|
2000
|
|
|
Argiako komentariogileak(" Marinel zaharrak", Argia II, 6 or.) ere liburu
|
honen
eta aurreko poema liburuaren artean dagoen alde handia azpimarratu zuen, kartzelan bizi izandako esperientzia jotzen zuen horren kausatzat: "... olerkiak egitearen iraunkortasun horren atzean beste egia hau agertzen zaigu nabarmen:
|
|
|
Liburuaren aintzin solasean Ruper Ordorikak gogoratu egiten du" ez zaigu (la) komeni ahaztea egileak beti edukitzen duela obra helburutzat, sartu bide diren bitarteko guztiak onerako dituela baldin eta xede horrekin bat egiten badute." (6 or.) Aitzpea Azkorbebeitiak aipatzen du zenbait kritikok poema horien lirikotasuna, literaturtasuna eta indarra azpimarratzen dutela. Sarrionandiaren epe honetako kartzelako poemei, liburu
|
honetakoei
eta Marinel Zaharrak en zeudenei," poesia militante" edo" konprometitua" bezalako etiketak jarri izana Azkorbebeitiak arbuiatzen du, aurreiritzietan oinarritzen direlako bere ustez, gaiaren erabilerak obraren asmoa bera ez baitu ukatzen. Lan literarioa" planteamendu ideologiko horren alde egiteko bitartekotzat erabiltzen omen baita eta" konpromezu" horren zerbitzutan jartzen." (J.S.Irakurketa proposamen bat, 76 or.)
|
|
|
Laberintoaren oroimena (Baroja, Donostia, 1989) izenburuaz argitaraturiko saio bilduman Sarrionandiaren lehen poema liburu
|
honetaz
eta hiri horietako bakoitzean omenduriko olerkarien izenak eman ondoren, zera dio Jon Kortazarrek: " Zentzu honetan Sarrionandiaren poesia metaliteratura da, literaturari buruzko literatura, euskaraz egindako collagea.
|
|
2001
|
|
|
Hauen ondoan, J.J. Lasa psikiatraren baieztapenez osatutako testuak benetan dira azpimarragarriak. Dagoeneko Ene Jesus nobelaren epilogotik ezagutzen genuen psikiatra hau, fikziozko pertsonaia bihurtu zaigu nobela
|
honetan
eta bere garrantzi narratiboa dudaezinezkoa da. Askotan ironia izugarriz euskal gizarteaz eta gure topikoez ematen dituen interpretazioekin batera (elkarte gastronomikoetako gizon mantaldunen trabestismo gordeari dagokion pasarteak irribarre bat baino gehiago eragingo du), heriotzarean aurrean gizakiok dugun beldur eta bakardadea, heriotzaren inguruko gizarte eta erlijio sineskeriak, neurosiak,... eta nola ez, protagonistaren ametsetan azalduko den" mater terribilis" a gai dituzten gogoetak daude (hau ere, Ene Jesus eko amaren modura," zapi txuritxoa manga beltzetik ateratzen duena").
|
|
|
jatorriz donostiarra (hau ez dakigu" ideala" den), luzea, esku luzekoa (106), dotorea argia hotza (194), Pariseko arte galeria batzuentzat lan egiten duena (133), baina, batez ere, Juan Martinen begietara" goregi" dagoena. Protagonista maskulinoa txiki sentitzen da emakume
|
honen aurrean
eta txikitasun honen adibidea biek elkarri ematen dioten muxuan legoke: Juan Martinek ongi luzatu behar du Victoria5 Woody Allen:
|
|
|
arotza izatearekin. Aitak altzari onak egiten zituen moduan egiten ditu berak poemak, lan
|
hau
eta askotan entzun zaion esaldia da ofizioa baita, ez kondiziorik gabe, baina ikas litekeena ere badena.
