|
2013
|
|
|
Ez dezagun ahaztu XVI. mendeko monarkiarik zentralizatuenak ere (Frantzia, Espainia eta Ingalaterra) oraindik monarkia feudalak direla funtsean, non eta erregea doi doi den oraindik primus inter pares bat baino zerbait gehiago; Frantzian bertan, montmorencytarrak, guisetarrak, albretarrak, bourbontarrak, rohandarrak... egundoko indarra zeukaten leinuak ziren, doi doi valoistarren mendeko (egoera antzekoa zen Ingalaterran, Espainian eta, zer esanik ez, Alemanian, Italian, Polonian...). Hain justu ere garai
|
honetan
eta Frantzian sortuko da subiranotasunaren kontzeptua, ez kasualitatez, Joana Albreten bizitzak ederki ilustratzen duen bezala, kontrakoa baizik: Frantziako erregeek buru egin behar izan zieten gerra zibilei erremedioa emateko teoria politiko gisa baizik.
|
|
|
Halaber, eta EIZIEren lanari esker itzulpen memoriak eta ordenagailuz lagunduriko itzulpena burutzeko tresnak (ikus EIZIEren webgunean Itzulpen memoriak eta Tresnak) nabarmen garatu dira hamarkada
|
honetan
eta horiek itzulpena egitea erraztu ez ezik hizkuntza kalitatea ere ageriki hobetu dute: Xuxenortografia zuzentzaileak, Euskalbareta zenbait Corpusen ekarpenez ari naiz, nabarmen haziz doan euskarazkoez aipatzearren.
|
|
|
Azkenik, hiztegigintza UZEI Euskalterm, OEHetaren EGLUildotik urrats sendoak eman dira hamarkada
|
honetan
eta hurrengoan burutzeko.
|
|
2016
|
|
|
Ez dago dudarik, aurreko autore guztien iritziak eta ideiak kontuan hartu behar direla, eta hala izanda, une
|
honetako
eta etorkizuneko haurrei ahozko literatura transmitituz gero, pertsona berriak sortuko ditugula. Baina, gure barnean zeozer mugitzea lortu duena, eta bere hitzak gure gorputzean betiko gordetzea lortzen duena, Juan Kruz Igerabide da.
|
|
|
Bildu berri ditugun ahozko esapideetatik ateratako ondorioen ostean, memoria honen helburuari atxikitzen gatzaizkiolarik, gogoratu behar dugu ahozkotasunaren garrantzia eta onurak (Colomer, 2010; Igerabide 1993, 2003, 2011) azaleratzea zuela lehen xedetzat lan
|
honek
eta hala azpimarratuta geratu dela, adituen teoriak medio, marko teorikoan. Bertan ikus daitekeenez, ahozkotasunak askotariko onurak izan ditu eta ditu gure bizitzan (Etxaniz, 2004, 2011; Perdomo, 2003).
|
|
|
Dakigularik, EAEko eta Nafarroa Garaiko aurrerapenak baino ez (Eusko Jaurlaritza, 2016d; Nafarroako Gobernua, 2017). Baina Azkue Fundazioak agian bere aldetik lortu bide ditu delako inkestaren EAEko datu gehiago, eta inkesta
|
hau
eta Ortega eta besteren 2016ko Euskal hiztun berriak: esperientziak, jarrerak eta identitateak lana aipatuz, joan den 2017ko otsailaren 21eko Ama Hizkuntzaren Egunaren harian argitaratu bide zuen ondoko txaplata, guztien laburpen.
|
|
|
ikertuz, eztabaidatuz eta gurekin lotuz iraganean euskaldunokin zerikusia izan zezakeen guztiarekin. Ez gara hemen historia klaserik ematen hasiko, baina egin genezake gidoitxo bat euskaldunok lur
|
honekin
eta gizateriarekin lotu izan gaituzten, edo lotu ahal izan gaituzten hainbat garairen inguruan, inongo ikuspegirik ezarri nahi gabe, nahikoa baitugu gu baino lehenago lurrotan bizi izan diren gizakien inguruko interesa piztearekin. Hala interesatzen zaizkigu:
|
|
|
erantzuten deutsi enak. Askok egunero entzuten dabe. Aita Santuarekin, gure Artzainarekin. Eleiz gizon guztiekin?, zure Semeare kin.., Maria dohatsuarekin, apostolu santuekin, zure adiskide izan diran santuekin.., eurekin..,
|
Honekin
eta Honengan.., Espiritu Santuarekin batean??. Ez da, ba, ezelan be arrotza eta desezaguna rekin forma gure artean.
