|
2000
|
|
|
Eta ez genuke nehoren ez deusen beldur izan nahi, eta argiaren seme izan nahi genuke, baina gauak bizi gaitu atergabe. Eta hala darama mundu
|
honetan
bat bederak oinpean bere Pagabasoko leizea, herensugez eta munstroz josia, eta hala gabiltza guztiok haren gainean, soka batetik zintzilik, osaba Joanikot bezala... Eta hausten da soka batzuetan, eta erortzen eta amiltzen gara zuloan beheiti, non herensugeak eta munstroak ditugun aiduru —izua eta bekaitza, herra eta zorigaitza—, ahutzak zabal eta hortzak zorrotz.
|
|
2002
|
|
|
Zergatik adiskidetu ziren zakurrak gizakiekin? Jakintsuak puntu
|
honetan
bat datoz: zakurrak gizakiei jan bila hurbildu zitzaizkien.
|
|
2004
|
|
|
Lanak ematen dizkio euskaltzaleari, ez txiki txikiak gainera, konnotazio makurrik gabeko bide neutralak idoro beharrak. Eta oraindik izango da, gertatuak gertatu ondoren, hizkuntzaren definizioa itxuratzerakoan,
|
hau
batetik bestera eta bestetik batera dabiltzan esanahi mezuen tresna huts eta soila besterik ez dela dioenik. Ez izan dudarik:
|
|
|
Gurean nagusi den elebitasunaren aldeko diskurtso oro giza aniztasunaren alde dagoela agian? Besterik ezean, ea argitzen dugun auzi
|
honen alde
bat, alde horrek duen garrantziaz jabetuta. Galdera moduan formulaturik, auziaren jomuga zera izan liteke:
|
|
|
Eta hau
|
honengatik
batez ere: euskal leku izenen ahoskera ez zeharo aldrebesteko eta hondatzeko.
|
|
|
Kaso hauetan hizkuntza gai da, eta arras egoki eta aberats, aspaldiko mundu batez mintzatzeko, nekazaritzako gorabeherez eman dezagun; baiñan ez gaurko mundu teknikoaz, edo administraziokoaz ere. Puntu batean nabarmentzen da
|
hau
batez ere: hitzik eza alor batzutan, ondoko hizkuntzetara jo beharra.
|
|
|
Baina Espainiako komunikabideek beti errezeloz begiratu izan badigute ere –Euskal Herriarekin lotutako berririk txikienari Hiroshiman eta Nagasakin jaurtitako bonba atomikoen oihartzun mediatikoa ematen diotela, azken bolada
|
honetan
batez ere–, nik uste baino zabalkunde eskasagoa izan zuen berri hark.
|
|
2005
|
|
|
–Presa? Ordu
|
honetan
baten batekin geratuta ala. Ez haut bakean utziko hirea kontatu arte.
|
|
2006
|
|
|
Aski da Pérez Galdós en sarrera hitzak irakurtzea, arima eta arraza sinonimotsu legez erabiltzen direla ohartzeko: " La catástrofe del 98 sugiere a muchos la idea de un inmenso bajón de la raza y de su energía...";" nuestra raza, pobre y ociosa, sin trabajo interior ni política internacional, se caracterizaba por la delegación de toda vitalidad en manos del Estado" 500 Oraingoz arima/ arraza espainol
|
hau
batez ere literatoek ikertzen dute –literatur historian edo paisaian ikertzen dute gehienbat–, eta ia beti gaztelaua bakarrik izaten da hori501 Bitartean, ordea, Darwin dago, Mendel dago, garezurren neurketak eta arraza klasifikazioak Europa osoan modan jarri dira; Federiko Oloriz Anatomiako katedratikoak bi milatik gora garezur bildu ditu probintzia guztietatik (1894), antropologia gar... Gehi bekio positibismo historiko eta soziologikoaren egundoko bulkada.