|
|
2002
|
|
|
Simonek Rita arrainek ura baino gehiago behar baitu bizitzeko. Aurreko eleberrian baino metafora eta irudi aberatsagoak kausi ditzakegu eleberri
|
honetan
eta guztiz deigarriak dira kapitulu bakoitzaren amaieran egiten dituen konparazioak. Horretaz gain, Etxeberriaren hizkera sendoa, jario oparokoa, nabarmendu genuke, eta baita eleberri beltzetako elementuen erabilera egokia ere (jazzaren aipamena, gertakarien kontaketa neurtua...).
|
|
|
2 Orotariko Euskal Hiztegian esaten zaigunez," Literatura" hitza bera Orixeren Mireion (1930) azaltzen da lehenengoz. Sintomatikoa, guztiz, berankortasun
|
hau
eta euskal sorkuntza literarioaren helburu nahiz parametroez argibide ugari ematen diguna. ditugu, halaber, 1970eko hamarkadaz geroztik Hegoaldean hedatu den" nobela" hitza, edo XX. mende hasierako zenbait idazle sabindarrek erabili ohi zuten" edeskixuna" neologismoa. Bestalde, logikoa denez, askozaz ere zabalagoa da" ipuin" hitzaren tradizioa.
|
|
|
366) liburuan argitara emandako emaitzak komentatuko ditugu hasteko. Jakina denez, liburu horretan euskal liburugintzaren mundua aztertzen du soziologo
|
honek
eta euskal idazleen artean egindako inkestaren emaitzak iruzkintzen. Hona, jarraian, inkesta horretan" Zeintzuk dira azken 20 urteotako 10 euskal obra hoberenak?" galderari euskal idazleek emandako erantzunak8:
|
|
|
Boccacciok eta bestek novella zeritzen XIV. mendean idatzitako testuei, hau da, prosazko kontakizun laburrei; kontakizun haiek entretenimendua bilatzen zuten abentura edo gertakari heroikoen kontaketarekin. Halarik ere, XVIII XIX. mendeen artean garatu zen indarrez genero
|
hau
eta orduan erdietsi zituen luzerari nahiz idazkerari zegozkion berezitasun nagusiak. Ordurako, ipuingintzak, bereziki eleberri gotikoaren arrakastaren eraginez, gai eta kontamolde berrietara errenditutako narrazioak proposatzen zituen.
|
|
|
(...) Egia esan, begien bistakoa da Otxoluak bere eskuz landu dauzala ipuinok, herri kontalari batek inoiz erabiliko ez leukezan berba, egitura eta esakerak darabilzalako. Otxolua bere garaiko gizona dogu alde
|
honetatik
eta orduan indartsuen ebilen joerari jarraitu eutsan" (55 orr.). Ipuinok herritik jasoak dirala kontutan hartuta, herriko hizkera horretatik nahikoa urrun gelditzen dirala esan behar" (56 orr.).
|
|
2003
|
|
|
Rudolf P. G. de Rijk holandar hizkuntzalariarekin izan zuen harremanak aipu berezia merezi du:
|
honekin
eta honen emazte Virginiarekin, berak eta emazteak, alabak ere harreman estua izan baitzuten. Harreman horren garrantzia datza, holandar hizkuntzalariak Oskillaso izan zuela luzaroan euskara kontuan konfidantzazko aholkulari eta testu zuzentzaile.20
|
|
|
Gabilondo, Fernandoren adiskidea (Iziartxuren aitaren adiskidea), bera ere biajantea, Jaime Ostos kaletik urrun bizi zan.
|
Honegatik
eta gizon bakartia zalako, denbora luzea zan etzuala ikusi bere adiskidea. Komunista porrokatua, bihotzetiko alaitasunik sakonena sentitu zuan Koreako berriekin, bainan bere ogibideak galazo egiten zion alaitasun hau erakustea berarekin hartuemanak zeuzkatenekin.
