaldien joanean, pixkanaka pixkanaka ikusi dugu, gure
|
herri
eta hirietara orain arte ezagutzen ez genituen beste kontinente, estatu eta herrietako pertsonak eta kolektiboak iristen direla, kolore eta azentu desberdina zutenak. Kolektibo horiek eta Euskal Herrira orain arte etorritakoek eta etortzen jarraitzen dutenek badituzte elementu komunak; baina, hala ere, badituzte zenbait berezitasun eta gure herrialdean bizikidetzarako beste erronka bat izatea eragin dute, baita gehienek eskatzen duten autodeterminaziorako eta" normalizazio" politiko eta kulturalerako ere.
|
|
|
Hori entzuten dut maiz hona datozenengandik. Bai, uste dut arrazoi dutela, zeren eta asteburu guti da, non ez den gertakaririk gure
|
herri
eta hirietan. Hemen dantza ikusgarria, hor kontzertua, han bertso saioa, hementxe mintzaldia, hortxe erakusketa, eta hantxe antzerkia, eta nik dakit zer oraino... eta zerrenda ez da horretan bururatua!
|
|
2009
|
|
|
Sinadura bilketaren epea apirilaren 30ean amaitzen denez, Legea hauteskunde hauetatik irteten den Legebiltzarrak eztabaidatu du, eta nahitaezkoa da hauteskunde aurretik jakitea bozkatuta izan daitekeen alderdi bakoitzak ze asmo duen errausketa eta atez ateko bilketaren inguruan.Kontuan izan behar da gaur egungo bilketa sistemaren bidez inon ez dela %35a baino gehiago birziklatzea lortu eta EAEko kasuan birziklatutako kantitatea oraindik handitu badaiteke ere kasurik onenean parterik handiena ez dela birziklatuko. Aldiz Kataluniako eta Mallorkako hainbat
|
herri
eta hirietan atez atekoa ipini zutenetik %80a birziklatzen ari dira.Ontzien legeaGainera, mundu guztiak onartzen du birziklatu aurretik hondakinak gutxitu beharra eta honetarako besteak beste berrerabilpena indartu beharra. Legebiltzar honen lana izan luke datorren legealdian Ontzien Legea egitea, non jaso duen nola ontziratuko diren gaiak ahal den alferrikako material gutxien erabiliaz honetarako, ze material erabili hondakinen tratamendua errazteko bidean, zer egin erabilitako ontzi horiekin (berrerabili, birziklatu…) Hondakinak zeroAurreko guztiaren helburua hauxe izan luke:
|
|
|
Iruñean, eta berdin gainerako
|
herri
eta hirietan, ezinezko manikiek begiratzen digute hala kaleetako erakusleihoetatik nola etxeetako telebista pantailetatik. Manikien neurriak eta tamainak ezinezkoak dira, oro har irrealak, baina oso egokiak, hirietako espazio gero eta estugarriagoetarako.
|
|
|
Hazten ari den hirigintza sakabanatuaren fenomenoaren aldean, patetikoak dira euskara sustatzeko gobernueta udal planak. Ildo beretik, ez da alferreko lana izango gogoeta egitea gure
|
herri
eta hirietatik kanpo ugaritzen ari diren olgetako eta merkataritzako azalera handiek, hala nola MegaParkek, Arteak, Urbilek, Txingudik, Gorbeiak eta Olaberriako Carrefourrek eragin dituzten hizkuntza ondorioei buruz, edo AHTk eta halako azpiegitura handiek bizi estiloan, eta, horrenbestez, kulturan eta hizkuntzan eragingo dituzten inpaktuei buruz.
|
|
|
Ez da alferreko lana izango gogoeta egitea gure
|
herri
eta hirietatik kanpo ugaritzen ari diren olgetako eta merkataritzako azalera handiek, hala nola MegaParkek, Arteak, Urbilek, Txingudik, Gorbeiak eta Olaberriako
|
|
|
Auzoan horretarako modurik zeukan andrerik aurkitzen ez bazen, aldea etxeetako gazteek opesten zuten euren burua umetxoari bularra emateko. Baserrietako neska gazteak
|
herri
eta hiri handiagoetara ere joaten ziren aña edo inude lana egitera.
|
|
|
Familiek gero eta kide gutxiago dituzte, lanak gero eta gehiago behartzen gaitu gure ingurutik ateratzera, eta
|
herri
eta hiriak gero eta handiagoak dira.
|
|
|
Israelek alerta ezarri zuen mugatik gertuko
|
herrietan
eta hirietan, Gazan egiten ari den bonbardaketei erantzunez Hezbolak eraso egin ziezaiokeela pentsatuta.
