|
2000
|
|
|
Erranen nuke gu
|
hasi
aitzin Iparraldeko bertsolaritza mugatua zegoela, kultura mailan. Eta estereotipo bati, baserritarrarenari, erantzuten zion.
|
|
|
Preseski, zuek
|
hasi
aitzin nolakoa zen Iparraldeko bertsolaritza?
|
|
|
Baina, deusetan
|
hasi
aitzin, derradan, justuki eta zuzentki, bertze zerbait: izan ere, bertze nonbait kontatu dizut, jaun André, nola egin zuen ene arimak Felisak kontatzen zizkidan ipuinen aterbetik zientziaren aterberat; baina hirugarren aterbe bat ere izan nuen, bertze biak bezain inportanta, bederatzi hamalau urte bitartean bere babesa eman zidana eta alborat utzi ezin dudana, eta aterbe hura izan zen jaun Marcel Dibarsorok bere irakaspenekin eta bere bihotz liberaltasunarekin eskaini zidana.
|
|
|
Erretorika eta oratoria emaiten zigunean, mihiaren trebatzeko eta geure arrazoinen aitzinatzeko, anaia eta biok eztabaidan ipintzen gintuen jaun Mar celek, erabiltzen eta manaiatzen zituela, hartarakotz, edo Fedro edo Esoporen fabularen bat, bi animalia edo bi pertsonaia antagonikoren solasa biltzen zuena —txirrita eta inurriarena, konparazione— eta guk harrointzat hartu behar izaiten genuena, nork bere arrazoinak defenda zitzan bertzearen aitzinean, jakinik ezen emanaldi haiek bigarren parte bat zutela, zeren lehenengoan txirrita iduri egin zuenak inurri iduri egin behar baitzuen bigarrenean, eta inurri iduri egin zuenak txirrita iduri. Baina, hartan
|
hasi
aitzin, jaun Marcelek oroitarazten zigun ezen biok anaiak ginela, eta, nork berea atxiki behar zuen arren, ez genuela koleratu behar, eta bai dibertitu... eta behartzen ere gintuen kortesiazko salutantziaren egiterat, hala hastean nola akabatzean, adierazi nahi baligu bezala ezen gure arteko solas haiek jostetatik gehiago zutela zinezko polemikatik baino.
|
|
|
Eta,
|
hasi
aitzin, labur erranen dizut: ez nintzen, oro har, dohatsu izan.
|
|
|
Korrida
|
hasi
aitzin, itzain batzuek urez beterik zeuden upela batzuk ekarri zituzten hainbat gurditan, harearen hezatzeko eta bustitzeko. Gero, sumil batzuekin harea aurizki, zanpatu eta zapaldu zuten, eta lurgaina berdindu.
|
|
|
Laugarren zezena Curro Banderasek toreatu zuen. Baina, toreatzen
|
hasi
aitzin, lastozko hiru panpina atera zituzten, burua kartoizkoa zutenak, gorputza kortxozkoa eta zangoak berunezkoak. Eta zezenak panpinak adarkatu, eta hauek zutik erortzen ziren beti ere, zangoen gainean.
|
|
|
Baina, bere argibideak emaiten
|
hasi
aitzin, erran zidan:
|
|
|
Non dira hire koadroak? —galdetu zion osabak, famili kontuak jorratzen
|
hasi
aitzin.
|
|
|
Baina ez naiz horretan luzatuko, eta, hala, ez natzaizu xehero mintzatuko meza
|
hasi
aitzin usaindu nuen giroaz, ez mezaren eta liturgiaren solemnitateaz, ez meza ondoko prozesione ikusgarriaz... ez apezek, apezpikuek eta kardinalek —hiru kardinal baikenituen tartean— zeramatzaten jantziez, edo eliztarrek bizkar gainean prozesionean eraman zituzten pausoetako iduri eta imajina zoragarriez, eta muinari atxikiko natzaio.
|
|
|
—Baina, deusetan
|
hasi
aitzin, fabore bat eskatu nahi nioke. Izan ere, Mattinek ez luke deus ere ulertuko eta nahi nuke hau guztia isilpean eramaitea eta bion artekoa izaitea, apezari eginikako aitor sekeretua balitz bezala.
|
|
|
—Eta ez kezkatu —erran zuen ostatu jabeak—, zeren eta leku ezin seguragoa baita ene ostatua... eta leku ezin seguragoa duzue, halaber, Santo Tomás, halako moldez, non hemen berean baitugu armadako guarnizino bat ere, bere soldaduekin, zeinek babesten baikaituzte kortsarioen eta filibusteroen atakeetarik... baita indiar gorri salbaienganik eta bertako jendeen arteko liskarretarik ere, jakina. Baina jar zaitezte eta har ezazue yaraki pixka bat, bazkaltzen
|
hasi
aitzin... zeren aitzinatzen baitizuet ezen hiri osoan ez duzuela arno xortarik kausituko, Espainiatik aspaldi iritsi behar zuten hornidura untziak iritsi ez direnez gero.