|
|
|
Baina Urkiolako eleiza honen ardurea dauken abade txalogarriok, azken urteotan, gure Euskal Herri maitearen premina handiren bat jarri ohi deuskue begien aurrean, kristau alkarte lez hori gogo bihotzetan hartu eta, gaurko egun
|
honetan
eta aurrerantzean, premina hori gure otoitz sutsu eta jokabide bihurtu daiten. Aurten, gure arteko lanik ezaren arazo larria jarri nahi izan deuskue aurrean.
|
|
|
geure berba, asmo ta egite guztietan bakezale izango gareala, alkarren anai arreba izango gareala. Eta Urte Barriak Urte Zaharrak baino egun zoriontsuagoak ekarriko al deutsoz gure Herri
|
honeri
eta mundu zabalari.
|
|
|
Mazmarroiztia dalako horri 11 artikulu labur eskaini eutsozan Euzko Gogoan, hiru urtetan (1956, 1957, 1958). Bere bizi guztian ekingo deutso gogotsu gai
|
honi
eta hainbat liburu eskainiko deutsoz, gaztelaniaz: Diccionario Onomástico y Heráldico Vasco (5 tomotan, 1970); Casas solariegas de Bizkaia (tomo bitan, 1987, 1989), Linajes y Casas solariegas de Elorrio (1988), Linajes y Casas de Gipuzkoa (1993), Fogueraciones de Bizkaia del siglo XVIII (1992).
|
|
|
·" Honen bitartez,
|
honekin
eta honegan, zuri Aita Jaungoiko ahalguztidun horri, Espiritu Santuarekin batean, ospe ta aintza guztia, gizaldi ta gizaldi guztietan".
|
|
|
· Mundu
|
honetan
eta mundu honentzat; baina hemen betiko egonlekurik edo aberririk ez daukagula; beti gerora begira, beti bidazti (bidean), erromes.
|
|
|
· Hau holan dala, gaurko mundu
|
honetan
eta ordu honetan gizonaren egarririk bizienak aldien ezaugarri edo seinaleak! zeintzuk direan ikusirik eta azterturik, laikoak itaun hau egin behar deutso beti bere buruari: Nik zer egin nei?
|
|
|
" Tú, ¿ a qué vienes a Teología con esa cara de chaval?" (Egia esan, nire kursoan gazteena ez banintzan be, gazteenetarikoa bai). Aldi
|
honetan
eta euskerearen arlo barruan, badaukat aitatzekorik.
|
|
|
Jantzi
|
hau
eta itxi loari eroaten lasai. Bertora ekarriko deutsut txizontzia, goragalea ostera be etorten bajatzu be.
|
|
|
Edan
|
hau
eta gero jarraitu ni gorrotatzen, eskubidea dozu eta.
|
|
2004
|
|
|
Euskaltzaindiko Txomin Agirre nobela saria 1972an irabazi zuen Haurgintza minetan eleberri
|
honek
eta, 1970eko hamarkadaren hasieran euskal gizarteak bizi zuen politika, kultura eta hizkuntza alorretako aldaketa edo krisialdi egoerak egileari sortzen zizkion kezkak biltzen ditu. Aldaketa trantzean erdiminetan zegoen Euskal Herria, nobelan zehar atoan antzeman daitekeenez.
|
|
2005
|
|
|
Euren jatorriaz ekien apurra, amesetan agertzen jakenaz lotu eben lehenengo, bidaiagidariak esandakoagaz gero. Hari
|
honetatik
eta haretatik tiraka, azkenerako eho eben eho be euren bizitzako istorioa.
|
|
|
Momentu
|
honetara
eta munduko leku honetara etorri behar izan dot egoera hau bizi izateko, jazoten jatan guztia atzerrian bizi nazelarik jazoten jat eta. Urrinera etorri behar, urrineraino aldean ekarri behar koadernoa, zer eta, seguruenik be, nire herrian bertan idatzita dagoala konprobatzeko.
|
|
|
Oro har, genero honen sorrera 60ko hamarkadaz gero euskal narratiba modernizatze saioan ikusi behar dugu.
