|
2000
|
|
|
Irrati izena erabiltzeari egoki deritzot, baina ez dezagun ahantz lehenago tezef eta. radio berbak ere erabili ditugula geure hizkuntzan irratia izendatzeko. Lehenbizikoak, tezefak alegia, hedabide
|
honen
hastapenera garamatza, harigabeko telegrafiak urrats bat gehiago eman zuen garaira. Telegraphie Sans Fils izendapenak laburkina sortu zuen:
|
|
2002
|
|
|
Egoera hau herri aberats anitzena bezalakoa da: ekoizpen sistemaren aldaketak lansaristatze masiboa ekarri du mende
|
honen
hastapenetik.
|
|
2004
|
|
|
Zernahi delarik ere, euskararen patua, beste edozein hizkuntzarena bezalaxe, interes eta jokamolde politiko jakinen arabera moldatzen denez, aho batez onartuko dugu euskaltzale guztiok politikagintzaren eta euskalgintzaren arteko loturaren beharra. Baina, atal
|
honen
hastapenetan iradoki dugun moduan, politikaren berezko tasun onuragarriak eta politizazioaren keria makurrak zehatz mehatz bereizi ondoren abiatu behar genuke bide honetan barrena.
|
|
|
Nolanahi ere, noiztik dabil euskara eta euskaldungoa bide bazterretan zokoratua, beste hizkuntza batzuek jauregi erreinuetan ostatu zuten bitartean? Inondik ere, txit aspaldiko kontuak dira bazterkeria
|
honen
hastapenak.
|
|
2005
|
|
|
Bizkaiko idazleen artean, Euskal Herrikoen artean ere, Gabriel Arestik Egan aldizkarian 50eko hamarkadaren amaieran eta 60koaren hasieran argitaratu zituen ipuinak ipuin modernoen aitzindarietako batzuk ditugu. Artean, genero berri
|
honen
hastapenen sasoian herri eta ohiturazko ipuingintzak zirauen. Oro har, genero honen sorrera 60ko hamarkadaz gero euskal narratiba modernizatze saioan ikusi behar dugu.
|
|
|
(i) Prozesio
|
honen
hastapenenetatik irudi hau gizon berak interpretatu du; lan gogorra da, izan ere, latigoa eskuan duela Jesus egurtu, iraindu eta ziztukatu egiten bait du
|
|
|
Humboldtek, linguistikoa denaren eta gizatiarra denaren arteko sakoneko loturaz kontzientzia hartzen duen unetik, ezinbestekoa ikusten du bere ikerketa antropologikoa eraberritzea eta, zehazki, berau hizkuntzaren estudio zabal bat bezala bideratzea. Hasieran, eta bere ibilbide intelektual
|
honen
hastapenak ezagutu nahian, hizkuntzaren arazoaz nolabaiteko interesa erakusten duten bere lehenengo testuen errepasoa egin dugu. Ondoren bere pentsamenduak 1800 urte inguruan ezagutzen duen" krisia" edo azaltzen saiatu gara eta, honekin, baita bere planteamendu antropologikoen" biraketa linguistikoaren" nondik norakoak ere.
|
|
2007
|
|
|
Hots, saiakera famatu
|
honen
hastapenean, eskaintza labur hau dator: –À Dolorès?.
|
|
|
Jarraian, galdegilearen suposizio inplizituen aurka, pazientziatsuki azaltzen saiatzen da, nazionalismoaren berpizkunderik eta eztandarik ez dagoela, mundu modernoan (Estatu modernoaren agresioekin nazioei, sorreratik berak hartu duen forman) nazionalismoa indar nagusietako bat beti izan dela, ikusi gura izan ez bada ere, eta nazionalismo ez agresibo, identitatearen defentsiboa, gauza guztiz hauta dela.
|
Honen
hastapen teorikoak Herder-en Volksgeist eta partzuergo ideietan seinalatzen ditu. –Each group, laburbiltzen du Herder-en pentsamendua?