|
|
|
Baina, horretan
|
hasi
aitzin, utzi kontatzen zer erran zidan Piarres Oihartzabal kapitainak, noiz eta Irunen adio egin baitzidan, nik hari eskatu ondoren ezen etor zedila enekin Urbianerat, zeren ama egon baitzitekeen hura ikusteko gogoz ere.
|
|
|
Eta hain ziren errespetutsuak, bertzalde, beren inguruko munduarekin, non, zuhaitz bat ebaki behar izaiten zuten bakoitzean, haren enborra husteko eta, halatan, txalupa edo batel iduriko baten egiteko, barkamendua eta baimendua eskatzen baitzizkioten, trabailatzen
|
hasi
aitzin.
|
|
|
—eta, barrendik hats hartzen zuela, amets baten ertzetik bezala, eratxiki zuen—: Zenbatetan iragan ez ote zitzaion hari burutik, Joanes, bere nekealdi hartan eta bere sukarraldi haietan, errege Filipe II.aren iduria gogoan, ezen nekeak eta sukarrak guztiz alferrikakoak izanen zitzaizkiola, baldin hartu beharreko neurria hartzen ez bazuen, zeren paradisu hark bidaia
|
hasi
aitzin baitzuen bere jabea, erregek, eskua mugitu gabe eta izerdi xorta bat isuri ere gabe, bere eginen zuenez gero, espedizioneak hura bere egin bezain fite...! Harik eta ohartu zen arte ezen ez zegoela korapiloa laxatzerik erregerekin hautsi ezean, eta huraxe zela, hain zuzen ere, hartu beharreko neurria.
|
|
|
Are bakanagoa, aurrean nuen mahai hornitua, gurina, erreximenta eta guzti. Nik etxe horretan ostatu hartu eta goizero kafea prestatzen
|
hasi
aitzin anaiak zer arraio gosaltzen ote zuen, horra maiz gogora etorri eta eskatu gabeko argigarria. Ez nuen galdetu bizigarriak nondik atera zituen.
|
|
|
" Gobernuak arma guztien ematea exigitzen du". " Gobernuak", zioen informazioak, parrafo batean," albistea pozarren hartu badu ere, erakundearekin edozertaz mintzatzen
|
hasi
aitzin, aurre kondizio ezinbesteko gisa, behin betiko su etena eta arma guztien ematea exigitzen ditu". Atezainak eten egin zion:
|
|
2001
|
|
|
Maiatz literatur taldeaz
|
hasi
aitzin, talde bat, lehena Iparraldean, Sarako eskolaz geroztik, Uztaritzeko eta Baionako seminarioak ahantzi gabe?, 1968 urtearen inguruko burbuila kultural moduko giroak aipatzekoak dira. Ondokohamarkadan eraiki ziren literaturako eta, oro har, kulturgintzako tresna garrantzitsuenak:
|
|
|
Negua zitekeen oraino. Bilkura
|
hasi
aitzin, ostatu zoko hartara gonbidatu ninduzun kafe baten edatera. Ez nuen gogorik baina hala ere, hotzak gatibatzen zuen ostatuan zure hatzetarik sartu nintzen.
|
|
|
Eskolako lanetan
|
hasi
aitzin, ardiak deizten genituen; batek kortean begiratzen zituen, xehela zabal eta herts, beste batek ileetarik tinkatzen, beste bi kuxkurturik lurrean, kotxua ardien zangopean pausaturik, ari zirela zirrizti zarrazta melodikoan deizten. Ardi errape laburretan lerratzen, eskuak agudo akitzen zitzaizkigun, baina esnearen xirripak kotxuaren bazter metalikoa jotzen zuelarik sortzen zen musika zinez eder kausitzen genuen, haguntsua eta bakarretan, kakailaz hanpatua.
|
|
2002
|
|
|
hori guztia ikusirik, kontu hauek hain oker eta triste baldin badaude, hain makurka baldin bagabiltza, ez dakit gauzen konpontzeko okinarekin ingelesez hastea gomendatuko nukeen edo, oraingoz behintzat, bere horretan uztea dena dagoen moduan, aldamenekoekin zenbatenaz eta trabatuagotzeko tematzen garen, hanbatenaz izango baita euskara kontrara tratatua. Uste baitut, datu horien arabera, gizarte elebidun baten alde egiteko arrazoi pila bat ematen zaigula hor, esperimentuekin
|
hasi
aitzinetik. Gainera, familia guztietan badugunez urruneko edo hurbileko norbait euskaraz ez dakiena, pentsa zer aurpegi mota jarriko lukeen egun batetik bestera ingelesez hasten baldin bagintzaizkio.
|
|
|
lehenak marrazki guziak kausitzen ditu; besteak, aldiz, hiru huts egiten ditu aldi guziez. Egin molde pedagogiko honek (ariketa
|
hasi
aitzin, lan zuzena eta lan okerra erkatzea)/ an baten erreusitzeko egin beharren azal� tzera bultzatzen du; ikasleek hiztegi berezia finkatzen dute eta erabiltzen; beren/ ana aitzinetik ikusten dute, ohartuki lan egiten eta beren emaitza ebaluatzen. Ororen buru, haurrak hobeki badaki zer egin behar duen eta nola, zer" ez duen egin behar" badakielarik.