|
Honi
eta gure mugetatik kanpoan generoak lortu duen ospeari esker.
|
|
|
Egia da, eta hau behin baino gehiagotan aipatu dugu, euskal literaturan olerkigintzak une batetan izandako pisua bazirudien euskaraz poesia bakarrik egin behar zela narraziora pasa dela, eta fenomeno hau oso garai konkretuetan eman da, ipuingintza goraka ari den une batetan hain zuzen, eta guzti honek, nolabait, susmo txarrak sor ditzake jende batengan (eta ez ipuingileen kontra, argitaletxe eta erakundeen aurka baizik). Alabaina, eta 1983 urtea aztertzen hasiz gero, oso fenomeno interesgarria gertatzen da gai honi buruz jakina; 1983an, eta Durangoko Azokarako batik bat, ipuin bilduma pilo bat argitaratu zen urte bukaeran jenero
|
honek
eta hau gertatzen den lehenbiziko aldia dela uste dugu bai kantitate bai kalitatean, euskal literatura produkzioaren pisua hartzen duelarik. 1984ko urtarrilean honako hau zioen X. Etxanizek Argian:
|
|
|
Maldan Behera (1960) balio literario handiko hogeita bat poemako bilduma argitaratu zuen, bertan literatura klasikoan azaldutako ahapaldiez gain, guztiz berriak diren beste batzuk moldatu zituen. Harri eta Herri poesia sozialeko obra ospetsua kaleratu zuen (1964) eta ildo beretik jo zuen 1967ko Euskal Harria, 1970eko Harrizko Herri
|
Hau
eta 1976ko Azken Harria liburuetan, Loramendi, Orixe, Lizardi eta J.M. Iparragirre olerki sariak irabaziz. Antzerkia, 1961ean Mugaldeko herrian eginiko tobera (Toribio Alzaga saria jaso zuena) idatzi zuen; Justizia Txistulari; Madalenaren seme santua; Eta gure heriotzeko orduan eta Beste mundukoak eta zoro bat obrak ondu zituen 1963 bitartean.
|
|
|
Mundu
|
hau
eta gu, Jainkoak eginak gara. Mundu honetan nola ibili jakiteko bere papertxoa eman digu Egileak:
|
|
|
Oso moda zaharrekoak izan nahi ez badugu, Amerikak ideki bideari jarraiki behar alabainan. Nolaz puntu
|
honetan
eta ez gorago aipatu sinestearen gorakadan?
|
|
2006
|
|
|
Aspaldi aspaldian ez etozan uri
|
honetara
eta lehengo tabernetara joateko gogoa egin jake.
|
|
2007
|
|
|
Erdi Aroko dokumentazioa ugaria da, berariaz Nafarroan eta bertako Foru Orokorrean.
|
Honetan
eta beste donazio, testamentu eta halako izkribu zaharretan hainbat euskal izen ageri dira, eta euskararen aldeko interesa duketenak batez ere toki izenak, pertsona izen eta goitizenak dira.
|
|
|
Pozik! Olatuak handiagoak dira alderdi
|
honetan
eta surfa be egiten dabilz. Uretatik urten eta koko bat eskatu dogu edateko.
|
|
2008
|
|
|
Harrigarria! Gerotxoago heldu da
|
hau
eta, atzeko atetik sartuta, komunetik datorrenaren plantak egiten ditu.
|
|
|
Gure neskatoak auzoko Balentinengana etorri barriaren albisteagaz joan ziranean, Ba ete da, gero! bota ei eban
|
honek
eta, horrenbestez, dudearen harra sartu.
|
|
2009
|
|
|
Gure ikerketan, ohikune zahar
|
honen
eta aipatu berri dugun Aita Colomaren Pérez arratoiaren ekandu berriaren arteko gurutzatzeak aurkitu ditugu. Hala, sasoi baten, aurreko gauean gordetako haginarekin batera Pérez Arratoiaren oparia agertzen zen.