|
|
2007
|
|
|
Senatuak Julio Zesarri egiten zizkion jainko ohoreetako bat hauxe zen: zirkuko jokoetan egiten zen ponpan edo Prozesioan hark thensa eta ferculum a izan behar zuen, hau da, karroza sakratua eta aldare bat,
|
hau
batetik bestera jainko gisa eramana izaten zelarik, gaur egun Goardia Suitzarrek Aita Santua paliopean eramaten duten bezalaxe. Prozesio hauetan zuzi eta kandela biztuak ere eramaten ziren jainkoen imajinen aurrean, hala grekoen nola erromatarren artean(?).
|
|
|
historia erreala, izadian oro bezala, razionala eta logikoa da, ezin da ez izan (ez razionala ez da erreala?
|
honek
batez ere historiarako balio du) 510 Naturan ez bezala (hor nahitaezkotasun itsua da lege), giza historian bere burua garatzen duen arrazoi edo izpiritua askatasunaren kontzientzia da (berdin giza autokontzientzia) 511, hori da historia unibertsalaren zeregina eta jomuga, dio Hegel-ek; h. d., bere burutik arras bestelakotuz, alienatuz, estreina natura materiazkoan kanpotiartu eta gauzatu den Izpi... da), bere burua berak eraikia duen mundu etiko eta zuzenbidezko batean gauzatuz (oro har kulturan), berriro osoki bere burura, baina orain, burutua?, itzuli bidean.
|
|
|
epika eta herriko ipuinak, biak herriaren ahoak sortuak suposatu direnak. Batetik, iturri
|
hau
batez ere ingelesa da?, literatura germaniar eta zeltiko (omen) zaharren testu berrien argirapenak ugari bezain arrakastatsuak izan ziren XVIII. mendearen azken herenean: epika eskandinaviar eta islandiarra (autentikoa), balada eskoziarrak (ez beti autentikoak), Erdi Aroko kanta eta poesia ingelesen moda.
|
|
2008
|
|
|
Nola pentsatzen du ordea auzi
|
honen inguruan
batez besteko militante abertzaleak. Horietako bat aukeratu dugu eledun, eta nik ez nuke esango eledun txarra denik.
|
|
|
Besterik da, ordea, kontraesanaren izaera etnokulturala denean. Abertzaletasunaren mundu
|
honetan
bata zein bestea ordezkapen etnolinguistikoaren biktima izan direnez, biktima izateak ez luke asimilazioa onartutzat eman behar?, orain biak etsaiaren baitako dira nolabait ere. Nazio alienazioaren logika ezkutuak, lehenago ikusi dugunez, geurez ez garena bihurtzen gaitu, hots, etsaiaren baitako eta izaerako?, eta ez garenetik abiatuta nekez eraiki dezakegu izan nahi genukeenaren euskal nazioa.
|
|
2009
|
|
|
Bidegurutzeko isfinje
|
honen aurrean
batek esan lezake: –zentzua badaukat, zirtzikatua bada ere; berritu egingo dut?.
|
|
|
behin bizitza asmatuta, Jainkoak heriotza asmatu behar zuen derrigor!?; ondoren, argudio katea etortzen zitzaion burura, bere ideia gero eta anarkistagoetatik analisi zorrotza eginez: errua ez da Jainkoarena, bala bota duenarena baizik, baita bala bota duenari botatzeko agindua eman dionarena, eta agindua eman duenari agindua emateko aukera eman dionarena ere, azken
|
honena
batik bat, errua kapitalarena baita, azken batean, anarkia ala hil!; jarraian, lagun hilak hartan sinesten ez zuen arren, behin edo behin hala aitortu zion behintzat?, beste munduan imajinatu zuen Alberto. Anarkia ere bazèn Arkadia batean, edo Arkadia ere bazèn Anarkia batean?, zeruko atea zeharkatuta, Ianua Coelli? ; halako batean, gainera, goizeko laurak aldean?, loak erdi harrapatu zuelako edo, burua laino batean bilduta sentitu eta lainoan barrena ontzi bat ikusi zuen, berdez margotua, non bera bakarrik baitzihoan kapitain, harik eta zeruan hegazti handi bat, emakume bat ere izan zitekeen?