|
|
2003
|
|
|
Hori ere enpresaren araberakoa da. Orain enpresei eskatzen diedana da,
|
hasi
aitzin lan puska bat egiteko komertzialki edo marketing mailan. Alegia, merkatuaren kutxa edo poltsa hori ongi definitzeko, diseinatzaileek arrapostu zuzenena egiteko.
|
|
|
Oroitzen naiz orobat, Descartesen duda metodikoa komentatu nahi zuelarik, Piarres Narbaitz gure irakasle zenak, Jacques Maritainen gomendioa errepikatzen zigula: Distinguer pour unir, erran nahi baita, edozein auzitan, bateratzen
|
hasi
aitzin, behar dela ikasi ongi bereizten.
|
|
2005
|
|
|
Martin Landerretxe aphezak, Biltzar lagun bethiereko Iskribariak eta Euskaltzaingoko edo Euskal Akademiako hamabietarik batek kondatu digun bezala, biltzar lanak
|
hasi
aitzin, hiri buruzagiek eta hekien artean Batita Anxo kantonamenduko Kontseilari jeneralak, batetik, Etienne Decrept biltzar buru lehenak eta haren buruzagi lagunek, bertzetik, agur eta jendetasun hoberenak egin ziozkaten elgarri. (Ikus Euskalzaleen Biltzarraren 1919ko urtekaria).
|
|
|
– Zakur kaikua, toma txokora! –esan zion Damianek, eta zakurra, aldendu ordez, hurbildu zitzaionean, fereka egin zion bizkarrean, bere gelan sartu eta idazten
|
hasi
aitzinetik.
|
|
2006
|
|
|
Egunean berean, garbitzaileak taldeka banatzen dira eta bakoitzak arduradun bat izaten du. Lanean
|
hasi
aitzin, ezbeharrik ez gertatzeko hartu beharreko neurriak azaltzen zaizkie laguntzaileei. Bidenabar bildutakoa birziklatzen delako, koloredun zakuak zertarako izaten dire zehazten da.
|
|
|
Ulertzen dut, haren begiak ilundu ziren?, baina zure aita izan arren ez da biziki inportanteaene kontaketan, edo beharbada bai, baina ikusiko...
|
Hasi
aitzin, nahi nuke jakin nolakoak diren, zuzen, zuen ametsak. Zeren hemengo sinesmenetan erraiten da hildakoek dituztela ametsak igortzen, eta kasu berezi bat izanez gero, erraiten dahildako pertsonak mundu honetan egindako hutsak bere familiako norbaiti pagarazi edo konponarazten dizkiola.
|
|
|
Lo petit basco bataiatua ninduten, beren amultsutasun zakarrean. Départen, erasoa
|
hasi
aitzin, Jainkoari otoitzean ikusiak nituen zenbait ordu lehenago.
|
|
|
Bazkaltzeko tenorean, hortaz, frantsesa baizik ez zen aditzen mahai inguruan. Salbuespena jaten
|
hasi
aitzin egiten genuen, begiak hetsirik:
|
|
|
Txaloz hartu zuten ekitaldi ofizialean, hizketan
|
hasi
aitzin. Ahots dardartiz mintzatu zen:
|
|
2007
|
|
|
Baina
|
hasi
aitzin, gogora dezagun Hume-ren esaldi gogor hau: –Religion is a sick man, s dream?.
|
|
|
Horretarako etxean egiteko aukera aproposa izan liteke azulejuen kolorea aldatzea. Dena den, hori egiten
|
hasi
aitzinetik zenbait aholku bildu ditugu. Deus baino lehen garbitzea komeni da, batez ere sukaldearen kasuan, grasarekin eta baporearekin zikindua edo hondatua egon daitekeelako.
|
|
|
Bazkarirako 170 lagun bildu dira, alde batetik, mahai nagusian Herriko Alkatea Juan Fermin Mitxelena eta bere andrea Victoria Gortari, lesakako apeza Ander Gillegi eta eskualdeko eta Lesakako Nafarroako Aurrezki Kutxako arduradunak, bestaldetik 6 omenduak eta haien familiak hiru mahaitan banatuta, eta azkenik, gainerako elkarteko kideak, zuzendaritza batzordekoek haien mahaia zutelarik. Jaten
|
hasi
aitzin Nafarroako Kortesen Himnoa entzun dute eta ondotik, herriko alkateak bi hitz erran ditu, eta Ander Gillerik otordua benedikatu. Ekitaldi ofizial guziak bukatuak zirela, lasai ederrean bazkaldu ahal izan dute eta ondotik dantzatu.
|
|
|
Agorrila zen Avaloneko lur besoan. Xori zuri lerdenei aste guti gelditzen zitzaien umeen hazteko eta, bidaia luzea
|
hasi
aitzin, eguzkiz asetzeko. Laster etorriko zen hego urrunetako lurraldeetara hegaldatzeko tenorea.
