|
2008
|
|
|
Gehienak Eusko Ikaskuntzaren web orrian daude eskuragai. Oraingo
|
honetan
herri indigenen egoera eta etorkizunari buruzko ikerketa da aurkezten duena. Arriskuan daudenen bilduma zabala egin du.
|
|
2012
|
|
|
Hitzarmen
|
honek
herri indigenei eta tribalei buruzko 1957ko Hitzarmena berrikusten du.
|
|
|
Nazioarteko lege tresna
|
honek
herri indigenek berezko kultura eta herri izaera dutela deklaratzen du. Aitortu egiten du, orobat, euren aktoretza politikoa eta euren autogobernurako eskubidea.
|
|
|
Prozesu luze
|
honetan
herri indigenek arrazistatzat hartu zuten autodeterminazioa ukatzen zien klausula (IWGIA, 1989: 201) eta hori kontradikzioan zegoela 3.1 eta 35 itun beraren artikuluekin, hauek herri indigenei eskubide berdintasuna bermatzen dietelarik.
|
|
|
Bertan adosturiko minimoak agertzen dira eta horrek ez du, inolaz ere, suposatzen etorkizunean garatu daitezke eskubide berriei uko egiten zaienik. Aldarrikapen
|
honek
herri indigenek bizi dituzten arazo eta itxaropenei heltzen die, haien esperientzian oinarrituta dago eta haien partaidetza zuzenaren eta negoziazio gaitasunaren ondorioa da. Horrelako partaidetza prozesurik NBEren mailan ez da beste inon aurkitu (Burger, 1997).
|
|
|
Kultur manifestazioak, euren testuingurutik atera, gure errealitatera ekarri eta moldatu egiten dira hobeto kontsumitu daitezen, azkenean kultura indigenaren lapurreta, besteganatzea gertatzen delarik. Era
|
honetan
herri indigenen kultura desitxuratu eta idealizatu egin da edo gizabanako anomikoentzako produktu bihurtuz (Noguerol, 1999).
|
|
|
Pilaturiko informazioarekin Iparraldean dauden gene bankuak ondo hornitzea eta ondorengo ikerketarako beharrezkoak diren gaiak eskuragarri izatea posible egingo da. Informazio genetikoaren pilaketa
|
honetan
herri indigenek ez dute inolako etekinik, informaziorik edota aurrerapen teknologiko edo laguntza medikorik jasotzen. Herri indigenen lurretan dagoen bioinformazioaren lapurreta honi biopirateria esaten zaio (RAFI, 1995).
|
|
|
Hamarkada
|
honetan
herri indigenek gorengo ikusgarritasun politikoa irabazi zuten, eta haien aktoretza nazioarteko erkidegoan, baina bereziki NBEren baitan finkatu zen. Aurreko hamarkadetan egindako presio politikoari erantzunez, NBEk herri indigenen partaidetza ahalbidetzeko bideak eta ekimenak bultzatu zituen hamarkada honetan.
|
|
|
herri lurren sistema, ustiaketa eta jabego eskubideak herri edo komunitate bati aitortuz gero, arrotzak ez direla sartuko eta talde barrukoek bakarrik erabiliko dituztela bermatuko da (Colchester, 1999).
|
Hau
herri indigenentzat eta tokian tokiko komunitateentzat positiboa da, onartu egiten delako ingurumen edo baliabide zehatz batekiko mendetasuna duten herriek interes komertzial soila dutenek baino ikuspegi luzeagoa dutela kudeaketa eta ustiaketa gauzatzeko orduan.
|
|
|
1989an onarturiko garrantzi handiko hitzarmen
|
hau
herri indigenen eskubideen mailan erreferentziazko dokumentua dugu. Zalantzarik gabe, une honetan NBEren sistema maila altuena duen herri indigenen aldeko aldarrikapena da.
|
|
|
Hori horrela onartu zen eta 100 estatuburuek baietsi zuten. Hala ere, eztabaida
|
honek
herri indigenekin loturiko praktika politikoa eta eztabaida akademikoa baldintzatu ditu harik eta 2007an Nazio Batuetako Batzar Orokorrak Herri Indigenen Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala onartu duen arte. Izenburuan nabaria den moduan, Laugarren Munduarentzat erreferentzia den dokumentu horrek «Herri Indigenak» dio eta ez «Populazioak» aurreko bertsioek zioten bezala.
|
|
|
Proposaturiko sistema konplexu eta korapilatsu horretan erakusleen artean aurrebaldintza direnen eta garrantzizko diren erakusleen artean bereizi litzatekeela diosku. Ikuspegi orohartzaile
|
honen arabera
herri indigenen arteko antzekotasunak (kolonialismoek eragindako sufrimenduen esperientzia zein Lantaldean partaide izatea) hartzen dira kontuan.
|
|
|
Baina zalantzarik gabe maila honetan egindakoa oso inportantea izanik ere, ez du herri indigenek egindakoaren kronika guztia erakusten. Hori dela-eta, epilogo modura doan azken kapitulu
|
honetan
herri indigenek gizarte mugimendu eta sare altermundistekin egindakoa izango duzu hizpide. Preseskiago herri indigenen kulturan sortu, garatu, hedatu eta nazioarteratu den Sumak Kawsay (hemendik aurrera SMK) aztertuko dugu.
|