|
|
|
bateko urrea zen; galdetu zien lagunei: . Bateko urreak zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa??; erantzun zuten hauek, Chaplinen ezezko keinuari jarraiki, ezetz; jaso zuen
|
honek
bateko urrea; egin zuen beste hainbeste beste hiru batekoekin; jaso zituen hirurak hurrenez hurren, eta gero esan zuen: –Zerk edo zeinek zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa??;. Lore batek!?, erantzun zioten kideek;. Gonzalok lore bat nahi dik, eta lore bat izango dik, bai horixe!?, eta hitzak esan ahala, kartak nahastu, eta arrosa bat atera zuen Chaplinek mahukapetik edo auskalo nondik, mugimendu azkar batean:
|
|
|
bateko urrea zen; galdetu zien lagunei: " Bateko urreak zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa?"; erantzun zuten hauek, Chaplinen ezezko keinuari jarraiki, ezetz; jaso zuen
|
honek
bateko urrea; egin zuen beste hainbeste beste hiru batekoekin; jaso zituen hirurak hurrenez hurren, eta gero esan zuen: " Zerk edo zeinek zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa?";" Lore batek!", erantzun zioten kideek;" Gonzalok lore bat nahi dik, eta lore bat izango dik, bai horixe!", eta hitzak esan ahala, kartak nahastu, eta arrosa bat atera zuen Chaplinek mahukapetik edo auskalo nondik, mugimendu azkar batean:
|
|
|
behin bizitza asmatuta, Jainkoak heriotza asmatu behar zuen derrigor!"; ondoren, argudio katea etortzen zitzaion burura, bere ideia gero eta anarkistagoetatik analisi zorrotza eginez: errua ez da Jainkoarena, bala bota duenarena baizik, baita bala bota duenari botatzeko agindua eman dionarena, eta agindua eman duenari agindua emateko aukera eman dionarena ere, azken
|
honena
batik bat, errua kapitalarena baita, azken batean, anarkia ala hil!; jarraian, lagun hilak hartan sinesten ez zuen arren –behin edo behin hala aitortu zion behintzat–, beste munduan imajinatu zuen Alberto –Anarkia ere bazèn Arkadia batean, edo Arkadia ere bazèn Anarkia batean–, zeruko atea zeharkatuta, Ianua Coelli...; halako batean, gainera –goizeko laurak aldean–... emakume bat zen –Brigitte bera! –, Frantziako ipar kostaldeko hiritik hegan etorria, Domingo estu besarkatzeko eta Domingori mila musu emateko, baita harekin txortan egiteko ere; orduan, baina, bat batean esnatu zen Domingo, kontzientzia txarrarekin esnatu ere; izan ere, zer zebilen bera Brigitterekin txortan, lagun mina zerraldo zegoenean, hantxe bertan?; horregatik, beharbada, ametsak eragindako errudun usteak akuilatuta, buruak atzerakako jauzi bat egin zion, oroimenaren artxibategira, nondik esku ikusezin batek lehen ere hamaika bider errepikatutako pentsamendua aukeratu baitzuen:
|
|
2010
|
|
|
Eta hor sumatzen den euskara euskalki arkaiko bat duk. Gorrotxategi eta Lakarra(
|
hau
batez ere) oker zeudek?. Lakarrak zalantzan jarri baitzuen bere txostenean IZANA horren a, artikulua alegia.
|
|
2012
|
|
|
Goierriko birjina guztiak desbirgatu nituela. Sumatzen nituen begiradak kontzertuaren ondoren, gorrotoa ninietan,, gaur ere eramango dik
|
honek
baten bat, esanez.
|
|
|
Batzuetan esaten zuen: . Inprobisatzen ari nauk?,?
|
Hau
bat batean atera zaidak?. Pentsatzearen ariketa miresgarriak egin izan ditu gure aurrean, ez kontzeptuak pilatuz, bere bizi esperientziarekin lotuz baizik.