|
|
|
Baina Bartolo zapataria,
|
hau
eta handiagorik egiteko be bazala, hori beti esango dot. Hoba izan ez!
|
|
|
Laster entzungo deutsazue erostea: bateko gosea igaro ebala, besteko logurea izan ebala,
|
hau
eta bestea zala; atxakia behintzat ugari.
|
|
|
Badakik, ba... Zeozer egin behar dok mundu
|
honetan
eta.
|
|
|
Jentemodu altua ei jatorko aste
|
honetan
eta, badakizu, ba, ardao ona emon gura deutse. Hemen dakartsudan hau on onik be ez danez, ba, hobeagaitik truke egin gura ete zeunskion edo esan deust.
|
|
2011
|
|
|
Lau urte iraun dau lan
|
honek
eta horreetan urteotan hainbat pausu emon dira: barri emoileakaz egon, grabazinoak egin, argazkiak atera eta beste hainbat behar; eta azkenean bildutako material osoa eratu, sailkatu eta aztertu.
|
|
|
Medikuek ezin eben kasuetan be erredurak eta azaleko gatxak osa tzen ei zituan. Barriemoileetariko bati, ganaduakaz ibilita, legenak oratu ei eutsan legana esaten deutsie gatx
|
honi
eta azkura itzelak emoten ditu, eta plastera horrek osatu ei eutsan. Era berean, Bareziko eskolako maistreari be aurpegiko garauak osatu ei eutsazan, ordura arte medikuak ezetara osatu ezinik ibili baziran be.
|
|
|
Betebeteak izan ziran. Ordu batzuk
|
hau
eta bestea ikusteko geure esku izanik, taldean joaten ginan egunero basilika nagusiren batera, gure otoitz eta kantuekin jubileoa betetera.
|
|
|
Ahaztu ezinak,
|
hau
eta bestea eginaz eta tarteko kantuz, hain bizkor amaitzen jakuzan ikastaldiak: urte baten edo bestean, irakurketa, idazketa; beste urte bitan edo, Bizkaiko idazleak; aditza, geroago; azken urtean Karmelo Etxenagusiari ifarraldeko literaturari buruz agintzen zituan lanen zuzenketan laguntzea...
|
|
|
Irizarrek aurretik gertautako itaunketa bat aurrean izanik, magnetofoia hartu eta aditz
|
hau
eta bestea zelan esaten zan eta ahoskatzen zan hiztun zaharrei, adinekoei eta gazteagoei itauntzea eta magnetofoi horretan hartzea izan zan pozik egin neutsan lantxua, 1974an, 1979an eta 1982an.
|
|
|
Oviedon egin genduzan hiru egunetan, batetik bestera erabili ginduezan bost ikaskidek, gitxienez, euretariko bat gero aitatuko dodan Obdulio zala. Zelako poza hartu eben
|
honek
eta besteek Oviedoraino geugaz etorri zan gure eta euren lagun Xabier S. Erauzkin ikusi ebenean!
|
|
|
Behin, Santa Engraziko Maribel Arrieta, une baten, isilik. Hasten da Mari Jesus, bere eskuei gora eta behera eta alboetara eraginez,
|
hau
eta bestea eta ez dakit zer asmetan eta esaten, eta aurrean eukan Basabeko Loli Arrieta barreari eutsi ezinik. Maribel berea esaten hasi zanean, aurkitu eben barriro be haria eta ondo jarraitu eben.
|
|
|
Honek, dardaraka, niri:
|
hau
eta hau dihardue esaten.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, halako asko galtzen joan dira edo esparru txikietara mugatzen San Isidrok (maiatzak 15) indarra hartu ahala. Gaur egun santu
|
honek
eta bere eguneko jaiak batzen ditu nekazaritza eta abeltzaintzarekin zerikusia duten ezaugarri gehien gehienak.