|
|
|
XIX. mendean zabaldu zituen Concordia karrikako fronton hark ateak. Igande eguerdian musika banda batek Kubako Ereserkia eta Gernikako Arbola –Es desir, el himno de los fueros o libertades vascas– jotzen zituen partida
|
hasi
aitzin, eta jendea zutitu egiten zen entzuteko. Habanako hiriak ez zuen hainbateko ekarpena aitortu gabe utzi nahi; zorretan zeuden Euskal Herriarekin betiko, eta bere garaian ezagututako mailara jaso nahi zuten pilota.
|
|
|
Aparatua abian, diskoaren maniobrari erreparatu zion. Melodia
|
hasi
aitzin gizonezko gazte bat hurbildu zitzaion solas bila. Ez zuen susmorik ateratzeko batere arrazoirik, baina, arrotzaren paranoiak bitarteko, dolarraren usainean edo Barne Sailaren agindura zetorrela egin zitzaion.
|
|
|
Ohi ez bezalako adiskidetasuna zegoen bien artean, eta Migelek ez zuen arriskuan paratu nahi. Aski zen gatz ale bat sua bizitzeko, ez zen maite minaren lakioaz sobera fio; errukia eta nahigabea eragiten ahal zituen aldi berean eta, aspaldiko konfiantza pitzatzen
|
hasi
aitzin, gauzak bere lekuan uzten saiatu zen, zeren...
|
|
|
Hau da nik emanen dauzutan kontseilu bat, sekretuzkoa baina eraginkorra izan ditekena, nihaurek frogatu baitut zure adin bertsuan nintzelata. Meza
|
hasi
aintzin, Jainkoak barka dezadala, edan itzatzu bi ttortta vodka basotarat urekin, eta ikusiko duzu nola aisezia eta ausartziak etorriko zauzkitzun. Zoaz Jainkoaren babesean.
|
|
2008
|
|
|
Beti berdin da. Bestak
|
hasi
aitzin, denak hitzeman, eta egitaraua irakurri ondoan, betiko desilusioa dugu».
|
|
|
Kolore ezberdineko zingoleria baten medioz emana diote horren aintzinaldeari basurde buru baten itxura. Lan hori eginik, ortzegun goizeko argia
|
hasi
aintzin, gure bi sorginak ostatu aldeko toki zabalean dira. Bide bazterrean, jendeketakoaren geldigunean diren Putzuxka horietako urak ezarri dituzte tindu erhauts gorriz beterik.
|
|
2009
|
|
|
Alderdi politikoen boto bilakaera aztertzen
|
hasi
aitzin, kontrastatu ditzagun boto subiranozalearen (EB barne) eta konstituzionalistaren kopuruak: EAJ+ Ezker abertzalea+ Aralar+ EA+ EBk 633.649 boto jaso dute.
|
|
|
Banuen etsenplu bat. Parisen, gerla
|
hasi
aitzin, 1937an eta 1938an, Eresoinka deitu taldeak bildu zituen 101 kantari, dantzari, txistulari eta musikari. Ikusi nituen Pleyel salan 1937an.
|
|
|
Epaiketa, gerra kontseilua?
|
hasi
aitzin ere, Nazario Orbek ez zuen dudarik, bere ohiko jokabidea zen anai arreben arteko istiluetan. Teofilo Mariak zuela arrazoi:
|
|
|
Gero, atzetik emaztea zuela, apaiz mediku abokatuengana hurbildu, haiek agurtu, eta bostak gela batean itxi ziren, bazkaltzen
|
hasi
aitzin.
|
|
|
Haizeak hor inarrosten zuen indarrik handienaz. Hotza berriz ere gutaz jabetzen
|
hasi
aitzin, beren burua zigortzera abiatu ziren penitentziagile batzuk. Ikustekoak ziren inguratzen nindutenen begitarteak!
|
|
|
Segundo batzuk behar izan ditu publikoak nahi zuen baina espero ez zuen hitza egiazki entzun duela ohartzeko. Eta lehen txaloak, oihuak, eta txalo zaparrada... nahiz eta epaileak epaia irakurtzen
|
hasi
aitzin erran erabakiaren erreakzio agerraldirik ez duela nahi. Nik hori entzutean ulertua nuen auzia irabazia genuela, erran du geroago, publikoko batek.
|
|
|
Teletovic hasierako bostekoan jarri zuen Ivanovicek, entrenatzaileak bai baitaki bosniarra berreskuratu behar duela. Konfiantzarik gabe aritu da azken hilabetean, fisikoki justu, eta titulua lortzeko kanporaketak
|
hasi
aitzin sasoi betean behar du Tauk Teletovic. Erantzun ona eman zuen apustuak, Teletovicek 10 puntu saskiratu baitzituen lehen laurdenean.
|
|
|
–Gure tropak eskualde horretan zabaltzen hasi direnetik, azkar egiten ari gara aurrera?, gaineratu du izenik eman nahi izan ez duen beste armadaburu batek. Erasoaren fase hori
|
hasi
aitzin, Pakistango gerra hegazkinek Malam Jabbako eski estazioaren inguruak bonbardatu zituzten herenegun eta atzo.