|
|
2017
|
|
|
Ugari da, bestela ere, mendebaldean baliatzen den lexikoa Burunda haranean eta ezaguna dugu, era berean, Burundako hizkeraren eta Mendebaldekoaren arteko hizkuntza ezaugarri kidetasuna. Toponimo
|
hau
eta Burunda bera ere, orduan, horietako beste bi izanen genituzke.
|
|
|
Hori hala izango da, nahiz eta (2a) koan eta (2b) koan determinatzaile buru desberdinak azaldu, hau da, nahiz eta (2a) koan determinatzaile erakusle atxikigabea azaldu, eta (2b) koan determinatzaile mugatzailea azaldu: mutil
|
hau
eta hau mutile aldaerek osatzen dute banaketa dialektala, eta beraz, balio berberak dituztela ondorioztatuko dugu teoria mailan behintzat (2a= 2b).
|
|
|
Ñabardurak ñabardura, lehen eta bigarren mailako erakusleek bi balio har ditzakete. Deixian, hiztunarekiko hurbiltasun maila desberdinak adierazten dituzte
|
hau
eta hori erakusleek (5a). Zenbaitetan, ordea, bi erakusle horiek testu mailako balioa hartzen dute, eta perpaus mailatik gora erreferentzia egiten diote aurrean aipatutako zerbaiti edo beranduago aipatutako zerbaiti:
|
|
|
Bai kasu
|
honetan
eta bai gainerakoetan ere, sakon aztertzeke daude oraindik euskal erakusle atxikigabeek edo atxikiek hartzen dituzten balio deiktiko anaforikoak, eta mugatzaile atxikiak hartzen bide duen irakurketa ez deiktikoa. Izan ere, euskararen historian zein beste hizkuntza batzuen historian gertatu den erakusle/ mugatzaile gramatika aldaketek, fonologiaz gain, balio deiktiko anaforikoen gorabeheretan ere oinarritu behar izan dute halabeharrez:
|
|
2018
|
|
|
[...] Ahotsaren kontrolean sartzen dira
|
hau
eta hori eta hura.
|
|
|
. hiztunek asmatu baldin badute
|
hau
eta hori eta hura.
|
|
|
., ikusten baitut
|
hau
eta hori eta hura.
|
|
|
. konformatzen naiz ikustearekin
|
hau
eta hori eta hura.
|
|
|
Azterturiko bigarren taldea unibertsitateko ikaslez osatua da. Zehazki, 212 kide dira lagin
|
honetan
eta 2011 urtean egin zuten ariketa. UPVEHUn ari ziren Lehen Hezkuntzako Gradua egiten, hiru campusetan (Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan); lehen mailan matrikulatuak ziren, euskarazko adarrean.
|
|
|
[.] Ahotsaren kontrolean sartzen dira
|
hau
eta hori eta hura.
|
|
|
Deialdi hau zuzenduta dago
|
hau
eta hori eta hura. ei.
|
|
|
. hiztunek asmatu baldin badute
|
hau
eta hori edo hura.
|
|
|
., ikusten baitut
|
hau
eta hori.
|
|
|
[.] Ahotsaren kontrolean sartzen dira
|
hau
eta hori eta hura.
|
|
|
. hiztunek asmatu baldin badute
|
hau
eta hori edo hura.
|
|
|
., ikusten baitut
|
hau
eta hori.
|
|
|
Antzinako Erregimeneko Euskal Herri penintsularrean sorturiko literatura eta poesia berraztertzeko bigarren arrazoi indartsua epistemologiko metodologikoa da. Globalizazioaren aldi
|
honetan
eta batez ere (post) kolonialitatearen eta multikulturalitatearen esperientziak aztertzeko garatu diren ikuspegi teoriko metodologikoek tresna aproposak garatu dituzte diglosia egoeran murgilduta bizi izan diren hizkuntza eta literaturetara hurbiltzeko. Alde horretatik ere zenbait urrats emana da dagoeneko eta honako hausnarketa hau ere bide horretatik abiatuko da.