|
|
2008
|
|
|
Gaitz
|
honen
hastapeneko sintomak ezagunak dira: eztula, goizean karkaxak eta arnasa hartzeko zailtasuna.
|
|
|
Saio
|
honen
hastapenetan ere agertu zaigu bidegurutzeren batera Jose Maria Pérez Busteroren ahotsa. Orain berriro datorkigu euskal kulturaren ohiko definizioa, abertzaleen definizioa omen dena, zuzendu nahirik:
|
|
|
Gauza jakina da, berriz, aldi errenazentistari mugak jartzea zaila dela; izan ere, bere garapena ez zen eman aldi berean Europako herrialde des berdinetan: zenbait herrialdeetan XIV. mendearen lehen erdian kokatzen da aldi
|
honen
hastapena, bestetan, XV. mendearen bukaeran. Etxeparerentzat tes tuingururik hurbilena izan zitekeen Frantzian, adibidez,
|
|
2009
|
|
|
Gera dadila argi idatzia, etorkizunean historiaren interpretazioak bestelako ikuspegi zirrikituak ere izan ditzan. Iñaki Egaña historialariak berriki idatzitako artikulu batean dioen moduan," dagoeneko begi bistakoa ezkutatzen bada, zer gertatuko da bi hamarkada geroago historialaria legealdi
|
honen
hastapena interpretatzen hasten denean?".
|
|
|
Azken hamarkada honetako ekoizpen historiografikoak erakutsi duen moduan, Ameriketarako euskal emigrazioa fenomeno poliedrikoa dela esan daiteke zalantzarik gabe. Gai
|
honen
hastapeneko hausnarketak, zeintzuen arabera emigrazioa arazo demografiko soila baitzen, aspaldiko bidean geratu ziren, perspektiba berriei tokia utziz, eta mintegi honen hitzaldien edukia horren froga garbietako bat da?. Euskaldunen emigrazioaren zergatientzat oraindik erantzun argi eta erabat adosturik aurkitu ez badugu ere, horren ondorio historikoak aztertzeari ekin diogu ikerketa munduan, batez ere Ipar eta Hego Ameriketan Europako immigrazio masiboa hartu eta onartu zuten nazioetan sortutako euskal kolektibitateen izaera eta nondik norakoak.
|
|
|
Badirudi, krisia dela eta ez dela, baita bestelako arrazoiengatik ere, ez dutela arkitektoek estudio bat sortzeko garairik aproposena. Nolanahi ere, egoera deseroso
|
honetan
hastapenetan dauden estudioek sekulako gizontze emakumetze proba gaindituko lukete, baldin eta berezko lantokia biziaraziko balute, krisiak aitzin.
|
|
|
Erran gabe doa ekimen
|
hau
hastapen bat baizik ez dela, horrelako sareak egunero eraberritu behar baitira.
|
|
2010
|
|
|
Prozesu
|
honen
hastapenean, bi faktore erabakigarri dira azpimarratzekoak: eskulan ugaria, oso merkea eta batzuetan kualifikatua, alde batetik, eta horrekinbatera, Estatuaren esku hartze indartsua prozesuan zehar, planifikatzaile estrategiko aktibo bihurtu zena. Hortaz, Estatuak nekazaritza sektorea eta barne merkatuak babestu eta sustatu zituen, pizgarriekin, eta langileen formazioa bultzatuzuen, besteak beste.
|
|
|
Balio zauzue zuen menskeriekin, balio baitu iragana harrotzea hola, ez duzuea aski lan ez gaurkoarekin, zer irabaziko duzue jakiteak zuen arbasoa Karlomagno ala Hiriart Urruty den?
|
Hau
hastapenetik errana nuen ez zela ideia ona, ze afera dugu guk orain nehondik kurutzatzen ez ditugun askazgo urrundu horiekin. Pfff, 448 lagun!
|
|
2011
|
|
|
Drogen aurkako gerra
|
honen
hastapenetik, begien bistakoa izan da ustelkeriaren, krimenaren, bazterkeriaren, pobreziaren eta beste arazo sozial batzuen gorakada. Estatubatuarren politika zentzugabeak lehen bost urteetan porrot egin zuela agerikoa bazen ere, ordura arte lortutakoa aztertu beharrean estrategia gogortzea izan zen hautatutako bidea.