|
|
|
Nafarroa Garaitik proposatu zien hasiera batean Baxenabarren bilketaren egitea, hain justu, eta ondotik hasi dira zabaltzen Lapurdi eta Zuberora. Aldi oroz, bilketa
|
hasi
aitzin, tokian tokiko aholku batzorde bat sortzen dute lekukoen eta gai garrantzitsuen identifikatzeko. Bestalde, soinu eta irudi artxiboek Baionan heldu den urtean irekiko duten artxibategian jarriko dituzte eskuragarri, guneak ahozko memoriarentzat antolatuko duen espazioan.
|
|
|
Zenbat lagun, hainbeste pomelo hartuta, atera zukua eta irabiatu tanta bat olio, izpi bat gatz eta amiñi bat perrexil xehaturekin. Pomeloa pittin bat mikatza, garratz edo mingotsa denez, ez dugu orain postrean hartuko, jaten
|
hasi
aitzin baizik.
|
|
|
Gero, atzetik emaztea zuela, apaiz mediku abokatuengana hurbildu, haiek agurtu, eta bostak gela batean itxi ziren, bazkaltzen
|
hasi
aitzin.
|
|
|
Epaiketa –gerra kontseilua–
|
hasi
aitzin ere, Nazario Orbek ez zuen dudarik –bere ohiko jokabidea zen anai arreben arteko istiluetan– Teofilo Mariak zuela arrazoi: Damasok, gainera, ez zion berretsi besterik egin buruan aldez aurretik zuena; Gabinori entzun zionean, baina, begiak itxuragabeki zabaldu eta liluratuta bezala geratu zen Nazario:
|
|
|
Delikatua baitut egungo suieta,/
|
hasi
aintzin egin dut zonbait gogoeta,/ gure arteko asko ele entzun eta,/ euskaldun agertzea ez baita josteta. // Badakit askoz ere nukela hobea/ nehori ez agertu ene dolorea;/ odolaren mintzoa eduki gordea/ nahiko nuke, bainan ezin dut ordea.
|
|
2010
|
|
|
Zein izan zen Basamortua itzultzen
|
hasi
aitzin zure baitako jarrera. Nola zein trenpu, aldarte, umore…, ari ziren borbor zure barruan?
|
|
|
Ideia haiek nerabiltzan buruan, beraz, ez nuen ahaztekoa, era berean, hurbil hurbileko bi gizonen heriotza, ez Felipe Gastaminzarena (tetanosak jota hil zen gerra
|
hasi
aitzin), ez haren osabarena (frontean, gudari)?, noiz eta niri ere, zuri bezalaxe, bisitan etorri baitzitzaidan Bibi, zuk zeure idazkian 1955ean izan zela diozu, eta hala badiozu, hala izango zen?, Ada eta Domingori gerran gertatu zitzaienaren jakitun; hala, bada, udazkeneko egun batean izan zen: xehetasun horretaz, bai, ederki gogoratzen naiz?, kontatu zizkidan Bibik gure anai arreben lagunak. Chaplinek?
|
|
|
Ideia haiek nerabiltzan buruan, beraz —ez nuen ahaztekoa, era berean, hurbil hurbileko bi gizonen heriotza, ez Felipe Gastaminzarena (tetanosak jota hil zen gerra
|
hasi
aitzin), ez haren osabarena (frontean, gudari) —, noiz eta niri ere, zuri bezalaxe, bisitan etorri baitzitzaidan Bibi —zuk zeure idazkian 1955ean izan zela diozu, eta hala badiozu, hala izango zen—, Ada eta Domingori gerran gertatu zitzaienaren jakitun; hala, bada —udazkeneko egun batean izan zen: xehetasun horretaz, bai, ederki gogoratzen naiz—, kontatu zizkidan Bibik gure anai arreben lagunak —Chaplinek— berari kontatutakoak, eta orduan, lasaitasunaren arnasa hartzen nuela, esan nion Bibiri:
|
|
|
Añamari: Ba hoberena naski, denak gaizkontzen
|
hasi
aitzin...
|
|
|
Antzerkia
|
hasi
aitzin, jendea giroan sartzeko Peiok egina ukaiten ahal du emanaldi gelako itzulia bizkarreko pozoi emaitekoarekin, berantago ulertuko delarik zergatik dabilen horrela.
|
|
|
Agian ez sobera luzaz ez, ohera joan nahituak gira gu orain. Hea gazte horiek, mugi zaitezte ondar bixkotxen sartzera, auzoko zakur eta gatu guziak milikaka
|
hasi
aitzin...
|
|
|
Elkarrizketak
|
hasi
aitzin, lauek amets harrigarriak egiten genituen. Amets arruntetarik bereizteko," irakaspen ametsak" deitzen genituen.
|
|
|
Anartean, salara sartu direnentzat filma
|
hasi
aitzin eman euskara hutsezko sar hitzak jada doinua jarri dio gaualdiari. Dokumentalean agertzen diren Kristiane Etxaluz eta Alfonso Etxegarai bikotea eskertuak izan dira, beren istorioa, historia, publikoaren bihotzera ekartzeko egin urratsagatik.
|
|
2011
|
|
|
Zer zen, bada, sentimendu ulertezin hura, bere pentsamoldetik eta sineste ustez sendoetarik urruntzen zuena?? Atilano, izan ere, anarkista zen, komuna bateko partaide izateko esperientzia bizi izan zuena, gerra
|
hasi
aitzin, halako eran, non gehiago sinesten baitzuen amodio librean ezkontzan baino, baita komunan familia tradizionalean baino gehiago ere.