|
|
2013
|
|
|
Tolosako inauteriak dira Euskal Herrian ezagunenak eta entzutetsuenak. Herri osoak modu berezian bizi du jai
|
hau
eta denak ateratzen dira kalera nola edo hala jantzita.
|
|
|
Herrian ospe handikoa da santa
|
hau
eta bere irudia abesti eta esaunda askori lotuta dago; hauek ezagunenetarikoak:
|
|
|
Ez dago gogoratu beharrik, Aratusteetako mozorro edo mozorrotze erritu
|
hau
eta euron izendatze berbak estu loturik dagozala ume txikiei bildurra sartzeko erabilten diran pertsonaia bildurgarriakaz, batez be gauekoakaz. Haetarikoak dira:
|
|
|
Gure herrian entzute handia dau santa
|
honek
eta beraren irudia kantu eta esaunda askori lotuta dago; ezagunenetarikoak, honeek:
|
|
|
Edozelan be izen
|
hau
eta beronen aldaerak dira beharbada zabalen dabiltzanak Bizkai erdialdean. Azpian datzan berba alkartua:
|
|
2015
|
|
|
Gartzelan bisitatu ninduen Martutene utzi baino egun batzu lehenago Europan barrena erreportaia ideologiko batzu egiten ari zela eta. Euskal Herriaz eta burruka harmatuaz solas egin genuen, Ruper Ordorikak bere poema baten bertsioa musikatu zuela kondatu niolarik apur bat harritu eta boztu egin zen, eta
|
honetaz
eta haretaz ihardun ginen funtzionarioak utzi zigun denboran. Handik hil batzutara, berriz, hara non El Paísen bere erreportaia ideologikoetarik batetan nik ez esan ez pentsatzen nituen topiko batzu neuk esanak legez irakurri behar ditudan.
|
|
|
Ayalde zaharrak aspaldian esan zuen kromletxetan ez baina euskaran zegoela herri honen mamia, baina ez dirudi profeta enteratu zenik. Hizkuntza nortasun nazionalaren adierazpen sakon eta zorrotza da noski, baina gorpu hilekin iharduten duten akademikoek, dialektoa eta" jator" euskalduntasunaren muintzat jotzen dutenek eta euskaldun berritasunari erdaraz trufa egiten dioten protoeuskaldunek ez bezala, guk nahiago dugu lur
|
honetan
eta ordu honetan bizi, borrokatu, maitatu eta sufritzen dutenekin mintzatu. Euskaldun berriekin, ez gutitan.
|
|
|
Era berean, orduko belaunaldi nagusiaren azkeneko eginahalak ageri zaizkigu. Bizirik argitaratu zen Arestiren hondar poema liburua da Harrizko herri
|
hau
eta Jon Mirande Haur besoetakoa, bere lan ziur aski sonatuena, argitara eman eta bi urtera zenduko da. Horien aldamenean belaunaldi berri bat ari da sortzen, poesiaren baitan batez ere esan bezala, gutxiasko 40ko hamarkadan jaiotakoek osatzen dutena:
|
|
|
Zeanuriko Udalari eta bertako alkate dan Izaskun Sagarna andreari eskerrik zintzoena agertu gura deutsagu, honetarako emon deuskun dirulaguntzagaitik. Era berean BBK Fundazioari eta berau zuzentzen dauen Gorka Martinez jaunari, liburu
|
honen
eta Labayru Fundazioak ateraten dituan beste askoren koeditore izan dogulako.
|
|
2017
|
|
|
Une horietan aparte nengoen, erabat, mundu
|
honetatik
eta gerora konturatu naizenez, denboraren ezaguera ihesi zebilen niregandik... Eta horrelaxe jarraitu dut amezgaiztoaren itxura zeukan honetan murgildurik... konorteratu naizen arte.170
|
|
|
" La camiseta ZUGATZ es actualidad". Egia esan, arrakasta itzela izan eban elastiko
|
honek
eta, itxura baten, beste batzuk be inbiditan gelditu ziran. Eta egun baten Alberto Uriona entenatzaileak esan eustan:
|
|
2018
|
|
|
** Testu
|
honetarako
eta aurrekoetarako erabili diren iturriak atlasetniker.wordpress.com helbidean kontsultatu daitezke.