|
|
|
Bihar Ekialde Urruneko Errege Magoen eguna izango da eta horiek ekarritako opariz beteko dira Euskal Herriko etxe asko eta asko. Aurretik, ordea, gaur iluntzean, errege kabalgatak egingo dira gure
|
herri
eta hiri gehienetan.
|
|
|
Arkitekto izar ospetsuez gain, euskal arkitekto gazteen zenbait bulegok ere gure
|
herri
eta hirietan lan handiak sinatzen dituzte. Euskal arkitekturaren Urrezko Aro berri baten aurrean gaude?
|
|
|
Beste
|
herri
eta hiri guztietan bezala, Arabako hiriburuan ere bidegorritik joan dute eta, ez baldin badago, errepidetik. 12 urtez beherako haurrak salbuespen bakarra dira.
|
|
|
Informazioak boterea dakar eta kasu honetan, bizitzak salbatu egiten ditu. Izan ere, lortutako datuak gero eta zehatzagoak izan, gero eta arinen hustu daitezke
|
herriak
eta hiriak. Bildutako informazioari esker,% 30ean hobetzen dituzte euren iragarpenak AEBetako meteorologoek eta eremu bat husteak ekartzen duen kostu ekonomikoa murrizten ere laguntzen du (izan ere, kilometro bateko eremu baten husteak milioi bat dolarreko kostua du, 700.000 euro baino gehiago).
|
|
|
Disko berriaren lehen aurkezpena azaroaren 28an egingo dute Ondarroako Kafe Antzokian eta, ondoren, beste hainbat
|
herri
eta hiritara ere iritsiko da: Bilbo, Donostia, Durango, Azkoitia...
|
|
|
Kalekoak atalak, bere aldetik, Callejeros erreportaje saio famatua hartu du inspirazio moduan eta euskal
|
herri
eta hirietako kaleetan barrena murgilduko da bertoko jende bitxienaren bizimodua ezagutzeko.
|
|
|
Beste
|
herri
eta hiri guztietan bezala, Arabako hiriburuan ere bidegorritik joan dute eta, ez baldin badago, errepidetik. 12 urtez beherako haurrak salbuespen bakarra dira.
|
|
|
Ordu gutxi batzuetan Euskal Herriko txoko guztietara heldu behar izan dira umeen eskakizun guztiei erantzuna eman ahal izateko. Aurretik, Bizkaia, Gipuzkoa, Araba eta Nafarroako auzo,
|
herri
eta hirietan egin dituzten kalejiretan izan da Olentzero.
|
|
|
Elurra izan da ostiral goizeko protagonista, eta Euskal Herriko hainbat
|
herri
eta hiri zuritzeaz gain, errepide sare nagusiko zein bigarren mailako errepideetako zirkulazioa zailtzen ari da.
|
|
|
Eta lurrikarak desegiten du lurra, eta desegiten du lurraren gainean eraikitako guztia:
|
herriak
eta hiriak, etxeak eta elizak! Ulertzen al duzu?
|
|
|
N ESKATOAK, mutilak, soldaduak, eskribauak, erreginaren damak, kontseiluko gizonak, nobleak, bisitariak, Erlijioaren ministroak,
|
herrietako
eta hirietako ordezkariak... jendetza ibiltzen zen harat honat Paueko errege jauregian. Hara lehen aldiz sartu nintzen egunean, horixe iruditu zitzaidan nabarmenena.
|
|
|
Euskal Herriari dagokionez, oso ekimen interesgarriak bultzatu dituzte azkenurteotan Memoriaren Bideak kolektiboak, Geronimo de Uztariz Historia Institutuaketa Eguzki Bideoak izenekoak. ...ren esklaboak Pirinioan), Esklabotza frankismoan, Errepideak eta Fortifikazioak mendebaldeko Pirinioetan izeneko erakusketa ibiltaria, erakusketaren katalogoa den liburu kolektiboa (Bortxazko lanakdiktadura frankistan), Gastonek eta Mendiolak (2007) koordinaturikoa, edotawww.esclavitudbajoelfranquismo.org webgunea34 Ekimen hauek guztiak presenteegon dira Hego Euskal Herriko eta Espainiako estatuko
|
herri
eta hiri askotan, etaoraindik ere aurreikusita dago beraien presentzia beste hainbatetan.
|
|
|
Bestalde, naturari, faunari eta landarediari diegun begirunea
|
herri
eta hiriei aplikatu behar genieke, leku horietan bizi baikara hiritar gizarte gehiena. Parkeak, lorategiak, kaleak, eta etxeak etengabe eta era kolektiboan zaindu behar dira.