|
|
|
Titulu kredituetan, filmearen generikoa
|
hasi
aitzin, ekranean ageriko da, teletipo idazketan, prentsa albiste bat (benetakoa):
|
|
|
Barre egiten zuelarik eskuarekin estaltzen zuen ahoa, hortzak ustel edo oker balitu bezala. Ez ditu hortzak erakutsi nahi, arriskutsua da, Marilu arriskutsua da idatziko nuen paretarik ederrenean hirigintzako batzordea dena hondatzen
|
hasi
aitzin. Nahiago zuela dantzan baino mendian, aspertu egiten zela igandeko plazan.
|
|
|
Laguna hausten den hilobiak leher egiteraino zurruta kanta egin litekeen mahaia izan behar luke, zer axola plastikozko lore zikin hauek dardaraka ontzi jausi zartatuaren lepoan, zer axola gure mozkorraldiaren puskailak aldare profanatu batean, zer axola du, errealitatea ez da jasangarria. Zentral termikoaren argiak xahartzen
|
hasi
aitzin zabaltzen du eguna ezkerrera ageri den Aiako Harriaren hiru gailur soslaituen ostetik, ipar zekenari babes dauka mendi magala eguzkialde, errealitatea edangarria ez delako datza gaztaro bat hemen, mesosferaren hondorainoko zuloan gordea. Harritarte guztietan goroldioa sortu zaion ontziola ondoko elizako serorak lotsakizunak ez ezik gorputz osoa zapi zuri bustiz estali balie bezala zirinek oraino ugertu ez dituzten tamaina bereko kristo errepikatu hauek, gezurrezko marmol, molde bakarreko santuginaren igeltsu jator, gurutziltzatu baino lehen seroraren senarrak garrotebilean justiziatuak irudi burua eskuin aldera makur, pintaketa politiko onartezinen tentagarri.
|
|
|
Zentral termikoaren argiak xahartzen
|
hasi
aitzin zabaltzen du eguna ezkerrera ageri den Aiako Harriaren hiru gailur soslaituen ostetik, ipar zekenari babes dauka mendi magala eguzkialde, biziak ere mendeko dauzka hilerriak, bizien izerdiak suntsituak eraikiak. Gain honetarik eskua luzatuko banu ukitu eginen nuke, litekeela ematen du, baina paratu behar zen pankarta puska hura goi hartan oroz urrun, oroz bakar segurtasunezko langak iragan erreflektoreen azpian abiatu guarden ibiliak saihestu tximiniarainokoa labirinto metalikoan barna asmatu beheko heldulekuraino iritsi berrehun bostehun edo mila eskala igan, ez, gehiago, izterrak gogortu arterainoko guztiak.
|
|
|
– Lanean
|
hasi
aitzin, biok berdintasun egoeran egon genuke, ados zaude nirekin?
|
|
|
Epaileak, defentsaren abokatua, akusazioa, prokuradoreak, idazkariak, lekukoak, itzultzaileak. Denak juntatzen ziren Auzitegi Nazionalaren ondoko kafetegi berean epaiketa
|
hasi
aitzin. Hurrengo gaua kartzelan pasatzeko aukeraren jakitun ziren zenbait akusatu ere bai, hantxe izaten ziren goiz goizetik gutxi batzuetan:
|
|
2012
|
|
|
—Ez baita on espainolen urguilua ukitzea! Joan hadi ekaitza
|
hasi
aitzin!
|
|
|
|
Hasi
aintzin so ñapur bat botatu nion. Oi harriaren gozoa, ikertzen zautan bihotz xokoa.
|
|
|
Ni baino lehen mintzatzeko ziren Jean Louis Davant, Baleren Bakaikoa eta Txillardegi. Nirea
|
hasi
aitzin abisatu gintuzten GALek Pirinioak ostatua metrailatu zuela, eta hara joan ginen, atentatuak egiten ziren bakoitzean bezala, solidaritatea eta protesta erakusteko. Beraz, plazaratu gabe gelditu zen hitzaldia.
|
|
|
Denok dakigu zer gertatzen ari eta zer gertatuko den: negoziaketan
|
hasi
aitzin eta negoziaketak bukaera satisfagarri baterako ederki abiatu arte, parte biek bestea joko dutela. Ikus berriz Malvina bedeinkatuak Tarte horretan isuriko den odola arintzeko, lehenbailehen (negoziatzen) hastea da komenigarriena.3
|
|
2013
|
|
|
Liburu, mundu? honetako orriak hostokatzen
|
hasi
aitzin, merezi dizu azalean erreparatzeak. Gure mundua ez dabil sano, mundutar, begirale arruntak?
|
|
|
|
Hasi
aitzin, zehaztu nahi dut guk afixetan atera genituen izen horiek komunikabideetan ere agertu zirela. Arrazoi berarentzat, hemen Enbata eta Ekaitza auzipetu zituzten, bai eta ere Le Monde, Antenne2, Sud Ouest, AFP...