|
|
|
Asko ikusi eta entzun egiten dut erantzun zion, eta horrez aparte neu ere, lehen esan bezala, tentaldian eroria naizelako behin baino gehiagotan, eta
|
hau
eta besterekin hauexek guztiak dakizkit.
|
|
|
Lasai, baina aspertuta zegoen, eguneko orduak nola eman ez zekielako. Bakarrean bazkaltzen zuelako eta arratsalde osoa ere bakarrean joaten zitzaiolako, luze egiten zitzaion gurasoen itzulera;
|
hau
eta beste, bere kezkak burutik kendu ezinean. Geldi egonean, etorkizuna egiaztatuko zion esperantza baten bila hasi zen egunero, erotu antzean.
|
|
2019
|
|
|
Horixe galdetzen die tertuliakideei," Nik gerraz hitz egiten zutenez, hiztegi entziklopedikoetan ez datozen historiak konta zitzaten nahi nuen. ...guna lur zakuen kontra erorita, aho zabalik, eta begiak ahoa baino zabalago ikustean[...] Beti galdetzen nien ea zertan ziharduten uztailaren 17an, ea nabari zuten gerratea bazetorrela; kaleko giroan, lagunen arteko harremanetan sumatzen ote zuten hondamen haren guztiaren iragarpenik, eta haiek Indalecio Prietoz hasten zitzaizkidan, bilbotarra zela oso gizon argia omen zen, Nikolasen esanetan, eta
|
hau
eta hori eta bestea, edo interesatzen ez zitzaizkidan beste edozertaz, garaiko udal hauteskundeez eta" (30).
|
|
|
Ondorioz, literatur lan hau ikasleekin landu nahi duen irakasle horri laguntza txiki bat eskaintzeko modu bat da material
|
hau
eta aldi berean, Beste Gerrako kronikak. Bikote harremanak eta indarkeria Ramon Saizarbitoriaren eleberrigintzan izeneko lanean aztertu ditugun alderdi nagusi horiek ikasleekin modu praktikoan partekatzeko aukera gisa ikusten dugu.
|
|
|
5 Eleberri
|
honen
eta literaturaren inguruan hausnartzea.
|
|
|
2003ko urtarriletik 2019 hasiera arte indarkeria matxistak Espainiar Estatuan 990 emakumetik gora erail ditu. Sartu esteka
|
honetan
eta ikusi zenbat pertsona hil diren orain arte: http://www.violenciagenero.igualdad. mpr.gob.es/
|
|
|
Abesti konkretu honi dagokionez, Thelonious Monkek sorturiko jazz estandar bat da Round midnight eta Bernie Hanighen musikariak letra jarri zion beranduago. Bertsio ugari egin dira abesti
|
honen inguruan
eta horietako bat Ella Fitzgeraldek egindakoa da eta baliteke idazleak bertsio hori buruan izatea. Abestiaren letrari begiratzen badiogu, batez ere bigarren eta hirugarren bertsoak irakurtzen baditugu, konturatuko gara berriro ere Saizarbitoriak ez duela ausaz aipatu abesti hau.
|
|
|
Izan ere, gizarte batean ekoizten diren eta irakurtzen nahiz balioesten diren testuak bere garaiko kontzientzia etikoaren lekuko bilakatzen dira. Euskal narratiban, ahozkoan nahiz idatzian, anekdotaz gain, edo osagai dramatiko gisa krimenek jokatzen duten funtzioaz gain, gizarteko indarkeriaren motibazio eta protagonistez hausnartzeko parada hartzen da eleberri
|
honetan
eta horixe da gure aztergai nagusia.