|
|
2012
|
|
|
izenarekin egin zen ezagun. Biraketa kultural
|
honen
hastapenak. Manipulazioaren eskola, gisa ezagutzen den talde baten lanetan bilatu behar dira, eta talde horretako adituen lanekin osatutako The Manipulation of Literature:
|
|
2013
|
|
|
Mende
|
honen
hastapenetan aurkitzen dugun panorama ez zen askoz hobea. Arabako Euskal Hotsak lanean irakur daitekeenez," Zigoitia, Legutio eta Aramaioko udalek XX. mendearen lehen erdian bazituzten euskaraz mintzo ziren arabarrak, baita Zuia, Laudio, Amurrio eta Barrundiakoak ere, baina kasu bakanagoekin" (Breñas eta Otsoa, 2002)
|
|
|
Bertsolari eta bertsozale dinastia
|
honen
hastapenean Joxe Bixente Zapirain Esain dugu. Joxe Bixente Zapirain Errenterian jaio zen 1820ko martxoaren 26an.
|
|
|
Lan
|
honen
hastapenetik ageri da Eskualduna ko apaizak gerlan guztiz bustiak zirela eta gerlazale ere agertu zirela. Ez zen hori bakarrik; Eskualduna k azpimarratzen zuen apaizak inplikatuak zirela gerlan; ez zen astekariaren inplikazioa bakarrik.
|
|
|
Gogoan ditugun gerlak 1914an lehertu zena eta Bigarren Mundu Gerra dira. Bigarrenak berak lehenari itzal handia egin dio, eta Lehenak lerroalde
|
honen
hastapenean aipatutako gerlari. 1870eko gerlaz ari gara, edo Prusiako gerlaz.
|
|
2014
|
|
|
Orduan, XIX. mendeko bukaeran, mende
|
honen
hastapenean, herriko morala atxikitzea bazuten helburu jende xintxo haiek, nola beraz 1914an, 3000 jende biltzen duen toberak ez du aipamen bat ere Escualdun Ona hain euskaltzale zen apezen kazetan. Beste tobera guzientzat tratamendu bera.
|
|
|
Nola hainbeste mespretxu eta herra apezpikutegiko inkestan? Mende
|
honen
hastapenean" Plaidoirie de la cause grasse" ek, hots jostatzeak, orden publikoaren axolari gaina hartu zion.
|
|
|
Bitarteak ezberdinak dira, baliabide artistikoak ere, herri mailan edo norberaren baitan (idazle, dantza erakusle, antolatzaile) eskatzen duten mobilizazioa ezin ditzakegu erka, baina urrunago ikusiko dugun bezala, mende
|
honen
hastapeneko toberei dagokienez, helburuak ere ezberdinak dituzte. Hortakotz, ongi deritzogu, Herellek egin duen bezala, sailkapenetan sartzeari, eta hitz guziei definizio zehatz bat emateari.
|
|
|
Baina zinez edozein egunez egiten zirena toberak? Mende
|
honen
hastapeneko toberen zerrenda hartuz, ohartzen gara gertatua izan bada tobera urrian egitea, gehien gehienak apiril edo maiatzean iragan direla, bazko zahar, mendekostez, beraz garizumatik landa eta edozein gisaz udaberrian. Lehenik pentsa dezakegu, Zuberoan, maskarada eta pastorala izanez, maskarada inautez egon dela, pastoralak urtaro ederra harturik.
|
|
2015
|
|
|
Kar, kar, kar… Ba orduan zahartu egin naiz. Faseak daude, eta egia da pelikula
|
hau
hastapenetan komedia bat zela, baina une honetan gaiari modu intimoagoan, sentiberagoan heldu nahi izan diot. Oso gustura sentitu naiz istorio hau horrela kontatzen.