|
|
|
Gerla
|
hasi
aitzin, herrialdez herrialdeko berriak ematen baziren, gerla hasi ondoan sail hura erdi desagertu zen. Hastapeneko zenbakietan, gerlari buruzko artikuluak baziren, artikulu bakoitza bere izenburuarekin.
|
|
|
Biba Frantzia!» idatzi zuten, eta artikuluak gerlaren aldeko itxura guztiak zituen. Paradoxa bada ere, gerla
|
hasi
aitzin, astekari hark zuen jarrera guztiz desberdina zen. Gerla hasi baino aste bat lehenago, Eskualduna k ez zuen gerlarik nahi.
|
|
|
Armak berak aipatzen
|
hasi
aitzin, erasoaren bestaldean izaten dena babesa edo ezkutua da. Babesteko neurriak ez zituzten armak bezainbat aipatu Eskualduna astekariko idazleek, baina Jean Etxeparek hainbat xehetasun eman zituen gerlako tokiak deskribatu zituenean, hala nola burdin harienbidez osatzen zituzten defentsa eta jantziak.
|
|
|
Hainbat aldiz, pilota metafora tresna gisa erabili ohi zuten, gudu bat esplikatzeko. Adibidez, gudu bat
|
hasi
aitzin, maiz izaten zuten galdera zen nork eginen zuen erasoa. Eta eraso hori pilota partidaren hastearekin konparatu izan zuen Jean Saint Pierrek, artikulu bati «bota ala errefera» izenburua emanez, edo beste batean, gudu bat hasi aitzinekoa aipatzen zuen artikuluan berean aipatuz bota eta erreferaren ideia:
|
|
2014
|
|
|
Manifestazio isila iragarri dute. Garrasiak eta kantak aditzen hasi dira martxa
|
hasi
aitzin ere. " Euskal presoak, etxera".
|
|
|
Bada eleari pisu emateko molde bat kantuaren komunikatzean, honek baitu egiten tragedia aktore handia, loturan ezartzen gaitu aede n munduarekin. Ferranddo Aireren grabazio guti badira, baina
|
hasi
aitzin begiak hetsirik hartzen zuen denboran, antzerki eta mise en scene errebindikatua muntatzen zuen bertso perfektu haiek pisu gehiago har zezaten menturaz. Hurbiltzen ahal dea Delfosko pitiaren igartze eta iragarriekin?
|
|
|
Gauza zaila da gerla ondoko bertsolarien jokoa aztertzea, alde batetik herri bertsolariak baitziren
|
hasi
aitzin, beraz bertsolari naturalak, tobera bertsolariak erran dezakegu, baina beren talentua saioaren testuinguruan gehienik landu zuten eta horretan bereziki eredu hartu.
|
|
|
Iparralde honetan antzerkiari ohartzen gatzaizkiolarik fenomeno berezi batekin egiten dugu topo: kasik bertsolari guziak bertsotan
|
hasi
aitzin edo batean antzerkian ari izan ziren: Xanpun, Ezponda, Alkat, Mendiburu.
|
|
|
Elebitasuna iparraldean euskaraz mintzatzeko baimenaren eskatzea da. Euskaraz
|
hasi
aitzin" zaude itzulpena jinen da ondotik" bezalakoekin desenkusatzen gara. Hedabide frantsesek etengabe zerratzen gaituztelarik kinka tribalean, kontserbatismoan eta baserrikeria merkean, atsulutuki kontra eredua altxatu nahi dugu, eta bertsolari gazte, argal, friki, sexi eta petentadun gerrenatara bat kate guzietan iraganaraztea mendekatzeko parada hutsezina zaigu.
|
|
|
Haurrean ene auzoa ikusi nuelarik gauerdiko mezan legionario erromatarra antzezten, egiazko jantzi eskasez galtzoinetan ezarri zuten" dendariek", eskapatu zitzaidan irri bera konboka lezake. Apezak,
|
hasi
aitzin, abertitu gintuen, alta, ez zela irri egin behar, sen teatral aski handia zuen ulertzeko ez zela pasarazteko aise izanen eta fede handia zela agerian zenaren ukatzeko.
|
|
|
Antzerki engaiatuak idazle/ ikusleak pentsaeraren alderdi onean kokatzen gaitu ardura gertatzen den fenomenoa gai abertzaleekinabertzaleek dute gozaldia biltzen besteak ez direlarik jiten ere. Eta delako bereizketa hori eginik dago antzerkia
|
hasi
aitzin, hutsean tiratzen duelarik toberak. Gaiak hemen bereizi nahi zuen, Lurra k iragarri zuen bezala baina ez jendeak beren artean, norberaren baitan baizik.
|
|
|
Bada baño biziki ezaguna: Zepai eta Txapel elkarren ondoan kadira bitan emanak dira, kontraz jarririk, bertsotan
|
hasi
aitzin. Bestea aski adierazgarria ere, bertsolariak ez baitira ageri.