|
|
|
" Beraz, datu soziologikoetan, genero indarkeriaren inguruan hain diskurtso hedatua badago ere (kontzeptuetan, legeetan, datuetan), euskal literaturan emakume idazleek erreparo handiz hartzen dute gaia. Balirudike komunikabideek mediatizatzen duten gai
|
honen
eta euskal literaturan emakumeek itxuratzen duten genero indarkeriaren artean oraindik alde handia dagoela" (2011: 141).
|
|
|
* Testu
|
honetarako
eta aurrekoetarako erabili diren iturriak atlasetniker.wordpress.com helbidean kontsultatu daitezke.
|
|
2021
|
|
|
Azkenean, hori egiten dute liburua irakurri duzun jakiteko, ezta? Irakurri liburu
|
hau
eta listo. Gelan 10 minutuz edo irakurtzen dugu.
|
|
|
Egiten duguna zera da: literaturan
|
hau
eta hau eman behar dugu, eta listo". (GIR1)
|
|
|
61 Mundu garaikidea sailkatzen den bost autoreen arabera sailkapenak aldatzen dira apur bat belaunaldietako da
|
hau
eta 1995 urtetik aurrera data edo tartea ere autoretik autorera aldatzen den zerbait da jaiotakoak biltzen ditu (Dolot, 2018). Belaunaldi hau, besteak beste, honako ezaugarriek gorpuzten dute:
|
|
|
Guk jasotzen ditugun lanen artean ere, nik sortzaile gazte asko ez dut antzematen" (EIAE1). Ildo beretik, euskal literatur sisteman" hizkuntza gutxitu eta zahar
|
honen
eta bere militantziaren izenean bekatu asko" egin direla eta egiten ari direla uste du IEE1 ek eta ondokoa baieztatzen du: " Bekatu horietako bat da literaturak erudituen eta apaizen gune izaten jarraitzen duela oraindik orain".
|
|
|
Orduan, hori benetan kezkagarria da. Jende askok esaten du onartu dugula egoera
|
hau
eta bilatu egon daitezkeen alde onak; eta, egia da, baina egia da interferentzia asko ere badaudela" (NE1).
|
|
|
Azken bi aste hauek aurrekoetatik bereiziko dira dinamikari dagokionez, sorkuntzarako, sortutakoaz eta prozesuaz hausnartzeko eta hori guztia komunikatzeko espazio izango direlako aste
|
hau
eta hurrengoa. Esaerak dioena apur bat egokituz, artez edo moldez ez, artez eta moldez astinduko ditugu barruak.
|
|
|
Ohar modura, nahiz eta atal bakoitzaren laugarren atalean balorazio orokor bat egiteko tartea zabaldu den, oraingo honetan ez zaie egiteko eskatuko, atal
|
hau
eta hurrengoa, nolabait, batera bilduko ditugulako, eta, hortaz, seigarren atalaren ondoren egingo dugu.
|
|
|
Hamaike in iuk! Esate
|
honen
eta aurrekoen esangurea beti ulertu izan dot halango aldetik ze, euren sasoi ezbardinetan, egin behar izan ebezan beharrak, gustuko zein ez gustuko, oso gogoan eukiezala. Seguruenik, gazte sasoia gogoratzeak eta orduko garaiko bizimoduan egin behar izan ebezanak, adineko egin ziranean, beste era batera eta beste erraztasun bategaz egiten zirala ikusiko eben, eta horrek eroango ebazan halango gogoetak egitera.
|
|
|
Eta
|
hau
eta hori eta dana jota, azkenean harrituta ikusten dot egitekoa eginda dagoala. Holangorik!
|
|
2023
|
|
|
Gainean, argimutila, metalezko txokolate ontzia edo pitxerra jartzen ziren. Eta, sutondoan, zizeilua txixilua, alde
|
honetan
eta aulki batzuk. Han, epel epeletan, katuak zeruan bezala sentitzen zirela diote.
|