|
|
|
Garaiaren izaera politizatu eta bortitza ulertzeko historia
|
honen
hastapenera begiratu besterik ez dago. Izan ere, Ustela aldizkaria kartzela medio sortu zen.
|
|
|
3,30etan arizaleak, pastoral martxaren doinuaz eta zutitua zen publikoaren txaloaldi beroaz, pastoral gunera sartu ziren. Hori izan zen pastoral eder
|
honen
hastapena.
|
|
|
Atal honetan, ordea, Roberto Bermejok aipamen berezia merezi du, berak hasitako bidea gutariko askorentzat erreferentzia bilakatu baita gure inguruan. Roberto, jakin ezazu zure lanak liburu
|
honen
hastapena inspiratu zuela.
|
|
|
'' Hastapen hartan etzen, alta, jende handirik erakunde hunek hainbertze iraun zezakeela sinesten zuenik" dauku erran Pantxoa Etchegoinek.
|
Hau
hastapen hastepenetik erakunde hortako administralari izan zen eta 1997az geroztik zuzendari lanetan dirau. Sakonki mintzatu gira hunekin erakundearen 25 urte horietako lanaz eta hemendik aitzina urratu gogo duen ildoaz.
|
|
|
Jaunak eta andereak, egun on! Biltzar Nagusi
|
honen
hastapenean bi urteburu aipatuak izan zaizkigu: hiruetan hogoita hamar urte hasi zela Herria jarraituki agertzen, eta haren sortzailea, Piarres Lafitte jaun kalonjea, duela hogoita hamar urte zendu zela.
|
|
2016
|
|
|
Biak dira Donostiako Askekintza taldeko kide, eta animaliekiko elkartasun jarrera gisa definitzen dute eurek beganismoa. Mugimendu
|
honen
hastapenetako lau frikietako bi direla diote, harrotasunez.
|
|
|
Prestakuntza eta ezagutza profesionalean gai
|
honen
hastapenak abian jartzeko, Uda Ikastaroak izan daitezke lehen urratsa. Uda Ikastaroek eremu elebidunetan hizkuntzak duen edo eman zaion garrantzia aztertzeko eta partekatzeko aukera eman diezagukete, gaia ikuspegi akademiko eta profesionaletik jorratuz.
|
|
|
Adierazten du antzerki honekin bere helburua ez dela bozen kondenatzea, baina jendearen argitzea, pentsatzen baitu jendea heldua dela, eta gisa horretan errespetagarri dela. Horra zer dioen antzerki
|
honen
hastapenean, sarrera gisa erraten diguna:
|
|
|
Lan
|
honen
hastapenetik bururatzeraino kezka berarekin egin dugu ibilbidea. Nola definitu Ipar Euskal Herrian hogeita hamar urtez iraun zuen antzerkigintzaren Urrezko Garaia?
|
|
|
Lehen urrats honetan, definizio
|
honen
hastapenean, Europako kulturaren zama handia aitzinatzen da, Europa osoan zehar eta baita ere Amerikan.
|
|
|
Horrela mintzo zitzaiguna Donibane Lohitzuneko auzapeza zen Albert Goienetxe doktorea genuen, non eta Baionako Lasserrerenean inprimaturiko Laborarier zonbeit kontseilu berechi ongarri erremedio berriez izenburuko kaier txipian. Ager urtea ez eramanagatik ere, gauza ziurra da joan zen XIX. mende hondarretan zein XX. mende
|
honen
hastapen urtetan ageririkoa zatekeela. Lan horretan, eta aski argi geratu den bezala, Lapurdiko nekazariei hainbat aholku luzatu zizkien ongarri berrien erabilerari buruzkoak.
|
|
|
alde batetik, euskal kantu eta dantza taldeak jinen dira, eta bestetik, Korsikako L' Arcusgi boz eta musika taldea bere diska berriarekin," 30 Anni". Talde
|
hau
hastapenean gitarra joile batek eta lau kantarik osatzen zuten. Urtez urte, taldea aldatu da, egituratu; orain, 5 musikari eta 9 kantari ditu.