|
|
2013
|
|
|
Zentzua hartzen dute iraganeko hainbeste gau bakartik, bilaketa zentzugabek. Une honetan iraganeko une haiek orotasun
|
honetan
bat egiteko. Bizitzaren borobiltzea.
|
|
|
Eta lagundu zion emakumeak Dionixiori traje bat erosten; probatu zuen
|
honek
bat eta beste bat, ezin hobeto geratzen zitzaiòn traje urdin ilun batekin asmatu zuten arte; esan zion emakumeak, akats bat bera ere nahi ez izatekotan, trajearekin bat zetorrèn kolore bertsuko gorbata behar zuela: –Hau, berbarako...?.
|
|
|
Dendan baziren bizpahiru itsusiago; eta ertzetan duen satinaren ordez beste kolore politago bateko puska bat josten diodanean, oso onargarri geratuko dela uste dut. Gainera,___ shireko ofizialak Merytonetik joaten direnean ardura gutxi izango du uda
|
honetan
batek zer janzten duen, eta hamabost egun barru aldenduko direnez...
|
|
|
Eta auzia are tamalgarriagoa da, zeren, nire Charlotte maiteak jakinarazi didanez, bada arrazoirik pentsatzeko zure alabaren jokaera nabarmen hori barkaberatasun neurri oker batetik sortua dela, nahiz eta, aldi berean, eta zeure eta Bennet anderearen kontsolamendurako, jarria nagoen pentsatzera zure alaba, berez, natura gaiztokoa dela, bestela ez bailitzateke gai izango, hain gazte delarik, halako dongekeriarik egiteko. Edonolarik ere, neurri gabe zara errukarri, eta iritzi
|
honetan
bat egiten dute nirekin, ez bakarrik Collins andereak, baina baita Lady Catherinek eta bere alabak ere, zeini nik neuk kontatu diedan afera. Denak datoz bat nirekin endelegatzean alaba batek horrela behaztopa egiteak beste guztien zoria galduko duela, zeren, nor, Lady Catherinek berak hain etorkor dioenez, nor lotuko ote zaio halako familia bati.
|
|
|
Eta lagundu zion emakumeak Dionixiori traje bat erosten; probatu zuen
|
honek
bat eta beste bat, ezin hobeto geratzen zitzaiòn traje urdin ilun batekin asmatu zuten arte; esan zion emakumeak, akats bat bera ere nahi ez izatekotan, trajearekin bat zetorrèn kolore bertsuko gorbata behar zuela: " Hau, berbarako...".
|
|
2014
|
|
|
Hau dena aski gogorra bada ere eta, garai
|
honetan
batik bat, ez letra frantsesetan maiz esaten den bezain arrunta, gure autorearen franko pertsonala baizik, alabaina Renanen ekarpen originalena arrazen kontuan hemendik aurrera hasten da. Arraza zuria, espirituaren monopolioa daukana (kulturarena), bi adar handitan erdibitzen da:
|
|
|
Hiru zaldikoa izaten da kibitka eskuarki, baina
|
honek
bat bakarra zeukan, ile luze, isats luze, indar eta adore handikoa, odol mongoliarraren kariaz.
|
|
|
«Jateko» esan zuen lehor, eta, ukalondoa barandaren gainean ipinita, lainoaren barrenera so gelditu zen, duintasunez beteriko jarrera gogoetatsu batean. Ni izu laborriak hartuko nindukeen, dudarik gabe, otu ez balitzait berak eta bere lagunek gose handiz egon behar zutela, gero eta gose handiagoz egon ere, azken hilabete
|
honetan
batik bat. Sei hilabeterako kontratatuta zeuden (ez dut uste haietako bakar batek ere denboraren ideia garbirik zuenik, ez guk bezala, behintzat, hainbeste menderen buruan.