|
|
|
Euskaraz idatzitako liburuari dagokionez, garai honetan hasi ziren sortzen atzerriko lanen euskararako lehen itzulpenak. Era berean, lehen berrargitalpenen garaia izan zen
|
hau
eta lan horietako batzuen ibilbidean sakontzen du Torrealdaik.
|
|
|
argitaletxeak dibertsifikatu egin ziren eta ekoizpen aparatua indartu eta profesionalizatu egin zen. Euskal kultura instituzionalizatu egin zen garai
|
honetan
eta normalizazio prozesu honen ibilbidearen analisia egiten du Torrealdaik, honek edizioan izandako eragina foku izanik.
|
|
2019
|
|
|
Hasierako Watkinsen hitz gogoangarrien izpiritutik inoiz baino hurbilago gara: ez genuke nahi EHHE200
|
hau
eta ez etorkizuneko* EHHE500 edo* EHHE1000 ere euskal hitzen edergailuzko hilkutxa polit huts izan litezen. EHHE euskararen bilakabidea ikertzeko (honen Gramatika Historikoa egiteko) lanabesa da, eta, hortaz, behin behinekotasunean bizi behar du, ez betirako itxi eta beztidura ederretan bildua.
|
|
|
Eta men egiten dio bai lehen edizio
|
honetan
eta bai, adizkiok aliritzira bezala jarririk edo, ondokoetan ere; hau da, pasarte honetan bertan, batzuetan duzu dezun baduzu dezula dezu izango da adizkien hurrenkera (B X: 7), eta besteetan dezu dezun badezu duzula dezu erakoa (C Z:
|
|
|
37 Handia da lehen edizio
|
honetan
eta gutxitu arren, ez da zeharo zuzenduko gerokoetanazaltzen den anabasa (orto) grafikoa, berdin agertzen baitira, esaterako, bear zein behar, honetan zein orretaraco, biotz zein bihotz..., eta maiz asko lerroalde berean jarrita (ikus, esaterako, 84 orrialdea).
|
|
2020
|
|
|
Ondoren Zayas sortu zen eta, azkenik, Zaia ustezko euskal grafia okerra. Itxuragabetze horien nondik norakoak aztertzen dira lan
|
honetan
eta Zalla izenaren egokitasuna berresten da.
|
|
|
Azkenean, zer egin, zer kendu, zer aldatu, zer osatu... prozesu horrek beste emaitza bat ekarri du esku artean duzun gramatika
|
hau
eta EGLU elkarren artean konparatzen baditugu.
|
|
2021
|
|
|
17 Aipamen
|
hau
eta hurrengoak agiri bilduma beretik: AGI. Patronato, 40, N.1, R.5.
|
|
|
Ana Casasek (2017: 41) dio, garaiak ezberdinak izan arren, poesia garaikidean ere bizirik dirauen ezaugarri bat dela
|
hau
eta lehenengo pertsonan idazteko hautua egin izan dela. Emakumeek eroso dihardute autofikzio bidez, eta hizkera askea darabilte euren barneak husteko.
|
|
2022
|
|
|
Nobela gutun batekin hasten da, eta gutun horretan kokatzen da maitasuna. Gutuna Emakumeen Hirian kokatzen da, existitzen ez den leku batean, baina nobelaren epizentroa da gutun
|
hau
eta espazio hau. Hitzen Hiria.
|
|
2023
|
|
|
Aita, Joxe Esteban Etxabe Erauskin (18941978; aurrerantzean JEEE), eta ama, Demetria Erauskin Irastortza (18991985; DEI) ere zaldibiarrak ziren, Goroskindegi eta Urtsuko errota (Utsukurta) baserrietakoak, baserrietakoak, hurrenez hurren. Hamaika seme alaba ekarri zituzten mundu
|
honetara
eta gure berriemailea azken aurreko ninika izan zen. Hogeita bost urterekin Beterrira ezkondu zen eta han bizi da harrezkero.
|