|
|
|
Hiria eta bere ondarea ezer baino lehenago oinezko hiritarrarentzat eta erabiltzailearentzat dira, eta ez autoentzat eta kutsadurarentzat. Oinezkoak, bizikletak, autoak edota garraio publikoak zirkulatzeko errail bereziak ezarriz doaz, pixkanaka pixkanaka, gure
|
herri
eta hirietan. Noiz edo noiz, etxebizitzen eta industriaguneen aurrean, eta ongi zaindutako egoitza multzoetan parkeak eta lorategiak agertzen dira.
|
|
|
“Pobrezia murrizteko hiri aliantzak”. Narayanganj eko barrutian, erdialdean, eta beste 22
|
herri
eta hiritan daude martxan. Proposamen berrienetako (2007tik) eta berritzaileenetako bat da.
|
|
|
Gero, adituek tratatu egiten zuten, eta, birziklatze prozesu baten ondoren, kartoia egiteko erabiltzen zuten, besteak beste. Gaur egun, praktika horiek indarrean jarraitzen dute, baina neurri txikiagoan, Espainiako
|
herri
eta hiri gehienetan birziklatze edukiontziak jartzeak aukera ematen baitie herritarrei hondakinak leku berezietan uzteko. Trapero lanbidea bizirik dago, baina baliabideak berreskuratzeko eta kudeatzeko industriak bigarren mailako zereginera eraman ditu.
|
|
|
Herritarrengana gerturatzekoa. Hain zuzen,
|
herri
eta hirietako dendarien lana goraipatu zuen. Gure dendariak, lagunak eta psikologoak ere bazarete sarritan.
|
|
|
Bilbo kalitatezko merkataritza gunea dela esan zuen Azkunak, gaiari heltzeko. Dendek piztu egiten dituztela
|
herri
eta hiriak. Bizia ematen diela.
|
|
|
Datorren asterako martxan egongo da www.nikereahtgelditukodut.org webgunea; han bilduko dituzte abiadura handiko trenaren proiektua gelditzeko konpromisoa duten ahalik eta pertsona gehienen argazkiak. Horrekin batera, webgunean, kanpaina berriarekin lotutako hainbat
|
herri
eta hiritan egitekoak diren ekimenen berri ere emango dute. Bestalde, datorren maiatzaren 9rako, manifestazio nazionala antolatu du AHT Gelditu!
|
|
|
Ia, 800.000 palestinarrek ihes egin behar izan zuten Israelgo indar armatuak gailendu ostean. Ehunka herri palestinar suntsitu zituzten eta haien lekuan eratu ziren Israelgo
|
herri
eta hiriak. Ihes egiterat behartuak izan ziren palestinarren ondorengoak bost milioi inguru dira gaur.
|
|
|
Zisjordaniako 171
|
herri
eta hiri zeharkatzen ditu harresiak milaka palestinar bakartuta utziz. Israel eta Palestinaren arteko aurreneko gerraren ostean (1948) nazioarteak onartutako muga Lerro Berdea ez baitu errespetatzen hesiak.
|
|
|
Negu partean, Euskal Herriko
|
herri
eta hirietan santa eskeko ekintza ugari burutzen dira, gure lurra esnatzea helburu dutenak, gure lurra neguko lozorrotik atera eta udaberriko indar berriaz txertatzeko alegia. Urteen poderioz kristau tradizioak inposatutako santu izen batzuk tartekatu zaizkigu, baina amnesiaren harean apur bat arakatuz gero funtsezko arrazoia zutik dirau, eta gure makilek kantuaren erritmoa markatzea baino zerbait gehiagotarako erabili ohi ditugula ondorioztatzen da.
|
|
|
Hainbat
|
herri
eta hiritan eraikinek kalte material handiak jasan dituzte, eta, ondorioz, Gobernuak erabaki du 5.000 lagun inguru beren etxeetatik ateraraztea, biktima gehiago saihesteko asmoz. Lerro hauek idazteko unean erreskate taldeek lanean jarraitzen zuten, eta agintariek ohartarazi zuten, biktima kopuruak gora egin zezakeela.
|
|
|
Atzo ezagutu genituen festetako eta ekitaldietarako agertokiak muntatzen dituen enpresa batean gertatutako gehiegikeriak. Kolore guztietako alderdiek agintzen duten
|
herri
eta hirietan lan egin dute. Zenbait ekitaldi disdiratsuren eta ezagunen itzalean:
|