|
|
2015
|
|
|
Batzuetan bakarrik, beste batzuetan elkarrekin hartuta, liburu sorta oparoa idatzi dute orain arte Martin eta Xabier, Xabier eta Martin Etxeberria anaiek. Honako
|
hau
batera idatzitako istorioa duzue, eleberri beltza. Aurretiaz idatziak utzi dituzte Itxoidazu Cafe de Passy n (2004), Ez dadila eguzkia sartu (2006) eta Arrain abisalak (2009).
|
|
|
Ikusmolde
|
honekin
bat datozenen artean dago Rogelio Alonso ikerlea. Bere tesiaren arabera, 2001etik 2003ra, PPk gehiengo osoarekin agintzen zuen garaian, ETA eta bere menpeko mugimendua porrot erabatekoaren atarian zeuden, errepresio politiken eta legez kanporatzearen eraginez.
|
|
|
–(...) ikus daiteke nolakoa izan den eboluzioa, hots, euskararekiko ardura garbizaletik euskara moderno bat sortzeko ahaleginetara, eta
|
honekin
batean euskara batura.
|
|
|
gogora aldatzeko. Maitasun gai
|
honetan
batez ere, beti ibili izan gera herabe ta lotsati,
|
|
2016
|
|
|
a) Kalkula ezazu banaketa
|
honen
batez bestekoa.
|
|
2017
|
|
|
–Egiak askatuko du Kakux?. Gaineratu du testigantza
|
hau
bat datorrela beste bi gaztek Kakuxen inguruan salatutakoarekin, eta eskerrak eman dizkio. –Guri asko laguntzen digu zuek salaketak jartzeak, bestela isilik egotera derrigortuta gaudelako.
|
|
|
–alu puta honek nondik ateratzen ditik kontu hauek guztiak? Nola konpontzen duk alkahuete zerri
|
hau
bataren eta bestearen kontuak ezagutzeko. Hau duk hau putrea!?
|
|
|
No me jodas.
|
Honek
bat batean gogorarazi baitit Eduardo, eta bankua, eta hipoteka, eta batez ere, nire desgraziarako, bihar dudala etxera buelta, etzi lanera.
|
|
2018
|
|
|
Bide batez, duela zenbait minutu, argiak piztu aurretxoan, atzera begiratu dut, jendeketa honen irri eta solasak hurbilagotik arakatzeko asmoz. Adin guztietako jendea dabil kai
|
honetan
batera eta bestera: familiak haurrekin; bikoteak, gazte zein adineko, elkarri besotik helduta paseatzen.
|
|
|
Ikus Schafer, A New Language for Psychoanalysis, 177 or. Lan honetan eta aurretik Aspects of Internalization liburuan, Schaeferrek garbi uzten du barneratutako espazioen tropoak eraikuntza fantasmatikoak direla, baina ez prozesuak. Interesgarria da
|
hau
bat datorrela Nicholas Abrahamen eta Maria Toroken tesi honekin: «Gorputzeratzea nia lasaitzen duen fantasia bat besterik ez da» («Introjection Incorporation», 5 or.).
|
|
|
Ugalketarako sexualitatearen ikuspegitik gorputz maskulinoa eragile aktibo gisa irudikatu ohi denez, Pagen ikerketaren arazoa da nolabait uztartu behar dituela ugalketaren diskurtsoa eta aktibotasun maskulinoaren diskurtsoa, kulturan normalean elkarrekin doazen baina kasu
|
honetan
bat ez datozen diskurtsoak. Adierazgarria da Pagek azkenean DNA sekuentzia aktiboari ematen diola azken hitza, hau da, finean aktibotasun maskulinoaren printzipioa lehenesten duela ugalketaren diskurtsoaren aurretik.
|
|
|
–Ez iratzarri zure neba, ea etxe
|
honetan
baten bat gau ona igarotzeko gai izan den.