|
|
2017
|
|
|
Ordurako liburua inprentan zeukan, baina ikerketarekin jarraitzen zuen. Ni eskuarteko
|
honen
hastapenetan nengoen artean. Aurrez aurreko adeitsuaren ondotik, informazio trukaketa interesgarria izan genuen aldi batez.
|
|
|
Dirua itzultzea galdegina dute eta Espainiako Auzitegi Nazionalak osailaren 23an aztertuko du galde hori. Joseba Azkarraga bozeramaileak hilabete
|
honen
hastapenean erran zuen epaileak ezezkoa ihardesten balu, plataformaren etorkizuna" euskal gizartearen esku" geldituko litzatekeela. Joan den astean, jende ezagun batzuek Guardia Zibilari galdegin diote diru hori Sareri itzul diezaion.
|
|
2018
|
|
|
Abiaburuan aipatutako ikuspegi foucaltiar horren bidez, beraz, diskurtsoa, zentzu komunarekin, hegemoniarekin eta ideologia nagusiarekin parekatu dut. Hainz zuzen ere, atal
|
honen
hastapenean esan dut diskurtsoa egunerokotasuna ulertzeko eta esanguratsu egiteko markoa ez ezik, kontrol sozialerako tresna dela. Hain justu, Baker ek azpimarratzen du hizkuntza dela diskurtsoak eraikitzeko eta ibilarazteko modu zentrala, eta sarkor izan daitezen behin eta berriz errepikatzen direla, finko
|
|
|
Ez gara batere modernoak: ez dugu kultura lehen lerrora ekarri mende berri
|
honen
hastapenean. Hitzaren zokoratze prozesu azkarraren ondorioz, kirola eta gastronomia ipini ditugu lehen lerroa okupatzen euskararik ere ez dute-eta behar, bide batez esanda.
|
|
2019
|
|
|
Azken galdera horrek entsegu, gogoeta
|
honen
hastapenetara eramaten gaitu, non esaten genuen naturak kataklismoak sortzen zituenean kaosera itzultzeko, legendek zioten beti talde txiki, aukeratu bati bizitza barkatzen zitzaiola berriro hasteko; baina nire galdera da, taldetxo hori egoera kaotikora behin eta berriro eramaten gaituena baldin bada, zertarako salbatu?
|
|
|
– Eskualde izaerako eragileen indarrak batu ditugu (Ttikittaka Arabako Errioxako euskaldunon elkartea, IKA Errioxa euskaltegia eta GuardiaArabako Errioxako Euskara Zerbitzua) proiektu
|
honen
hastapenetik. Gainera, tokian tokiko eragileen laguntza badugu behar dugun guztietan.
|
|
|
Honen aurrean irtenbide bat eta bakarra kontzientziazioa eta antolakuntza da, noski. Baina
|
honen
hastapenak funtsezko beste elementu bat du, langileriaren txirotze eta prekarizazioari aurre egingo dion gazte “think tank” herritar bat. Ahalduntzearen maila basikoenetik hasita, aberatsak gero eta aberatsago diren bitartean, 10 urtetan gazteon soldatek %20, 5 bera egin dutela esaten duten Eusko Jaurlaritzaren datu lotsagarriei “no es lo que hay” argi erantzungo dien olatua.
|
|
2020
|
|
|
Magrittek ez omen zuen pipatzen kaleratu nuen Txalaparta argitaletxearekin mende
|
honen
hastapenetan. Filosofiaz eta pentsamenduaz diharduten 120 istorio laburrek" desfilosofatzea zuten xedea:
|
|
|
Bertan, nola bait, XX. mendeko abangoardien isla biltzen zen. Mende berri
|
honen
hastapenetan, non gizarte krisialdia, pandemia eta kaosa eguneroko ogia bihurtu zaigun, Dubuffet aitzindaria baino zerbait gehiago dugu artea bizitza aldatzeko bidean ezinbesteko tresna dela aldarrikatzeko. Gainerako mundu aldatzaileen antzera, Dubuffetek erakutsi nahi izan zigun ustezko errealitatearen azpian mugan zegoena.