|
|
|
Gaur eguerdian, ordea, sukalderat jausteko galdegin, kadiran jarrarazi, eta" Jaunaren bideak ezin asmatuzkoak izaten ohi dira", erran dio amak. Donibane Garaziko ezkilek mobilizazio deia egin dutelarik finitu da Katixaren bidaia,
|
hasi
aitzin. Amak xeheki azaldu dizkio arrazoiak:
|
|
|
Otoitz bortitz bat da, indar handikoa, baina predikua erran eta harrak beti suntsitzen direla uste izatea superstizioa baizik ez litzateke. Errana du erretoreak predikua
|
hasi
aitzin: " Behar duzue jakin fedearen heinekoa dela emaitza".
|
|
|
Kontzilioa
|
hasi
aintzin ere haize berri batek ufatzen zuen; aldaketak hasiak ziren. Hala nola Beloken, Iratzeder eta Gabriel Lertxundik atera zuten" Kantikak", (632 orrialde):
|
|
|
Gai hunek euskal kulturaren transmisioa hunkitzen du, kantu zahar eta literaturaren ondotik mitologia jorratu baitute. Ikusgarria
|
hasi
aitzin, huna zer errana izan den bi hizkuntzetan: " Mitologia baita, jendeak izadiaren arrazoin gordeetaz egiten duen interpretazioa.
|
|
|
XX. mende hastapeneko langile borroketan eta ondotik 1936ko gerlan parte handia hartu zuen. Lehenik sozialista izan zen, baina jada gazterik sozialistak utzirik anarkista mugimenduaren ikurra bilakatu zen gerla
|
hasi
aitzinetik eta oraino gehiago 1936ko gerla denboran. Aragoi eskualdean hainbat gudukatzetan garaile izan zen eta bereganatu eremuetan iraultza anarkista antolatu zuen:
|
|
2015
|
|
|
Michel Fagoisek astean 4 egunez apailatuko du menu bat 9 euroan, tokiko ekoizpenekin. " Kozinatzen
|
hasi
aitzin sukaldea behar zen antolatu", esplikatu du zuzendariak. " Interesgarria izan da dena behar izan baitugu egin guhaurrek", dio bere aldetik Fagois kozinerrak.
|
|
|
Hileta elizkizuna
|
hasi
aitzin ekarria zuten preso politikoa, eta aldaretik hurbileneko eserlekuan eserita zegoen, albo banatan kaleko jantzitako bi ertzain zituela. Elizaren inguruan beste ertzain batzuk ere bazeudela konturatuta, nik elizara sartzea erabaki nuen, nahiago bainuen apaizaren erretolika entzun erretzaileekin kanpoaldean ertzainez inguratuta gelditu baino.Sartu orduko ikusi nuen, lagunaren eta aldarearen artean, hilkutxa.
|
|
|
AEBen ustez, «estrategia egokia» da. Bilkura
|
hasi
aitzinetik, ordea, Haider al Abadi Irakeko lehen ministroak kritika gogorrak egin dizkio nazioarteari: «Ez gara laguntza anitz jasotzen ari, eta uste dut munduaren zati baten hutsegitea dela hori.
|
|
|
Egitasmo serioa izan zen Atekarena; Xan Koskarat Atekako kide ohiak adierazi digunez, adibidez, 114?
|
hasi
aintzin bagenituen 600 harpide, eta gerora 800 ingurura ere iritsi ginen, nahiz eta azken garaietan harpidetzak asko jaitsiak ziren. Bota, berriz, 1.200 ale inguru bota ohi genuen zenbakiko.?
|
|
|
Hiru eguneko bidaia baten buruan espazio ontzia Ilargiaren orbitan dago. Jausten
|
hasi
aitzin ilargi modulua hamahiru errotazio egitera doa, «Trankiltasunaren itsasoan» pausatzeko asmoarekin. Baina pilotu automatikoa kudeatzen duen ordinadoretik alarma seinaleak.
|
|
|
Jarraian aurkeztuko dugun ikerketa fase honen berri zehatza ematen
|
hasi
aitzin, behar dela iduritzen zaigu lehenagotik azaltzea azterketa honen bertze atal batean erdietsiriko emaitza batzuk, hartara testuinguru zabalxeago baten berri emateko eta ikerketa atal honen emaitzen zentzua hobeki erakusteko.
|
|
|
Tomas Arregui, 1874ko azaroaren 28an karlistek Santa Luziako muinoan fusilatu zuten baserritarra, alegia, iruindarrei" gaztaina zama bat" zeramalarik atxilotua izan eta gero; edo urtarrilaren 10eko agindu militarra," cientos de ciegos, cojosy pobres, que sin auxilios ni medios van a salirpor los caminos" aipatzen duena. Iruñeko agintari militarrek biztanleei eskatzen zieten txanponen bat ematea itsuei, herrenei eta txiroei, beraiek elurrez estalitako bideak betetzen
|
hasi
aitzin; hiritik eragotziak izan baitziren setioak eragindako egoera larria leuntzeko. Hiri errukitsuak ez zuen lekurik seme alaba kuttun ez ziren haientzat.
|
|
|
Bi hilabete egin zituen lanpostuan
|
hasi
aitzin, Armadak ez baitzion Iruñeko destinazioa eman supernumerario egoeran, 1954ko urtarrilaren bukaera arte.
|