|
|
2019
|
|
|
Mogueime? eta geroago emango diotenaren artean, Moigema, ez pentsa gero horrelako nahasketak behialako garai basatietan gertatzen zirenik, bakarrik, mende
|
honetako
bati buruz jakin genuen hogeita hamar urtez esan zuela Diego Luciano zuela izena, harik eta, paperak erakutsi behar ziren eguna iritsirik, Diokleziano baizik ez zela jakin genuen arte, eta izena aldaturik ez zuen askorik irabazi, izena enperadore batena bazen ere. Izenen kontu hau ez da garrantzirik gabea, Raimundo ezin daiteke Jose izan, Maria Sarak ez luke Carlota izan nahi, eta Mogueimek ez du merezi Moigema dei diezaiogun.
|
|
|
Aurreratuta bazetorren ere, udaberriak ez zion oraindik beroari, lepoak laxatzera eta mahukak altxatzera daraman Austro epelari, atea ireki, nolabait esateko Raimundo Silva bi denbora eta bi urtaro bizitzen ari da, Lisboa setiatzen duten armak dirdirarazten eta sutzen dituen uztail ezin gartsuagoa, eta apiril heze eta gris hau, zeinean eguzkiaren txinpartak, batzuetan, argiari tonu latz bat ematen baitio, diamante leun eta itxia bailitzan. Leihoa ireki zuen, ukondoak eskudelean bermatu zituen, ongi sentitzen zen, eguraldia zakar samarra izanik ere, etxeak bizkarra ematen dio Boreasi, hau da, une
|
honetan
bat bateko bolada txikietan putz egiten duen haizeari, haize boladak etxeko kantoia inguratu eta aurpegia igurzten dioten fereka hotzak dira. Handik gutxira hotzak dago, eta barrura joateko tenorea dela pentsatzen du, eta halako batean jota gelditzen da, jota baina, konturatzen delarik dagoen tokitik ez lukeela telefonoa entzungo hots egingo balu.
|
|
|
Baina esan behar dut sari
|
honek
batez ere poza, poz handia eta emozioa eragin dizkidala. Pentsatzen dudalako, urte hauetako lanaz gain, lan honen azpian dagoen filosofia eta izpiritua ere saritu direla:
|
|
2020
|
|
|
" Zientziak ohartarazi du naturarekin dugun harreman arduragabean sustraitzen dela gaur egun pairatzen dugun krisia. Ezin dugu ahaztu bizitzen ari garen krisi
|
honek
bat egiten duela ingurumenarentzat eta jendartearentzat larriak diren beste krisi global batzuekin, hala nola biodibertsitatearen galera azkartuarekin eta klima aldaketarekin; azken horiek, anbizio politiko eskasa dela medio, konponbide argirik gabe jarraitzen dute oraindik. COVID ondorioetatik osatzeko aukera, bai norbanako gisa eta bai talde gisa, gure erresilientziaren eta eraldatzeko gaitasunaren araberakoa izango da.
|
|
|
Konstantinos Andriotisek bere liburuan, Degrowth in Tourism Conceptual, Theoretical and Philisophical Issues (2008), turismoaren desazkundearen ikerketarako ikuspegi analitiko berri baten beharra azpimarratzen du. Horrela, egile
|
honek
bat egiten du hainbat ikertzailek jarduera turistikoaren dimentsioa eta eskala berriz aztertzeko egiten duten deiarekin, are gehiago turismoaren saturazioak (overtourism), klima aldaketak eta COVID pandemiak (Gossling and Hall) eragindako erronkak direla eta. Moscardok eta Murphyk There is no such thing as sustainable tourism:
|
|
2021
|
|
|
–Urteak dira erretratu bat egin gabe nagoela eta neska
|
honi
bat eskatzekotan nengoen, baina hobeto pentsatuta beldur pixka bat ematen dit. Kontu ilun gehiegi ezkutatzen ditut nire barrena neska gazte bati irekitzen hasteko –esan zuen.
|
|
2022
|
|
|
Ordua da. Ertzainak plaza txiki
|
honetan
bat egiten duten kaleak aztertu ditu. Doi doi zenbatu ditu dozena erdi pertsona.
|
|
|
Aiurri onekoa da, eta orduan ere galdetu zidan: " Hau
|
honekin
bat dator?". Nik beti," ederto".
|