|
|
2021
|
|
|
Burdinbide
|
honek
hastapenean pertsonak garraiatzen zituen eta fite merkantziak alde batetik bestera trukatzen hasi zen. Horrek gure eskualdearen garapen ekonomiko garrantzitsua ekarri zuen XX. mendearen hastapenean, Hendaia Europako mapan agerraraziz.
|
|
|
Bertsopaperak izan dira bertsolaritzaren historiaren lehen lerro hauek harilkatzeko elementu garrantzitsu bat. Antonio Zavalak garai hartan kokatzen du fenomeno
|
honen
hastapena: " En este primer tercio de siglo, que termina con el comienzo de la primera guerra carlista en 1833, empieza a florecer el bertso-papera o kanta papera[...]" (1964:
|
|
|
Literaturaren historia mailan, J. Gabilondoren ikuspegi horrek nahi luke zalantzan ezarri azken urteetan eraikia izan den" eredu positibista" euskal literaturaren garapen historikoaz. Haren eraikitze prozesuak garatu baino lehen badauka barreiatzeko arriskua eta, ondorioz, eboluzio baten orde, inboluzio edo, bederen, gelditze baten kronika egin behar genuke, XXI. mende
|
honen
hastapenean.
|
|
|
Geroztik bi bertsetez emendatü da kantorea, idazlan
|
honen
hastapeneko aurkezpenean agertürik deitzüet. Eta honen ürrentzeko, hona orai ezpainetan dabilan kantore osoa, bere bost bertsetekin:
|
|
|
Liburu
|
honen
hastapenean irakur zitekeen haren helburua, hain zuzen" Atarikoa" izenburuko atalean, aipatzen da. Uste nuen kronologiatik ahalik eta hurbilen kontakizunaren modurik egokiena zela.
|
|
|
Azken batean, ikerketa
|
hau
hastapeneko lan bat baino ez da izan, arkitektook arkeologiaren betaurrekoak jantzirik, nafar erret gazteluak ikuspegi global batez ulertzen has gaitezen.
|
|
2022
|
|
|
Sartu berriak gira otsailean, urtero hilabete garrantzitsua San Frantziskoaldean, Gure Euskal Etxea edo Basque Cultural Center erakundearen urtebetetzea baita. Aurten, gainera, biribila, 40 urte beteko direlarik Ipar Kaliforniako euskal kulturarendako arima eta arras baliabide baliosa bilakatu den Euskal Etxe
|
honen
hastapena ospaturik. COVID egoera eta neurriek segitzen dute eta ez da beraz ohi bezain jendetza handia biltzen ahal, baina hala ere egoerak ahalbidetzen duena bilduko da, zientoka euskaldun batzuk, San Frantzisko eta ingurutik, eta baita urrunagotik ere.
|
|
|
GANBILAren ohiko irakurleak badaki, dagoeneko, edizio proiektu
|
honen
hastapenetatik bertatik euskal antzerkigintzaren aniztasuna islatu nahi genuela gure bilduman. Irakurle berriari ohartarazi nahi diogu, badaezpada ere, gure helburu horretan jarraitzen dugula, hau da, poliki poliki, osatu nahi dugula eszenatoki garaikidearen ikuspegi orokorra, baina artista bakoitzak bere berariazko estiloaren ekarpenen bidez eraikita.
|
|
|
• Nolako sentimendua du Patxik zati
|
honen
hastapenean. Eta bukaeran?
|
|
|
Zati
|
honen
hastapenean Patxi hatsanturik edo hatsa ezin hartuz da.
|
|
2023
|
|
|
Paper garrantzitsua jokatzen duela uste dugu, guztiak borobiltasun bat izateko.Andoni Arzallus: Azkenean, batez ere, antzerki
|
honen
hastapenetan, egia da aurrez grabatutako musikarekin jokatzen zela. Usurbil nahiko herri musikaria izanda, bertako musikarien laguntza eskatzen hasi zen dantza taldea.
|